Publieke Omroep zet digitale radiozenders over op dab+-standaard

De Nederlandse Publieke Omroep zal maandag de laatste radiozenders uitschakelen die volgens de verouderde dab-standaard digitale radio uitzenden. Om de stations te kunnen ontvangen is een radio nodig die de efficiëntere dab+-standaard ondersteunt.

De website Digital Radio+ meldt dat de NPO maandag zijn radiozenders die nog via de dab-standaard uitzenden, uit de lucht zal halen. Voortaan zullen de zenders van de publieke omroep uitsluitend via de dab+-standaard uitzenden. Het gaat om zenders in de Randstad, Brabant en Gelderland. Vanaf medio januari zijn volgens de NPO alle landelijke publieke radiostations in heel Nederland te ontvangen via dab+. Het analoge fm-signaal blijft in ieder geval tot 2023 beschikbaar.

Bezitters van een dab-radio die dateert van ruwweg voor 2007 zullen veelal niet langer de digitale radiozenders van de NPO kunnen ontvangen omdat hun toestel geen dab+ ondersteunt. De dab+-standaard biedt echter veel meer ruimte voor radiozenders in de ether. Bovendien stappen ook de commerciële zenders over op dab+. De overheid verwacht dat over circa 5 jaar 30 tot 50 procent van de Nederlanders een dab+-radio heeft.

Reacties (78)

[Sp3dy]

Wat ik mis in dit artikel is wat nou het verschil tussen dab en dab+ is of lees ik daar nou overheen?

[Maurits van Baerle]

De grote voordelen van DAB+ boven DAB zijn:

• een grotere efficiëntie en dus meer zenders in dezelfde ruimte bij gelijkblijvende kwaliteit.
• betere foutcorrectie met Reed-Solomon error correction, dezelfde als gebruikt wordt voor CD's, DVD's en Blu-Ray. Hierdoor is de ontvangst binnenshuis beter en komen de storende 'bubbelende' geluidseffecten die DAB heeft bij slechte ontvangst niet meer voor.
• een betere geluidskwaliteit. DAB gebruikt MPEG 1 Layer 2 (MP2) en dat hoor je. DAB+ gebruikt MPEG 4 HE-AAC v2 (ook wel AAC+ genoemd) zoals ook veel gebruikt voor onder meer internet radiostations, Amerikaanse satellietradio (SiriusXM) en digitale televisie.
• veel uitgebreidere datadiensten dan bij DAB mogelijk zijn, bijvoorbeeld om weer- of filekaarten door te sturen.

Het grote DAB+ digitale radio topic

[SunnieNL]

Nadeel: de dab+ zenders lijken vaker weg te vallen.
Zeker in de auto merk ik dat hij vaak wegvalt tov de oude dab zenders.

[Maurits van Baerle]

DAB+ is doorgaans robuuster door de betere foutcorrectie. Er lijken alleen nog wat wat werkzaamheden en afstelwerkzaamheden plaats te vinden dus het zou kunnen dat je daar last van hebt.

[wildhagen]

Het verschil is vrij goed en uitgebreid beschreven in dit artikel.

[ilaurensnl]

"De dab+-standaard biedt echter veel meer ruimte voor radiozenders in de ether."

Inderdaad weinig info daarover, in het algemeen is het nieuwe technologie mbt codering, foutcorrectie en verbeteringen van de normale "dab". Dat betekend ook beter geluid qualiteit / vermindering van bandbreedte, enzovoort.

[Reactie gewijzigd door ilaurensnl op 23 juli 2024 23:11]

[gerard11]

Helaas een te lage bitrate op dab+ van de publieke zenders, terwijl er ruimte genoeg is in de
multiplex. Zo blijft de geluidskwaliteit van de fm met een goede tuner (zelfs via de kabel)
superieur. In Berlijn zijn er een paar zenders die een bitrate gebruiken van 96 kbps. met dab+.Dit moet op kanaal 12c ook mogelijk zijn.

[Verwijderd]

DAB gebruikt MPEG 1, DAB+ gebruikt AAC, dus minder bandbreedte voor de zelfde audiokwaliteit.

