Youtubers upgraden vastgesoldeerde ssd van M1 Mac mini

Youtuber Luke Miani heeft met behulp van collega dosdude1 de vastgesoldeerde ssd van een Mac mini met M1-soc kunnen upgraden naar een ssd van 2TB. Dosdude 1 moest hiervoor de nandchips losmaken van het moederbord en nieuwe chips zonder firmware installeren.

In de video zien we hoe youtuber Luke Miani op bezoek gaat bij collega dosdude1 met de vraag of die de 256GB-ssd in de Mac mini met M1-chip kan vervangen. De man bevestigde dat dit kan en ging aan het werk. De Mac mini werd eerst gedemonteerd zodat de heren toegang kregen tot het moederbord. Hierbij was het belangrijk dat alle componenten zoals het koelingselement en de ingebouwde speaker verwijderd werden. Volgens de youtubers worden alle onderdelen op het moederbord het beste verwijderd, dit om kans op schade te vermijden.

Dosdude1 begon vervolgens aan de volgende stap in het proces: het losmaken van de nandchips die als ssd fungeren in de M1 Mac mini. Dit was volgens de heren een zeer lastig proces omdat de chips aan het moederbord 'vastgelijmd' zitten met underfill; een soort vulling die gebruikt wordt om de lege ruimte tussen chips en het moederbord op te vullen. In de video is te zien hoe dosdude1 deze vulling zacht kon maken door een hittepistool te gebruiken. Hij moest daarbij wel rekening houden met de temperatuur die af en toe meer dan 370 graden Celsius kon bedragen. De man kon de chips uiteindelijk losmaken via een speciale tool, daarna maakte hij de onderdelen op het moederbord opnieuw schoon en verwijderde hij de resterende underfill-vulling.

De twee heren probeerden vervolgens eerst twee nandchips te installeren die met voorgeïnstalleerde firmware kwamen, maar dat gaf een foutmelding tijdens het herstelproces van macOS. Enkele weken later deden ze een nieuwe poging, maar deze keer gebruikten ze nandchips zonder firmware. Hiermee kregen ze de Mac mini wel opnieuw aan de praat. De nandchips werden na het herstelproces ook herkend in macOS.

Door Jay Stout

Redacteur

Feedback • 13-08-2023 12:49 250

13-08-2023 • 12:49

250

Lees meer

Apple Mac Mini 2020 M1, 8GB ram

vanaf € 429,-

4 van 5 sterren
Gerucht: Apple werkt aan Mac mini met M2 en M2 Pro-soc
Gerucht: Apple werkt aan Mac mini met M2 en M2 Pro-soc Nieuws van 10 maart 2022
Youtuber maakt Mac Mini nog iets meer mini
Youtuber maakt Mac Mini nog iets meer mini .Geek van 4 maart 2022
Bloomberg: Apple presenteert Mac mini met meer poorten dit najaar
Bloomberg: Apple presenteert Mac mini met meer poorten dit najaar Nieuws van 23 augustus 2021
Gerucht: volgende Mac mini heeft vier USB-C-poorten en bovenkant van 'plexiglas'
Gerucht: volgende Mac mini heeft vier USB-C-poorten en bovenkant van 'plexiglas' Nieuws van 25 mei 2021
Gerucht: MacBook Pro krijgt Apple-soc met 10 cores, tot 32 gpu-cores en 64GB ram
Gerucht: MacBook Pro krijgt Apple-soc met 10 cores, tot 32 gpu-cores en 64GB ram Nieuws van 18 mei 2021
Parallels laat gebruikers Arm-versie van Windows 10 draaien op Macs met M1-soc
Parallels laat gebruikers Arm-versie van Windows 10 draaien op Macs met M1-soc Nieuws van 14 april 2021
Meer producten en artikelen
Pc's Apple Mac Mini 2020

Reacties (250)

-Moderatie-faq
250
247
87
2
0
120
Wijzig sortering
Luchtbakker 13 augustus 2023 12:54
Ik vraag mij al een tijdje af. Europa is druk bezig met diverse wetgeving om het onnodige waste kleiner te maken. Maar vallen straks dit soort zaken daar ook niet onder? Het is toch belachelijk dat je als gebruiker een compleet moederbord zou moeten vervangen als enkel een nand chip kapot is?

Het is niet alleen Apple die dat doet, maar nagenoeg elk bedrijf maakt zich daar tegenwoordig schuldig aan.

[Reactie gewijzigd door Luchtbakker op 22 juli 2024 17:21]

bokkow @Luchtbakker • 13 augustus 2023 12:59
Dat is de hele reden dat ze dit tegenwoordig vastmaken aan het moederbord. Als er niet specifieke wetgeving komt om opslag capaciteit user-replaceable te maken dan zouden ze het ook nog wel eens vast kunnen solderen aan de SOC zoals ze dat met de M1 en M2 hebben gedaan met CPU, GPU en RAM. De ultieme droom van Apple is wel dat alles in die SOC zit en in zekere zin hebben ze dat al voor elkaar want de SSD controller zit (volgens mij) ook al in de M-chip. Wat ze hier hebben vervangen en begrijp me niet verkeerd, dat is heel knap, is puur en alleen de NAND chips zelf. Als ze meer hadden moeten vervangen dan had het niet gekunnen omdat alles firmware locked is aan elkaar. Zie Mac Studio SSD's bijvoorbeeld.
geerttttt @bokkow • 13 augustus 2023 13:11
Nee Apple gaat de ssd niet vastmaken aan de SoC. Waarom? Omdat Apple anders verschillende SoC's moet produceren voor alle mogelijke opslaggroottes die ze aanbieden. Dat is duur. Nu maken ze 1 m2 chip, evt een zwaardere variant, meer niet.
LA-384 @geerttttt • 13 augustus 2023 16:55
Zo lang de gek de meerprijs blijft betalen, kan Apple het zo moeilijk maken als die wil. Al het extra werk verhalen ze terug op de klant en de eventuele kleinere oplage is koren op de molen voor degenen die graag het gevoel hebben iets bijzonders te bezitten.
PhilipsFan @LA-384 • 13 augustus 2023 17:21
Die meerprijs is anders wel de reden dat ik voorlopig nog bij Windows blijf. Ik vind het basis model van een MacBook niet te duur. Maar als ik een grotere ssd wil, dan betaal ik daar een totaal onrealistische prijs voor. De 4TB die ik nodig heb, is niet eens leverbaar.

Ik snap wel dat het ook performance voordelen heeft om het zo te doen. En de moederborden kunnen kleiner zijn en beter te koelen. Maar ik vind die meerprijs voor extra ssd ruimte volkomen belachelijk. Dan maar een Dell met Windows en een vervangbare ssd.
supersnathan94
@PhilipsFan • 13 augustus 2023 19:55
Even heel eerlijk. Die ssd opties zijn echt bizar geprijsd, maar aan de adere kant is de vraag ook wel een beetje, hoe erg heb je het echt nodig nodig? Kijk 1tb kan ik nog inkomen, dat is nu toch onderhand wel basis, maar vanaf 2 heb ik al zoiets van, oke voor een desktop sure, maar 4? Of zelfs 8? Die zie ik nog niet.

Ik bedoel. Je kunt dan echt veel goedkoper een paar externe SSDs halen met snelle interface.

[Reactie gewijzigd door supersnathan94 op 22 juli 2024 17:21]

m_a_rnix @supersnathan94 • 14 augustus 2023 09:14
Juist op een portable computer is interne storage belangrijk. Op een desktop kan je er een externe ssd aanhangen, maar als je fotobibliotheek niet op je laptop staat maar in de cloud, wordt die ook niet gebackupt.
supersnathan94
@m_a_rnix • 14 augustus 2023 13:33
Als het goed is heb je daar hoe dan ook al eenoplossing voor toch? Dus naast cloud iets als een NAS.

En met het geld wat je overhoud door niet die SSD upgrade te halen kun je echt een heel prima back up oplossing maken.
Thekilldevilhil @supersnathan94 • 14 augustus 2023 15:06
Ik snap mensen zoals jij niet echt. Mensen zeggen dat ze het nodig hebben en jij gaat dat proberen te weerleggen zonder kennis van de benodigde oplossing? Cloud en een NAS als oplossing voor ene gebrek aan lokale opslag? Wat denk je dat het probleem is waar de persoon boven je tegen aan loopt? Te weinig opslag voor zn blue ray rips?

Ik zit hier nu te vloeken op mijn XPS15, waar 512GB+2TB aan opslag in zit, omdat het allemaal net te krap is. Ik werk met single cell en bulk RNAseq en imaging mass cytometry.

Voorbeeld: ben nu bezig om een dataset van ruim 270GB aan reads (1,2 miljard basepairs) te alignen aan het genoom. Ga ik dat dan vanuit Google drive doen ofzo? Is jouw suggestie dan dat ik dit vanuit de cloud inlees en heen en weer ga swappen?

En als ik nou 100+ ROI heb verzameld en die heb opgeslagen als 32bit TIFFs van 50 kanalen. En ik ga al die images thresholden, segmenteren en clusteren. Moet ik dat dan maar op een USB stick knallen en daar vanaf draaien?

Of is het toch handiger om een beetje extra interne opslag te hebben zodat ik niet van elk lopend project continu data moet verslepen.

[Reactie gewijzigd door Thekilldevilhil op 22 juli 2024 17:21]

supersnathan94
@Thekilldevilhil • 14 augustus 2023 15:32
Ik snap mensen zoals jij niet echt. Mensen zeggen dat ze het nodig hebben en jij gaat dat proberen te weerleggen zonder kennis van de benodigde oplossing?
Absoluut niet. Ik vraag me alleen af waarom.
Voorbeeld: ben nu bezig om een dataset van ruim 270GB aan reads (1,2 miljard basepairs) te alignen aan het genoom. Ga ik dat dan vanuit Google drive doen ofzo? Is jouw suggestie dan dat ik dit vanuit de cloud inlees en heen en weer ga swappen?
Kijk en dat is dus een valid use case. Eentje die ik zelf ook maar al te goed ken. Bioinformatics can be a bitch.

Maar als dat het geval is, dan is voor mij vraag 2 waarom je dat op een macbook air wil doen. De meerprijs voor een pro is (zeker gezien de storage eisen) dan relatief laag, maar je krijgt er wel een betere performance voor terug (want actieve koeling en hogere CPU tiers) die juist bij dit soort sustained loads (want dit kan rustig een uur of wat kosten) super interessant is. En dan kun je er wel gewoon 8TB in prikken als je wil.

Vroeger deed ik zit soort alignment zaken rechtstreeks vanaf externe storage. Puur en alleen al omdat het sneller was om een hard drive met gegevens op te halen dan de hele zwik te downloaden, maar ook omdat Thunderbolt drives relatief goedkoop waren. En dat was in het tijdperk dat ik nog fysiek een schijf kon swappen (MBP 15” 2012 non-retina) op de sata poorten.

Kijk ik snap dat het handig is he. Extra opslag, maar als je er bijna €2K voor neer gaat leggen, is het dan niet slimmer om 5 Samsung T7’s te kopen ( €260/stuk) en een leuke nas voor back-ups? Dan heb je both of best worlds. Een set snelle schijven om direct je data vanaf te lezen, eenvoudig te delen met collega’s en een directe back-up op NAS.
Of is het toch handiger om een beetje extra interne opslag te hebben zodat ik niet van elk lopend project continu data moet verslepen.
Handig is het zeker, maar met zulke prijzen zou ik zelf toch naar andere oplossingen gaan kijken. Ja is mogelijk wat omslachtiger/onhandiger, maar met dit soort prijzen zou dat mij denk ik een worst wezen.

De project interchangeability van desktop naar laptop is immers ook handig. Kun je eventueel nog een keer een threadripper workstation aan het werk zetten om alles te berekenen.
m_a_rnix @supersnathan94 • 15 augustus 2023 11:11
Mijn foto’s staan in Photos/iCloud Photo Library. Ik maak netjes een backup naar mijn NAS en Backblaze. Maar, als die foto’s niet lokaal staan, dan staan ze dus alleen in de cloud en worden ze niet gebackupt. Opslaan op de NAS is ook geen oplossing, want die wordt niet nog een keer gebackupt, én dat synct natuurlijk niet met iCloud Photo Library.

In mijn geval heb ik dus een extra account op mijn Mac. Daar log ik af en toe op in en dan hang ik een externe schijf eraan, waar wel allee 110.000 foto’s en 4.000 video’s van mijn gezin op passen. Zou ik de volgende keer een interne schijf willen van 4TB? Ja graag!
supersnathan94
@m_a_rnix • 15 augustus 2023 15:07
Volgens de support pagina wordt dat wel degelijk gewoon meegenomen hoor: https://support.apple.com/nl-nl/guide/photos/pht6d60d10f/mac.

Als je dus time-machine gebruikt voor je back ups zou dat allemaal goed moeten gaan. Kan het nu niet checken want ben op vakantie, maar herinner me wel dat er een heel groot foto deel in mijn TM backup zit.
m_a_rnix @supersnathan94 • 16 augustus 2023 20:57
Als ik het goed lees maakt die een backup van de bestanden op mijn Mac. Als de fotobibliotheek niet past staan de bestanden niet op mijn Mac en is er dus ook geen backup.
supersnathan94
@m_a_rnix • 16 augustus 2023 21:46
Ik zou het ff een keer voor je moeten checken, maar volgens mij hengelt ie ze eerst binnen, neemt ie ze mee in timemachine en gaan ze dan als thumbnail verder.

Het fotos deel in mijn TM backup is namelijk ook groter dan wat de schijf aankan intern.
xiam @m_a_rnix • 14 augustus 2023 19:03
Op mijn Mac air heb ik 256 Gb en alle foto’s en video in de fotobibliotheek op een compacte externe harde schijf met stroom uit de laptop en een grotere externe backup schijf met externe voeding van seagate en een usb c HDMI en Utp extension zodat de laptop ook nog stroom heeft tijdens het backuppen eens per maand. Zeer omslachtig maar ik zie geen andere veilige weg nou ja via nas maar geen idee hoe je Apple timemachine daarop instelt de externe portable harde schijf in de backup meenemen was al uitzoeken.
LA-384 @PhilipsFan • 13 augustus 2023 19:42
En terecht, waren er maar meer zoals jij/wij.
Dat is wat ik bedoel, menigeen denkt dat Apple het neusje van de zalm is en is zodoende bereid daar een premium prijs voor te betalen, terwijl het compleet uit verhouding is. Tegelijkertijd doen ze er alles aan dat die sporadische tweaker zelf ook geen aanpassingen kan maken tegen kostprijs.

Feitelijk kan Apple doen wat ie wil, hoe ingewikkeld het ook is, de extra kosten verhalen ze x3 op de consument. Nog even en ze verkopen een in USA handgemaakte Iphone voor 10k en geheid dat het verkoopt.
dog4life @PhilipsFan • 13 augustus 2023 19:58
Ik ben terug van Mac naar Windows, juist om deze reden. Laatste Mac was een MBP 2012 waarin de ssd en het geheugen nog te vervangen waren, daarna was dat gewoon niet meer mogelijk.
Gelukkig is het Windows platform een stuk stabieler dan het in 2006 was. Heb nu een beest van een laptop voor een fractie van de Apple prijs
GeeMoney @PhilipsFan • 13 augustus 2023 19:30
In een MacBook Pro kan je tot 8TB SSD aanvinken. Welliswaar prijzig, maar ook jouw eisen en wensenlijstje kan dus gewoon aangevinkt worden :) .

Vanuit design, warmte en productie is het te begrijpen en laten we eerlijk zijn, Truus op de hoek gaat ook als het wel mogelijk is toch geen SSD of memory uitbreiden. Het zijn voornamelijk wij tweakers of de wat ervaren gebruikers die dit mogelijk zouden willen.

[Reactie gewijzigd door GeeMoney op 22 juli 2024 17:21]

eltweako @geerttttt • 13 augustus 2023 13:51
Ik zie Apple dat wel doen. Apple kan er voor kiezen om gewoon softwarematig in de firmware te bepalen hoeveel storage voor je beschikbaar is. (Net zoals diverse autofabrikanten met accu's doen)
Zo kan Apple down the road ook upgrades aanbieden/verkopen tegen het prijsverschil bij aanschaf.
Koop je een 2e hands 512GB macbook, upgrade voor €230 naar 1TB of voor €690 naar 2TB, gewoon te koop via de app store.
djwice @eltweako • 13 augustus 2023 18:51
Dat werd vroeger ook gedaan door IBM, kocht je een computer met een SX CPU, en kocht je er later een rekenkern (co-processor) bij, dan kwam er een "monteur" langs die de kast open deed (twee blauwe knoppen die je met de hand kon open draaien) en een jumper om zette, en dan had je een DX.

[Reactie gewijzigd door djwice op 22 juli 2024 17:21]

servies @djwice • 14 augustus 2023 13:55
De SX en de DX waren wel degelijk 2 verschillende CPUś en dat werkte niet met een jumper omzetten...
djwice @servies • 14 augustus 2023 14:06
De co-processor op de DX kon je uit zetten, dat werd in de IBM PC geregeld via die jumper.
Waardoor die als een SX werkte.

[Reactie gewijzigd door djwice op 22 juli 2024 17:21]

servies @djwice • 14 augustus 2023 14:14
Niet helemaal, je schakelde alleen de coprocessor uit.
Er waren meer verschillen tussen de DX en de SX, de SX had bijvoorbeeld een smallere databus, 16bit t.o.v. 32bit.
djwice @servies • 14 augustus 2023 14:25
Ok, dat wist ik niet, hij werd toen in iedergeval als SX aan school verkocht en toen we de co-processor upgrade kochten kwam dat mannetje de jumper om zetten en bleek het een DX.
Daarna werden er geen IBM's meer gekocht door school, alleen nog AMD's met DX4 enzo.

[Reactie gewijzigd door djwice op 22 juli 2024 17:21]

680x0 @djwice • 14 augustus 2023 15:06
Dat werd vroeger ook gedaan door IBM, kocht je een computer met een SX CPU, en kocht je er later een rekenkern (co-processor) bij, dan kwam er een "monteur" langs die de kast open deed (twee blauwe knoppen die je met de hand kon open draaien) en een jumper om zette, en dan had je een DX.
Wat een onzin verhaal.
geerttttt @eltweako • 13 augustus 2023 20:14
Dat zou nog kunnen inderdaad. Maar ik weet niet of gelockte hardware zo goed geaccepteerd wordt als (meestal software) updates bij autos.

Ik juich het toe, biedt jailbreak mogelijkheden.
CyBeR @geerttttt • 13 augustus 2023 14:15
Nee Apple gaat de ssd niet vastmaken aan de SoC. Waarom? Omdat Apple anders verschillende SoC's moet produceren voor alle mogelijke opslaggroottes die ze aanbieden. Dat is duur. Nu maken ze 1 m2 chip, evt een zwaardere variant, meer niet.
Dat moeten ze al, voor de verschillende geheugengroottes die ze verkopen. Dat geheugen zit allemaal aan de SoC vastgeplakt namelijk. Maar inderdaad, om daar dan óók nog ssd-opslag aan vast te knopen gaat wat ver.
Zer0 @CyBeR • 13 augustus 2023 21:25
Maar inderdaad, om daar dan óók nog ssd-opslag aan vast te knopen gaat wat ver.
Ik vraag het me af. Het bied Apple ook weer de mogelijkheid je meer te verkopen. Wil je meer geheugen? Tja, we hebben alleen een model met meer geheugen en een grotere SSD, dus dan moet je dat duurdere model kopen. En andersom natuurlijk. De upsell wordt makkelijker.
Cerberus_tm @geerttttt • 13 augustus 2023 19:16
De SoC is weliswaar het belangrijkste onderdeel van de computer, maar het is voor Apple maar een zeer kleine fractie van de verkoopprijs. Als die duurder is maakt dat nauwelijks uit voor de winst van het bedrijf. Ze kunnen de hele computer trouwens ook makkelijk duurder maken, Apple-apparaten zijn weinig prijselastisch.

