Nederlandse opsporingsdiensten vragen minder gegevens op bij providers

Opsporingsdiensten hebben in 2015 opnieuw minder informatie opgevraagd over personen bij telecom- en internetproviders. Het aantal opvragingen daalt sinds 2012 gestaag, dit jaar met 17 procent. Ook het aantal uitgevoerde taps laat een lichte daling zien.

Uit het jaarverslag van het ministerie van Veiligheid en Justitie blijkt dat er in 2015 ongeveer 1,7 miljoen bevragingen hebben plaatsgevonden, die in 88 procent van de gevallen een resultaat opleverden. In 2014 ging het nog om ongeveer 2,1 miljoen bevragingen, waarmee een daling van 17 procent is te zien. Ook toen leverden 88 procent van de zoekopdrachten resultaat op. Het aantal taps daalde licht, van 25.181 telefoonnummers in 2014 naar 24.063 nummers in 2015. Per dag zijn dat gemiddeld 1415 taps.

Bij de opvragingen gaat het om verzoeken om gegevens via het centrale CIOT-bevragingspunt in te zien. Dit systeem stuurt de verzoeken door naar telecom- en internetproviders. Dagelijks uploaden de providers hun klantgegevens naar een zogenaamde 'black box', waar deze maximaal 24 uur worden bewaard. Met behulp van daarin opgeslagen gegevens kunnen opsporingsdiensten en inlichtingen- en veiligheidsdiensten bijvoorbeeld achterhalen welke naw-gegevens bij een bepaald ip-adres, telefoonnummer of e-mailadres horen. Het tegenovergestelde is ook mogelijk. De gegevens mogen opgevraagd worden door onder andere de Nationale Politie, de Koninklijke Marechaussee, het Openbaar Ministerie en de FIOD.

Uit de gegevens blijkt niet hoe vaak de Nederlandse inlichtingendiensten zoals de AIVD en MIVD informatie opvragen. Ook het aantal door deze organisaties uitgevoerde taps is niet bekend. Bits of Freedom publiceerde in februari de tapstatistieken van de AIVD uit de jaren '90; recentere gegevens zouden volgens minister Plasterk teveel inzicht geven in de werkwijze van de dienst. De minister weigert het publiceren van tapstatistieken dan ook steevast. Onlangs heeft de Raad van State opnieuw bevestigd dat Plasterk deze weigering van een betere motivatie dient te voorzien.

In het rapport staat dat in 2015 de doelstelling bestond om 25 complexe onderzoeken en 175 reguliere onderzoeken naar internetcriminaliteit uit te voeren, daarvan zijn er respectievelijk 32 en 124 uitgevoerd. In de toekomst gaat de doelstelling naar 50 complexe onderzoeken en 360 reguliere onderzoeken, waarbij bijna de helft van de onderzoeken internationale operaties moet betreffen van het team High Tech Crime. In het eveneens woensdag gepubliceerde jaarverslag van de Nationale Politie komt naar voren dat het team 21 opsporingsonderzoeken heeft voltooid. De overige complexe onderzoeken hebben de landelijke eenheden voor hun rekening genomen.

In 2015 lag de nadruk op het bestrijden van malware en criminele dienstverleners op internet. Ook is er aandacht besteed aan legitieme Nederlandse hostingsproviders, die onbewust internetcriminaliteit faciliteren. Samen met de TU Delft en ACM heeft het team deze providers in kaart gebracht en vervolgens benaderd. Naderhand bleek daarbij echter weinig vooruitgang geboekt te zijn.

Reacties (17)

[The Zep Man]

Het is jammer dat er geen nummers gepubliceerd (en geëist) worden over de hoeveelheid onderzoeken die succesvol zijn afgerond, waarbij 'succesvol' staat voor het behalen van de initieel (SMART gedefinieerde) doelstellingen en budgetten. De laatste alinea van het artikel geeft een mooie opsomming van een onderzoek dat nauwelijks heeft geholpen, maar misschien zet dat wel de verkeerde toon omdat er mogelijk veel succesvolle onderzoeken waren die daadwerkelijk hebben geholpen om de maatschappij veiliger te maken. Ik verwacht het niet, maar ik laat mij graag positief verrassen. Nu zeggen de getallen over het aantal onderzoeken eigenlijk niet erg veel.

Over de statistieken in het artikel: 1.724.414 bevragingen zijn gemiddeld meer dan 4.700 bevragingen per dag (meer dan 3 bevragingen per minuut!). Dit is een hoog getal. Wat is één bevraging? Is dat een enkele datawaarde (zoals IP -> naam) of een heel profiel (zoals IP -> NAW, BSN, bankrekeningnummers, telefoonnummers...)? Mogelijk kan een partij de CIOT 'black box' steeds efficiënter scrapen (minder bevragingen op jaarbasis voor de gewenste data), en maken ze preventief ergens een grote hooiberg aan data die langer dan 24 uur bewaard wordt?

