Qualcomm introduceert 10nm-processor voor datacenters

Qualcomm heeft zijn eerste processor voor datacenters aangekondigd. De Centriq 2400 heeft 48 rekenkernen die gemaakt zijn op 10nm. De Amerikaanse processorontwerper heeft bovendien een eigen core ontwikkeld voor de processor.

Qualcomm noemt de core Falkor en de Centriq 2400 is de eerste processor met Falkor-kernen, zegt de fabrikant. De processorontwerper noemt niet waar het de Centriq 2400 laat maken, maar voor recente Snapdragon-socs ging het in zee met Samsung. De Zuid-Koreaanse fabrikant is bovendien bezig met een 10nm-procedé, waardoor het voor de hand ligt dat Qualcomm de processor daar laat maken.

De Falkor-kernen zijn gemaakt op dezelfde ARMv8-architectuur als de Kryo-kernen in Snapdragons en bijvoorbeeld Cortex A53, A57, A72 en A73 van ARM. Qualcomm heeft vermoedelijk gekozen voor ARM, omdat het veel ervaring heeft met de architectuur en datacenters bovendien profiteren van enkele van de voordelen van ARM boven X86, vooral energiezuinigheid. Energiezuinigere processors wekken minder warmte op, waardoor er minder energie nodig is om de ruimte koel te houden.

De Centriq 2400 komt in de tweede helft van volgend jaar uit en is nu al onderweg naar enkele mogelijke klanten voor sampling. Daarmee is het niet de eerste 10nm-processor van Qualcomm die zal verschijnen. Het Amerikaanse bedrijf brengt zijn Snapdragon 835 voor smartphones eerder uit.

Reacties (31)

[kidde]

De Super 7 ( top datacenter klanten die hun eigen servers ontwerpen), gaan deze Qualcomm chips gebruiken om korting te bedingen op Intel's server chips waar 45% winstmarge op zit, en Intel kan alleen marktaandeel verliezen. Dus wonderbaarlijk genoeg maakt het niet uit of de Qualcomm chip goed is, verkopen gaat hij sowieso.

De volgende versie (3x00 neem ik aan) komt waarschijnlijk geintegreerd met FPGA van Xilinx en netwerk interfaces van Mellanox over de CCIX bus.

Ed: Zie net dat het CCIX consortium is uitgebreid, TSMC zit daar wel bij maar Samsung niet, lijkt me een hint naar de fab. Het gerucht is dat Samsung de Qualcomm Snapdragon SoCs in haar smartphones gebruikt (835 in de S8?) als Qualcomm die SoCs bij Samsung Foundries laat maken. Interessant om dan te zien dat de server SoCs mogelijk van TSMC komen. Micron, Bull en IBM zitten ook bij het CCIX-clubje, dus supercomputers, XPoint of Power7 zijn ook niet geheel ondenkbeeldig op deze interconnect. Als de lego goed werkt, kunnen de super 7 kiezen uit ARMv8-A, x86-64 (AMD) of Power 7 legoblokjes koppelen aan bijv een Xilinx FPGA, de super 7 worden zodoende ISA-agnostisch. Behalve een klein deel van datacenters, kon 's wereld snelste supercomputer in 2020 ook wel eens op ARM draaien. Ik haat de meeste clichés, maar toch blijft bij me plakken: "It's a brand new world out there..."

http://www.ccixconsortium.com/ (onderaan).

[Reactie gewijzigd door kidde op 23 juli 2024 13:31]

[FireDrunk]

XPoint is toch van Micron en Intel samen? Dus daar zal Intel wel een stokje voor steken...

[kidde]

Zou je idd denken, totdat je verder leest.

As an example of vendor support, here's Tom Eby, VP and GM of Micron's compute and networking business: "Because open standards present the best opportunity for rapid innovation, the OpenCAPI, Gen-Z, and CCIX consortiums are an important step in ensuring that developing architectures can quickly adapt to capitalize on the dramatic benefits provided by new memory technologies."

Dus niet alleen wil Micron haar producten koppelen aan ARM, AMD Broadcom, Cavium en Xilinx via CCIX (voor " storage" producten, denk aan AliBABA, FB, BaIDU, GOOG, AMZN, MSFT en Tencent, aka Intel's 'Super 7'), maar ook aan IBM Power via OpenCAPI!

