KPN doet proef met LoRa-netwerk voor internet-of-things

KPN heeft een proef gehouden met LoRa, een mobiel netwerk voor het internet-of-things. Daarbij is gebleken dat het signaal door containers heen te ontvangen is. De provider maakte al eerder bekend dat het dit jaar nog begint met een LoRa-netwerk in Nederland.

Itude Mobile, KPN en diverse andere bedrijven deden de kleinschalige proef op de tweede maasvlakte bij Rotterdam. Daarbij bleek dat LoRa nog bereik had, ook op plekken waar geen gsm-dekking meer was. Het is onbekend of overal waar geen gsm-bereik is, LoRa wel zal functioneren.

De provider zal LoRa niet gebruiken als vervanging van 2g, 3g of 4g als mobiel netwerk, maar de technologie specifiek inzetten voor internet-of-things-toepassingen, zoals connected-auto's, flexibele straatverlichting die op afstand aan of uit kan worden gezet en slimme afvalbakken die kunnen doorgeven wanneer ze vol zijn. Het netwerk is bedoeld voor apparatuur die niet constant een internetverbinding hoeft te hebben, maar alleen af en toe wat data moeten doorgeven. Daarom is de internetsnelheid beperkt van 0,3 tot 50kbit/s, terwijl een lange accuduur gegarandeerd moet zijn.

LoRa staat voor Long Range Radio en heeft een bereik van tussen 2,5km en 15km per mast. KPN verwacht dat LoRa een netwerktechnologie is die in veel meer landen zal worden gebruikt.

Reacties (44)

[Sorcerer8472]

Maar hoe verhoudt LoRa zich tot LTE Cat 0? Dit is een subset van de LTE-standaard die geïmplementeerd zou kunnen worden op bestaande mobiele netwerken, en maakt het o.a. mogelijk om nog dataverkeer te doen als het signaal 30 dB(!!!) zwakker is dan in de huidige situatie (andere bronnen noemen 15 dB). Volgens mij zou dat inhouden dat KPN 4G 100.0% landelijk dekkend zou zijn op Cat 0.

Wat meer info:
http://www.sequans.com/ro...-category-1-lte-chipsets/
http://www.m2m-summit.com...anging_m2m-world_2014.pdf (pagina 20)

LTE Cat 0 is nog steeds niet af, maar als ze er is, dan is het volgens mij een logischere zet dan het opbouwen van een volledig nieuw netwerk.

[GeoBeo]

LoRa is een consortium van grote bedrijven die gezameljik een standaard (een van de 100'en standaarden) voor IoT telecommunicatie ontwikkelen.

Waar het Tweakers bericht naar verwijst is striktgenomen niet LoRa maar LoRaWAN. LoRaWAN is dus een telecommunicatie specificatie voor lange-afstand IoT. Specifiek is deze gemaakt voor "things" met een accu die niet vaak vervangen kan worden (1x per x aantal jaar), weinig snelheid nodig heeft, niet vaak communiceert en over lange afstanden moet werken. Ik heb de specificatie niet gelezen, maar mijn ervaring zegt mij dat het dus zal gaan om (een van de 100'en) telecommunicatie standaarden die gebruik maken van: relatief lage frequenties (433Mhz en lager), frequency spread spectrum en heel veel "uit" staan (apparaten die 1x per uur/dag wakker worden en een paar seconden wat data doorsturen).

Veel meer kan ik er ook niet over zeggen, want het lijkt een aardig gesloten project (lame IMO). Om de specificaties op te vragen moet je ze eerst een email sturen.

//edit:
LTE heeft dus blijkbaar ook een standaard voor dit soort toepassingen. En dus is LoRaWAN een zoveelste kanshebber, naast LTE en de 100'en andere standaarden om door te breken op het gebied van lange afstand telecom voor IoT.