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 23 juli 2024 22:58]

[emnich]

Een bevraging is één vraag waarop meerdere antwoorden gegeven kunnen worden. Dus als ze opvragen welke telefoonnummers bij The Zep Man horen dan is dat één bevraging met wellicht 2 antwoorden (mobiel en vast).

[edit]
Het jaarverslag (van 2014 weliswaar) laat wel een mooi overzicht zien van de diensten die het opgevraagd hebben en op grond van welke verdenkingen.

De bevragingen van de veiligheidsdiensten staan overigens niet in deze statistieken.

Hoewel het nog veel uitgebreider mag met inderdaad SMART, vindt ik het al een redelijke stap in de goede richting.

[Reactie gewijzigd door emnich op 23 juli 2024 22:58]

[-MD-]

Ik vind het aantal nog wel meevallen. Een CIOT bevraging kan echt van alles zijn. Van een simpele: 'welk adres hoort bij een telefoonnummer' tot aan het compleet uitkleden van een netwerk waarbij elk ip-adres wordt gecontroleerd die illegaal plaatje X van ip-adres Y heeft gedownload. Van iemand die dus met een 06 nummer een noodoproep plaats en zijn locatie niet kan/wil vertellen tot aan criminele netwerken uitkleden, bestuderen en (hopelijk) oprollen. Dan gaat het met die aantallen hard. Heeft vrij weinig met een slepen te maken, zoals al wordt gesuggereerd in sommige reacties.

Zie hier meer info:
https://www.justid.nl/org...mgegevens_voor_opsporing/

Natuurlijk zullen daar vast onschuldige burgers tussen zitten. Zomaar een voorbeeld wat ik me kan indenken: als jouw telefoon gestolen is bij een straatroof en vervolgens worden de belgegevens via een CIOT bevraging opgevraagd, zal daar ongetwijfeld ook jouw belgeschiedenis uit naar voren komen. Belt je vriend(in)/collega/vriend naar je, dan zal dat misschien ook een CIOT bevraging opleveren. Of je komt na het downloaden van film X tot de conclusie dat de inhoud niet klopt en het geleverde beeld toch wel erg jong en naakt is, en laat er op die bron van die film nou net een onderzoek lopen. Ik heb zo het vermoeden dat je dan ook al het onderwerp bent in een CIOT bevraging... Zo'n beetje alles wat digitaal sporen achter laat, is dus bevraagbaar via het CIOT.

[Reactie gewijzigd door -MD- op 23 juli 2024 22:58]

[emnich]

Wow, 1.7 miljoen bevragingen, dat is fors op een bevolking van zo'n 17 miljoen.

[Iblies]

Wow, 1.7 miljoen bevragingen, dat is fors op een bevolking van zo'n 17 miljoen.

Maar is het überhaupt alleen eigen bevolking. Kan me voorstellen dat er bij het vliegveld al een selectie wordt gemaakt om te kijken welke nummers moeten worden meegenomen voor onderzoek.


Daarnaast is het onbekend tot welke graad telefoons worden gecheckt. Zo is er in het verleden iemand geweigerd voor een overheidsfunctie omdat haar broertje was veroordeeld, en niet zo lang geleden een pi-medewerker ontslagen uit vught omdat die een aantal contacten had verzwegen, alleen heeft hij weer wel punt dat oa Molukse families verdomd groot zijn,
http://www.omroepbrabant....riminele+achtergrond.aspx

Bij de overheid wegen op verschillende vlakken dergelijke factoren dus ook mee. Als bij een onderzoek standaard de familiebanden worden meegenomen dan kan het zeer snel zeer hard gaan.

[Freee!!]

Yup, Big Brother is watching you!

[TWyk]

Het kan natuurlijk best dat dezelfde telefoonnummers tijdens een onderzoek veelvuldig worden uitgevraagd.
Als er bijvoorbeeld een tap is gedaan dan kan het best dat voor elk nummer dat belde met zo'n getapte telefoon een naam wordt opgevraagd. Als was het maar om te controleren of het niet toevallig het nummer was van een advocaat waarvan de opname moet worden gewist.
En dan kan het met 24.000 taps heel hard gaan met naam opvragingen van telefoonnummers.

[Reactie gewijzigd door TWyk op 23 juli 2024 22:58]

[totaalgeenhard]

Inlichtingendiensten zullen gewoon een copy van hele database willen zodat ze analyses kunnen maken zonder dat derden kunnen zien welke targets ze interessant vinden.

Maar 2 miljoen bevragingen is wel erg veel... het is veel interessanter om te zien wat ratio van oplossingen (lees: veroordelingen) vs bevragingen is. Dat zal nogal opvallend zijn namelijk aangezien meeste zaken niet opgelost worden.