Why are there three such overlapping efforts? The simple answer is that none of the members of these consortia want to let Intel own the CPU-memory-accelerator-network interface technology and so grab an even higher percentage of customer spend on servers, plus favor its own CPU and FPGA efforts.

They each and all think that the PCI interface is too slow and a higher-speed, lower-latency interconnect scheme is needed to let faster processors talk to faster accelerators, DRAM and the various storage-class memories emerging (think XPoint-type stuff), and RDMA-accessed external arrays.

http://www.theregister.co...ation_of_interconect_war/

[Reactie gewijzigd door kidde op 23 juli 2024 13:31]

[WienerBlut]

Briljant; AWS biedt nu FGPAs aan in hun servers: https://aws.amazon.com/ec2/instance-types/f1/

Dit soort SoCs zijn echt wel de bom: https://www.xilinx.com/pr...ynq-ultrascale-mpsoc.html Deze SoCs nemen maar een schijntje van het vermogen op van wat een XEON bijvoorbeeld doet. Het hangt natuurlijk helemaal af van welke je neemt, hoe snel je RAM klokt etc. maar toch zit er winst in!

Ik ben benieuwd hoe de battle zal zijn tussen Intel/Altera, Qualcomm, NVidia en Xilinx...

[erwinb]

Er zijn meer cloud providers die FGPAs aanbieden.
Microsoft Azure heeft FPGA nodes beschikbaar met RDMA tot een cluster grootte van 500 nodes. NTT heeft ook op Enterprise Cloud een en ander beschikbaar.

En met de komst/uitbreiding van de GPU's in servers en nu de ARM processoren gaat het datacenter er op termijn wel anders uit zien.
Vooral linux gebaseerde workloads kunnen snel gebruik gaan maken van de ARM technologie.

[Reactie gewijzigd door erwinb op 23 juli 2024 13:31]

[WienerBlut]

Ah cool!! Dat moet ik dan eens gaan bekijken :):) ook maar meteen die fpga prijzen bekijken bij de rest!

[Verwijderd]

Qualcomm heeft vermoedelijk gekozen voor ARM, omdat het veel ervaring heeft met de architectuur en datacenters bovendien profiteren van enkele van de voordelen van ARM boven X86, vooral energiezuinigheid. Energiezuinigere processors helpen de stroomrekening omlaag te brengen.

IMO helemaal niet vreemd dat ze voor ARM gekozen. ARM is op alle punten behalve de temperatuur hot.

Er zijn veel al meerdere bedrijven bezig met ARM Server SOCs zoals:
Cavium ThunderX
AMD Opteron A1100
AMD K12

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 13:31]

[Ulas]

Waarom bestaat x86 dan nog? Kan een ARM niet snel genoeg gemaakt worden voor bijv video rendering en gaming? Serieuze vraag, vraag ik mij echt af

[Reactie gewijzigd door Ulas op 23 juli 2024 13:31]

[Verwijderd]

Waarom bestaat x86 dan nog? Kan een ARM niet snel genoeg gemaakt worden voor bijv video rendering en gaming? Serieuze vraag, vraag ik mij echt af

Er zijn veel redenen waarom x86 nog bestaat.
In de volgorde van belangrijkheid naar mijn mening.
1) Windows draait zo goed als alleen op x86 (Windows RT is even geprobeerd, maar geen succes).
2) De x86 is heel goedkoop in verhouding tot de oude concurrenten. De Power en de Alpha.
3) De ARM is sinds ARMv8 (64bit) pas een alternatief. Is vrijgegeven in 2011.
4) Voor de desktop en gamen is de ARM nog geen alternatief, maar dat is langzaam aan het veranderen. De Nintendo NX wordt aangedreven door een NVidia ARM SOC.

Deze situatie kan IMO veranderen zodra.
1) De ARM ook voor high end gaming gebruikt kan worden, zal naar mijn mening nog enige tijd duren.
2) Windows er op uitgebracht wordt met alle software en/of Linux algemeen geaccepteerd wordt en/of mensen een chromeOS achting device gaan gebruiken.
3) Er meer Desktop hardware beschikbaar komt.
Er zijn er al enkele, bijvoorbeeld:
Gigabyte's latest microATX board has an eight-core ARMv8 SoC

Voor de Server is de ARM een alternatief nu verschillende Distros zoals SUSE, Ubuntu er voor bestaan.