Om antwoord te geven op je vraag zou je beide technologieën naast elkaar moeten testen. Wat ze nu dus aan het doen zijn

[Reactie gewijzigd door GeoBeo op 24 juli 2024 03:00]

[Sorcerer8472]

Misschien moet je mijn link even lezen voordat je dingen zegt. Er is een subset van LTE die heel specifiek ontwikkeld is voor low power devices. Snelheid is maximaal 1 Mbps in deze set, maar ligt vaak een stuk lager waarschijnlijk. Dekking is net als bij LoRa veel groter dan standaarddekking van een mobiel netwerk (daarom ook trager).

Grote voordeel voor de provider is dat het kan met het standaard netwerk (na een software-upgrade). Ik vermoed dat Vodafone hier zeker dingen mee gaat doen!

[cedal]

Ik weet niet hoe beide standaarden technisch in elkaar zitten, maar zou het kunnen zijn dat er met LTE Cat 0 licentiekosten gemoeit zijn? En misschien scheelt het ook in integratie op het device zelf, bijvoorbeeld dat de hardware voor LTE ondersteuning duurder is?

[Relief2009]

Volgens mij is het een kwestie van dat LoRa al dit jaar landelijk gedeployed kan worden en LTE Cat 0 pas over een jaar of 2. Verder is LoRa een proven technologie terwijl LTE Cat 0 zich nog moet bewijzen.

Verder wat ik van bepaalde artikelen heb begrepen is dat de kosten voor LoRA modules op hetzelfde niveau zitten als GPRS modules. LTE modules kosten stukken meer.

[Whatts]

LoRa is vooral bedoeld om zeer lage bandwidth te combineren met lange batterijduur en groot bereik.
Als je in de driehoeksverhouding bereik / batterijduur / bandbreedte iets wil verhogen, zal er iets anders dalen (simplistisch gesteld). LoRa zal dus bijna per definitie een lage bandwidth hebben.

Enkele andere mogelijke use cases:
- teller van een deur (aantal keer geopend) van vergaderzaal of toilet, waardoor cleaning crew enkel komt wanneer nodig
- voorraad in een vending machine

Technisch werkt LoRa met een "Spreading Factor", elke bit wordt in feite verzondern als een string van bits, hoe slechter de coverage, hoe langer de string (= hoe hoger de Spreading Factor).
In plaats van een 1 eenvoudigweg als 1 te verzenden, wordt bvb. 11001001010110 verzonden (fictief voorbeeld). Ook als er uit deze string bepaalde bits wegvallen, zal de ontvanger toch de string als een 1 kunnen herkennen adhv. de andere bits. Hoe langer de string, hoe meer bits de ontvanger heeft om op te matchen, maar hoe lager de bandwidth.

LoRa gebruikt unlicensed bandwidth, dus ik zou dit in elk geval niet gebruiken voor business critical of (quasi) real-time toepassingen.

[PolarBear]

Ik lees hier dat de frequentie voor LoRa in Europa 868 MHz is. Scheelt niet zoveel met 900 MHz van GSM, ben benieuwd waarom LoRa zoveel beter bereik heeft, zou het zijn omdat de datarate zoveel lager ligt? En 868 MHz wordt voor veel meer zaken gebruikt als ik mij niet vergis. Ben benieuwd hoe dit uiteindelijk is een stedelijke omgeving werkt.

[Sorcerer8472]

Direct onder het stukje over frequenties staat dit:

LoRa RF physical layer uses a form of spread spectrum modulation. This enables LoRa systems to demodulate signals that are 20dB below the noise floor when the demodulation is combined with forward error correction, FEC. This means that the link budget for a LoRa system can be more than 25dB better than a traditional FSK system that might otherwise be used.

Beantwoordt dat je vraag?

[Jaco69]

Dus omdat de datarate zoveel lager ligt.

[Sorcerer8472]

Eigenlijk klopt het niet helemaal wat je zegt. Het komt echt door het type modulatie. GPRS is bijvoorbeeld ook redelijk traag (onder de 50 kbps meestal), maar daar heb je toch echt flink wat meer dB aan dekking voor nodig terwijl de kanaalbreedte vrijwel gelijk is (GSM 200 kHz, LoRa 250 kHz).

