Auteursrecht vloeit voor uit de erkenning dat intellectuele eigendommen bestaan. Indien dat je begin punt is is de vrije markt volledig van toepassing op auteursrecht, want het is noodzakelijk om er voor te zorgen dat intellectuele investeringen ook het waard zijn.
Maar dat is mijn beginpunt niet.
Fysieke goederen hebben van nature eigenschappen die iets als 'eigendom' afdwingen. Als jij in Amsterdam een fiets gebruikt kan ik dat niet tegelijkertijd ook in Groningen doen. Dat wij met z'n tweëen zijn en er maar 1 fiets is zorgt ervoor dat er vanzelf iets als 'eigendom' of 'gebruiksrecht' ontstaat, op welke manier of in welke vorm dan ook. Dat kan met een wet, of met een honkbalknuppel, of in onderling overleg, maar we moeten hoe dan ook iets verzinnen, want tegelijkertijd kan domweg niet. Intellectuele goederen hebben die eigenschappen niet. Als jij in Amsterdam rondloopt met een idee kan ik best ook in Groningen rondlopen met jouw idee zonder dat jij daardoor op wat voor manier dan ook beperkt wordt. Dat 'natuurlijke' eigendom dat bij fysieke goederen bestaat, bestaat voor intellectuele goederen niet. Het is een verzinsel.
Nu is dat op zich geen punt, er zijn wel meer dingen die een verzinsel zijn maar die we toch nastrevenswaardig vinden; mensenrechten, bijvoorbeeld. Maar, en nu kaats ik de bal even terug, besef wel wat de consequenties zijn als je zo'n verzinsel wilt 'materialiseren'.
Als jij het eigendom hebt van een fiets hoef je alleen maar je fiets in de gaten te houden om te kijken of iemand jouw eigendom schendt. Zolang jouw fiets in jouw schuur staat is er niks aan de hand. Maar als jij in Amsterdam zit en een verhaal publiceert op internet schiet je er weinig mee op om je verhaal in de gaten te houden. Je kunt aan je verhaal niet zien of iemand het eigendom van jouw verhaal schendt. Als je wilt weten of ik ten onrechte een kopie van jouw verhaal heb moet je
mij in de gaten houden. Je moet dus
anderen in de gaten gaan houden om
jouw eigendom veilig te stellen; jouw eigendom in de gaten houden volstaat niet - sterker nog, is volslagen zinloos. Dat vind ik een raar soort eigendom. Doordat jij ergens eigendom op hebt krijg je ineens het recht om mij in de gaten te houden, ook al ben ik aan de andere kant van de wereld?
De laatste jaren is er - terecht, in mijn optiek - nogal wat ophef ontstaan over mass surveillance, met allerhande goede en minder goede argumenten. Maar als je kijkt naar intellectueel eigendom in het internet-tijdperk brengt dat onherroepelijk mass surveillance met zich mee. Je moet immers anderen in de gaten houden om het veilig te stellen; en omdat iedereen toegang heeft tot internet is dat dus iedereen. Dat zie je nu ook gebeuren; BREIN wil torrent-swarms in de gaten gaan houden.
Iedereen die dat gebruikt, ongeacht of ze nou aanwijzingen hebben dat die persoon rechten schendt of niet. Nu is daar in het geval van torrentverkeer nog wat voor te zeggen, maar het vereist niet veel visie of fantasie om te bedenken hoe zich dat uit kan breiden. Vinden we 'geld verdienen aan uitingen van menselijke creativiteit en intellect' nou werkelijk zo belangrijk dat we daar mass surveillance - uit commerciëel oogpunt, nota bene - voor terug willen?
Jouw argument komt er in mijn ogen op neer 'we hebben nu eenmaal (een paar) honderd jaar geleden dit bedacht, dus moeten we tot aan het einde der tijden daaraan vasthouden, ongeacht de consequenties'. Mijn opvatting is dat de consequenties bepalen of we een regeling nog wel wenselijk vinden, en bovendien dat de invulling van 'wenselijk' in de tijd kan verschillen; vergeet niet dat intellectueel eigendom gewoon een verzinsel is, we kunnen het aanpassen hoe we willen. En wat we honderd jaar geleden nog wenselijk vonden kunnen we nu best onwenselijk vinden. Kinderarbeid, abortus, homoseksualiteit, stemrecht - allemaal zaken waar we de afgelopen honderd jaar anders over zijn gaan denken en waarop ook de wetgeving is aangepast. Dat is in mijn ogen ook de essentie van democratie, dat je regels kunt maken die een weerslag zijn van hoe een samenleving op een bepaald moment ergens over denkt. Een treffend voorbeeld in dit geval vind ik het argument om opspringsmiddelen voor politie en inlichtingendiensten uit te breiden; daar duikt voortdurend het argument op dat dat wel noodzakelijk is omdat de technische omstandigheden zo veranderd zijn dat ze anders niet meer voor elkaar kunnen krijgen wat wij als samenleving van die diensten verwachten. Techniek is veranderd, consequenties zijn onwenselijk, dus passen we de regels aan; en dat zijn dan regels die soms maar tien jaar oud zijn. Waarom kan dat bij het idee van intellectueel eigendom, dat
honderden jaren oud is, dan ineens niet?
[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 22 juli 2024 13:53]