[MaDMaRTiGaN648]

Punt 2 van je lijstje veranderingen kunnen we één dag later al afvinken:
nieuws: Microsoft presenteert ARM-versie Windows 10 die x86-programma's kan d...

[Reactie gewijzigd door MaDMaRTiGaN648 op 23 juli 2024 13:31]

[cbravo2]

Emulatie = traag. Dus dan weer niet voor de power-users.

[Accretion]

Cool, alleen jammer dat het emuleert?
Wellicht een goede tussenstap naar iets beters (automatisch compileren naar gewenste architectuur)

[Verwijderd]

Ze kunnen wel snel genoeg gemaakt worden, maar dan moet je nog altijd zorgen dat alle populaire software er ook op draait ( wat niet gaat omdat de instructieset van ARM totaal anders is dan die van X86 en emulatie veel te inefficient is) en dat een kritische massa gebruikers overstapt op zo'n nieuw platform. Gaat wss niet snel gebeuren dus

[bjp]

gelukkig met de open source trend komen we stilaan aan broncode, wat je op zo goed als elke architectuur kan compileren.

Spijtig genoeg nog niet voor games (of toch de grote). Wel al voor OS'en, allerlei andere applicaties, databases, ...

[Accretion]

Inderdaad, bijvoorbeeld een Raspberry Pi, deze draait gewoon Linux.
Je kunt daar prima mee browsen en als je een versie had die wat duurder was (en goede ondersteuning voor videokaart) dan zou je er prima op kunnen gamen.

Maar het probleem is dat veel games en programma's (en zelfs OS'en) specifiek worden ontwikkeld voor x64/86.

[musje83]

Het is al vaker gebeurd dat men zich precies dat afvroeg: "Waarom bestaat x86 dan nog?"
Denk aan de SPARC of IBM Power architecturen - ze hebben het uiteindelijk toch af moeten leggen, in ieder geval op het vlak van brede inzetbaarheid, tegen de x86 instructieset.

Heel in het kort:

An ARM processor is a Reduced Instruction Set Computer (RISC) processor.

Complex Instruction Set Computer (CISC) processors, like the x86, have a rich instruction set capable of doing complex things with a single instruction. Such processors often have significant amounts of internal logic that decode machine instructions to sequences of internal operations (microcode).

RISC architectures, in contrast, have a smaller number of more general purpose instructions, that might be executed with significantly fewer transistors, making the silicon cheaper and more power efficient. Like other RISC architectures, ARM cores have a large number of general-purpose registers and many instructions execute in a single cycle. It has simple addressing modes, where all load/store addresses can be determined from register contents and instruction fields.

De eerder genoemde IBM Power architectuur is bijvoorbeeld ook een CISC, wat inherent nadelen kent tegenover RISC. Maar omdat de omstandigheden en toepasbaarheid van processoren inmiddels ook flink aan het veranderen (verbreden) zijn, beginnen juist weer de RISC/x86 nadelen en vooral beperkingen steeds duidelijker te worden. CISC is middels ARM in ieder geval aan een comeback begonnen en het zou best wel eens kunnen dat het uiteindelijk toch het stokje over gaat nemen. Want waar de strijd tussen x86 en Power zich nog vooral aan de bovenkant van de markt ontwikkelde (enterprise en een klein stukje consumer), penetreert ARM juist vanuit de onderkant van de markt (mobile).

Maar de grootste vertragende factor is nog altijd de software en de adaptatie daarvan.

[latka]

RISC vs. CISC is iets complexer. Te beginnen met PowerPC is ook RISC dus dat is het niet. X86 sinds de Core architectuur is een RISC kern met een soort van CISC pre-processor (eigenlijk microcode: kleine subroutines van RISC instructies die een CISC instructie uitvoeren). Het hele verhaal is gewoon een kwestie van schaalgrote/prijs. Niet van techniek. Als ik een computer kan kopen waarop ik kan gamen voor 100 of 200 euro, dan koop ik die 100 euro versie (vervang gamen met een willekeurige toepassing) tenzij die 200 euro variant me 100 euro voordeel geeft (in dit voorbeeld bijvoorbeeld: 2x zo snel of 2x zo veel games). Dat voordeel is er niet (Arm is niet 2x zo zuinig als X86 en er zijn zeker niet 2x zo veel games op). Dus ik koop de 100 euro versie.
Ontwikkelaar wil iets bouwen/verkopen: dan pak je de grootste markt, dus de 100 euro computer markt. Zie hier, geen RISC/CISC nodig om het success van x86 te verklaren (en VHS en zo nog 100'en standaarden).