[Jaco69]

Het was een beetje kort door de bocht inderdaad.
De extra dekking komt door type modulatie maar ook door de extra redundantie (forward error correction) en lage data snelheid. (Vergeet niet dat bij GPRS die 50 kb/s een burst is in 1 of 2 tijdsloten.)
Een beetje door alles eigenlijk (niet zo raar want dit netwerk is hier specifiek voor ontworpen)

[DohnJoe]

Volgens mij kan GSM tot 35km, en in principe zelfs verder (tot 120km) maar dat gaat ten kostte van de snelheid danwel het aantal devices dat kan praten met de GSM zender.

Het is vooral een afweging tussen snelheid en het aantal devices, wat ook weer te maken heeft met het feit dat elk device de frequentie moet delen met andere devices (Time division multiple access). Elk device krijgt z'n eigen timeslot: hoe meer devices, hoe korter het timeslot.
En hoe korter het timeslot, hoe minder ver je van de mast kunt staan, anders komt je data niet binnen het timeslot aan bij de mast (lichtsnelheid is de beperkende factor).

[Martinspire]

Mij lijkt de datarate wel doorslaggevend. Dan kun je in principe langere signalen gebruiken voor een 1 of een 0. Dat is voor gesprekken (zoals bij GSM) toch korter.

[r2504]

Leuk om bijvoorbeeld je bagage te tracken... of toch niet ?

The LoRa wireless system makes use of the unlicensed frequencies that are available worldwide. The most widely used frequencies / bands are:

•868 MHz for Europe
•915 MHz for North America
•433 MHz band for Asia

De "things" zullen dus enkel werken in een bepaalde regio of zijn ze intelligent genoeg ?

[Jazco2nd]

Hopelijk gaat Europa ook gauw 433MHz ter beschikking stellen. Lijkt me alleen maar positief voor LoRa.

[r2504]

433 MHz zit in de 70cm radioamateur band.

[Sorcerer8472]

Ja, maar daarin zit weer LPD: https://en.wikipedia.org/wiki/LPD433

Dus zo heel raar is dat niet. Alleen is 10 mW wel te weinig gok ik

[Sorcerer8472]

Dat is een universeel probleem; als je kijkt naar de low power standaarden bij LTE dan zit je ook met tig verschillende banden wereldwijd. Ook GSM/UMTS hebben hier last van. Ik geloof zelfs dat er een land was waar 2,4 GHz wifi niet is toegestaan. We moeten er maar mee leven. Wil je een device dat in al deze gebieden werkt, dan zijn je kosten hoger. Zover ik weet biedt LoRa standaard ook geen roamingoplossingen (LTE low power bijv. wel).

[devlaam]

Ben zeer benieuwd hoe dat zich in de praktijk gedraagt (deze test is natuurlijk een gevalletje WC-Eend). Zelf heb ik wel ervaring met SigFox (zeg maar, de concurrent) die al over een groot deel van Nederland is uitgerold. Op papier heb je zowat overal bereik, in praktijk (zelf rondgereden inNederland met een modem) is dat helaas wel anders. We gaan het zien ...

[Sorcerer8472]

Is het niet zo dat die techniek met name bedoeld is voor stationaire toepassingen en dat performance omlaag gaat als je ermee rondrijdt? Of heb je ook stationair tests gedaan?

[devlaam]

Beweging heeft inderdaad invloed op de performance, ook al hoeft de verbinding normaliter niet overgenomen te worden door een andere mast als je beweegt. Het is namelijk UNB, met een breedte van ca 100Hz zodat je al relatief snel last hebt van het doppler effect. Ook omdat de communicatie relatief lang duurt, is stabiliteit erg belangrijk. Maar om antwoord te geven op je vraag, ik ben op verschillende plaatsen gestopt, en heb vooral in Noord/Zuid Holland getest. Vooral boven Haarlem had ik een slechte ervaring. Hopelijk wordt dat snel beter, want ze zijn wel hard bezig het een en ander uit te breiden.