[Reactie gewijzigd door Cerberus_tm op 22 juli 2024 17:21]

Teun! @bokkow • 13 augustus 2023 13:59
Voor zover ik weet zit de nand controller in de T2 chip
m_a_rnix @Teun! • 14 augustus 2023 09:16
Een computer met een M*-chip heeft geen T2-chip.
Teun! @m_a_rnix • 14 augustus 2023 10:27
Oh, bedankt voor de correctie! Inderdaad, dat wist ik niet.
CorbataGames @Luchtbakker • 13 augustus 2023 14:00
Ik ben echt een groot Apple fan, maar als er geen enkele technische redenen is om het vast te solderen vind ik het echt schandalig en moet dit echt aangepakt worden met wetgeving.
Stijnvi @CorbataGames • 13 augustus 2023 14:42
De enige reden die er is, is dat het misschien één of twee mm bespaart, omdat je anders een connector in moet bouwen. Maar dat is eigenlijk het enige. Voor SSD's heeft het solderen aan het moederbord geen significant effect op de snelheid.
Bij RAM is dat wel anders. Daar kaan je echt enorm veel winnen t.o.v. het inmiddels flink verouderde SODIMM. Daarom zie je ook dat VRAM op grafische kaarten ook vast gesoldeerd zit vlak bij de GPU. Vroeger waren er grafische kaarten met verwisselbaar RAM. Maar met de snelheden die tegenwoordig nodig zijn is dat gewoon niet meer mogelijk.
CorbataGames @Stijnvi • 13 augustus 2023 17:26
Bedankt voor de info! Voor ram maakt het dan wel uit, hoewel vervelend... Maar die schijven vind ik dan echt schandalig.
Kevinp @CorbataGames • 13 augustus 2023 21:31
De vraag die je moet stellen. Is deze halve procent winst het waard om extra ewaste te hebben.

En vaste ram is niet zo erg, zo lang er OOK een uitbreiding mogelijk is.
discy @Kevinp • 13 augustus 2023 22:07
Het gaat niet om een halve procent maar wat ik me kan herinneren een verschil tussen 4800mhz en 6400mhz.

Of je dát merkt in de praktijk is natuurlijk ook de vraag, maar het gaat dus om 30%.
Houtenklaas @Stijnvi • 13 augustus 2023 18:15
En dat is echt niet zo. De kleinste lengte van de "aansluiting" van controller naar RAM is belangrijk, net zoals dat de aansluitingen eenzelfde lengte hebben om looptijdverschillen voor te zijn. Maar een (goede!) connector doet daar niets aan af. Het wordt er wel wat duurder van, maar ik geloof niet dat de marges van Apple zo laag zijn dat dat een probleem wordt.
Stijnvi @Houtenklaas • 13 augustus 2023 20:32
Dat klopt. Maar bij veel laptops zit de RAM al tegen de chip aan, en Apple bouwt de RAM zelfs op de chip zelf. Daardoor weten ze dus toch echt snelheden te halen die met welke connector dan ook onmogelijk zijn. Simpelweg doordat een connector, hoe goed dan ook, meer ruimte inneemt, en de lengte van de verbinding vele malen langer wordt.

Toevoeging:
Als het echt geen verschil zou maken, waarom is de eerste 6400 MT/s DDR5 SO-DIMM stick dan pas in mei van dit jaar uitgekomen, terwijl Apple al 6400 MT/s wist te behalen op de M2 in juni van vorig jaar?

[Reactie gewijzigd door Stijnvi op 22 juli 2024 17:21]

The Realone @Stijnvi • 13 augustus 2023 23:28
Hoe is dat interessant voor iets als een Mac Mini? Het gaat niet om een portable als een laptop, tablet of smartphone. Als we het acceptabel gaan vinden dat we voor een paar millimeter winst de mogelijkheid tot het vervangen/upgraden van RAM als de deur uit doen zijn we echt volledig doorgeslagen.
Stijnvi @The Realone • 14 augustus 2023 00:25
Echter is het niet zo dat het voor RAM alleen draait om een paar millimeter winst.

Apple heeft de RAM op de M2 chip op 6400 MT/s gekregen. Op dit moment is er slechts één DDR5 SO-DIMM die dat weet te matchen (uitvoering: Kingston Fury Impact KF564S38IB-16), en die is pas in mei van dit jaar uitgekomen, terwijl de M2 chip al sinds juni vorig jaar beschikbaar is.
Volgens de Pricewatch is zelfs de eerste DDR5 SO-DIMM stick met 5600 MT/s uitgekomen in december 2022.

Begrijp me niet verkeerd. Ik zie ook graag verwisselbaar werkgeheugen. Maar in dit geval moet ik toch echt Apple gelijk geven dat het geheugen op de chip plaatsen de prestaties flink verbetert.
kdeboois @Stijnvi • 14 augustus 2023 06:32
Appels & Peren. Je vergelijkt LPDDR5 met DDR5.

[Reactie gewijzigd door kdeboois op 22 juli 2024 17:21]

The Realone @Stijnvi • 14 augustus 2023 00:53
En wat is dan, procentueel gezien, de daadwerkelijke winst?
Stijnvi @The Realone • 14 augustus 2023 01:19
Nou in vergelijking met de snelste SO-DIMM uit juni 2022 (5200 MT/s), is het maar liefst 23%.
supersnathan94
@The Realone • 14 augustus 2023 15:06
Heb je gezien wat voor bandbreedtes Apple met zijn RAM behaald?

Normaal DDR5 is gespecced tot een 64Gb/s sommige sticks gaan daar wel overheen maar komen niet in de buurt van de 800GB/s die Apple kan leveren
kdeboois @Stijnvi • 14 augustus 2023 10:46
U zegt onmogelijk, Dell zegt AUB: https://en.wikipedia.org/...on_Attached_Memory_Module
Stijnvi @kdeboois • 14 augustus 2023 20:05
En ook daar levert DELL slechts maximaal 5600, in tegenstelling tot 6400 bij Apple.
kdeboois @Stijnvi • 14 augustus 2023 20:09
De standaard heeft het over 6400. Verder maakt Apple de geheugens niet. Zal altijd een samenspel zijn, tot Apple ook dat zelf gaat ontwerpen. Verder is latency ook wel een ding bij snellere interfaces.
Echt niet. @Stijnvi • 14 augustus 2023 14:41
Misschien is een belangrijker reden van Apple dat ze de hoofdprijs kunnen vragen voor een model met extra RAM, wetende dat het niet upgradebaar is.
Dat de snelheden beter zijn* helpt dit te verkopen.

(* is dat zo? Geen idee.)
djwice @Stijnvi • 13 augustus 2023 18:44
Is wellicht ook gewoon heel solide en goed te koelen?
De chips kunnen nergens heen, dus contacten blijven altijd goed. En de koel geleiding blijft goed, dus goed voor de levensduur van de hardware.
Bij een connector kan ie in theorie wellicht wat losser raken en minder goed koelen.

Dat gezegd hebbende zoek ik altijd een machine waar ik wel de harddisk van kan vervangen en met een zo passief mogelijke koeling. De afgelopen 25 jaar is dat het enige wat ik steeds vervangen heb: meer opslag en stillere ventilatoren, of een kaart met ventilatoren vervangen door een zonder ventilator.

Dus het verleden leert mij: zet veel geheugen er in, zorg dat ie echt heel stil is en dat je de opslag makkelijk kunt upgraden (extra disk er bij of disk vervangen). Dat wordt vaak een factor 2, 4 of meer bij een upgrade.

Voor wifi chips geldt dat ook, maar in veel mindere mate. Die vervang je na een jaar of 7 ;)

[Reactie gewijzigd door djwice op 22 juli 2024 17:21]

theduke1989 @CorbataGames • 13 augustus 2023 20:29
Apples antwoord zal vast wel iets als.

Dit doen we omdat we security hoog op onze lijst hebben. En we liever niemand met onze groene kaarten speelt.
RCFProd @CorbataGames • 14 augustus 2023 13:05
Het is ook zo met de PS5 nu. Dit is de eerste PlayStation met vast gesoldeerde opslag. Je kunt de opslag wel uitbreiden met een extra M.2 slot, maar als er iets gebeurt met de hoofdopslag dan zal de PS5 niet meer functioneren.
Anoniem: 58485 @Luchtbakker • 14 augustus 2023 04:00
Bruh. Kennis van mij had ik geadviseerd om d'r Macbook van bouwjaar 2018 naar de Apple store te brengen voor vervanging van de batterij. Die leggen doodleuk uit dat ze geen ondersteuning of reparaties bieden op apparaten ouder dan 5 jaar. Ergo wil je zulk soort dingen in de toekomst upgraden moet je van Apple maar een nieuwe macbook kopen.

Haar verteld een batterij via Ifixit te bestellen, en ik doe de rest wel. Gaat toch nergens over?
Fermion @Anoniem: 58485 • 14 augustus 2023 08:10
Is het niet zo dat in Europa of Nederland, reserve onderdelen tot 10 jaar na de introductie beschikbaar moet zijn? Of is dit alleen voor witgoed?
Twanne @Fermion • 14 augustus 2023 08:20
lijkt alleen voor witgoed te zijn en maar voor een periode van 2 jaar: bron
Anoniem: 58485 @Fermion • 14 augustus 2023 09:58
Het gaat om aanbieden van een macbook bij de apple store winkel zelf, ter vervanging van de batterij die na 5 jaar gebruik "dood" is. Ze stellen geen reparaties meer uit te voeren op apparaten ouder dan 5 jaar.

Ergo Mac's policy is dus een nieuwe kopen, toch? Een batterij van Ifixit + kitje blaast nieuw leven in dat ding voor de komende 5 jaar weer voor de paar dingen dat ermee gedaan werd.
ronaldmathies @Luchtbakker • 13 augustus 2023 13:08
Hoe is dit verschillend van bijvoorbeeld een RTX 4090 waar bij een chip stuk is, daar is de e-waste vele malen groter, bij Apple kan het moederbord nog vervangen worden (klein), bij de RTX gaat ook het koelsysteem en alles eromheen verloren want je moet de complete grafische kaart vervangen.
k995 @ronaldmathies • 13 augustus 2023 13:10
rtx4090 is 1 onderdeel, mac mini is hele computer.
Gaat je 4090 stuk kan je makkelijk andere inprikken, niet bij een ssd op een mac mini
aadje93 @k995 • 13 augustus 2023 13:39
maar het is 1 van vele nand chips op het PCB die kapot is, moeten we dan de hele unit maar vervangen? Zo kun je de lijn doortrekken tot een simpel weerstandje of diode.
PuzzleSolver @aadje93 • 13 augustus 2023 13:53
Maar als de ssd goed gerecycled zou kunnen worden zouden de nands er weer afgehaald kunnen worden en weer op nieuwe producten gebruikt kunnen worden. Dit gebeurt inmiddels ook al en bij goedkopere vage merken loop je al het risico dat er 2e hands nands tussen zitten.

Het begint allemaal bij een modulair design en dat moet in het redelijke zijn, van een moderne computer zou je op z'n minst geheugen en opslag moeten kunnen vervangen. In een telefoon is dat een stuk lastiger dus daar verwacht ik het ook niet.

Maar ook marketing draagt bij aan e-waste, nu nog laptops verkopen met 8GB is ook e-waste genereren en ook daar maakt Apple zich schuldig aan. Die 16GB kost nl amper meer, maar de 8GB versie wordt gemaakt zodat ze de 16GB duurder kunnen verkopen.

Op mijn werk hebben we nog een groot aantal Mac all-in-ones staan met 27" 5k scherm uit 2015. We gebruiken nu veel sneller M1 laptops, maar kunnen de mooie schermen niet meer gebruiken, ook weer een lading e-waste van Apple.

[Reactie gewijzigd door PuzzleSolver op 22 juli 2024 17:21]

Adlermann @PuzzleSolver • 13 augustus 2023 16:43
Recyclen is altijd nog de laatste optie in een circulaire economy, het is namelijk een 'close the loop' voor een end of life product. Beter zou zijn als je het onderdeel zou kunnen refurbishen en dan naar een andere pc kunt brengen. Nog beter is gewoon de mac fatsoenlijk repareerbaar maken.

Het product dient zo ontworpen te zijn dat je de volgende levensfasen hebt:

Aanschaf: waarom is het waardevol voor de klant (use-value om de correcte terminilogie te gebruiken).
Tijdens de levensduur: Het product waardevol houden voor de klant, dus de use-value steeds bijwerken
Close the Loop: makkelijk uit elkaar te halen: hoe kan het product in de toekomst weer voor nieuwe waardevolle producten zorgen.

Binnen deze fasen heb je nog circulaire courses of actions.

In de huidige economie mikken we alleen op de aanschaf en dan het gebruik ,maar zonder levensduurverlenging.

Om fatsoenlijke levensduurverlening te kunnen doen, moeten de producten en de deelproducten idd oa. modulair ontworpen zijn. Dat kan dus betekenen dat de value proposition achteruit gaat, producten zullen misschien weer wat dikker worden.

Maar de eerste strategie moet altijd zijn, om proberen om uberhaupt geen product aan te schaffen (hebben we echt die 2e auto in het huishouden nodig??). Maar als je het toch aanschaft dan dient de eerste stap te zijn om het component te repareren. Dat zorgt voor het minste e-waste. Want als je de levensduur goed kunt verlengen, doe je ergens ook al aan het blokkeren van een nieuwe aanschaf.

Het compleet vervangen van een moederbord zou nooit een optie moeten zijn. Alle producten, ook deelproducten dienen zo modulair mogelijk te zijn. Repareerbaarheid zou belangrijker moeten zijn dan uiterlijke kenmerken van een product.

Wat er ook dient te gebeuren is dat er meer diensten aan een product worden gehangen (product service combination). Mogelijk zelfs een contract afsluiten met de verkoper dat je het product bij hem inlevert aan het eind, maar dat tijdens de levensduur het product goed up2date moet blijven.
Mogelijk moeten we zelfs gaan denken dat we de meeste producten niet meer kopen, maar huren of leasen.

Sowieso is het circulair ontwerpen van een product niet eens zo lastig, maar om het financieel haalbaar te krijgen wel. Ik heb een close the loop doorgerekend tijdens een onderzoeksproject en dat kon in principe financieel niet uit. Er moest 25 euro per product bij (verwijderingsbijdrage) om distributie, uit elkaar halen en recyclen te financieren. Virgin materials waren dan ook nog eens 5x goedkoper dan de (gelijkwaardige) used materials.
cmegens @Adlermann • 14 augustus 2023 08:54
De interessante vraag hier is: hoeveel zou upgrade mogelijkheden de levensduur verlengen? Onder tweakers zal die score 100% benaderen, maar daar buiten bijna niet. De gewone consument gaat zijn systeem niet upgraden, die gebruikt het systeem tot het niet meer werkt voor hem of haar (of tot ze gewoon iets nieuws willen). Daarentegen heeft Apple wel goede cijfers hoe lang hun producten gebruikt worden. De tweedehands markt in Apple producten is groot, dus vaak genoeg krijgen deze nog een 2e leven. Laatst zelf mijn oom en tante geholpen om een 12 jaar oude iMac te vervangen. Als je het zo bekijkt kan Apple dus met behoorlijke cijfers schermen. Hun systemen zijn in dat licht een van de duurzaamste in de markt. (En dat is dan ook wat ze doen). Als je systemen robuust en solide genoeg zijn om zo lang mee te gaan, is dat dan niet een betere focus dan upgrade mogelijkheden? Kun je dan de upgrade mogelijkheden niet beter aan een concurrent laten? Ik snap dat Apple zich er hier niet populair mee maakt, ik ben er zelf ook geen fan van, maar in het grotere plaatje kan ik ze ook geen ongelijk geven.
i-chat @PuzzleSolver • 13 augustus 2023 14:52
maak er een hobby-projectje van, je kunt het 5k scherm van een imac namelijk prima aansluiten op een mac mini je moet alleen een compatible logic board vinden, als je alle intel meuk eruit haalt kun je wellicht zelfs het hele mobo van de m1 mini in je scherm behuizing kwijt.

maar goed, je kunt natuurlijk de schuld neerleggen bij apple of je kunt een hand in eigen boezemsteken en je realiseren dat ook in 2015 er al mac mini's bestonden, had je die diestijds gekocht met een apple 5k scherm (of wat ze toen ook aanboden) dan had je nu gewoon je m1 mac op die schermen kunnen aansluiten.

als alternatief kun je nog steeds de via un-official updates alsnog je 2015 imac naar de laatste OS versie updaten en ze dan vervolgens in de 2e hands hoek nog een laatste leven gunnen, genoeg mensen die wel graag mac willen maar geen nieuwe kunnen betalen kortom opties genoeg.
divvid @i-chat • 13 augustus 2023 19:27
Precies. Mijn MBP uit 2014 draait best wel vlot Ventura. Was destijds wel een high-end i7 dual core met 16GB. De 256 SSD kon ik gelukkig nog vervangen met een Aurora 2GB SSD. Toegegeven, een 2020 M1 MBA is sneller, maar heeft weer een minder fijn toetsenbord en geen standaard HDMI. Toch is het een fijn idee dat hij gewoon veilig de laatste updates krijgt
cmegens @PuzzleSolver • 14 augustus 2023 09:02
Op mijn werk hebben we nog een groot aantal Mac all-in-ones staan met 27" 5k scherm uit 2015. We gebruiken nu veel sneller M1 laptops, maar kunnen de mooie schermen niet meer gebruiken, ook weer een lading e-waste van Apple.
Dat is natuurlijk bij alle All-in-ones zo, maar Apple geeft dan nog de optie om de iMac in target display mode te zetten. Als je de iMac met een Thunderbolt kabel (niet die van de oplader) verbindt dan kun je deze als scherm opstarten
m_a_rnix @PuzzleSolver • 14 augustus 2023 09:20
Je zou dit kunnen proberen met Duet. 1 van de 5 manieren die 9to5mac aangeeft: https://9to5mac.com/2023/02/05/use-imac-as-monitor/
rboerdijk @PuzzleSolver • 14 augustus 2023 11:29
Precies dat, daaraan heb ik me mateloos gestoord.

Mooie iMac met een groot 5k scherm en ik kan er niet eens mijn macbook aanhangen... Zeer, zeer irritant (en nu ik dat weet kijk ik niet eens meer naar iMac's, daar brand ik me niet nog een keer aan).

Of andersom, een mac mini aan een gewone monitor hangen, dan werkt de volume slider niet...
langestefan|IA @aadje93 • 13 augustus 2023 13:56
NAND chips gaan zelden stuk. Als een GPU stuk gaat is het vrijwel altijd de ventilator, en die is makkelijk te vervangen.
PhilipsFan @aadje93 • 13 augustus 2023 17:25
Dat gebeurt ook. Geen enkele fabrikant repareert nog pcb’s. Als een apparaat (bijvoorbeeld een tv) gerepareerd moet worden, dan wordt bepaald welke pcb stuk is en die wordt in z’n geheel vervangen. De oude wordt gerecycled.

Het is een van de nadelen van kapitalisme/massaproductie en onze constante drang naar een hoger loon. Op een gegeven moment is vervangen goedkoper dan repareren.
k995 @aadje93 • 13 augustus 2023 17:42
Neen ik ken geen eenvoudige nand interface zoals ssd dat wel heeft.
/Apple kan dat zonder problemen doen en wil niet, nand zie ik niemand nergens ooit doen en dus is het een absurde vergelijking.
ronaldmathies @k995 • 13 augustus 2023 13:32
Alleen is die rtx4090 bijna twee keer zo duur als die Mac Mini, qua afval redelijk vergelijkbaar, en is die Mac Mini beter te recyclen door Apple.
langestefan|IA @ronaldmathies • 13 augustus 2023 14:01
Zelfde principe geldt voor een RTX3050. Het is maar 1 component, als deze stuk gaat kun je hem makkelijk vervangen. GPU's gaan echter zelden stuk, vervangen gebeurt veel vaker omdat je eisen veranderen. Zo heb ik in mijn eerste PC de GTX780 vervangen door een GTX980 en later de GTX1080. Waarom? Omdat ik nieuwe games op de hoogste resolutie wou spelen, omdat ik een 2K scherm kocht etc. Als de GPU op het moederbord gesoldeerd zat had ik een compleet nieuwe PC moeten kopen. Een vervangbare GPU heeft mij als consument duizenden euro's bespaart.
..., en is die Mac Mini beter te recyclen door Apple.
Hergebruiken is atlijd groener dan recyclen, hoe goed apple ook is.

[Reactie gewijzigd door langestefan|IA op 22 juli 2024 17:21]

Anoniem: 63072 @langestefan|IA • 13 augustus 2023 14:21
RTX 4090 is een slecht voorbeeld in vergelijking met apple. Apple heeft allerlei onderdelen waar (uitwisselbare) standaarden voor zijn proprietary gemaakt en niet uitwisselbaar.