[Verwijderd]

DAB gebruikt MPEG 2,dus...

[Maurits van Baerle]

Nee, DAB gebruikt MPEG 1, layer 2. Ook wel eens MP2 genoemd maar zeker geen MPEG2.

[Jasper Janssen]

mp2 is redelijk correct -- een mp3tje is Mpeg1 layer 3.

[Verwijderd]

Jullie hebben gelijk:ik gebruik de mogelijkheid in mijn audio-editor om de soundtrack van een MPEG2-film te importeren,bij te snijden en als .wav te saven.
Vandaar mijn vergissing,dat DAB een MPEG2-format is.
Voordeel blijft dat met mp2 een verliesvrije conversie naar wav mogelijk is,
en dat kan volgens mij niet met MPEG 4 HE-AAC v2.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 23:11]

[mountainbiker]

Nee, MP2 is ook lossy. Niks verliesvrij conversie. Natuurlijk kun je welk elk lossy gecomprimeerde soundtrack omzetten naar wav. Dus ook de AAC. Maar dan weer opnieuw lossy comprimeren komt de kwaliteit niet ten goede.

[captain007]

Bovendien stappen ook de commerciële zenders over op dab+.

Die waren al een tijdje op DAB+ te ontvangen. Alle DAB only ontvangers kunnen dus vanaf vandaag de prullenbak in, want daar heb je niets meer aan. Merkte het zelf ook vanochtend bij mijn radio die als wekker fungeert, want ik had mij verslapen doordat er geen DAB signaal meer op zat en er dus geen geluid was.

[subsonik]

Het is eigenlijk wel schrijnend: met een 60 jaar oude FM radio kan je vandaag de dag nog perfect radio luisteren. Maar een 6 jaar (of minder) oude DAB radio kan de vuilbak in... Daar sta je dan als "early adopter". Strak bedacht, goeie manier om het volk terug aan de FM te krijgen.

[MSalters]

Precies, en als je naar de uptake van DAB+ kijkt dan is een dergelijke levensduur (2013-2019) ook een reeël risico. En die onzekere toekomst van DAB+ is dus een reden om geen geld in een DAB+ radio te steken, wat meteen weer een reden is voor het einde van DAB+.

Dit soort standaarden kun je niet half introduceren, vanwege dit soort terugkoppelingen. FM is al 60 jaar een succes vanwege diezelfde terugkoppeling, maar dan positief.

[Verwijderd]

Het is prima mogelijk om DAB en DAB+ in dezelfde stream te combineren. Ook is het onwaarschijnlijk dat alle vrijgekomen ruimte van de een op de andere dag weer gevuld is.

In plaats van het alles-of-niets verhaal waar nu voor gekozen is was het dus best mogelijk geweest om een overgangsperiode in te stellen waar enkele zenders nog lange tijd in DAB beschikbaar zijn.

Overigens ken ik niemand met een DAB-radio. Vermoedelijk vind men het DAB publiek te klein om daar rekening mee te houden.

[Yggdrasil]

Mijn nieuwe Opel Ampera heeft een DAB-radio. Ik was al verbaasd waar 3FM opeens gebleven was. Nu biedt Opel weliswaar een gratis upgrade naar DAB+ aan, dus moet ik die maar versneld laten inbouwen.

[Luiaard]

Ik heb twee best prijzige Vita Audio R1 radio's waar we in de keuken en op de werkkamer redelijk veel gebruik van maakten, die kunnen op DAB nu niets meer ontvangen. Gelukkig zit er nog wel FM op, maar ik ben er redelijk ziek van dat ik als early adopter op deze manier geconfronteerd wordt met het plotselinge wegvallen van de DAB functionaliteit. Volgens mij was het technisch en financieel helemaal geen punt geweest om dit nog een paar jaar naast elkaar te laten bestaan. En waar is de tijd dat je een product gewoon kon gebruiken tot het kapot was?

[Maurits van Baerle]

Klopt, de landelijke commerciele zenders zitten al een tijd op DAB+ met 18 stations. Uiterlijk 1 september 2015 komen er ook nog eens tussen de 5 en 18 bovenregionale stations bij, afhankelijk van waar je woont.