[NaliXL]

Als dit bedoeld is voor apparatuur die niet constant een internetverbinding hoeft te hebben, wat is dan het voordeel t.o.v. een 3/4g verbinding eens in de zoveel tijd voor korte tijd tot stand brengen? Zoveel gebruiken die technieken nu toch ook weer niet?

[demonic]

het bereik is groter, de datasnelheid is gelimiteerd.

De kans dat het netwerk vol/overbelast is terwijl jou devices connectie probeert te maken is op LoRa lager dan op 3G/4G omdat één iemand dan een filmpje aan het downloaden kan zijn, terwijl op LoRa het duizenden gebruikers moeten zijn om dezelfde snelheid te creeren. Waardoor het netwerk dus minder snel 'vol' zit waardoor jou connectie reqeust mogelijk niet doorkomt. (en constant een nieuwe connectie-reqeust versturen gaat ten koste van de accuduur)

[Reactie gewijzigd door demonic op 24 juli 2024 03:00]

[massareal]

KPN is zowel gebruiker als sponsor, maar niet een contributer o.i.d.

http://lora-alliance.org/What-Is-LoRa/Technology

[ultimasnake]

15km vanuit het device uit naar de buitenwereld toe vindt ik zo slecht nog niet, althans het lijkt me dat als je op 15km een mast neerzet dat info voornamelijk upstream (vanaf het device naar zendmast) moet verlopen je die range ook moet hebben.

[DJFliX]

De hamvraag is (wat mij betreft dan): heeft het LoRa netwerk ook daadwerkelijk voordelen t.o.v. bijvoorbeeld het momenteel in Nederland beschikbare SigFox netwerk?

[Anoniem: 399807]

Dus als snoep automaten en vuilnisbakken etc. aangeven wanneer ze leeg of vol zijn, dan hoeven er minder mensen hun rondes te maken langs die dingen om de voorraad te checken.

Voordeel: minder benzinegebruik, beter voor NMK.
Nadeel: minder personeel nodig, lagere personeelskosten.

Voordeel bij nadeel: lagere prijs voor snoep voor klant, mits de eigenaar het verschil niet zelf neemt.
Nadeel bij nadeel: werkloosheid, verschraling arbeidsaanbod- en diversiteit. Geen visuele controle van apparaat dat hogere onderhoudskosten voorkomt.

Voordeel bij voordeel: minder files, drukte, onnodig verkeer.
Nadeel bij voordeel: minder bedrijfsauto verkoop, minder personeel nodig in autobranche, dalend BNP.

En dit x het aantal verschillende toepassingen binnen de IOT. Gaat dus ook op voor lantaarnpalen, ondergrondse huisvuilopslag (in veel gemeenten al aanwezig), bushokjesreclame (sensor glas is stuk), gemeentelijke afvalbakken, afvalcontainers bij bedrijven....etc.

Bijkomende aspecten:

- minder sociale omgangsmogelijkheden. Ergens in Nederland is er een leuke jongedame op een kantoor die ook wel eens gevuld wil worden door die gozert die de blikjes-automaat komt vullen.
- minder contact tussen mensen omdat men langs elkaar heen leeft. Er is geen telefoontje meer dat 'de automaat leeg/stuk is. Dat seint dat ding zelf door.
- machines bepalen wat mensen doen en wanneer. Ze geven het zelf aan, ik wil voorraad, ik wil reparatie.
- Mensen worden afhankelijker van machines want ze gaan er van uit dat de machine het beste weet of ie vol of leeg is.
- Meer overlast wanneer de sensor stuk is, de draadloze verbinding storing kent en een machine weken langs leeg is maar mensen er op vertrouwen dat er wel een mannetje komt.
- Minder serviceverlening en controle, o.a op hygiëne: een lekkend blikje zorgt voor schimmel maar niemand ziet dat want de maandelijkse vul-en controle ronde hangt af van wat de machine.