Noem mij een onderdeel van een GPU wat je uitwisselbaar kan maken zonder functionaliteit of performance in te leveren?

Dat die hele GPU meer e-waste is dan een Mac mini is een red herring om de discussie van het werkelijke punt weg te leiden.

edit: @langestefan|IA oeps, dit had ik bedoeld als reactie op @ronaldmathies

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 63072 op 22 juli 2024 17:21]

langestefan|IA @Anoniem: 63072 • 13 augustus 2023 14:25
Noem mij een onderdeel van een GPU wat je uitwisselbaar kan maken zonder functionaliteit of performance in te leveren?
Die zijn er niet, dat was ook mijn punt.
Dat die hele GPU meer e-waste is dan een Mac mini is een red herring om de discussie van het werkelijke punt weg te leiden.
Precies. Het leidt af van de echte discussie, die eigenlijk alleen om de SSD moet gaan.
i-chat @langestefan|IA • 13 augustus 2023 14:30
hergebruiken, deze youtubers hebben laten zien dat het dus mogelijk is om chips op dat moederbord te vervangen hoera, ze kunnen nu een paar machines bouwen/kopen om mac mini's met kapotte nand chips goedkooop op te kopen en na reparatie (liefst met 4 of 8tb) weer tegen topprijzen als referbisched te verkopen :$ OH FUCK!!!! ik denk dat apple dat zelf ook al doet (ik zie namelijk best vaak referb mac producten :P

net als bij dat voorbeeld van die auto, sommige producten zijn technisch gewoon té complext om user-fixable te maken en zoms heeft repareerbaar maken technisch een hoop nadelen, in extra materiaal gebruik, in het bedenken van idiot-proof-connectors, en in tal van andere bijkomstigheden.

zou ik ook graag een macbook mét m.2 willen, jazeker. - maar is het vastsolderen inherrrent evil, (ik vrees dat dat echt een statement is voor de paranoia)
langestefan|IA @i-chat • 13 augustus 2023 14:34
Dit gaat alleen om de SSD. Een product wat makkelijk te vervangen is, wat bij vrijwel ieder merk ook mogelijk is. Apple kiest er voor om het vast te solderen, met als enige reden winstbejag.
cyclone @langestefan|IA • 13 augustus 2023 15:55
Dat is nogal een boude stelling, kunt u die ook staven met feiten ?

Ben benieuwd hoe u deze stelling kunt onderbouwen.
Uw mening is trouwens geen feitelijke onderbouwing (denk zeg het alvast maar even)

[Reactie gewijzigd door cyclone op 22 juli 2024 17:21]

Meiklokje @cyclone • 13 augustus 2023 17:37
Daar heb je geen feiten voor nodig. Dit is pure e waste. Voor iedere variant een Mac mini. Maak 1 model en laat de mensen zelf de chips voor de ssd in de mini bouwen. Zo’n ssd kost bij Apple 800 !!! euro terwijl een 2tb usb c / Thunderbolt exemplaar nog geen habbekrats kost. Puur winstbejag.waarom op een MacBook Pro 14 ook nog een sd kaart slot zit en op een normale air en pro met touchbar mag je dat vergeten. Voor basis functionaliteit betaal je bij Apple de totaal prijs. Idem met die lege iPhones met 128gb opslag. Hoeveel van die prul moet men nog ieder jaar op de markt smijten. Mensen zijn nog van mening dat 64 tot 256gb het einde is. Terwijl er schijven van meer dan 8tb in de winkels liggen. Deze oplichterij zie je ook op pc en Android. Hardware fabrikanten hebben hun loon te licht verdiend en denken dat mensen die lege zooi blijven kopen. Tech waar niks insteekt. 2008 is al lang achter ons dat 256gb de luxe was, het maximum. Technologie staat al sinds 2008 stil. Ik hoop dat er een wet zal komen om dit soort verspilling aan banden legt omdat zo’n ssd chip nog geen paar cent kost wat van het fabriek rolt. Nee van mij mag deze verkwisting ophouden.
supersnathan94
@Meiklokje • 13 augustus 2023 20:14
Mwah. Voor een telefoon is 256gig echt al wel veel hoor. Zeker als je er een beetje cloud abonnement bij hebt.

Ik heb nu een 256 model, omdat er geen 128gig model was (64-256-512-1tb) maar anders had ik daar prima mee uit de voeten gekund.
Meiklokje @supersnathan94 • 14 augustus 2023 09:34
Een abonnement kost meer dan interne opslag. Ik koop een goedkoop android toestel. ik knal daar een geheugen kaart van 1TB in. Ik gooi mijn telefoon vol met muziek zonder drm op maximum 10 devices en verplicht internet voor itunes. Geen peperduur 4g unlimited abonnement nodig om te liggen streamen. Ook ben ik niet overgeleverd aan de grillen van zo n tech bedrijf als de prijs van jouw cloud weer eens drastisch omhoog gaat of er komt een abonnementswzijziging waar je niet mee toekomt met je huidige en een zwaardere formule moet om je bestanden op zon louche server te hosten waar iedereen toegang heeft en je account kan bannen omdat 1 bestand niet aan hun voorwaarden voldoet. Maak eens de eindrekening per jaar wat jij betaalt aan abonnementen. Hoeveel van die formules heb jij per jaar open staan. Een mooie som geld waar je iets anders mee koopt lijkt me zo ipv een bedrijf te spijzen. Niks is van jou je hebt betaald een gans leven lang en plots trekt bedrijf x de stekker er uit. Mooi vooruitzicht. En waarom zou ik mijn gegevens op 5 telefoons in huis moeten hebben op de cloud. 1 toestel offline rules them all. En hoeft geen fortuin te kosten. Ik wil een telefoon wel eens voor iets anders gebruiken dan een microtransactie kastje van een smak geld waar je je gans leven aan betaalt. Tegenwoordig is alles een service. Leuk zon telefoon met een appstore vol apps met geheugen dat niet toereikend is. Een smartphone is zo gehandicapt. Waarom zou een computer een tablet of een telefoon geen 2tb opslag mogen hebben standaard ? Blijf jij graag je zakken leeg maken en betalen voor niets.
supersnathan94
@Meiklokje • 14 augustus 2023 13:45
Wat een kul argumenten.
ik knal daar een geheugen kaart van 1TB in.
Wat alleen kan in een goedkoop toestel. Vrijwel alle flagships hebben geen SD storage meer.
Ik gooi mijn telefoon vol met muziek zonder drm op maximum 10 devices en verplicht internet voor itunes.
Ik heb echt nog nooit een issue gehad met een 10 device limit en ik heb er een hoop. Ik heb ook DRm vrije muziek overigens. Een kleine 300Gig. Alleen die heb ik niet op m’n telefoon staan, maar op desktop.
Geen peperduur 4g unlimited abonnement nodig om te liggen streamen.
Maat ik betaal €25 per maand. Voor alles onbeperkt. Hoezo peperduur?

[q]
Ook ben ik niet overgeleverd aan de grillen van zo n tech bedrijf als de prijs van jouw cloud weer eens drastisch omhoog gaat
[\]

Mja in de 8 jaar dat ik iCloud heb is het alleen maar goedkoper geworden. Ik kan het delen met mijn familie en ik kan er overal ter wereld bij.

[q] Maak eens de eindrekening per jaar wat jij betaalt aan abonnementen. Hoeveel van die formules heb jij per jaar open staan.[\]

1 abo twv €395/jaar verdeelt over 5 mensen (€79pp/jaar)
2,2tb storage, muziek streaming, VOD streaming, premium games.

Valt best wel mee. Ik bespaar door wat minder storage in mijn toestel nu ongeveer €150 die ik dan weer uitgeef verspreid over twee jaar, maar ik krijg er wel veel meer voor terug.

Als we het puur alleen over storage hebben dan is icloud voor 5 personen €24pp/jaar. Daar gaat jouw SD kaart niet tegenop kunnen. Beetje goeie kaart doet wat? €150 voor 1tb?
Argantonis @Meiklokje • 14 augustus 2023 07:49
Wat een raar verhaal over die opslaggroottes. Gebruik je je telefoon als foto-backupschijf ofzo? Ik heb echt geen enkel tekort met m’n 128 gb in m’n telefoon. Maar uiteraard heb ik ook geen probleem als die telefoon kwijtraakt want er staat niks op dat ik niet ergens anders ook nog heb staan.
D0ubleD0uble @cyclone • 13 augustus 2023 16:09
In de Mac Mini van 2014 kon je prima een SSD erin zetten of vervangen. Bij het 2012 model zelfs het RAM geheugen. De form factor van de behuizing is in al die tijd hetzelfde gebleven dus een ruimte gebrek hebben we niet. Kijk je in de pricewatch naar wat een SSD kost of in dit geval 2TB aan NAND chips zit je rond de 100 euro. Apple vraagt om van 256GB naar 512GB te gaan 200 euro. Als je prijs zover boven de daadwerkelijke marktprijs van NAND gooit en het ook nog onmogelijk maakt om het zelf te vervangen dan is dat gewoon puur winstbejag.
i-chat @cyclone • 13 augustus 2023 17:00
dat was dus mijn hele punt,

mensen als @langestefan|IA roeptoeteren maar wat op basis van onderbuik gevoel, en zelfs als je ze daarop aanspreekt gaan ze snel door met een ander argument (euh hetzelfde argument anders geformuleerd) maar onderbouwing hoo maar..

het is slecht, andere merken doen het anders... meer heb ik nog niet gehoord.

kijk verdorie eens in de pricewatch hoeveel laptops en chromebooks er vastgesoldeerd ram en/of opslag hebben. dat is inmiddels ook wel zo'n beetje bijna de helft. en ja imac's en mac mini's zitten absoluut in hetzelfde segment als de gemiddelde laptop. kijk maar hoevaak er laptop cpu's in de verschillende chromeboxen en intel nuc's zitten.

de nuc is dan overigens ook letterlijk de enige mini pc die EN m.2- ssds en so-dims ondersteunde, en er waren 2 jaar geleden ook wel degelijk geruchten dat intel daarmee wilde stoppen voor de lagere klassen (celeron pentium nuc's).

dat hele verhaal van 'anderen doen het wél' is op zijn best behoorlijk ongenuanceerd en op zijn waarschijnlijkst zo goed als een broodje aap.
langestefan|IA @i-chat • 13 augustus 2023 17:05
kijk verdorie eens in de pricewatch hoeveel laptops en chromebooks er vastgesoldeerd ram en/of opslag hebben. dat is inmiddels ook wel zo'n beetje bijna de helft.
Link er eens een paar dan? Van 2023?
Andros @langestefan|IA • 14 augustus 2023 03:31
Om te beginnen zowat elke Surface van Microsoft.
cyclone @i-chat • 13 augustus 2023 18:23
Helemaal met u eens, ongefundeerde stellingen posten en vervolgens allerlei meningen en drogredeneringen gebruiken om een en ander te onderbouwen.

Zie alle reacties (behalve de uwe) is een en al bevestiging.
Zou al deze mensen willen adviseren te stoppen met het drinken van azijn en de oogkleppen af te nemen.

Behalve dat :
Alles is een keuze in het leven zo ook of u al of niet producten van Apple wilt kopen, niemand die u daartoe verplicht.

Fijne zondag allen.
Zynth @cyclone • 13 augustus 2023 16:12
Simpele redenatie is voldoende.
Er is voldoende plek in de macbook voor een m2. Hun interface is niet anders/sneller. Hun markup op de ssd tov normale high end SSDs is ongeveer factor 160-400%.
Meer argumentatie is niet nodig voor die conclusie.
supersnathan94
@Zynth • 13 augustus 2023 20:10
De interface is wel anders. Was het niet zo dat het net als bij de mac studio geen volledige SSDs zijn, maar alleen NAND packages en dat de controller in de SoC zit (T2).
langestefan|IA @cyclone • 13 augustus 2023 16:12
De M.2 form factor (naast de oudere 2.5 inch) is in alle PC's inmiddels de standaard voor SSD opslag. Beide zijn makkelijk vervangbaar. Als je in de pricewatch kijkt zie je 3.394 modellen met SSD, waarvan 1.202 met M.2. De modellen die als 'SSD' zijn aangemerkt beschikken ook allemaal over een M.2 zover ik kan zien (behalve apple natuurlijk).

[Reactie gewijzigd door langestefan|IA op 22 juli 2024 17:21]

i-chat @langestefan|IA • 13 augustus 2023 17:07
e modellen die als 'SSD' zijn aangemerkt beschikken ook allemaal over een M.2 zover ik kan zien

zo'n beetje alle idea-pads van lenovo hebben op zijn minst 1 geheugen chip vast gesoldeerd / gelijmd, en heel wat van de goedkopere mini pctjes in alle vormen en maten hebben ook geen M.2 maar in plaats daarvan gewoon gesoldeerde opslag.

dat apple een van de weinige ultra highend pc bouwers is die met deze formfactor werkt en daarom dus een mini-pc / nuc bouwt met letterlijk alles in een en met de perfomrnace waar dell en asus en hp normaliter minimaal itx of mbtx voor inzetten (en daardoor meer ruimte hebben voor m2-slots tja.

maar als je zowel de nuc als de m2 alle AiO's en laptops (vanwege hun hardware beperkingen) allemaal samen in één cathegorie neemt blijft er bizar weinig over van je boude woorden over alleen apple... dan weet ik zomaar dat. asus het bij sommige modellen doet, acer bij veel modellen, lenovo bij bijna alle modellen (ram) en bij heel veel goedkopere modellen (ssd) en bij nagenoeg alle modellen (ram + ssd) chromebooks en chromeboxen.
robbvdb @i-chat • 13 augustus 2023 16:21
"net als bij dat voorbeeld van die auto, sommige producten zijn technisch gewoon té complext om user-fixable te maken en zoms heeft repareerbaar maken technisch een hoop nadelen, in extra materiaal gebruik, in het bedenken van idiot-proof-connectors, en in tal van andere bijkomstigheden. "

Nou, dat geheugenreepje eruit trekken lukt velen nog wel. En anders kennen ze iemand die het voor ze kan doen.

Niet alleen Apple, maar ook andere fabrikanten maken het graag zo, dat repareren- of upgraden- geen optie is en een nieuwe kopen de enige oplossing.
snippe1983 @ronaldmathies • 13 augustus 2023 16:09
Vind je zelf ook niet dat je zonder ook maar enige vorm van onderzoek iets probeert voor waar door te laten gaan?
Een geheugen chip cq processor gaat voor een gebruiker bijna een leven lang mee. ( bij normaal gebruik)
Wat Apple en meerdere merken doen is opslag geheugen wat stuk kan gaan vastsolderen (Vandaar dat er al recerve cellen klaarstaan waarbij je de levensduur kan zien in de smartdata). Dus ondanks dat je Apple echt een heel goed merk vindt is dit absurd. Het draagt dan inderdaad meer bij aan onze afvalberg. Aangezien de meesten van ons gewoon een compleet nieuw ding aanschaffen. ( aangezien het vaak zo duur is om iets te laten vervangen. Dit weegt niet op tegen de voordelen van een nieuw apparaat.)
SpoekGTi @ronaldmathies • 13 augustus 2023 16:44
Door Apple wel ja, maar die dingen worden dus niet ingeleverd bij Apple maar bij het kca of oude electronics op de stort
k995 @ronaldmathies • 13 augustus 2023 17:40
Maakt niks uit, de grootte van iets maakt niet uit wel waar het voor dien en of men opzettelijk bepaalde zaken blokeert.

Mac mini is niks meer dan off the shelve hardware computer die men express vast maakt om herstelbaarheid en upgradebaarheid tegen te gaan.
Een gpu is iets heel anders gelijk hoe groot die is.
Anoniem: 420148 @k995 • 13 augustus 2023 13:36
Daar kun je een discussie over hebben. Een graka is feitelijk ook gewoon een moederbord met een processing unit, geheugenchips en dergelijke. Waarom zit VRAM vastgesoldeerd en kan ik niet gewoon 8GB bijprikken of uitwisselen? Waarom kan ik de GPU zelf er niet uitwippen en een nieuwe plaatsen zoals bij een CPU? We weten dat een groot deel grafische kaarten gewoon dezelfde meuk is met en net iets nieuwere chip en aantal VRAM-blokjes en verder weinig anders. Het verschil tussen een 3060 en een 3070 is een paar losse mhz en 4GB VRAM voor 100-200 euro extra lappen. Je kunt stellen dat het prijsverschil net zo debiel is als wat Apple vraagt voor een losse RAM of schijfupgrade omdat alles vastgesoldeerd zit.

Ik zie zeker wel overeenkomsten.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 420148 op 22 juli 2024 17:21]

langestefan|IA @Anoniem: 420148 • 13 augustus 2023 13:54
Er zijn goede praktische redenen waarom VRAM vast gesoldeerd zit op een GPU. Een GPU heeft bijvoorbeeld een bus breedte van 384 bits, een RAM stick maar 40. Bandbreedte heeft er ook mee te maken, signalen moeten propageren over een connector en bij RAM is de bandbreedte een fractie dan die van een GPU.

On-topic: een SSD is altijd al vervangbaar geweest, en er is geen goede praktische redenen om daar vanaf te stappen. De voordelen van een vervangbare SSD voor de consument zijn natuurlijk enorm, maar dan kan apple je niet meer forceren om dure upgrades aan te schaffen.
Anoniem: 420148 @langestefan|IA • 13 augustus 2023 14:01
Wellicht is er een goede reden, of wellicht is het gemakkelijker om niet uit te hoeven vogelen hoe je upgrades werkbaar maakt voor je klanten. De waarheid ligt waarschijnlijk ergens in het midden. Blijft natuurlijk evenredig oplichterij om 200 euro te rekenen voor een paar GB VRAM.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 420148 op 22 juli 2024 17:21]

Blokker_1999
@Anoniem: 420148 • 13 augustus 2023 15:04
Wellicht is er een goede reden, of wellicht is het gemakkelijker om niet uit te hoeven vogelen hoe je upgrades werkbaar maakt voor je klanten. De waarheid ligt waarschijnlijk ergens in het midden.
Dus je kan je niet vinden in het antwoord en maakt dan maar de stelling dat de waarheid zomaar in het midden moet liggen. Maar is dat wel zo? Zelf ben ik geen expert, maar ik ken wel de theorie, en nee, geheugen upgradebaar maken via een socket is echt niet zomaar mogelijk.

Weet je dat computergeheugen dat op modules zit? Je weet hoe groot deze zijn? Bedenk je even dat die een busbreedte hebben van 64bit. Kijk nu even naar de high-end grafische kaarten, 384bit brede bus, 6 keer zoveel signalen die je tot aan het geheugen moet krijgen, wat voor connector heb je dan nodig? Een connector met meer dan 500 pinnen? Hoe wil je dat voor elkaar krijgen op een betrouwbare manier?

Maar Blokker, ga je zeggen, die hebben we al, kijk maar naar de CPU. Maar dan vergeet je dat we een CPU goed vastklemmen op zijn socket, veel plezier om dat met een veel grotere printplaat met het geheugen te doen, of moet ik zeggen, meerdere printplaten. Want je zou al bijna elke chip op zijn eigen socket moeten zetten.

Want is het je al opgevallen dat in tegenstelling tot de jaren 90 de geheugenchips vandaag niet meer ergens in een hoekje van het PCB staan maar vaak aan 2 kanten van de GPU met een wel zeer merkwaardige spacing tussen de twee? Dat komt omdat elke datalijn van de GPU naar het geheugen exact evenlang moet zijn, tot op micrometerschaal of misschien zelfs kleiner dan dat. Dit omdat we het hier hebben over honderden data signalen die met enkele gigahertz over die PCB gaan en tesamen moeten aankomen bij al die chips.

Hoeveel meer ruimte mag een GPU innemen om dit mogelijk te maken? Hoeveel mag de kost stijgen om dit mogelijk te maken? Met hoeveel mogen de prestaties afnemen om dit mogelijk te maken?