[kidde]

Er was ook geen andere keus dan ARM lijkt me.

x86 licentie verkocht Intel niet, Power licentie bestaat pas sinds kort, MIPS was het enige alternatief maar daar had QCOM geen ervaring mee. MIPS is nu ook nog eens overgenomen door Imagination, dus oninteressant.

Wel een flinke gok want de mislukkingen liggen links en rechts op apegapen. Calxeda, de eerste ARM server SoC maker is failiet (want had geen 64bit), AMD ARM is (nog?) geen succes en Applied Micro is afgelopen maand overgenomen door Macom. De X-Gene tak (server ARM SoCs) wil Macom niet hebben (want ze zijn een communicatie tech bedrijf), dus de X-Gene afdeling, makers van de eerste ARM 64 bit SoC ooit (!), staat te koop.

[Verwijderd]

Er was ook geen andere keus dan ARM lijkt me.

x86 licentie verkocht Intel niet, Power licentie bestaat pas sinds kort, MIPS was het enige alternatief maar daar had QCOM geen ervaring mee. MIPS is nu ook nog eens overgenomen door Imagination, dus oninteressant.

Wel een flinke gok want de mislukkingen liggen links en rechts op apegapen. Calxeda, de eerste ARM server SoC maker is failiet (want had geen 64bit), AMD ARM is (nog?) geen succes en Applied Micro is afgelopen maand overgenomen door Macom. De X-Gene tak (server ARM SoCs) wil Macom niet hebben (want ze zijn een communicatie tech bedrijf), dus de X-Gene afdeling, makers van de eerste ARM 64 bit SoC ooit (!), staat te koop.

De reden dat ARM nog geen suces is, is IMO dat er nu "pas" server software voor bestaat.
In de vorm van SUSE, Ubuntu etc.

IMO is ARM een veel betere keuze van de x86. Ik weet dat het niet veel mensen met me eens zijn.
Maar IMO is de x86 de dinosaurus die alleen nog maar gebruikt wordt omdat er, nog, de meeste software voor beschikbaar is.
Zodra dit doorbroken is, denk ik dat de x86 snel geschiedenis is. Niemand had verwacht dat de ARM in zo'n grote aantallen verkocht zou worden (smart phones, TVs, set-up boxes, automotive etc).
Mede een van de redenen waarom Intels eigen Itanium geflopt is.

De Power licentie bestaat mogelijk kort. Maar ik denk als Qualcomm de Power had willen produceren ze dit hadden kunnen gebruiken van NXP die Freescale (het oude Motorola, CPU producent voor Apple G3 processors) gekocht hebben. En nu van Qiualcomm is.

[dmantione]

Een belangrijke reden dat we x86 op servers gebruiken is dat het handig was dat we software op onze PC's konden ontwikkelen en testen en dan direct op de server "kwakken". Ontwikkelen voor een DEC-Alpha of PA-RISC was andere koek, er bestonden wel werkstations, maar die stonden niet op het gemiddelde bureau.

Die drijfveer voor x86 gaat nog steeds op. De ARM heeft dan wel als voordeel dat er oneindig veel ontwikkelbordjes voor te vinden zijn en goedkoop ontwikkelen dus mogelijk is. Maar serversoftware op een Raspberry Pi ontwikkelen? De tijd zal het leren.

Ik denk overigens dat de IA64 met de kennis van nu geen goede instructieset was. De ARM-instructieset past gewoon veel beter bij de noden van vandaag.

[Verwijderd]

Ontwikkelen voor een DEC-Alpha of PA-RISC was andere koek, er bestonden wel werkstations, maar die stonden niet op het gemiddelde bureau.

Als je voor True64 of HP-UX wou programmeren moest je dat gedeeltelijk op zo'n systeem doen, het compileren en debuggen. Voor Linux hoeft dat pas in het laatste stadium. Eerst op bijvoorbeeld x86 ontwikkelen, mits er geen assembly in zit, en daarna op de gewenste architectuur compileren.