IOT is zoals alles deels oplossing, deels een nieuw probleem.

Een bedrijfskantine heeft een contract met een bedrijf om een machine te plaatsen met blikjes en snoep. Daar hoort een service contract bij voor de vulling en onderhoud. De ondernemer heeft blije werknemers want die kunnen consumeren en heeft er verder weinig omkijken naar.

Dat is voor de ondernemer een oplossing. Een IOT automaat wordt door de automaat leverancier als voordeel gezien. Maar voor de ondernemer hangt het er vanaf. Als er schimmel in de machine zit en mensen krijgen hoofdpijn en melden zich ziek, zit hij met de gevolgen. Dat service contract is niet meer zo waardevol. Wordt dat contract goedkoper omdat de automaat leverancier personeelskosten kan verkleinen? Dat verschil wordt nooit 100% gedeeld.

Het gevolg is dat de waarde van arbeid daalt, een sensor, een klokchip, een wireless dingevalletje is goedkoper.

Nu is die gozert die normaliter dat kantoormeisje stiekem ook wel leuk vind niet de meest intelligente kerel op Aarde. Dat is niet erg. Hij is gelukkig, heeft vrienden, een leven, Niet iedereen is Einstein en dat is maar goed ook. Hij kan wel blikjes vervangen, automaten reinigen, controleren en onderhoud plegen. Hij is trots op zijn werk, enige technische kennis is vereist. Hij kan horen aan de zoem van de machine of ie goed werkt. Hij weet wanneer de machine naar de fabriek moet of als er een echte techneut bij moet komen.

Dan komt de IOT in de machine en hij verliest zijn baan. Hij heeft 4 collega's, er blijven twee over, want die weten ook best veel van ICT en zijn net even slimmer of gehaaider dan hij was en plaatsen zich in de kijker van de baas. Die kiest hen. Die krijgen een training en doen hetzelfde werk, maar checken ook de wireless, programmeren hem via een tablet etc.

Het komt niet alleen niet tot een een huwelijk tussen hem en het kantoormeisje, hij zit ook werkloos thuis. Zijn zelfrespect daalt, hij raakt enigszins verbittert. 'Wat kan ik nog doen?', denkt hij. Overal waar hij solliciteert is er al de IOT. Hij zal moeten om- en bijscholen, dat is wat de politiek zegt, we moeten blijven leren en studeren.

Maar dat ging voor hem al lastig. En hij zit op de bank met steeds meer mensen. De lantarenpaal controleur zit op dezelfde bank. Er worden eisen gesteld, de gozert moet solliciteren, anders wordt ie gekort.

De plantsoendienst gebruikt steeds meer autonome robots voor groenonderhoud. Die zijn ook 'connected'. Zelfs papiertjes prikken in het park is niet echt nodig.

Op een dag loopt ie naar het spoor, kiest een trein, stapt er voor. Niemand ziet het geburen, want de trein rijdt autonoom. Dat is veiliger, stelde men, want de machinist mist soms een rood licht. Een dag later zit zijn collega die ook werd ontslagen in zijn bedrijfsauto te wachten tot de trein voorbij is. Op de zijkant van het busje staat 'Robo-pickup'. Hij vond werk om gemeentelijke reinigingsrobots op te halen uit parken. Hij kan in zijn uppie iin één dag minstens 20 robots ophalen voor onderhoud, legen, accu's vervangen.

Ineens ziet hij een boel meeuwen en kraaien bij het spoor. Hij kijkt nog eens goed en ziet een been in het gras. Op het half ontblote been staat een tatoeage, hij herkent het, er staat 'Mijn baan, mijn trots'. 'Dat is mijn oud-collega!' Hij belt het noodnummer.

Even later komt er een drone kijken. Daarna komt een autootje en een mannetje, die blij is dat hij werk heeft.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 399807 op 24 juli 2024 03:00]