En als je denkt dat het oplichting is om zoveel geld te rekenen voor een paar GB VRAM, wat belet je om zelf productie te starten en te beginnen met verkopen voor een lagere prijs? De tientallen miljarden aan investering? Die maak je toch goed met je marge ... niet?
Anoniem: 420148 @Blokker_1999 • 13 augustus 2023 16:15
En als je denkt dat het oplichting is om zoveel geld te rekenen voor een paar GB VRAM, wat belet je om zelf productie te starten en te beginnen met verkopen voor een lagere prijs? De tientallen miljarden aan investering? Die maak je toch goed met je marge ... niet?
De rest van je verhaal laat ik even in het midden, ik ben geen expert, dus ik kan er verder niets aan toevoegen of aan afdoen. Vervangbaar RAM is over de afgelopen tientallen jaren heen ook even groot/vervangbaar gebleven in veel gevallen en is natuurlijk keihard in performance vooruitgegaan, vandaar mijn sceptische blik of alles vastsolderen noodzaak is, of gebrek aan vooruitgang willen/hoeven te maken.

En "bouw even lekker zelf een fabriek" is natuurlijk een volslagen kutargument, maar dat weet je zelf ook wel. Een upgrade kan gewoon objectief veel te duur zijn, maar er is een duopolie/monopolie gaande in die markt, dus fabrikanten hebben ruim baan om flinke prijzen te rekenen.
langestefan|IA @Anoniem: 420148 • 13 augustus 2023 14:03
Ik volg deze logica totaal niet. Wat is nu je punt? GPU's moeten maar vastgesoldeerd worden aan het moederbord, net zoals SSD's? Gaan we dat op tweakers notabe nu oke vinden? Zijn we helemaal gek geworden?
Anoniem: 420148 @langestefan|IA • 13 augustus 2023 14:04
Wat? Nee. Juist het tegenovergestelde. Heb je de thread wel gelezen? Hoe kom je in godsnaam tot deze conclusie na deze stellingen??
Waarom zit VRAM vastgesoldeerd en kan ik niet gewoon 8GB bijprikken of uitwisselen?
Je kunt stellen dat het prijsverschil net zo debiel is als wat Apple vraagt voor een losse RAM of schijfupgrade omdat alles vastgesoldeerd zit.
Blijft natuurlijk evenredig oplichterij om 200 euro te rekenen voor een paar GB VRAM.
Mijn conclusie is dat iedereen en zijn moeder alles (soms terecht maar vaker onterecht) vastsoldeert en Apple daar niet alleen in is. Console-fabrikanten laten mondjesmaat opslag-uitbreiding toe maar solderen de rest vast en grafische kaart-fabrikanten verkopen net als Apple kleine upgrades voor honderden euro's.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 420148 op 22 juli 2024 17:21]

langestefan|IA @Anoniem: 420148 • 13 augustus 2023 14:12
Wat? Nee. Juist het tegenovergestelde. Heb je de thread wel gelezen? Hoe kom je in godsnaam tot deze conclusie na deze stellingen??
Omdat het hele onderwerp vervangbaarheid is? En jij zegt dit:
Daar kun je een discussie over hebben. Een graka is feitelijk ook gewoon een moederbord met een processing unit, geheugenchips en dergelijke. Waarom zit VRAM vastgesoldeerd en kan ik niet gewoon 8GB bijprikken of uitwisselen? Waarom kan ik de GPU zelf er niet uitwippen en een nieuwe plaatsen zoals bij een CPU?
Ik hoop niet dat dit een argument is om onderdelen vast te solderen aan het moederbord. Maar goed, als ik dat verkeerd begrepen heb dan heb ik niks gezegd.
Mijn conclusie is dat iedereen en zijn moeder alles (soms terecht maar vaker onterecht) vastsoldeert en Apple daar niet alleen in is. Console-fabrikanten laten mondjesmaat opslag-uitbreiding toe maar solderen de rest vast en grafische kaart-fabrikanten verkopen net als Apple kleine upgrades voor honderden euro's.
Maar dit gaat niet om consoles of GPU's. Een SSD is altijd al vervangbaar geweest, en zal altijd vervangbaar blijven. Er is geen enkel excuus om een SSD in een computer (want dat is de M1 mini gewoon) vast te solderen aan het moederbord. De enige reden dat apple dat doet is omdat ze zo in handen hebben wat jij betaald voor extra opslag.
i-chat @langestefan|IA • 13 augustus 2023 14:46
@langestefan|IA Je valt in herhaling, en je verhaal is gewoon gelul,

van vroeger weten we dat het mogelijk was om dim-slots op een grafische kaart te maken en zo dus verbangbaar ram op je kaart mogelijk te maken, ook op raid-kaarten was dat HEEL gebruikelijk,

ik geef toe dat er technisch anzienlijk minder redenen zijn om vastgeslodeerde ssd te gebruiken dan dat er rekenen zijn om vastgesoldeerd ram toe te passen.

maar in beide gevallen is duurzaamheid in ieder geval een drogreden.

dan geldt dus aan user-upgradebaarheid als mogelijke reden om losse ssd te gebruiken.

de nadelen daarvan zijn deze;

1: een m.2 ssd kost veel meer ruimte (meer dan 2x zoveel) als een setje vast geslodeerde nandchips.
2: als je een m.2 upgrade-pad wilt dan MOET je die ook op een plek (van het moederbord) zetten waar users er gemakkelijk bij kunnen ... de banen (pci-lanes worden dus langer
3 langere pci-e lanes betekent meer stroom, dus je nand-chips worden warmer en gaan korter mee.
4 je moet het hele ontwerp aanpassen zodat een eind-user de hele boel eenvoudig en schade-vrij kan demonteren en dat vereist aanzienlijk meer stevigheid en dus meer materiaal.

conclusie: repareerbaarheid maat je product op alle fronten een stuk duurder.

als je dan ECHT als EU iets wilt kun je vermoedelijk nog beter gewoon een verbod op exorbitante upselling vastleggen. dan dat je daadwerkelijk technische eisten gaat stellen.

dan zijn bedrijven misschien wel verplicht om ten opzichte van het basis model marktconforme upselling te doen en zien de prijs voor de volgende generatie mac mini's er zo uit:
1tb 70
2tb 130
4tb 300
8tb 800

(* bron: uitvoering: PNY XLR8 CS3140 8TB)
langestefan|IA @i-chat • 13 augustus 2023 14:59
1: een m.2 ssd kost veel meer ruimte (meer dan 2x zoveel) als een setje vast geslodeerde nandchips.
2: als je een m.2 upgrade-pad wilt dan MOET je die ook op een plek (van het moederbord) zetten waar users er gemakkelijk bij kunnen ... de banen (pci-lanes worden dus langer
3 langere pci-e lanes betekent meer stroom, dus je nand-chips worden warmer en gaan korter mee.
4 je moet het hele ontwerp aanpassen zodat een eind-user de hele boel eenvoudig en schade-vrij kan demonteren en dat vereist aanzienlijk meer stevigheid en dus meer materiaal.
1. Ik heb de PCB van de M1 mini gezien, daar is nog ruimte zat voor een 2230 M2 SSD.
2. Iedere andere PC fabrikant kan dit, dan zal apple het ook wel kunnen.
3. Onzin. PCI lanes zijn impedance matched. De NAND chips zelf worden hier niet door beïnvloed. En anders zie ik graag een bron die het tegendeel bewijst.
4. Zie punt 2.
Bjorn89 @langestefan|IA • 13 augustus 2023 14:40
Hij vergelijkt de GPU meet het moederbord, waarbij wij makkelijk de SOCs, geheugen etc kunnen vervangen.

Waarom zouden wij deze onderdelen niet kunnen vervangen op een GPU(pcb/moederbord). Maar dat kan niet omdat alles vastgesoldeerd is en het niet zo modulair opgebouwd is waarbij alles te vervangen is met upgrades of losses onderdelen. Wat betekend dat je de hele grafische kaart moet weggooien wil je hem vervangen.
langestefan|IA @Bjorn89 • 13 augustus 2023 14:45
Ja en die vergelijking volg ik dus niet. Een GPU is geen moederbord. Een GPU plaats je in een moederbord.
Waarom zouden wij deze onderdelen niet kunnen vervangen op een GPU(pcb/moederbord). Maar dat kan niet omdat alles vastgesoldeerd is en het niet zo modulair opgebouwd is waarbij alles te vervangen is met upgrades of losses onderdelen.
Een GPU gaat zelden stuk omdat een elektrisch component de geest geeft. Het is vrijwel altijd de ventilator, en die is gelukkig goed vervangbaar!
Wat betekend dat je de hele grafische kaart moet weggooien wil je hem vervangen.
Het hele punt is dat een GPU een modulair component is, net als een SSD. Wil je de GPU vervangen dan kan dat gewoon, in een normale PC.
Bjorn89 @langestefan|IA • 13 augustus 2023 14:50
Maar als de componenten "WEL" modular zouden kunnen upgraden, dat is zijn punt. Dan zouden we met een PCB tussentijdse upgrades kunnen doen.

Zijn punt is juist dat dat monenteel niet is, en de werkelijkheid anders is.

Tot hoever je met losse componenten wilt gaan werken is natuurlijk de volgende vraag. Maar als ik mijn GPU kon upgraden met extra geheugen of een snellere Soc. Dan bespaart dat op PCB b.v.
langestefan|IA @Bjorn89 • 13 augustus 2023 14:52
Dit is reductionisme, daar ga ik niet in mee. Dit gaat puur om de SSD, niet om de GPU.
Bjorn89 @langestefan|IA • 13 augustus 2023 14:56
fijn dat je het nu wel snapt 😂😜 back ontopic!
Sp3ci3s8472 @Bjorn89 • 13 augustus 2023 16:08
Geheugen op een gpu en zelfs moederbord is een heel stuk complexer om die signalen goed te krijgen. SSD gaat over SATA of PCI-E, dat is een stuk minder gevoelig. Daarentegen zou het mooi zijn als het geheugen van een gpu uitbreidbaar zou zijn. Alleen is dit ook een van de componenten waar meer geheugen mits het goed is uitgedacht weinig uitmaakt (tenzij je het over iets meer exotische workloads gaat hebben zoals ML).

Dus geen goed excuus, Apple maakt gewoon e-waste want juist een grotere SSD kan de levensduur van zo'n product een stuk groter maken.
trapper @langestefan|IA • 13 augustus 2023 16:20
Het hele punt is dat een GPU een modulair component is, net als een SSD. Wil je de GPU vervangen dan kan dat gewoon, in een normale PC.
Een SSD met een state of the art gaming GPU vergelijken is absurd. Een SSD bestaat uit een paar nand chips met control logica, op een klein pcb, en is beduidend minder complex.
Een moderne GPU is qua complexiteit wel degelijk vergelijkbaar met b.v. een complete mac mini. En uit dat oogpunt kan je dus ook stellen dat het vervangbaar maken van RAM op een GPU goed te vergelijken is met het vervangbaar maken van RAM op b.v. een mac mini. In die zin is die vergelijking helemaal niet zo gek.

Overigens ben ik het niet eens met de stelling dat Apple (danwel NVidia of AMD) dit uitsluitend doet om meer winst te maken. Naast de al eerder genoemde technische uitdagingen, zijn er ook compatibiliteits en betrouwbaarheids uitdagingen. Met name Apple houdt graag de touwtjes in eigen handen, om de betrouwbaarheid te vergroten danwel het productieprocess te vereenvoudigen.
Dat daardoor prijzen hoger uitvallen is m.i. meer een bijkomstigheid dan een doel.

Regelgeving hieromtrent lijkt me een goed idee, maar het zal zeker de nodige uitdagingen geven om dit op de juiste manier in wetgeving vast te leggen. Je wilt ook de bedrijven niet te veel hinderen in hun innovatie mogelijkheden.

[Reactie gewijzigd door trapper op 22 juli 2024 17:21]

langestefan|IA @trapper • 13 augustus 2023 16:27
Een SSD met een state of the art gaming GPU vergelijken is absurd. Een SSD bestaat uit een paar nand chips met control logica, op een klein pcb, en is beduidend minder complex.
Een moderne GPU is qua complexiteit wel degelijk vergelijkbaar met b.v. een complete mac mini. En uit dat oogpunt kan je dus ook stellen dat het vervangbaar maken van RAM op een GPU goed te vergelijken is met het vervangbaar maken van RAM op b.v. een mac mini. In die zin is die vergelijking helemaal niet zo gek.
Dat is reductionisme. Het slaat gewoon nergens op. Een GPU is niet vergelijkbaar met een moederbord, op geen enkele manier. De discussie gaat over een SSD.
Overigens ben ik het niet eens met de stelling dat Apple (danwel NVidia of AMD) dit uitsluitend doet om meer winst te maken. Naast de al eerder genoemde technische uitdagingen, zijn er ook compatibiliteits en betrouwbaarheids uitdagingen. Met name Apple houdt graag de touwtjes in eigen handen, om de betrouwbaarheid te vergroten danwel het productieprocess te vereenvoudigen.
Dat daardoor prijzen hoger uitvallen is m.i. meer een bijkomstigheid dan een doel.
Dat is wat de marketing afdeling van apple je graag wilt doen geloven. Vooral die laatste zin. Het verschil tussen een mac mini met 256GB en 2TB opslag is 920 euro. Dat is een apple tax van 1000% als je kijkt naar de prijs van M.2 storage.
ronaldmathies @langestefan|IA • 13 augustus 2023 18:28
Volgens die redenatie is het moederbord in de mac mini ook een modulair component is waarbij er maar één leverancier is. Qua ( waar deze discussie over begon), e-waste is dat enkele moederbord veel minder dan de gpu
langestefan|IA @ronaldmathies • 13 augustus 2023 18:58
Deze discussie gaat over heel veel meer dan enkel e-waste. Apple vraagt 920 euro voor 2TB SSD opslag in de Mac mini, terwijl een fatsoenlijke 2TB SSD 100 euro kost. Je wordt opgelicht waar je bij staat.

[Reactie gewijzigd door langestefan|IA op 22 juli 2024 17:21]

ronaldmathies @langestefan|IA • 13 augustus 2023 19:45
Daar begon de discussie niet mee, de discussie begon over e-waste. Schijnbaar zijn de prijzen voor veel mensen geen probleem / het is de mensen het waard gezien de verkopen en tevredenheids onderzoek richting gebruikers.
langestefan|IA @ronaldmathies • 13 augustus 2023 19:49
-

[Reactie gewijzigd door langestefan|IA op 22 juli 2024 17:21]

1Mark @k995 • 13 augustus 2023 13:25
Maar qua chipsize, gewicht en hoeveelheid gddr niet heel verschillend vanuit het afvalperspectief? (En prijs..)
k995 @1Mark • 13 augustus 2023 17:38
maakt weinig uit, het doel is heel anders. Kan je net zo goed afkomen waarom je de nand op een sdd zelf niet kan vervangen.
Cergorach @k995 • 13 augustus 2023 16:33
rtx4090 is 1 onderdeel, mac mini is hele computer.
Alleen is die 4090 bijna 2x zo zwaar en hebben 2x zoveel volume als die Mac Mini... Dus 2x zoveel e-waste voor het vervangen van een 'onderdeeltje' vs. het vervangen van de hele computer...

Dit issue is er niet alleen bij Macs, dit issue is er altijd ook al geweest met consoles, TVs, etc. Met als enige verschil dat Apple (momenteel) wel zelf zijn eigen recycling programma heeft en ook 40% van hun nieuwe Mac Minis uit gerecycled producten maakt
Meer dan 40% gerecycled materiaal in het hele product, waaronder:
100% gerecycled aluminium in de behuizing van Mac mini met M2 en M2 Pro en in de thermische module van Mac mini met M2 Pro.
100% gerecyclede zeldzame aardmetalen in alle magneten
100% gerecycled tin in het soldeer van meerdere printplaten
100% gerecycled goud in het verguldsel van meerdere printplaten
Ten minste 35% gerecycled plastic in meerdere onderdelen
...
(De hoeveelheid gerecycled materiaal in het product staat in verhouding tot de totale massa van het device, exclusief de verpakking of meegeleverde accessoires.)
Doet een Nvidia, ASUS, MSI, Microsoft, Sony, etc. dit?

Even naast het hele e-waste verhaal, mensen die Macs kopen zijn dit ondertussen zo gewend dat ze voldoende capaciteit inkopen bij initiële aanschaf, dat een wijziging imho geen impact zal hebben op het koop/gebruik gedrag van de Mac consument. Als zo een device vervangen moet worden door wat anders wordt het of ingeruild of verkocht op de 2e hands markt. Het enige issue is 'stuk' en als dat niet zelf wordt gerepareerd, dan komen de vervangende onderdelen vanzelf weer bij het Apple recycle programma.

Dit is imho geen reden om wel/geen Mac te kopen. Je kan veel meer bereiken door gewoon veel langer met een zuinige computer te doen. En eventueel de boel doorverkopen zodat iemand anders er nog wat aan heeft. Daarnaast als je het weggooit het netjes gescheiden afgeven bij het grofvuil, veel elektronica, zeker hightech computer onderdelen worden tegenwoordig maar als te graag opgepikt door recycle bedrijven, er zit gewoon veel waarde qua grondstoffen in die onderdelen.

Bron:
https://www.apple.com/by/recycling/nationalservices/
https://www.apple.com/nl/mac-mini/specs/

[Reactie gewijzigd door Cergorach op 22 juli 2024 17:21]

k995 @Cergorach • 13 augustus 2023 17:46
Alleen is die 4090 bijna 2x zo zwaar en hebben 2x zoveel volume als die Mac Mini... Dus 2x zoveel e-waste voor het vervangen van een 'onderdeeltje' vs. het vervangen van de hele computer...
Dit heeft hier niks mee te maken, pak dan een NVidia GeForce 8400 , feit is en blijft dat men opzettelijk hardware die normaal eenvoudig vervangbaar was nu plots integraal onderdeel maakt en vastsoldeert.
Niet omdat het niet anders kan maar omdat het hogere winstmarges oplevert.
Dit issue is er niet alleen bij Macs, dit issue is er altijd ook al geweest met consoles, TVs, etc. Met als enige verschil dat Apple (momenteel) wel zelf zijn eigen recycling programma heeft en ook 40% van hun nieuwe Mac Minis uit gerecycled producten maakt
Weeral naast het issue en vooral PR
Het enige issue is 'stuk' en als dat niet zelf wordt gerepareerd, dan komen de vervangende onderdelen vanzelf weer bij het Apple recycle programma.
Dat is waar het om ging en buiten dat apple die kapotte apple hardware zelf komt ophalen is veel ervan toch echt vuilnis. Nogmaals er is geen reden voor en zou wel degelijk helpen, natuurlijk niet voor de winst van apple mar sorry die maken meer dan genoeg.
Cergorach @k995 • 13 augustus 2023 18:30
...feit is en blijft dat men opzettelijk hardware die normaal eenvoudig vervangbaar was nu plots integraal onderdeel maakt en vastsoldeert.
Vroeger kon je redelijk makkelijk aan je eigen auto klussen, nu kan dat alleen als je de juiste hardware/kennis hebt (waardoor het onmogelijk wordt voor het gros van de oude autoklussers). Zoals anderen aangeven, voor geheugen heeft het zo zijn voordelen.

Maar geheugen en graphical processor units waren vroeger ook gewoon vast gesoldeerd op het bord, in de computer of arcade kast. Pas later is men modulair gaan werken voor PCs, laptops en servers. Storage was vroeger geheel extern (tapes) en wat er intern was, zat vaak ook vast gesoldeerd...

Je doet alsof het altijd zo geweest is, dat is dus niet zo. Het is heel lang zo geweest, nu niet meer en in de meeste gevallen zal het de doorsnee gebruiker aan diens achterwerk geroest zijn, omdat het nooit wordt geupgrade na initiële aanschaf.

Wil je dit niet? Dan koop je geen Mac. Of elk andere machine waar dit niet inzit.