De ARM heeft dan wel als voordeel dat er oneindig veel ontwikkelbordjes voor te vinden zijn en goedkoop ontwikkelen dus mogelijk is. Maar serversoftware op een Raspberry Pi ontwikkelen? De tijd zal het leren.

Je hoeft helemaal niet op ARM te ontwikkelen om ARM software te compileren. Je kunt dit ook compileren of bijvoorbeeld binnen qemu doen.

Daarbij zijn er nog maar heel weinig mensen die zelf software compileren. Veel Linux distro's leveren al de packages die geïnstalleerd kunnen worden.

Maar aan de andere kant als je een bedrijf bent dat ontwikkeld voor architectuur x dan zul je die systemen hebben, anders doe je het niet.

[dmantione]

Ik weet dat je ARM-software met emulatie op een PC kunt ontwikkelen, maar ik zie het wel als historisch feit dat het ontwikellen op de PC en dan rechstreeks op de server uitrollen een factor is geweest voor verschuiving van de servermarkt naar x86.

[Verwijderd]

Ik weet dat je ARM-software met emulatie op een PC kunt ontwikkelen, maar ik zie het wel als historisch feit dat het ontwikellen op de PC en dan rechstreeks op de server uitrollen een factor is geweest voor verschuiving van de servermarkt naar x86.

Volgens mij was de reden dat Windows NT uitkwam dat vele malen goedkoper was dan Unix varianten die toen beschikbaar waren.

De Unix licenties waren vele malen duurde dan de Windows NT licenties.

En het had ook nog een keer de de zelfde GUI wat overstappen van de Windows desktop naar de Windows server gemakkelijker maakte.

Tevens was de x86 "Server" hardware vele malen goedkoper dan de Sparc, PA-RISC, Alpha etc hardware.
De hardware, Pentium, was in die tijd geen echte server hardware in vergelijking met Unix hardware.
De Pentium Pro was de eerste poging en de Xeon de echte stap.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 13:31]

[batjes]

De reden dat ARM nog geen suces is, is IMO dat er nu "pas" server software voor bestaat.
In de vorm van SUSE, Ubuntu etc.

Wut? Debian ondersteund ARM sinds versie 2.2, released in 2000. en ARM64 sinds April 2015.

[Verwijderd]

[...]


Wut? Debian ondersteund ARM sinds versie 2.2, released in 2000. en ARM64 sinds April 2015.

De ARM32 Debian versie was zeker geen server software. Het waren ook geen server SOCs.
ARM64 (ARMv8 kan pas als Server SOC gezien worden).

[batjes]

RasPi met een web deamon = server.

Tevens zijn er al jaren ARM32 servers. nieuws: Codethink kondigt server met 32 ARM-cores aan

Ubuntu kwam zelf ook al met een ARM server versie in 2011.

Oracle die ook sinds 2012 al ARM servers heeft.

Nu pas? Linux (of naja, Debian in dit geval) zit al vanaf het begin als haantje de voorste ARM te supporten, niet "nu pas".

[Verwijderd]

RasPi met een web deamon = server.

Dan is iedere Linux desktop een server, er wordt zo goed als altijd een mailserver geïnstalleerd.

Tevens zijn er al jaren ARM32 servers. nieuws: Codethink kondigt server met 32 ARM-cores aan

Ubuntu kwam zelf ook al met een ARM server versie in 2011.

Oracle die ook sinds 2012 al ARM servers heeft.

Nu pas? Linux (of naja, Debian in dit geval) zit al vanaf het begin als haantje de voorste ARM te supporten, niet "nu pas".

Ik zeg toch helemaal niet dat Debian het niet support heeft.
Maar het was nog geen server hardware.

Het nadeel van de oudere Debian ARM distros was dat armhf (hard float) niet ondersteund werd.

De ARMADA™ XP was geen server chip.

Laat ik het zo zeggen, het is duidelijk dat de 32 ARM "Servers" totaal niet aangeslagen zijn.

Naar mij mening is ARM nu pas een echte keuze voor het datacenter. En hopelijk binnenkort ook voor de desktop.
Ik mis voor de ARM de 3D video drivers. Op het gebied van videodrivers is ARM, helaas, nog een erg gesloten systeem.

[batjes]

Dan is iedere Linux desktop een server, er wordt zo goed als altijd een mailserver geïnstalleerd.