[Verwijderd]

Het is meestal ondersteunend bewijs wat uit dit soort informatie komt, dus het is heel moeilijk om hier een directe link met het aantal veroordelingen aan te hangen. Als je via het analyseren van telefoongegevens een netwerk van criminelen enigszins in kaart hebt gebracht kan je ze op basis daarvan niet veroordelen (een mogelijke verdachte kan immers ook gewoon met z'n familie bellen; de familie is daardoor niet meteen verdacht). Je kan met de verkregen informatie wel die mensen extra in de gaten gaan houden totdat je wat vindt waarop je ze wel kunt pakken.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 22:58]

[Chrotenise]

Politie e.d. doen de opvraging n.a.v. een bepaalde zaak. Je kan simpelweg zeggen ''ik vraag deze info op voor deze zaak'' en daar vervolgens de uiteindelijke rechterlijke status van ophalen (schuldig bevonden, vrijgepleit, nog gaande, niet (strafrechtelijk) vervolgd, etc.

Dat het gebruikt wordt ter ondersteuning van maakt niet uit. Als blijkt dat 80% van alle zaken waar gegevens in opgevraagd worden, nooit wat mee gebeurd, kan je je achter de oren krabben of het wellicht nuttig is om zoveel aanvragen te doen.

[Reactie gewijzigd door Chrotenise op 23 juli 2024 22:58]

[Mel33]

Dit is wat je weet!!, het is nog steeds een wedloop op het internet qua hacken wit en zwart, als je begrijpt wat ik bedoel. En aan de afname te zien lukt het ze ook wel zonder provider aan te spreken op gegevens van klanten.

[Reactie gewijzigd door Mel33 op 23 juli 2024 22:58]

[Slijpschuiver]

En intussen vertrouw ik die man met dat hoedje, die ijdele, voorheen gewaardeerde wetenschapper, Plasterk, voor geen cent. Geen ballen die man. Geen standpunt, een schande voor de PvdA. Hij wordt geacht ons te behoeden voor overijverige politie-instanties, wiens werk ik begrijp en kan waarderen, en te staan tussen de noodzaak tot opsporing en het beschermen van onze privacy. Bah. Walgelijk mannetje.

[mrs01]

Waar de daling misschien mee te maken kan hebben is dat criminelen etc. nu veel minder gebruik maken van telefoons, internet, etc omdat ze nu ook wel weten dat opsporingsdiensten telefoon en internet verkeer kunnen terug halen. Zo had je vroeger een man die op Google zocht hoe hij het beste zijn vrouw kon vermoorden. Ik denk dat mensen nu wel twee keer nadenken voordat ze zoiets gaan opzoeken.

[CivLord]

Criminelen maken nog steeds gebruik van telefoons, maar gebruiken pre-paid telefoons die ze vaak wisselen. om anoniem te blijven.
Daarom wil de politie zoveel gegevens weten. Voorbeeld: men weet dat crimineel A telefoonnummer Y heeft en daarmee elke dag tegen de avond met crimineel B belt. Op een gegeven moment wordt telefoonnummer Y niet meer gebruikt, maar nu wordt B elke dag rond hetzelfde tijdstip door telefoonnummer Z gebeld. Dan is het erg waarschijnlijk dat Z het nieuwe telefoonnummer van A is. Natuurlijk is dit een erg eenvoudig voorbeeld en zullen criminelen die een beetje nadenken geen vast patroon in hun belgedrag hebben. Maar door consistent het belgedrag van criminelen in de gaten te houden kun je wel het netwerk beschrijven en ontdekken wanneer wie een ander nummer neemt. Het enige wat daar tegen te doen valt is dat het hele netwerk op hetzelfde moment de oude telefoons weggooit en nieuwe telefoons gaat gebruiken en alleen elkaar belt. Maar dat is vrijwel onmogelijk te coördineren en te handhaven.
Ondertussen doet de politie wel regelmatig een berg aan opvragingen enkel om een paar man in de gaten te houden.

[Verwijderd]

Van 2M naar 1.7M, petje af...

Chapeau hoor, dat je 300K minder mensen bespioneerd hebt, van de 17M zijn er ongeveer 5M volwassenen, waarvan dus de helft begluurd wordt. Hello Stasi!

Schaf bevrijdingsdag maar helemaal af, die grote poppenkast waarbij zielig kijkend pvda -en overig politiek addergebroed serieus staat te kijken en zogenaamd de 'vrijheid' koestert...wat nou vrijheid?
Leven onder het vergrootglas van Sicherheitsdienst (in opdracht van Den Haag) is toch geen vrijheid?

Als je nu alles via een VPN-tunnel naar Zweden leidt, kan de SiPo dan nog steeds meekoekeloeren qua internetgedrag, of is dat nog de enige privacy-minded-methode?

[sympa]

Een bevraging staat niet gelijk aan een persoon. Als je 1 persoon een jaar lang volgt heb je wellicht 365 bevragingen: welk IP-adres heeft deze persoon vandaag weer? Of deze minuut, want op mobiele netwerken verandert het allemaal nogal snel.

[CivLord]

Belgedrag en internetgedrag vaste lijn en verschillende smartphones. Dat voor een klein netwerkje van 10 man voor een jaar en je hebt het al snel over 20.000 bevragingen.
Honderd van dit soort netwerkjes en je zit al op 2 miljoen bevragingen.