3 jaar geleden was ik al aan het zoeken naar een x86 laptop waarbij wel wat modulariteit in zat, met X hardware, binnen Y budget, met Z specs. Lastig, zelfs binnen de series van bepaalde leveranciers heeft het ene model het wel en de andere het weer niet... Zelfs bepaalde mini PC producenten leveren alleen met geïntegreerd geheugen, meestal heeft dat een heel specifieke reden, zoals zeldzaam en snel geheugen dat helemaal is afgesteld op de integrated graphics. Maar aan de andere kant, kan ik ook geen geheugen vervangen van de SBCs zoals de Raspberry Pi. Over het algemeen allemaal externe storage en in een aantal gevallen zit er MMC storage op, welke je ook niet kan vervangen. En kijk eens hoe populair dat is en daar hoor je toch ook niemand klagen over de uitbreidbaarheid? Men weet waar men aan begint...
k995 @Cergorach • 14 augustus 2023 00:09
Vroeger kon je redelijk makkelijk aan je eigen auto klussen, nu kan dat alleen als je de juiste hardware/kennis hebt (waardoor het onmogelijk wordt voor het gros van de oude autoklussers). Zoals anderen aangeven, voor geheugen heeft het zo zijn voordelen.
Onzin, je kan nog heel veel doen aan je wagen. Dat je de motor moeilijker dan vroeger kan herstellen is het equivalent van de soc herstellen, wat niet kan bij mac mini. De banden/lichten/batterij/remmen/... zo goed als alles kan je zelf mits wat kennis wel doen.
Maar geheugen en graphical processor units waren vroeger ook gewoon vast gesoldeerd op het bord, in de computer of arcade kast.
Niet computer en arcade kast was iets heel anders. Coimputers hadden geen gpu de cpu deed dat werk.

Je had wel lossen graphische kaarten maar die waren extra een IBM PC / XT 8 bit ISA MGA MDA mono video graphics card DB9 bijvoorbeeld. Insteekkaart.
Je doet alsof het altijd zo geweest is, dat is dus niet zo. Het is heel lang zo geweest, nu niet meer en in de meeste gevallen zal het de doorsnee gebruiker aan diens achterwerk geroest zijn, omdat het nooit wordt geupgrade na initiële aanschaf.
Het is zo goed als altijd geweest tot men meer winst zag het anders te doen en dat is spijtig. Je kan winst maken verdedigen wat je wil maar voor de gebruiker en millieu is het slechter.
1Mark @k995 • 14 augustus 2023 09:46
Bij een msx of commodore was alles toch wel meer geintegreerd en bij alle macs ook.

Dat modulaire is echt een pc ding en tegenwoordig ook niet meer bij alle modellen.
k995 @1Mark • 14 augustus 2023 10:07
Nee hoor kon je eenvoudig vervangen men soldeerde/lijmde toen dat alles niet vast of gebruikte speciale schroeven om herstelbaarheid ter vermoeilijken.

Net zo min bouwdn ze zaken in
Om het onmogelijk te maken qua software.
cmegens @k995 • 14 augustus 2023 08:47
Die 4090 is denk ik qua ewaste niet kleiner dan een Mac mini. Sowieso is de Mac mini goedkoper. Als je ziet wat er in de behuizing zit is het maar een klein pcb.
k995 @cmegens • 14 augustus 2023 09:23
EN daar gaat het neit over een GPU in een PC is vervangbaar , in een mac mini is er niks meer vervangbaar omwille van winst.
1Mark @k995 • 14 augustus 2023 09:48
Ik snap je passionele punt niet zo. Bedoel je gewoon dat jij, als specifiek type user, graag modulair upgrade?

Voor veel anderen is ewaste misschien weer een belangrijker punt. Of vereenvoudigd support kanaal.
k995 @1Mark • 14 augustus 2023 10:09
Passioneel?

Ik lijst gewoon wat feiten op.
cmegens @k995 • 14 augustus 2023 11:28
Het punt was dat je het geheugen op een GPU ook niet kunt vervangen in geval van een defect. Dus in die zin wordt het vergelijk gemaakt tussen het onboard geheugen op een 4090 met een Mac mini.
k995 @cmegens • 14 augustus 2023 12:04
EN dat slaat nergens op, gpu is een onderdeel van een computer niet de hele computer.

Het is simpel: in mijn game PC gaat de SSD kapot, ik vervang die zonder problemen, in mijn mac mini M1 gaat die ssd kapot dan zal ik zelfs moeite hebben te vinden wat het is , ik kan dus kiezen voor of een dure mogelijke herstelling bij apple of afhankelijk van de leeftijd gewoon nieuwe kopen .

Voor apple is dit goed, voor de consument en het millieu slecht.
cmegens @k995 • 14 augustus 2023 13:45
En het vergelijk is er dus wel. Je gpu gaat kapot. En dan weet je dus niet wat het is, maar kun je wel voor 1600 euro een nieuwe gpu kopen. Terwijl het dus een relatief goedkope geheugen chip kan zijn.
k995 @cmegens • 14 augustus 2023 14:21
En bij een mac mini kan je dat niet, niks dat je kan kopen om die te herstellen als de ssd van ja mac mini kapot gaat . Je zal altijd voor winst zorgen voor apple , zoals hun bedoeling is voor dit.

Kan je dat niet snappen of wil je niet?
cmegens @k995 • 14 augustus 2023 23:10
En bij die 4090 kan je dat dus ook niet. Ook daar kun je enkel de hele kaart, die 1600 euro kost, vervangen. Wanneer componenten de prijs gaan overstijgen van een heel systeem, vind ik dat je die vergelijking best mag gaan maken.
k995 @cmegens • 14 augustus 2023 23:37
Je wilt het dus niet snappen
cmegens @k995 • 15 augustus 2023 00:37
Ik heb eerder het idee andersom.
Wolfos @ronaldmathies • 13 augustus 2023 13:47
Voor videokaarten zijn geen alternatieve geheugenmodules beschikbaar, en het zou de prestaties negatief beïnvloeden door dit wel te doen.

Apple's SSDs daarentegen zijn niet beter dan modulaire varianten van bijvoorbeeld Samsung of WD. Er is geen meerwaarde voor de gebruiker dat die vastgesoldeerd zitten, en het is bij veel andere fabrikanten de norm dat deze vervangbaar zijn.
_Dune_ Moderator OeB @Wolfos • 13 augustus 2023 14:32
Het gebeurd steeds vaker dat de SSD en/of geheugen modulen niet meer te vervangen zijn. Dit heeft design en performance voordelen. Performance, omdat er minder schakels zijn zoals connectoren en de connecties korter gehouden kunnen worden. Design, omdat men doordat er geen connectoren gebruikt hoeven te worden een platter design gecreëerd kan worden, daarnaast is het makkelijker om ook een stevig design te krijgen, omdat je geen gaten met klepjes in het design hoeft op te nemen.
Stijnvi @_Dune_ • 13 augustus 2023 14:38
Voor geheugen heeft het inderdaad voordelen, zoals ook blijkt uit de snelheden die mogelijk zijn op SODIMM vs laptop met gesoldeerde RAM. Maar voor SSD's heeft het geen enkel (praktisch) voordeel in de snelheid.
Cergorach @Stijnvi • 13 augustus 2023 16:52
Maar voor SSD's heeft het geen enkel (praktisch) voordeel in de snelheid.
Is dat zo? Ik ben curieus of je dit kan staven met voorbeelden/bronnen? En welke snelheid meet je dan? Het is trouwens niet alleen snelheid, het is ook verbruik en warmte afdracht wat belangrijk is (voor velen). Iets wat ik bij de recentere, verwisselbare SSDs zie, sure sneller dan vroeger, maar het verbruiken is meer en wordt daarmee dan ook heter, warmte afdracht wordt dan een issue en dan gaan ze inkakken qua performance (970 EVO Plus 2TB).

Ook toen ik ging kijken voor grotere (snellere) SSDs voor m'n Steam Deck zag ik initieel alleen maar een hoger verbruik. Geen idee hoe dat marktje er tegenwoordig uitziet, ik heb nog niet meer opslag op mijn Steam Deck nodig gehad...

De reden dat ik hier kritisch ben is omdat ik zie hoe storage in Smartphones en tablets wordt gedaan en hoe lang daar op gewerkt kan worden. Zeker de highend modellen hebben de mogelijkheid voor hoge snelheid capaciteit en behouden hun lage verbruik...
Stijnvi @Cergorach • 13 augustus 2023 20:45
Hier de snelheden van de M2 Mac Mini met gesoldeerde SSD:

https://forums.macrumors....st=31912093#post-31912093

https://9to5mac.com/2023/...pro-ssd-performance-drop/

De hoogste snelheid die Apple weet te behalen met vastgesoldeerde NAND chips is dus zo'n 6.000 MB/s. En dat is alleen op het allerduurste model, met de grootste SSD's.
Op de normale Mac Mini met een 256GB SSD zitten ze maar op zo'n 1.500 MB/s.

Terwijl men op PC's met PCIe Gen 4 SSD's al boven de 7.000 MB/s uitkwam, en met PCIe Gen 5 zelfs al boven de 12.000 MB/s uitkomt.

review: Ssd Best Buy Guide - Augustus 2023

EDIT: En een heatsink zal af fabriek net zo goed op een verwisselbare SSD zitten als op een vastgesoldeerde. Pas als je de SSD gaat vervangen zal daar misschien een minimaal verschil in ontstaan. Maar onder normaal gebruik is de warmteafvoer van een NVMe SSD helemaal geen probleem.

[Reactie gewijzigd door Stijnvi op 22 juli 2024 17:21]

i-chat @Wolfos • 13 augustus 2023 14:55
Bullshit,

door m.2 word het mobo groter, kost meer materiaal, de pci-e lanes moeten dikker dus meer verspilde grondstoffen, en dat alles maakt zo'n mac duurder.

het enige asociale aan dit alles zijn de prijzen die apple rekent,
Wolfos @i-chat • 13 augustus 2023 15:51
Tja, en hoeveel grondstoffen verspil je door een laptop te moeten vervangen als de opslag niet meer adequaat is?
De M1 blijft nog wel even voldoende, voor de meeste gebruikers, maar die standaard 256GB is zo vol. Andere merken bieden inmiddels standaard 1TB, waar Apple doodleuk €460 meerprijs voor vraagt.
Qua RAM kan je nog wijzen op de prestatievoordelen, maar voor SSD's zijn deze alleen theoretisch.
memphis @ronaldmathies • 13 augustus 2023 15:43
De exclusiviteit van meer geheugen zorgt er voor dat zo'n kaart ook voor veel meer verkocht kan worden, het is immers een verdienmodel. Anders zou je alleen goedkope kaarten verkopen waar mensen "goedkoop" geheugen bij kunnen prikken met ook eventueel de nodige gevolgen nadien als het geheugen niet voldoet.
Dan geeft een voetje natuurlijk een hogere kans op problemen door eventuele slechte contacten als ook grotere afstanden die de signalen moeten overbruggen.
En wat heeft het recht op repareren voor nut als mensen zelfs binnen garantie toch weer die nieuwe snellere kaart willen kopen?
Gamebuster @ronaldmathies • 13 augustus 2023 15:52
NAND is een gebruiksvoorwerp met een gegarandeerd beperkte levensduur, net zoals een accu.
MallePietje @ronaldmathies • 13 augustus 2023 16:06
Waarom maak je een vergelijking met een rtx 4090? Het blijft e-waste, zelfs als een ander bedrijf ook e-waste zou genereren. Is de logica: Als bedrijf x e-waste veroorzaakt, dan is het niet erg dat Apple dat ook doet?
kid1988 @ronaldmathies • 13 augustus 2023 16:20
Hier zou een balans in moeten zitten. NAND chips zijn onderhevig aan slijtage. Slijtage welke in veel gevallen er voor zorgt dat de HDD de nuttige levensduur van het component niet haalt. Dit is ook de reden dat de EU batterijen uitwisselbaar wil laten maken; deze componenten zijn de beperkende factor van de nuttige levensduur van een product. Batterij stuk? telefoon nutteloos.

Er is een standaard welke toe staat om SSD's uitwisselbaar te maken, en het solderen van deze chips heeft vrijwel geen voordelen boven het gebruik van de standaard, Ruimte is namelijk niet te beperkt om een M.2 drive te gebruiken, de snelheden van de Apple drives zijn droevig laag vergeleken met normaal verkrijgbare M.2 drives.
Verder bemoeilijkt het data recovery (vooral wanneer er iets anders faalt dan de SSD).

Ik kan me maar een paar redenen verzinnen om dit spul niet user-serviceable te maken, maar laten we niet beginnen over de $750 welke apple vraagt voor een 2TB upgrade vraagt

[Reactie gewijzigd door kid1988 op 22 juli 2024 17:21]

Olaf van der Spek @ronaldmathies • 13 augustus 2023 16:23
Hoe is dit verschillend van bijvoorbeeld een RTX 4090 waar bij een chip stuk is,
Videokaarten hebben geen NAND storage..
RAM is geen slijtageonderdeel.
1Mark @Olaf van der Spek • 14 augustus 2023 09:50
Hoe relevant is die slijtage? Mijn mbp 2013 met 512gb ssd doet het nog prima namelijk
Olaf van der Spek @1Mark • 14 augustus 2023 10:04
Hoe relevant is die slijtage?
SSDs gaan vaker kaput dan CPUs of RAM.. lijkt mij dat dat door dezelfde slijtage komt.
Slijtage is ook iets anders dan pure ouderdom natuurlijk.

[Reactie gewijzigd door Olaf van der Spek op 22 juli 2024 17:21]

PDZ @Luchtbakker • 13 augustus 2023 13:06
Voor zover ik weet is men niet bezig met een verbod op gesoldeerde opslag etc., maar er wordt wel gewerkt aan regelgeving op het gebied van de repareerbaarheid van elektronica. In onderstaand artikel wordt gesproken over verplichte reparatie i.p.v. vervanging binnen de garantieperiode, om zo minder weg te gooien. Zo’n verplichting kan voor fabrikanten een goede aanleiding zijn om hun producten makkelijker repareerbaar te maken, wat zich zou kunnen vertalen in minder gesoldeerde componenten. Maar vooralsnog blijft het speculeren.

https://www.techpowerup.c...omponent-availability?amp
MiesvanderLippe @Luchtbakker • 13 augustus 2023 13:29
Nee dat is het niet. Het is zuiniger, steviger, platter, goedkoper en sneller. Daarbij gaan nand chips zelden kapot. Er zijn wel meer dingen die als ze stuk gaan het hele schip met zich meenemen. Je kunt ook niet zonder spanningsregulatoren, CPU of accu. De lijm is nodig omdat soldeer nou eenmaal best broos is, en moederborden kunnen buigen als je de laptop in een tas met veel spullen steekt.

Het is niet erg dat er specialistische middelen nodig zijn om iets te doen, als het maar geen lock-in is. En daar maakt Apple zich wel schuldig aan.
DukeBox @Luchtbakker • 13 augustus 2023 14:22
Ik zie dat concept ook meer als chantage, je kan niet upgraden en om bang te zijn dat je later te kort komt besteed je mogelijk meer dan eigenlijk nodig is.

Voor wat betreft e-waste, je moet niet vergeten dat veel mensen het systeem nooit zullen upgraden ook wanneer deze mogelijkheid er wel is. Al die extra connectoren die dus eigenlijk niet nodig zijn (en óók kans op storing geven) zijn ook een bijdrage aan de kosten en (indirect) e-waste.

Persoonlijk zou ik er niet veel op tegen hebben om een compleet moederbord te moeten vervangen als ik meer opslag en/of geheugen zou willen bij dergelijke kleine pc's, zeker in geval van de mac mini is dat een zeer kleine print. Maar dan zou de prijs ervan wel redelijk moeten zijn en in het geval van Apple is dat helaas nooit het geval.
i-chat @Luchtbakker • 13 augustus 2023 14:06
ow god daar gaan we weer,,

het zijn uiteindelijk ook echt altijd dezelfde mensen die dit soort FUD posten.

onder aan de streep is het allemaal wel simpel,

ja apple kan natuurlijk worden verplicht om m.2 storage toe te passen of toe te staan,
en wat doen ze dan dan geven de boel een serie-lock tegen zodat je alleen apple-ssd kunt gebruiken.
dan kun je dat weer gaan verbieden en komen ze met een ander truukje.

FEIT dit... als jij wilt dat bedrijven gedwongen worden om open en eerlijk te spelen. dan moet je verre weg blijven van bedrijven als AMD, Intel, Nvidia, ARM, Samsung, Google, Apple, Adobe, Microsoft, Redhat, Oracle, Steam (valve), Epic Tweakers.net het bedrijf waar je zelf werkt (er even vanuit gaande dat je werkt en geen steun trekt).

maar nu kom je toch wel weer met een dooddoener, het is van de gekke dat .... x als y... in dat zelfde rijtje, Het is toch van de gekke dat wij allemaal dood gaan (dus met ons leven worden bedreigt) als de maan naar beneden komt tyften....

1: als de maan naar benenden valt zijn we dan allemaal dood, JA
2: is dat acceptabel. NEE
3: kunnen wij de maan dwingen een andere route te vliegen.. NEE

oplossing lijkt me duidelijk: we gaan de maan vernietigen!


het punt dat ik natuurlijk met deze rare vergelijking probeer te maken is deze, je kunt wel een als-dan-argument maken, maar dan moet de ALS promesse wel geloofwaardig en waarschijnlijk zijn.

net als in het geval met de maan, is het niet ontzettend waarschijnlijk dat het stuk gaan van die nandchips de levensduur (en dus de milieu impact) enorm zal verkorten. dat maakt de rest van de hele vergelijking gewoon nutteloos.... daar staat dan wel weer tegenover dat om een m.2 versie te maken heb je : meer martiralen nodig

1: meer koper op de banen, want een m.2 conector vraagt meer stroom dan een directe verbinding
2: extra plastic om een m.2 printplaatje te maken.

hier dan een andere vergelijking;

ALS de levensduur niet of nauwelijks wordt bekort door de nand-chips dan is het vervangbaar maken (lees: een m.2 slot realiseren) van die nandchips dus materiaal-verspilling en draagt bij aan het e-waste probleem. als je je dan ook nog eens ziet dat massa's consumenten het basis model koopt om verrvolgens de m.2 drive weg te gooien ten gunste van een grote (bijv 2tb) nvme dan is het weggooien (wie wil er nu een 256gb stickje kopen op marktplaats) van al die ssdtjes zelfs 100% e-waste .... dan is het toevoegen van m.2 dus direct verantwoordelijk voor het dumpen van honderden goedekope (en goedwerkende) ssdtjes.

en leer mij tweakers kennen dat 2e scenario is een aan zekerheid-grenzendende waarschijnlijke uitkomst van die stap.

[Reactie gewijzigd door i-chat op 22 juli 2024 17:21]

trapper @i-chat • 13 augustus 2023 17:04
ALS de levensduur niet of nauwelijks wordt bekort door de nand-chips dan is het vervangbaar maken (lees: een m.2 slot realiseren) van die nandchips dus materiaal-verspilling en draagt bij aan het e-waste probleem.
In beginsel heb je hier gelijk, er is echter 1 maar; als je in de toekomst meer SSD geheugen nodig hebt, dan kan je dat ook niet upgraden. Dit is een (althans voor mij persoonlijk) zeer veel voorkomend scenario, ook vwb. RAM, en beperkt zo de levensduur van het apparaat alsnog.

Ik begrijp de technische implicaties, maar zou het wel heel fijn vinden als ik bij aanschaf, wanneer de SSD en RAM prijzen nog relatief hoog zijn en grotere misschien nog niet beschikbaar zijn, voor kleinere varianten kan kiezen, en die later kan vervangen door grotere, wanneer die wel beschikbaar danwel beter betaalbaar zijn.

Met mijn eerste macbook heb ik tot 2x de disk geupgrade, eerst van 60G naar 120G en tot slot naar 320G.
RAM was bij die macbook ook nog vervangbaar. Met mijn huidige macbook (uit 2013) kan ik RAM al niet meer vervangen, maar was er nog wel een SSD upgrade mogelijk. Als ik nu een nieuwe macbook koop (en hij is wel aan vervanging toe na 10 jaar), dan is dat echt niet meer mogelijk, dit terwijl de architectuur van de macbook / mac mini, dit eigenlijk wel toelaat.
langestefan|IA @i-chat • 13 augustus 2023 14:18
ja apple kan natuurlijk worden verplicht om m.2 storage toe te passen of toe te staan,
en wat doen ze dan dan geven de boel een serie-lock tegen zodat je alleen apple-ssd kunt gebruiken.
dan kun je dat weer gaan verbieden en komen ze met een ander truukje.
De EU kan een vervangbare SSD afdwingen met regelgeving. Net zoals ze dat gedaan hebben met USB-C. In de wetgeving kunnen ze expliciet dit soort trucjes al opnemen.
FEIT dit... als jij wilt dat bedrijven gedwongen worden om open en eerlijk te spelen. dan moet je verre weg blijven van bedrijven als AMD, Intel, Nvidia, ARM, Samsung, Google, Apple, Adobe, Microsoft, Redhat, Oracle, Steam (valve), Epic Tweakers.net het bedrijf waar je zelf werkt (er even vanuit gaande dat je werkt en geen steun trekt).
Je hebt als consument geen macht tegenover dit soort bedrijven. Wat nou als je je hele leven al apple gebruiker bent, dan ga je niet zomaar switchen. Dat betekent niet dat je dit soort smerige trucjes hoeft te slikken.
Gamebuster @i-chat • 13 augustus 2023 15:54
Je verhaal is echt helemaal de weg kwijt
svenk91 @Luchtbakker • 13 augustus 2023 15:38
Het idee is dat niet de gebruiker dit vervangt, maar de verkoper (en dat die dit eventueel door Apple zelf laat doen als ze daar een contract voor hebben). Je hebt in Europa nog altijd garantie binnen de te verwachten levensduur van een apparaat.