Ik doelde eerder op, wat maakt een server een server. Niet zo zeer de taken die het uitvoert, maar wat de bedoeling van dat ding is. HTTPD erop en je gebruikt het enkel om web pagina's te serveren maakt het een server.

Ik zeg toch helemaal niet dat Debian het niet support heeft.
Maar het was nog geen server hardware.

Het nadeel van de oudere Debian ARM distros was dat armhf (hard float) niet ondersteund werd.

De ARMADA™ XP was geen server chip.

Laat ik het zo zeggen, het is duidelijk dat de 32 ARM "Servers" totaal niet aangeslagen zijn.

Naar mij mening is ARM nu pas een echte keuze voor het datacenter. En hopelijk binnenkort ook voor de desktop.
Ik mis voor de ARM de 3D video drivers. Op het gebied van videodrivers is ARM, helaas, nog een erg gesloten systeem.

Je hebt wat dat betreft wel gelijk verder. Maar ik reageerde op

De reden dat ARM nog geen suces is, is IMO dat er nu "pas" server software voor bestaat.

De software was juist het probleem niet. Ik heb zelf weinig met SuSe en Red Hat, maar weet wel dat de Debian stamboom bijna vanaf de eerste dag ARM support levert, alleen ja... als -vrijwel- niemand het gebruikt, wordt het ook niet verbeterd. Die FPU was ook nog lang niet gemeengoed op ARM soc's. Die 3 ARM Debian's die wereldwijd in gebruik waren zullen dat tot Wheezy wel niet nodig geacht hebben.

Het probleem was gewoon ARM zelf met zijn producenten, plus een vleugje Intel die dwars zat.

[Verwijderd]

[...]

Ik doelde eerder op, wat maakt een server een server. Niet zo zeer de taken die het uitvoert, maar wat de bedoeling van dat ding is. HTTPD erop en je gebruikt het enkel om web pagina's te serveren maakt het een server.

Dan is het wat wij bedoelen met een server anders.
Ik doelde op een professionele server in een data center waar bijvoorbeeld ook zware Postgresql databases draaien. Dus eigenlijk voor professioneel gebruik.

[...]

De software was juist het probleem niet. Ik heb zelf weinig met SuSe en Red Hat, maar weet wel dat de Debian stamboom bijna vanaf de eerste dag ARM support levert, alleen ja... als -vrijwel- niemand het gebruikt, wordt het ook niet verbeterd. Die FPU was ook nog lang niet gemeengoed op ARM soc's. Die 3 ARM Debian's die wereldwijd in gebruik waren zullen dat tot Wheezy wel niet nodig geacht hebben.

Het probleem was gewoon ARM zelf met zijn producenten, plus een vleugje Intel die dwars zat.

Volgens mij was de reden dat het vrij lastig was om een ARM Linux Distro te installeren en er bijna geen 3D drivers voor bestaan.

Een leek die even snel openSUSE, Ubuntu, Debian kan installeren kon geen ARM installeren. Het was niet eenvoudig voor een leek.
Als als de hardware niet officieel ondersteund werd was het bijna onmogelijk.

[batjes]

Dan is het wat wij bedoelen met een server anders.
Ik doelde op een professionele server in een data center waar bijvoorbeeld ook zware Postgresql databases draaien. Dus eigenlijk voor professioneel gebruik.

Waarschijnlijk, mijn oude PC hardware is nu ook een server, is ook verder niets aan veranderd behalve de bedoeling van dat ding.

Volgens mij was de reden dat het vrij lastig was om een ARM Linux Distro te installeren en er bijna geen 3D drivers voor bestaan.

Jaren geleden kon een leek Linux sowieso niet installeren

Wederom kwestie van gebrek aan interesse. Vrijwel niemand die ARM gebruikte, en degene die het wel gebruikten kunnen op elk apparaat Linux werkend krijgen.

ARM is ook veel lastiger te ondersteunen dan X86, X86 ondersteunen betekend dat je vrijwel elke CPU die de basis X86 instructies aankan, ondersteund. Op ARM mag je voor vrijwel elke soc apart ondersteuning inbouwen.

[inaba_nl]

oh wow, blijkbaar heb ik onder een gigantische steen geslapen, want ik herinner me de hongerige pentium 2 die ik had als de dag van gister, gelukkig word alles steeds meer op energie zuinigheid gebouwd.

alleen zou ik deze chips niet de ruimte insturen, gammastraling ahoy!