Het probleem is dat de verwachte levensduur op papier, zoals de EU dat ziet, niet stookt met de verwachtingen van gebruikers. Waar de EU iets al ziet als vrijwel gelijk aan e-waste omdat het x jaar meegegaan verwachten veel gebruikers x+y jaar met eventueel af en toe een vervangen/gerepareerd onderdeeltje. Het besef dat dit beter moet is er zeer zeker in Europa, maar de grote partijen in de Europese politiek gaan nog altijd vrolijk mee met de industriële lobbies in deze en dan krijg je halfbakken wetgeving.

Als Tweakers met hun verkiezingsstuk komt wat partijen op digitaal vlak doen, dan hoop ik dat ze ook gaan meenemen welke Europese affiliatie elke partij heeft en wat daar zoal gestemd wordt (een aantal Nederlandse partijen hebben twee totaal verschillende gezichten als je kijkt wat ze in Nederland en in Europa doen).
Frame164 @Luchtbakker • 13 augustus 2023 19:00
.Hoe vaak komt het voor dat een moederbord moet worden vervangen omdat een nand chip defect is? Als je zo gaat redeneren kan je alle componenten wel verwisselbaar willen maken. Met als gevolg dat je meer storingen krijgt door slechte contacten.
Guru Evi @Luchtbakker • 13 augustus 2023 19:57
Het probleem is dan wel, welk formaat?

Bij Apple en zelfs bij andere tegenwoordig zitten de chips (DDR5+ RAM en PCIe5+ SSD) vast omdat de huidige formaten te groot zijn voor de snelheden van de chips. Dus als je een 'reepje' SDRAM wilt is het verschil van lengte tussen de 'laatste' en 'eerste' trace te groot voor de huidige kloksnelheden. Apple gebruikt de SSD zoals een Intel Optane chip, nl als een 2de laag RAM.

Dus moet je je RAM en SSD echt "rond" de CPU kunnen zetten zoals servers momenteel doen en dus tenminste 4 reepjes per CPU (zoals servers doen) en dan bufferen met een grote L3 cache. Maar ik zie binnenkort dat servers OOK naar een formaat moeten gaan waar je dichter bij de CPU plakt (misschien een soort van SO-DIMM formaat in 3D). We hebben die migratie van onderdelen al gezien over de laatste jaren op servers, waar vroeger enkel de CPU's gemakkelijk gekoeld werden, zitten de CPU, PCIe en RAM zo dicht op elkaar en zo ver naar achter gemigreerd dat ze allemaal aparte koeling krijgen.

Het grootste probleem is dat er momenteel geen formaat aangeboden is die al de belanghebbenden overeen kunnen komen. Een formaat zou naast open te zijn, ook flexibel genoeg moeten zijn voor desktops, laptops, mini-PCs, servers etc.

Dell heeft een formaat dat open is voor de (dikke) Precision waar de RAM rond een Intel chip gebouwd is, maar het formaat is nog steeds te lomp voor een ultraportable laptop zoals een MacBook Air of de business Lenovo/Dell/HP...Het probleem hier is dus onze 'menselijke' vingers zijn te groot om een degelijk formaat op de huidige en toekomstige snelheden te laten werken EN gemakkelijk vervangbaar te maken EN klein genoeg voor de huidige generatie.

[Reactie gewijzigd door Guru Evi op 22 juli 2024 17:21]

Toettoetdaan @Luchtbakker • 13 augustus 2023 20:18
Hopelijk wel, Nand opslag is gewoon een slijtage onderdeel en zou je moeten kunnen vervangen.
Aaargh! @Luchtbakker • 13 augustus 2023 20:35
Europa is druk bezig met diverse wetgeving om het onnodige waste kleiner te maken. Maar vallen straks dit soort zaken daar ook niet onder?
Dat ligt er helemaal aan. Hoe vaak gaat zo’n SSD stuk voordat de machine verouderd is en gerecycled wordt ?

Als je de SSD vervangbaar maakt dan moet er dus een extra connector op zowel het mobo als de ssd. De SSD moet op een apart printplaatje dat apart geproduceerd moet worden, etc.

Je moet dus een handje vol mobo’s die je moet vervangen afzetten tegen deze extra materialen in elke verkochten machine.
cariolive23 @Luchtbakker • 14 augustus 2023 04:13
Dat is met een chip toch niet anders? Zitten miljoenen tot miljarden transistors in, gaat er eentje kapot, moet je de hele chip vervangen.
SG @Luchtbakker • 14 augustus 2023 07:30
Het is klein moeder boardje , reparatie isvervangen van dat kleine moederboardje.
Is zelfde dat je dgpu of vram op je g-kaart niet kan vervangen.
Upgradable gross van volk upgrade niet gebruikt hardware 3 tot 10 jaar en vervangt het kompleet. Apple zooi verkoop je door of ruil je in dus er is weinig e-waste. Naast dat als kapot gaat dat gebeurt niet massaal. Probleem is dat aanzienlijk deel onnodig vaak hun hardware vervangt. Heb je elke gen hardware echt nodig. Voor die geld me verdienen en prestatie of productiviteit versnellen of efficienter wordt dan wel.
Maar zoiets als gamen is luxe probleem.

Je kan het vergelijken met Dell of HP die niet standaarden volgen. Maar ja als Dell of HP pc koopt die koop je niet elk jaar die upgrade je ook niet elk jaar je koopt om de 5 jaar een nieuwe. In heden verdwijnen de grote desktop en worden vervangen door kleine. Zoals NuC’s zelf Macmini x86 die goed doet.
De grootste reden hier om mac spul te vervangen is OS support. Kan 3 gen mee gaan.
PC enigste dat ik vervang ivm games is de G-kaart en buiten games is het opslag.
Bij apple opslag iCloud of native TB4 externe opslag. Heb gen 10 iphone oud ipadpro sla M1 en M2 over M3 misschien.
Techkeizer 13 augustus 2023 12:56
Mooi! Sowieso een dirty actie van Apple om hun producten non-upgradeable te maken. Kijk alleen hoe goedkoop SSD's en ramgeheugen is en Apple die er honderden euro's voor vraagt. Anti-consument eigenlijk. Dus hulde voor deze YouTubers!
Anoniem: 63072 @Techkeizer • 13 augustus 2023 13:57
Apple is zo anti-consument als maar kan. Ze hebben jaren lang USB aansluitingen op iPhone geweerd, zodat ze voor de eigen aansluiting fabrikanten geld konden vragen, waardoor een simpel lightning kabeltje nodeloos duur was door een apple tax.

Je koopt een telefoon van ze, maar Apple blijft bepalen welke apps jij op jouw telefoon mag installeren. Ze zijn in diverse landen op de vingers getikt wegens liegen bij de verkoop van hun apple care over de wettelijke garantie en voor het niet nakomen van wettelijke garantie.

En dan is er de T2 chip waarmee ze de onderdelen van hun computers en telefoons niet door derden repareerbaar maken. Eigenlijk moeten we ze dankbaar zijn, want het is met name Apple's wangedrag jegens consumenten waardoor right to repair op stoom is gekomen.
CharlesND @Anoniem: 63072 • 13 augustus 2023 15:44
Apple is zo anti-consument als maar kan. Ze hebben jaren lang USB aansluitingen op iPhone geweerd, zodat ze voor de eigen aansluiting fabrikanten geld konden vragen.

Ja, het kan natuurlijk ook zijn dat Apple wist dat bestaande klanten allerlei accessoires voor in de auto en thuis hadden aangeschaft, van laders tot audio apparatuur en dat Apple wist die trouwe klanten HELEMAAL niet blij zouden zijn als hun volgende iPhone met USB-C plotseling alleen maar met die accessoires bruikbaar was via allerlei adapters. Apple wil best klanten voor het blok zetten met technische vernieuwingen maar dan moeten die voor de klant wel aantoonbaar echte voordelen hebben.
Ze zijn in diverse landen op de vingers getikt wegens liegen bij de verkoop van hun apple care over de wettelijke garantie en voor het niet nakomen van wettelijke garantie.
Ik volg Apple aardig maar dit is voor mij een nieuwe ontwikkeling. Kan je daar een linkje van sturen want in mijn 30+ jaren ervaring met Apple, familie en kennissen ken ik zelf geen gevallen waarin zoiets speelde.
Eigenlijk moeten we ze dankbaar zijn, want het is met name Apple's wangedrag jegens consumenten waardoor right to repair op stoom is gekomen.
Ik vind al die actiegroepen van 'right te repair' tot 'iOS moet compleet open' behoorlijk totalitaire trekjes hebben. Een iPhone die met een kruiskop no 1 een sleutel 6 uit elkaar te halen MOET zijn en waar alle onderdelen door een handig neefje vervangbaar MOETEN zijn moet op allerlei vlakken compromissen sluiten. Grootte. gewicht, waterdichtheid, complexiteit et cetera.

Ik koop liever een telefoon die zonder al die compromissen is gemaakt -met alle voor- en nadelen van dien- en die dan dus alleen maar de de fabrikant te repareren is.
Dat mag ik binnenkort dus absoluut niet meer. De 'right to repair' beweging gaat wel even voor mij uitmaken wat voor telefoon ik kan kopen. MOET REPAREERBAAR ZIJN, GEEN WALLED GARDEN, HEB JE ANDERE WENSEN: JAMMER DAN.

Ik vind echt dat je bij dit soort zaken die niet direct met veiligheid of gezondheid van de consument te maken hebben even goed met afwegen of je de keuzevrijheid van consumenten zo moet beperken.
Anoniem: 63072 @CharlesND • 13 augustus 2023 15:51
Wat betreft het apple gedrag bij garanties in de EU kan je hier beginnen:
https://www.wired.co.uk/article/apple-eu-warranty

Ik vindt het vanuit milieu oogpunt helemaal niet zo gek dat er geëist wordt dat een product repareerbaar is. En gezien de belachelijke reparatie prijzen die apple quote (en de fractie daarvan waartegen Louis Rossmann bijvoorbeeld veel voorkomende problemen wist op te lossen; met donor machines, omdat apple weigert onderdelen te leveren!) om je richting nieuw koop te drukken is dat hoog nodig.

En je doet alsof het compromissen zijn, maar de telefoon met vervangbaar scherm en batterij die jij wil is gewoon te maken in de huidige formfactor van een iPhone. De batterij is niet onvervangbaar omdat hij zo speciaal is om in de telefoon te passen. Hij is onvervangbaar omdat Apple hem vastlijmt. Je slikt de lulkoek van Apple zonder enige kritiek, verdiep je er eens in want de verdediging van hun praktijken als 'in het belang van de consument' is hilarisch slecht onderbouwt.
Guru Evi @Anoniem: 63072 • 13 augustus 2023 20:39
Louis Rossmann doet dit enkel voor de YouTubes en als reclame voor zijn diensten, als je echter zijn bedrijf gaat vragen om een board repair uit te voeren of zelfs een moederbord van een oude Android te vervangen weigeren ze dat ook (spit maar eens door de Google reviews van zijn winkel). De uren/kosten/baten komen er gewoon niet uit voor 'oud spul' en de klant is er meestal niet mee gediend dat ze geld uitgeven aan wat later blijkt dat toch niet goed werkt of hopeloos verouderd is.

Als je al die zaken wilt, kun je naar de FairPhone, 'vervangbaar' alles, echter, net zoals alle Androids, heb je nog steeds een Android, een paar jaar softwareondersteuning en als ze niet genoeg onderdelen kunnen trekken van mensen die hun oud apparaat inleveren kun je ook weken wachten.

Kan iemand een vervangbaar/herstelbaar apparaat maken: natuurlijk. Waar is de markt? 1%, 2%? Zelfs al is het 5% van de markt, je toestel wordt dan zodanig duur dat de helft van die markt zich terugtrekt. Zelfs de FairPhone is misschien de helft van de weg daar maar voor grofweg 550 euro, veel mensen vergelijken dit met een losse Pixel 6a waar de specs (batterij, resolutie, ...) ronduit beter zijn voor 3/4 van de prijs. Als je bang bent dat je je toestel laat vallen en je scherm kraakt, een verzekering kost ook tweemaal niets en is goedkoper dan de vervanging bij FP.

[Reactie gewijzigd door Guru Evi op 22 juli 2024 17:21]

langestefan|IA @Techkeizer • 13 augustus 2023 13:26
Daarom: Right to Repair. Apple is zeker niet het enige bedrijf wat dit soort onethische, ronduit smerige, anti-consument tactieken gebruikt om elke euro uit een klant te persen.
WhiteDog @Techkeizer • 13 augustus 2023 13:03
Het is nog erger dan je denkt. Vroeger kon je bij een kapotte SSD nog gewoon een externe schijf aansluiten (bv. een kleine USB stick van 256 GB). Dat werkt nu ook niet meer, de firmware van deze T2-security chip (bridgeOS) staat namelijk op de... interne SSD 8)7
Greatsword
@WhiteDog • 13 augustus 2023 13:26
Onzin, in het boot menu kan je gewoon aanvinken dat je vanaf externe mediums kunt booten.
MiesvanderLippe @Greatsword • 13 augustus 2023 13:31
Niet onzin. Met een kapotte SSD werkt dit niet. Dat is het punt.
Finraziel @i-chat • 13 augustus 2023 15:12
Wacht, wat? Jij vindt dat iemand die geen honderden euro's wil betalen voor een SSD die hij voor minder dan 100 zelf kan kopen het upselling systeem bedot?! Dat is wel echt de wereld op zijn kop... Werk jij voor Apple soms? Zou wel bij je naam passen...
Guru Evi @Finraziel • 13 augustus 2023 21:04
Je kunt geen SSD kopen voor minder dan 100 euro en die in een Mac stoppen. Zelfs de losse chips die deze kerels kochten kosten 100/stuk van een Chinese fabrikant, niet getest, gewoon van de lopende band in een plastiek zakje en je hebt er 2 nodig. Dat is tenminste 200 euro "grof materiaal", de kosten van het soldeer-materiaal en een hoop werk (reken 150 euro/uur voor de gemiddelde ingenieur die deze dingen kan doen) naast de kosten van een speciaal soldeer station, ruimte etc.

Voor een 'upgrade' die je misschien 5-600 euro kost. En ze hebben ook de ondervulling verwijderd, dus de chip zal nu heter worden, minder koelen en minder tegen mechanische stress kunnen.

Je kunt inderdaad 'ergens' een 2TB SSD voor 100 euro kopen, echter geen enkel bedrijf zal zich daarachter zetten en die chips zijn niet te vergelijken met de 700 euro voor een 1.92TB SSD die ik voor het bedrijfsleven koop en die oa. Apple, Dell, Kioxia en anderen gebruiken in hun producten.

Goeie koop, slechte belegging. Ik heb de statistieken momenteel van Prometheus (opnieuw, bedrijfsleven):
Een Samsung 980 "Pro" SSD (consumer-grade) in een NVMe chassis, heeft een latency bij het schrijven in een Ceph cluster van 1-2 milliseconden. Een Kioxia PM6-V 24G SAS SSD komt nog niet boven de 100 microseconden voor schrijven.

[Reactie gewijzigd door Guru Evi op 22 juli 2024 17:21]

Finraziel @Guru Evi • 13 augustus 2023 21:49
Mijn '100' was illustratief, dus specifiek dat cijfer onderuit halen is niet zo zinvol.
Maar los daarvan ging het mij vooral om hoe hij het zei, alsof de klanten die een goedkopere SSD zouden willen plaatsen 'evil' zijn door het arme Apple hun winst te ontzeggen.
JohanNL @i-chat • 13 augustus 2023 15:25
Jammergenoeg zijn het gebruikers zoals jij die dit wangedrag van Apple blijven goedpraten, waardoor het maar blijft bestaan of tenminste weinig en zeer moeilijk is er actie tegen te ondernemen.

Apple is eigenlijk al zolang ik leef en het ken voortdurend bezig al hun systemen te ' beveiligen ' tegen het omzeilen van hard en software wat niet rechtstreeks bij Apple ( of een van hun partners ) vandaan komt.
Resultaat is dat Apple een monopolie heeft op zo'n beetje alles in hun ' eco systeem ' en op reserve onderdelen, en commerciële bedrijven als een Apple hier uiteraard misbruik van gaan maken door absurd hoge prijzen te vragen.
Apple is dus overduidelijk anti-consument, waar het hier oorspronkelijk in de discussie om ging en ik vraag mij dan ook serieus af: wat valt hier niet aan te begrijpen?

Dat er toch manieren zijn het uiteindelijk (enigszins) te ontwijken doet hier niets van af.
rvt1 @Techkeizer • 13 augustus 2023 13:36
Mijn auto is ook. Moeilijk upgradable. Wat is het verschil en waar ligt de grens wanneer iets wel en wanneer iets niet upgradeable zou kunnen zijn.
Kom je een nieuwe moederbord met meergeheugen , is dat vervangen of upgraden?
I kweet het niet… ik kom uit een tijdperk waarbij we veel,losse componenten los kochten. Van muziek kaart tot co-processor. De co-processor is nu ook niet upgradable, in geen enkele computer…
Justin0017 @rvt1 • 13 augustus 2023 14:16
Auto's en computers vergelijken is hetzelfde als appels en peren vergelijken. Een auto heeft vandaag een bepaalde acceleratie en een bepaald aantal PK, maar in de computerwereld gaat alles zo snel dat hetzelfde product minder snel wordt. Dan ben je blij als het spul te upgraden is als je handig bent.
svenk91 @Justin0017 • 13 augustus 2023 16:03
Naja, opslag kan je nog prima uitbreiden op de Mac Minis. Met de Soc waar ik zelf voor ging (M2 Pro) krijg je minimaal 512GB opslag en met USB 4 / Thunderbolt 4 kan die het maximale uit mijn externe Samsung X5 SSD trekken. Die voor alles behalve specialistische toepassingen snel zat is (review: De eerste 'USB4'-externe ssd's - SanDisk PRO-G40 vs. Orico MTQ-40G hier is die meegenomen in de benchmarks). Zelf gebruik ik die om AI modellen van te laden, waar speed zeker helpt, en de extra latency ten opzichte van een interne SSD is verwaarloosbaar zolang je het niet industrieel doet (en als je dat industrieel doet werk je niet op een mac mini, dan werk je in een multi-gpu cloud oplossing :P ).

De argumenten tegen de slechte repareerbaarheid (buiten de garantie periode), die blijven natuurlijk staan. Maar voor upgraden zit je met USB 4 best prima als consument en prosumer. Wil je echt de combinatie van uitbreidbare opslag en MacOS dan ga je lekker voor een Mac Pro met 2 PCI-e x16 en nog 4 PCI-e x8 sloten (+ 1 4x slot als je de meegeleverde I/O kaart eruit haalt).

Ik ben zeker niet tegen uitbreidbare opslag op PCs. Maar als je dat erg belangrijk vind dan ben je niet de doelgroep van een Mac Mini zoals waar dit artikel over gaat. Ik heb er zelf een omdat ik vaak verhuis van land naar land en alles in een paar koffers moet, dan is een Mac Mini gewoon erg goed kwa prestaties/volume en vind ik het niet erg om daar wat zaken als intern extra SSDs in plaatsen te moeten laten schieten en moet leven (oh zo zwaar) met het gebruik van een externe SSD voor het uitbreiden van mijn opslag. Voor ram was uitbreidbaarheid wel wenselijk geweest, maar dan moet je weer op prestaties inleveren (DDR5-6000 gaat 'maar' tot ~90GB/s en mijn mac mini zit op 200GB/s door hoe de ram met de soc verwoven is) en laat nou net die geheugenbandbreedte veel uitmaken voor het draaien van AI modellen. Met een standaard modulaire DDR5 oplossing zouden de goedkoopste mac mini's er nog op achteruitgaan kwa prestaties, dus ik ga hier pas over klagen als DDR5 eens wat sneller wordt :Y)

Ook hier, repareerbaarheid blijft een probleem. Je bent van een professionele reparateur afhankelijk als je ram kapot gaat ook en dat kan duur zijn als het buiten de garantie valt.
Aaargh! @Justin0017 • 13 augustus 2023 20:43
in de computerwereld gaat alles zo snel dat hetzelfde product minder snel wordt.
Het tegenovergestelde is op het moment juist waar. De ontwikkelingen gaan op het moment zo langzaam dat upgraden vrijwel geen zin heeft. Tegen de tijd dat de techniek zoveel verder is dat een upgrade zinvol is, is je computer zo oud dat je ‘m het beste compleet kan vervangen.

Vergelijk dit met b.v. de jaren 90, toen gingen de ontwikkelingen enorm snel en als je een jaar verder was dan kon je voor hetzelfde geld een PC kopen die ruim 2 keer zo snel was als het jaar ervoor. Je kon toen wel elke paar maanden een significante upgrade doen aan je PC.

Nu kan je jaren wachten tussen upgrades en dan nog is de winst marginaal.
cariolive23 @Justin0017 • 14 augustus 2023 04:21
En sinds wanneer kun je een auto niet tunen? Zet er een andere turbo op, andere turbo druk, andere uitlaat, en het vermogen wordt totaal anders. Je kan er ook een compleet andere motor in zetten. Zelfs ombouwen van ICE naar EV is mogelijk.

Cilinders opboren, andere zuigers, wat heb ik er een tijd aan besteed!
rvt1 @cariolive23 • 22 augustus 2023 21:36
Dat kan ook prima met een mac mini en elke andere computer. Dit hangt sterk af van je kennis nivo.

Ik zie mijzelf geen auto upgraden, maar als het moet wel vast gesoldeerd memory uit een PC. Spulletjes aanschaffen en aan de gang..

de vraag is dat: Noemen we dit nog steeds upgreadable??
Anoniem: 63072 @rvt1 • 13 augustus 2023 14:18
Ik kan onderdelen voor mijn auto vrij kopen en door een onafhankelijke garage laten vervangen. De fabrikanten hebben geen chip in de banden, waardoor je alleen bij de merkdealer nieuwe banden kan kopen. Idem voor olie, oliefilters, koelvloeistof. Ik kan naar Recaro, die heeft sportstoelen voor mijn model auto. En er zijn zelfs garages waar ik (als ik nog niet de zwaarste motor had) ik een zwaardere motor uit een donor auto kan laten inbouwen. De software kan ik laten tunen, dan voldoe ik niet meer aan de milieu eisen, maar gaat de topsnelheid omhoog en de 0-100 tijd omlaag.

Voor het middel console en dashboard kan ik een vervangend onderdelen krijgen met nieuwe radios, wireless Android Auto en Apple car play (standaard heb ik wired android auto en apple carplay ingebouwd. Dus als ik niet wil betalen over 5 jaar voor de upgrades van de ingebouwde navigatie kan ik dit gebruiken)

Een auto is het schoolvoorbeeld van wel upgradeable zijn.

En tenslotte jouw co-processor voorbeeld: Noem mij een upgradable co-processor. Die was er niet, je had computers die zonder FPU werden geleverd waar je een bij die CPU horende FPU kon bijsteken, maar die FPU upgraden was nooit een optie. Inbouwen was vergelijkbaar met een oude upgrade, je verloor letterlijk dus alleen de mogelijkheid om te downgraden.

Volgens mij heb je niet erg goed en lang nagedacht over je voorbeelden. Het zijn namelijk hele mooie voorbeelden die laten zien hoe klant onvriendelijk het Apple beleid eigenlijk is in vergelijking met andere gebieden van technologie.
Blokker_1999
@Anoniem: 63072 • 13 augustus 2023 14:54
Zelfs in de auto industrie kijkt men meer en meer naar vendor lock-in, kijk bijvoorbeeld maar naar Tesla. En veel plezier om in een moderne auto zonder DIN radio slot een vervangende radio te installeren.
Anoniem: 63072 @Blokker_1999 • 13 augustus 2023 15:30
Mijn auto heeft geen DIN auto slot, maar guess what als het een beetje populaire auto is kan je adapterframes krijgen die het custom formaat omzetten in DIN, meestal zelfs dubbel DIN zodat je een scherm kan monteren.

Een voorbeeld: https://aerpro.com/vehicles/mazda/mazda-3-axela-2009-2013-bl

Tesla is wat dat betreft een geval apart, het is feitelijk de Apple in de autoindustrie, alles achter 'kopieer beveiliging' en voor functies die standaar op de auto zitten extra geld vragen. Vertrouwen op DMCA en EUCD dat de gebruikers de auto niet hacken en het zelf vrijschakelen. Ik zal dan ook nooit een Tesla kopen, om dezelfde reden dat ik geen Apple meer koop.

Je hebt wel gelijk dat steeds meer fabrikanten dit proberen te dwarsbomen, voor niet populaire modellen is dat een issue, maar je ziet dat vooral voor de populaire modellen dan vervangingen aan geboden worden die met een simpele adapter het zelfde formaat hebben als de fabrieksradio.

Maar dit is een trend die de EU wat mij betreft uit hoofde van repareerbaarheid ook flink de kop in mag drukken.
svenk91 @Blokker_1999 • 13 augustus 2023 16:13
Tesla moet die onderdelen toch gewoon aan elke garage verkopen tegen dezelfde prijzen als hun eigen garages? Volgens mij willen veel garages er niet aan omdat de marges klein zijn, maar dat is een ander verhaal.
Guru Evi @Anoniem: 63072 • 13 augustus 2023 21:18
Veel van die vergelijkingen kun je ook doen met een computer. Er zijn USB-sloten waar je de 'stoelen' kunt vervangen. In principe kun je dus ook de RAM, SSD en CPU vervangen (zoals deze kerels op YouTube aangetoond hebben) net zoals je de motor, de schokdempers en het elektriciteitssysteem in je auto kunt vervangen.

Echter moet je de bekleding eruit halen, weten welke bouten, het materiaal etc nodig hebben alsook de kennis om vb een tandwiel die niet juist past te machineren, niet iets dat je even in een avondje doet, mensen geven er duizenden meer dan de auto waard is om die dingen te doen en dan nog zie je regelmatig mensen die naar autoshows gaan, een foutje gemaakt hebben en duizenden euros gaat in de fik.

Om even de vergelijking te maken met de Right-to-Repair movement, jij wilt van je stock Subaru een ricer van Fast & Furious maken en dan verwacht je dat Subaru niet alleen de onderdelen maar ook de handleiding, de ondersteuning, het benodigd materiaal en garantie voor jouw verzorgt.
Anoniem: 63072 @Guru Evi • 13 augustus 2023 23:55
Je slaat de plank echt volledig mis, de enige twee zaken die ik van Subaru verwacht is dat ze 1. stock onderdelen leveren zodat ik zelf mijn auto kan repareren en 2. geen rare software fratsen inbouwen die blokkeren dat ik mijn auto aan kan passen of repareren met door derden gemaakte upgrades/onderdelen

USB is niet vervangen, als je toch auto vergelijkingen doet, dan is USB een trekhaak waarmee je externe apparatuur met je computer kan gebruiken. Het is geen vervanging voor interne apparatuur..
Guru Evi @Anoniem: 63072 • 19 augustus 2023 19:30
1. stock onderdelen leveren zodat ik zelf mijn auto kan repareren
- Voor Apple en de meeste apparatuur is dit gewoon mogelijk - https://support.apple.com/self-service-repair
2. geen rare software fratsen inbouwen die blokkeren dat ik mijn auto aan kan passen of repareren met door derden gemaakte upgrades/onderdelen
- De ECU op een Subaru is echt niet open source, en tegenwoordig is nagenoeg alles in een auto, van de ABS tot de radio in software. Ze kunnen je wel een nieuwe ECU verkopen, maar koop zo'n ECU booster of solderen op de ECU en je mag ook wel de garantie op de rest van de motor en zelfs het chassis vergeten. Zo ook nagenoeg alle onderdelen op een computer, je kunt ze kopen (als je weet waar en wat je moet kopen) maar garantie/ondersteuning is er niet en als je dingen zoals hitteproductie en stroomtrekking niet in gedachte neemt, kun je zelfs garantie volledig verliezen.

Een of meer Thunderbolt poort zit op alle Macs en is in principe een uitbreiding van de PCIe bus. Je kunt "klassiek" interne apparaten extern aansluiten tegenwoordig. Ik zie het verschil niet duidelijk met vb. een turbo of kinderzitje plaatsen in je auto, zolang er geen schade aangericht wordt is het gewoon mogelijk. Vroeger waren alle apparatuur (floppy, harde schijf, modem) extern, het intern aansluiten van "optionele" apparatuur gaat waarschijnlijk een 'rariteit' blijven dat tussen de jaren 1990 en 2010 populair waren.

[Reactie gewijzigd door Guru Evi op 22 juli 2024 17:21]

Anoniem: 63072 @Guru Evi • 19 augustus 2023 20:03
Wat je vergeet te vermelden is dat die onderdelen pas heel korte tijd zo leverbaar zijn ... onder druk van de right to repair lobby en door de introductie van right to repair wetgeving in verschillende Amerikaanse staten.

Dat het nu beschikbaar is is alleen omdat Apple probeert hiermee Right to Repair de wind uit de zeilen te halen en wetgeving dat het nog meer open moet stellen te voorkomen. Pure noodgreep uit eigenbelang!

En tenslotte: ik heb nog nooit binnen de garantie periode aan auto's of computers gesleuteld of laten sleutelen, buiten de garantie aan beide wel. Ik ken rally rijders die niets om garantie geven en nieuwe auto's helemaal modificeren.

Garantie is geen argument om onderdelen niet beschikbaar te maken voor eigenaars of derden.
Guru Evi @Anoniem: 63072 • 29 augustus 2023 17:04
Ik werk al meer dan 20 jaar professioneel met Apple producten alsook Dell, HP, SuperMicro en een reeks andere zowel desktop als server, nog nooit een probleem gehad om onderdelen te krijgen zowel binnen als buiten de garantieperiode.

Apple stelt al heel lang producten beschikbaar aan zowel onafhankelijke als interne techniekers en er is ook een grote tweedehands markt waar je onderdelen kunt verzamelen - zoek maar "parts only" op oa. eBay, maar "PowerBookMedic" is al in dienst sinds, wel, de PowerBook

De enige klacht die gegrond is van de Right-to-Repair movement is dat onderdelen van de fabrikant soms duurder kunnen zijn dan ze 'waard' zijn -EN- dat ze onderdelen/informatie moeten verschaffen die technisch en commercieel gezien niet praktisch zijn om beschikbaar te stellen (zoals individuele chips op het moederbord).

De vraag is dus, is de fabrikant verplicht om zonder winst of zelfs aan verlies onderdelen aan te bieden en dus kom je snel aan het debat van communisme tegen kapitalisme. Dat is wat oa. Rossman voorstelt, dat de fabrikant een chip moet beschikbaar stellen voor 50 cent die je zelf kunt bestellen, echter beschikbaar in oplages van 10,000 zodat hij 1 bordje kan solderen en zelf niet aan de haak is voor 5000 euro in onkosten voor een reparatie van 50c + 500 euro aan uurkosten, terwijl het bordje compleet misschien 250 euro kost op de tweedehandsmarkt.

[Reactie gewijzigd door Guru Evi op 22 juli 2024 17:21]

Anoniem: 63072 @Guru Evi • 29 augustus 2023 17:16
Apple is sinds 2009 bezig om hardware middels DRM te koppelen. Lees ook eens wat er gebeurt als je die Ebay parts gebruikt in je telefoon en wat er dan niet meer werkt.

Tot ze in de VS gedwongen werden in sommiuge staten het mogelijk te maken kon je niet een scherm van een defecte iPhone op een iPhone met een defect scherm monteren. Op de iPhone 13 werkt dan face ID niet meer, niet omdat dat technisch niet kan, maar omdat Apple het niet wil.

Heb je ook gelezen hoe dit fijne consument virendelijk/s bedrijf met kabels omgaat? Daar moet een chip in anders werken ze niet of niet op volle snelheid, zodat de consument op iedere kabel een Apple tax moet betalen.

Als een voor voor die Dell, HP of Supermicro hardware kapot gaat, moet je dan ook gedwongen dure kabels bij die fabrikanten kopen?

Apple authorized kon je altijd al onderdelen krijgen(waarbij Apple vaak de hele print plaat bedoelde en niet een chip die je met een soldeerstation kon vervangen voor veel minder) krijgen het probleem is dat ze bewust non standard onderdelen gebruiken zodat je wel bij hun de hoofdprijs betaalt. En als je geen geauthoriseerde partner was kon je niets krijgen, behalkve op de grijze en zwarte markt. Dat is niiet wat ik onder 'goed leverbaar' vat.
Guru Evi @Anoniem: 63072 • 29 augustus 2023 17:37
Aan de andere hand is diefstal van Apple producten sterk in elkaar gezakt omdat gestolen producten doorverkopen op eBay niet meer gaat. De "eigenaar" moet de "DRM" uitschakelen, zelfs als je naar een Apple winkel gaat, als je de eigenaar niet bent, kun je de veiligheid niet afzetten en zelfs Apple kan geen reparatie doen, maar zet de beveiliging uit voor verkoop/reparatie en het is wel degelijk mogelijk.

Als je een scherm koopt op eBay is het 99% kans dat het gestolen is en de "DRM" zoals jij het noemt niet uitgeschakeld is. Echter, onafhankelijke techniekers bestaan nog steeds, en hebben al altijd de juiste producten kunnen terugvinden en bevoegde reparaties uitvoeren, zelfs in Nederland, ga naar uBreakiFix of thePhoneLab, dat zijn bevoegde mensen die reparaties op Apple producten kunnen uitvoeren en zelfs onderdelen recycleren.

Ik weet niet waar je over spreekt met kabels, ik koop al lang 10 euro voor 10 kabels op Amazon. Als je "gedwongen dure kabels" wilt zien, ga dan eens spreken met een Cisco, Arista of Juniper ingenieur en als je een paar duizend euro wilt sparen op je switch, kun je inderdaad naar een FS.com gaan of zo maar ik heb het praktisch ook al meegemaakt dat die FS.com onderdelen niet tegen de hitte kunnen of de laser niet helemaal recht zit zodat het werkt totdat het niet meer werkt, en om dan een datacenter op en neer te flappen omdat je een paar duizend euro gespaard hebt op een fiber, dat gaat ook niet goed over naar de klant.

Ik weet niet over welke onderdelen jij praat, maar nagenoeg ALLE systemen hebben non-standaard onderdelen, daar is niets nieuws aan, er zijn geen 'standaard' onderdelen in de electronica industrie want nagenoeg alles dat 'breed beschikbaar' is is niet geoptimaliseerd. Je kunt inderdaad overal 555 timer chips gebruiken als flip flops, maar echt praktisch is het niet zowel qua plaats, energiegebruik en de passieve onderdelen die je nodig hebt. Probeer maar eens een chip op je gemiddelde SSD of een CPU voor de Raspberry Pi te vervangen met 'nieuwe' onderdelen, en opnieuw, de kosten van een ingenieur met een soldeerstation (200 euro/uur minimum) is vele malen groter dan een 25 euro RPi. Dat een hobbyist dat wil, tot daar nog aan toe, maar dat maakt niemand verplicht om die onderdelen beschikbaar te stellen.

[Reactie gewijzigd door Guru Evi op 22 juli 2024 17:21]

Anoniem: 63072 @Guru Evi • 29 augustus 2023 17:43
Als je een scherm koopt op eBay is het 99% kans dat het gestolen is en de "DRM" zoals jij het noemt niet uitgeschakeld is.
Waarom verwijs je dan naar eBay als bewijs dat onderdelen verkrijgbaar zijn?

Een PC moederbord zit vol met standaard onderdelen die je van een donor bord kan halen en op jouw bord solderen, zonder dat je met DRM perikelen te maken krijgt. Audio chips, chipset, SSD connectoren, PHY chips voor je netwerk aansluiting, PCI-E sloten, alles is standaard, uitwisselbaar en zelf te vervangen als je de juiste soldeer apparatuur hebt.
Guru Evi @Anoniem: 63072 • 31 augustus 2023 15:04
Ik verwijs naar eBay als bewijs dat onderdelen beschikbaar zijn, echter weten we allemaal dat eBay qua electronica grotendeels gestolen apparatuur is. Dat betekent niet dat als jij een soldeer station hebt en een EEPROM programmeur, kun je de anti-diefstal chips afhalen, vervangen, herschrijven etc. Echter die kosten, zowel tijd investeringen als de per-uur-kost van iemand die dit kan en de kans dat je iets verkeerd doet en duizenden euros in rook opgaan is gewoon te groot.

En dus ga je terug in een cirkel naar mijn stelling:
Om even de vergelijking te maken met de Right-to-Repair movement, jij wilt van je stock Subaru een ricer van Fast & Furious maken en dan verwacht je dat Subaru niet alleen de onderdelen maar ook de handleiding, de ondersteuning, het benodigd materiaal en garantie voor jouw verzorgt.
de kosten van een ingenieur met een soldeerstation (200 euro/uur minimum) is vele malen groter dan een 25 euro RPi
Anoniem: 63072 @Guru Evi • 31 augustus 2023 16:56
Nee, de onderdelen voor die Subaru koop ik bij een derde die dat kan maken omdat Subaru i.t.t. Apple de wielen niet middels DRM asan de auto heeft gekoppeld en ik dus bij iedereen passende velgen kan kopen en niet alleen door Subaru goedgekeurde velgen waarvoor Subaru een deel van de verkoopprijs opeist.

Je kan ontkennen tot je een ons weegt, maar de praktijken van Apple zijn gewoon openbaar en ze misbruiken DMCA en EUCD om zichzelf een monopolie op vervangende onderdelen te geven.
Guru Evi @Anoniem: 63072 • 1 september 2023 04:54
Kun je evengoed bij Apple doen, zoals ik zei, USB, Thunderbolt etc. is gewoon beschikbaar.
audiojunk @Techkeizer • 13 augustus 2023 15:41
Geheugen chips zijn aardig gedaald maar de prijzen bij Apple zijn nog hetzelfde als 3 jaar geleden:(
Kijk maar eens wat de chips op AliExpress kosten en wat Apple ervoor vraagt.
Ik heb zelf een instap Mac Mini M1 en ben er zeer tevreden over maar het is voorlopig wel me laatste Mac, eerst maar eens normale prijzen voor upgrades.
vgroenewold
13 augustus 2023 13:06
Dit is waarom ik als jaren lang Apple gebruiker, weiger de nieuwe computers te kopen. Ik mis dan wel MacOS, maar dat is niet voldoende reden om dan maar dit soort zaken te slikken. Je moet nu vooraf een enorm bedrag neerleggen wil je een beetje toekomst bestendig zijn, iets wat ik nooit heb gedaan en ook niet ga doen.
Greatsword
@vgroenewold • 13 augustus 2023 13:25
Vooral bij desktop Mac’s kan je al een jaar of tien gewoon een externe SSD er aan hangen en zelfs daar van booten. Als je het geld dus niet (er voor over) hebt kan je zo dus makkelijk honderden euro’s besparen.

Daarnaast heb je natuurlijk ook nog zaken als Cloud opslag, NAS etc.
Anoniem: 63072 @Greatsword • 13 augustus 2023 14:07
Maar is dat normaal? Je koopt en betaalt ook extra voor het apple design en als je in de toekomst wil upgraden moet je er een externe SSD aan hangen. Bij vrijwel de hele rest van de wereld vervang je gewoon de interne SSD, want er zijn standaarden.

Dan heb je een kleine laptop voor onderweg en moet je extra een SSD meenemen en voor ieder gebruik inpluggen. En als je ervan boot de SSD in je tas aangesloten laten zitten of stand by vergeten en elk gebruik opnieuw booten.

Vanuit gebruikers oogpunt is dit simpelweg een slechte gebruikers ervaring, van een onderneming die zichzelf verder de hemel in prijst omdat ze zo gebruiksvriendelijk zijn. Dat geeft al aan dat ze het alleen doen om hun gebruikers een poot uit te draaien.

Ik prijs mezelf gelukkig dat ik bij de eerste iPhone al tegen Apples anti consumenten gedrag aan liep, toen apple mij dood leuk een update opdrong waarna openen van de dialer bijna 10 seconde duurde en ik bij nummer kiezen seconden vertraging tussen de invoer van de individuele nummers kreeg. 10 minuten ervoor had nog ik een prima werkende telefoon.

Apples reactie: 'wij doen geen downgrades voor de software, maar wij geven u een klein bedrag voor de telefoon die we net onbruikbaar hebben gemaakt als u de nieuwe iPhone koopt!'

Mijn reactie: ik ben de straat overgestoken en heb een Android toestel gekocht. En toen de mac mini aan vervanging toe was is er weer een windows PC gekomen. Standaarden zijn er niet voor niets, een van de redenen is om dit soort oplichting te voorkomen.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 63072 op 22 juli 2024 17:21]

Tourmaline @Anoniem: 63072 • 13 augustus 2023 16:01
Eigenlijk doet Microsoft hetzelfe met de TPM 2.0 chips en moederborden. Oudere moederborden kun je niet upgraden naar TPM 2.0 en dus ook niet naar Windows 11. Er gaan/gingen geruchten dat Windows 12 een TPM 3.0 chip zou moeten hebben. Als dat zo is en je kunt die TPM 2.0 chip niet vervangen door een TPM 3.0 chip, dan zul je toch ook weer een nieuw mobo etc moeten kopen.

Oktober 2025 (einde ondersteuning windows 10) zullen alle mensen met een mobo zonder TPM 2.0 chip over moeten naar Windows 11 of 12.

[Reactie gewijzigd door Tourmaline op 22 juli 2024 17:21]

Anoniem: 63072 @Tourmaline • 13 augustus 2023 16:06
Ja dat is ook planned obsolescence en daar mogen ze ook wat aan doen gezien de grote markt positie van Microsoft.

Dat gezegd hebbend, ik onderhoud de computers voor een aantal ouderen die alleen maar wat e-mail lezen en web browsen. Die computers kunnen nog jaren mee, maar draaien geen Windows 11. Ik heb ze dus maanden terug al over gezet op Firefox en Thunderbird en dat ging probleemloos. Ik ben nu zelf een aantal distro's aan het testen, welke ik het meest op Windows 10 kan laten lijken.

Zolang firefox en thunderbird starten, het startmenu en het afsluiten van de PC maar op dezelfde manier gaat voorzie ik geen enkel probleem. F*ck microsoft zogezegd ;-)

@sfranken Ik gebruik zelf Ubuntu LTS voor HPC projecten en neig nu naar Mint/Cinnamon voor simpele desktops.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 63072 op 22 juli 2024 17:21]

sfranken @Anoniem: 63072 • 13 augustus 2023 20:19
Dan maakt de distributie dus niet veel uit, alleen of er KDE of Cinnamon op beschikbaar is. Volgens mij is dat op het gros van de distributies wel het geval
lordawesome @Tourmaline • 14 augustus 2023 10:41
Microsofts TPM vereiste is wat anders. Dat is meer vergelijkbaar met MacOS support. Apple biedt zo'n 8-10 jaar security patches voor MacOS: https://cdn.arstechnica.n...acos-security-patches.png

TPM ondersteunt CPU's vanaf 2017. Dus tot 2025 is dat 8 jaar support. Dat is wat minder dan Apple, maar redelijk. En het is niet alsof de PC dan onbruikbaar is. Met een virusscanner is het nog behoorlijk veilig.

Hoewel Windows 11 ook TPM 1.2 enigszins ondersteunt wat nog wat jaren support erbij plakt. Denk 2013-2015: nieuws: Microsoft publiceert methode om TPM 2.0-systeemeis van Windows 11 te ...

En volgens de comments daarin kun je ook de TPM eis overslaan en op 14 jaar oude pc's Windows 11 installeren. Dat is waarschijnlijk veiliger dan Windows 10 zonder security updates.

[Reactie gewijzigd door lordawesome op 22 juli 2024 17:21]

Tourmaline @lordawesome • 14 augustus 2023 14:20
Nee, dat kan niet zonder die tpm 2.0 chip. Ik heb al een paar keer geprobeert met de gebruikelijke truukjes om Windows 11 erop te zetten maar de installatie weigert pertinent. Dus sommige Mobo's lukt het niet op. Dan blijft er alleen Linux over. Ook niet met tpm 1.4.

Dus, voor sommige mensen is oktober 2025 ook echt einde Windows 10.

[Reactie gewijzigd door Tourmaline op 22 juli 2024 17:21]

i-chat @Anoniem: 63072 • 13 augustus 2023 14:59
noem mij een merk en type moderne highend AiO waar jij heel gemakkelijk de ssd en het ram kunt vervangen. en voor hele dunne laptops zelfs voor heel veel nuc's (vooral asus chromebook achtigen) zijn ssd en ram deels (of geheel) vastgesoldeerd.

het enige dat apple niet bouwd enof verkoopt zijn bijvoorbeeld mITX macs, waar je je mac-moederbord in een standaard pc kast kunt mounten en loss ramsticks en ssd bij kunt plaatsen.
Anoniem: 63072 @i-chat • 13 augustus 2023 15:21
AiO's te over met een m.2 slot
https://www.youtube.com/watch?v=7WV4PuI72p0
https://www.youtube.com/watch?v=4onPA4ivLPA
https://www.youtube.com/watch?v=4onPA4ivLPA
https://www.youtube.com/watch?v=U3cQQGQSc7o
https://forums.lenovo.com...-M-2-SSD-Slot/m-p/5210527

De HP pavilion plus 14 is een dunne lichte laptop met een m.2 slot (geheugen is dan weer wel gesoldeerd).
Acer Swift Go 14 idem

Een Chromebook vergelijken met een Apple Macbook is complete waanzin. Apple concurreert met windows PC's qua performance en gebruiksdoelen, niet met chromebooks. Maar als je naar strohalmen wil grijpen ga je gang.

Intel NUC heeft m.2 en geheugen slots en is qua formaat vergelijk baar met een mac mini. Je kan natuurlijk op AliExpress creditcard formaat pc's met gesoldeerd eMMC vinden, of andere extreem kleine form factor pc's, maar dat is niet de markt waar Apple zich in begeeft en ook niet het formaat.

In de maten die apple aanbiedt zijn genoeg producten te krijgen met vervangbare SSD en/of vervangbaar geheugen. Net als dat er te vinden zijn zonder. Maar bij PC's heb je als consument de keuze en wordt het je niet opgelegd.
vgroenewold
@i-chat • 13 augustus 2023 15:15
Framework, mijn Thinkpad (zowel SSD als geheugen geheel zelf te vervangen), etc. Ik ben lang Apple gebruiker geweest maar ga hier niet op inboeten, het heeft geen enkel voordeel voor de consument.
Jan Onderwater @vgroenewold • 13 augustus 2023 15:34
De display in je Thinkpad is natuurlijk wel vele malen minder dan van een Macbook pro, net als de real world performance bij bv foto en film bewerking.
vgroenewold
@Jan Onderwater • 13 augustus 2023 16:20
Maar wel mat, want dat kon ik kiezen. :) De Mac heeft zeker een betere display, maar ben sowieso geen fan van glossy. Daarnaast wordt mijn volgende laptop een Framework 16" met grafische kaart die waarschijnlijk de Mac makkelijk kan bijbenen.

[Reactie gewijzigd door vgroenewold op 22 juli 2024 17:21]

Jan Onderwater @vgroenewold • 13 augustus 2023 16:47
Qua warmteproductie en bijbehorend lawaai overtreft ie hem zelfs gemakkelijk
Anoniem: 63072 @Jan Onderwater • 13 augustus 2023 20:34
Kwestie van tijd en wat je doet. Ik heb zelf een Laptop met een Ryzen 7 6800H en RTX 3070.

Als ik niet game is die doodstil op de iGPU als ik game valt het geluid weg door de geluiden van de game.

Alleen als ik er CUDA code op draai is het geluid hoorbaar, die markt heeft Apple echter al opgegeven toen ze nVidia kaarten en OpenCL dropten.

Blender CUDA draait er sneller op dan Blender Metal op een M2 Ultra.

Enige voordeel van de Apple hardware is battery life en inderdaad warmte en geluidsproductie. Dat kan belangrijk zijn, ik heb de laptop echter nog nooit ergens gebruikt waar ik geen stopcontact had en gebruikte.
vgroenewold
@Jan Onderwater • 13 augustus 2023 21:38
Oh vast en zeker, echter gaat het mij erom dat ik mijn werk erop kan doen. :) En de mogelijkheid heb dit later te upgraden ipv een geheel nieuwe laptop te moeten kopen. Je springt steeds naar een ander "voordeel" maar het neemt nog steeds niet weg dat wat je vroeger kon doen, niet meer mogelijk is en dat dit zeker niet pro-consument is.

[Reactie gewijzigd door vgroenewold op 22 juli 2024 17:21]

Sp3ci3s8472 @i-chat • 13 augustus 2023 16:16
Al mijn Dell laptops en andere zakelijke laptops van klanten die ik heb gehad kon de SSD en soms het geheugen heel makkelijk worden geupgraded.
Apple is eigenlijk de enige die zo ver doorgaat dat niks meer te upgraden valt.
Tourmaline @i-chat • 14 augustus 2023 14:21
Intel NUC gaat dat heel gemakkelijk. En dan de aftermarket mobo's die ook gewoon m2 slots hebben.

Alleen Apple doet het zo moeilijk.
vgroenewold
@Greatsword • 13 augustus 2023 13:27
Dan zit ik nog steeds met enorme kosten om het geheugen toekomst bestendig te maken. En work-arounds zijn leuk, maar verre van ideaal (veel trager bijv).
langestefan|IA @Greatsword • 13 augustus 2023 13:31
Externe SSD's zijn duurder, minder snel en minder praktisch dan interne SSD's. Dus nee dat is zeker geen alternatief. Cloud opslag en NAS is leuk voor lange termijn permanente opslag zoals foto's, films etc. maar niet geschikt als je bijvoorbeeld programmeur bent of gamer.
Greatsword
@langestefan|IA • 13 augustus 2023 13:37
Externe SSD’s zijn juist goedkoper dan Apple er voor vraagt.

Daarnaast heb je ze natuurlijk in alle vormen en smaken. Wil jij het aller snelste dan ga je voor een NVME / Thunderbolt SSD maar de gemiddelde gebruiker heeft meer dan genoeg snelheid van bijvoorbeeld een Samsung T7 o.i.d
langestefan|IA @Greatsword • 13 augustus 2023 13:39
Een externe SSD is geen alternatief voor een interne SSD. Zeker niet omdat apple het je oplegt.
svenk91 @langestefan|IA • 13 augustus 2023 16:15
Waarom is het geen alternatief? Kom dan ook met argumenten. Hier is het een prima alternatief, veel beter dan een interne SSD (ik kan hem zo omprikken naar mijn laptop zonder gezeik, duurt altijd even met een interne SSD ;) ). Snel zat ook, zelfs als bootdisk.
langestefan|IA @svenk91 • 13 augustus 2023 16:17
Dat staat in mijn originele reactie.
Externe SSD's zijn duurder, minder snel en minder praktisch dan interne SSD's. Dus nee dat is zeker geen alternatief. Cloud opslag en NAS is leuk voor lange termijn permanente opslag zoals foto's, films etc. maar niet geschikt als je bijvoorbeeld programmeur bent of gamer.
svenk91 @langestefan|IA • 13 augustus 2023 16:38
Over het algemeen heel iets duurder. In de praktijk niet langzamer (buiten benchmarks om), juist praktischer dan interne SSDs want het is dezelfde behuizing plus een extra behuizing en extra controller voor usb/thunderbolt. Dus je enige steekhoudende argument is dat ze een tikkeltje duurder zijn?
langestefan|IA @svenk91 • 13 augustus 2023 19:17
Ik heb mijn opslag toch liever binnen in de laptop/mini PC. Waar deze hoort, zeg maar. Ik zie mezelf niet constant een externe SSD meezeulen namelijk. Nog een bijkomend nadeel: de garantie op een externe SSD is minder dan de garantie op M.2. Kijk bijvoorbeeld naar de Kingston KC3000 2TB, Samsung 980 Pro (zonder heatsink) 2TB en vergelijk de garantie met de Samsung Portable SSD T7 2TB of de Samsung Portable SSD T7. 5 jaar garantie versus 3 jaar!
i-chat @langestefan|IA • 13 augustus 2023 15:05
en nu even met serieuze argumenten...

is dat omdat langestefan het zegt...

is dat omdat jouw overspanne ikke dan gaat steigeren, of is het iets anders?

gewoon even een vraagje - heb je het überhaupt ooit geprobeerd, ik wel, werkte vrij goed, niet geweldig, maar in beginsel goed genoeg om bijvoorbeeld de mac versie van Civelisation V vanaf de T7 te kunnen spelen. Daarbij merkte ik geen extra laadtijden tov installatie op de interne ssd. mijn t7 zat met een stukje m3 tape en een supper-flexible platte usb 3.1 type c kabel) vast dus daar merkte ik niets van.
Jan Onderwater @vgroenewold • 13 augustus 2023 15:19
Mijn iMac was 3.969,90 4 jaar geleden, met 8 GB en ja, ik kan geheugen erbij prikken, Ik kocht er 64GB bij, dat was ik meen een 600 Euro destijds.
Maar doe niet alsof het veel duurder geworden is. Als ik 1500 Euro opzij zet voor een prima monitor heb ik een Apple Studio M2 Max met 12‑core CPU, 38‑core GPU en 16‑core Neural Engine en 64GB geheugen.

[Reactie gewijzigd door Jan Onderwater op 22 juli 2024 17:21]

vgroenewold
@Jan Onderwater • 13 augustus 2023 16:18
Als je 4 jaar geleden er meteen 64GB in had gestopt was je sowieso duurder uit gekomen. Misschien niet direct qua totaal prijs, wel met wat je vooraf even bij elkaar hebt gespaard. Dat is mijn punt juist, dat ga ik dus niet doen, ik wil dat kunnen spreiden en ik wil sowieso de optie hebben dat wel of niet te kunnen doen.
Jan Onderwater @vgroenewold • 13 augustus 2023 16:44
Ik heb 4 jaar geleden toen ik hem kocht het geheugen er direct bij gekocht, hoewel niet van Apple. Het punt is, je argument dat het veel duurder is geworden klopt niet. Voor hetzelfde geld wat ik destijds voor die iMac betaalde koop je nu een Mac Studio met een mooie monitor, en die is veel sneller, vooral als het om videobewerking gaat. Rekenen we de inflatie geeneens mee.
En ja, het is veel geld, dat klopt absoluut.
sfranken @Jan Onderwater • 13 augustus 2023 20:21
Sorry, maar een ssd upgrade van +256 gb (van 256 naar 512) kost je bij Apple zo'n 200 euro, terwijl de prijs van de hardware max 100 is. Hoezo word je niet genaaid dan?
Finger @sfranken • 14 augustus 2023 07:24
Die 100 euro is ook nog retail prijs, voor apple is dat minstens de helft en misschien wel een kwart.

[Reactie gewijzigd door Finger op 22 juli 2024 17:21]

wim1928 13 augustus 2023 16:45
Interessant filmpje.

Het chipje 2 tb koste slechts 100 dollar
Kan je nagaan wat Apple hier extreem hufterig aan verdiend.

Mijn Apple,s hebben daarom altijd de minimale SSD van 128 of 256 of 500 gb.
De rest staat bij mij op een nas 36TB
Die altijd automatisch verbinding maakt via internet met de nas ook als ik van huis ben.
bones @wim1928 • 13 augustus 2023 17:42
Ik doe dit ook maar bepaalde apps zijn behoorlijk groot. In heb op mijn macbook dan ook minimaal 512gb nodig aangezien ik op 256gb niet alles kan installeren.

Alle documenten staan op mijn nas die ik met synology sync kan downloaden indien ik ze nodig heb.
Vagax @wim1928 • 14 augustus 2023 01:15
Van de Apple site geplukt:

De optie om van 256 GB naar 2 TB te gaan is €920 8)7
Overigens is de snelheid van de SSD veel trager dan bijvoorbeeld de populaire Samsung 980 (Pro) SSD's

[Reactie gewijzigd door Vagax op 22 juli 2024 17:21]

sypie 13 augustus 2023 14:53
Even een terechte vraag denk ik: waarom is dit nieuws? Dit kon 2 jaar geleden al: https://www.tomshardware.com/news/mac-m1-mod
audiojunk @sypie • 13 augustus 2023 15:17
Klopt en ook op Youtube stonden er al video's dat het kan en hoe.
bantoo @sypie • 13 augustus 2023 17:37
Ja ik zag inderdaad ook niets nieuws. Er zijn daadwerkelijk goed gedocumenteerde video's over alle mogelijke opties om dit uit te voeren voor vrijwel ieder model Mac.
RetroHead 13 augustus 2023 16:33
Waarom is dit nieuws 😅 deze video van 2 maanden geleden geeft alle info die je nodig hebt om je MacBook van nieuw/meer geheugen te voorzien. Zitten heel wat haken en ogen aan. Deze YouTubers hebben ook zelf geen idee waar ze mee bezig zijn en doen ook maar wat trial en error. Wel fijn dat het gelukt is. Zie hier veel meer in depth video: https://youtu.be/yR7m4aUxHcM
klakkie.57th 13 augustus 2023 22:15
Knap wat deze mannen gepresteerd hebben , echte "tweakers", maar ipv over hun prestatie te hebben gaat iedereen weer helemaal "loos" over de prijs van apple hardware.
Davidoff1976 13 augustus 2023 17:23
Lekker al je data pleite als er iets stuk gaat in die Apple meuk.
Krulliebol @Davidoff1976 • 13 augustus 2023 18:48
Als er iets fysieks stuk gaat aan een ssd is er natuurlijk sowieso een grote kans dat je je data kwijt bent. Om dat te voorkomen is het altijd verstandig een back-up te maken.
Davidoff1976 @Krulliebol • 13 augustus 2023 19:28
Ik heb dan ook niet over het stuk gaan van een SSD maar andere componenten.
Warmerfare @Davidoff1976 • 13 augustus 2023 18:14
Ik gebruik juist apple apparatuur om dataverlies te voorkomen. Tegenwoordig is de iCloud integratie naadloos verwerkt in het OS en synchroniseert mijn apparatuur automatisch met elkaar en de cloud.
Groningerkoek @Davidoff1976 • 13 augustus 2023 20:16
Jan met de pet koopt voor rond de 1.000,- een Airbook en is daar hartstikke blij mee.
Davidoff1976 @Groningerkoek • 13 augustus 2023 20:17
Onzin, ik kan nu al drie mensen opnoemen uit mijn sociale omgeving die 3K of meer hebben betaald voor een macbook pro zonder dat ze alle functies ervan gebruiken, alleen gekocht omdat het een Apple is.

Prima, is hun geld en blij voor ze, maar let maar op als het stuk is.
Aaargh! @Davidoff1976 • 13 augustus 2023 20:53
Tja, je hebt ook mensen die een dikke 4x4 SUV kopen en er nooit mee off-road gaan, of die een auto kopen met 10.000 PK en er dan nooit het circuit mee opgaan. Is dat de schuld van de auto fabrikant ?

Apple heeft ondertussen producten voor vrijwel elk marktsegment, dat mensen iets kopen dat overkill is voor hun gebruik moeten ze zelf weten, maar niemand die ze er toe dwingt.

Ik ben blij dat ze dat soort machines maken aangezien ik die power wel nodig heb (maar die is dan ook van m’n werkgever).
234FaTaLiTy @Davidoff1976 • 13 augustus 2023 23:44
Ik weet het niet hoor, maar een Mac Mini (M2!) koop je al voor €719.

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.

Apple iPhone 16e LG OLED evo G5 Google Pixel 10 Samsung Galaxy S25 Star Wars: Outlaws Nintendo Switch 2 Apple AirPods Pro (2e generatie) Sony PlayStation 5 Pro

Tweakers is onderdeel van DPG Media B.V.
Alle rechten voorbehouden - Auteursrecht © 1998 - 2025 • Hosting door TrueFullstaq