[Clavius]

Goed om te zien dat er in tegenstelling tot dab nu wel een beetje gepushed wordt, anders zitten we tot het einde der tijden met FM. Ik hoop echter wel dat we nu wat meer kleine stations met muziek krijgen ( en geen zwakzinnig gebrabbel), en niet slechts een 1:1 kopie van het huidige zendaraanbod van FM.

Edit: in het wikipedia artikel dat xajorkith aanhaalt staat dit:

Alle landelijke commerciële vergunninghouders hebben de verplichting hun bestaande FM-uitzendingen ook digitaal uit te zenden, ook wel "simulcasting" genoemd. Daarnaast hebben zij capaciteit voor een tweede kanaal voor digitale radio voor programma's die momenteel nog niet landelijk via de FM worden uitgezonden. Hierdoor ontstaat de mogelijkheid voor nieuwe zenders die alleen via digitale radio te ontvangen zijn. De vergunning staat toe om, onder voorwaarden, dit tweede kanaal door te verhuren aan een andere partij.

Maw; we kunnen aannemen dat we dus een 1:1 kopie krijgen, evt aangevuld met wat "538-24/7 de beste momenten edwin evers" connaiseurs zenders. Vergeef me dat ik een beetje cynisch ben, maar ben regelmatig in Frankrijk waar er bijvoorbeeld een zender of vier simultaan de muziek uitzend die ik wil horen, vrijwel zonder hinderlijk geklets. Het kan dus wel, waarom het hier dan zo'n droefnis is ontgaat me.

[Reactie gewijzigd door Clavius op 23 juli 2024 23:11]

[Maurits van Baerle]

Er is in tegenstelling tot FM eigenlijk geen schaarste op DAB+. Daarom zijn er dus een hoop stations die nooit de kosten voor FM zouden kunnen betalen, of waar het niet rendabel is, maar die dat wel kunnen voor DAB+. Het probleem is dat FM zo duur is dat eigenlijk alleen mainstream stations het zich kunnen veroorloven. Als je naar andere landen om ons heen kijkt die al een tijd DAB gebruiken (bijv. Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Denemarken, Noorwegen, Zweden, Zwitserland en Italië) zie je redelijk wat nichestations die nooit financieel uit zouden kunnen op FM.

Als je op dit moment je DAB+ radio aan zet heb je sowieso al deze stations die niet op FM zitten (en er komen er de komende maanden waarschijnlijk nog wel een paar bij):

• NPO 24Nieuws
• NPO Radio 5
• NPO Radio 6
• NPO Radio Top 2000
• Arrow Classic Rock
• Classic FM
• Efteling Radio
• JUIZE!
• Q-music non-stop
• Radio Maria
• Sky Radio Xmas
• Sublime You

Je hoeft ze niet allemaal leuk te vinden maar voor veel mensen zit hun favoriete station (of dat van hun kinderen) nu ook eindelijk in de (digitale) ether.

[Reactie gewijzigd door Maurits van Baerle op 23 juli 2024 23:11]

[Titan_Fox]

Ik vraag me alleen af in hoelang dit nog bestaansrecht heeft nu internet gemeengoed is geworden. Meestal kies ik juist voor mijn eigen muziekcollectie of een stream via Shoudcast o.i.d. omdat ik helemaal horendol wordt van dat inspiratieloze geklets van alle DJ's.

Dat er ieder uur even wat nieuws is met twee reclameblokken van een minuut of 3 vind ik nog acceptabel, maar ieder half uur nieuws + reclame + geouwehoer vind ik dan toch weer wat te veel van het goede. Helemaal ergerlijk is het als nummers niet volledig worden afgespeeld. Het gebeurt nog wel eens dat ze er doorheen zitten te praten of dat het plots wordt afgebroken vanwege een reclameblok.

Voor mij maakt dat regulier radio luisteren bijna ondraagbaar. Sky Radio is het enige dat ik periodiek nog wel eens kan opzetten omdat ze automatische afspeellijsten zonder DJ's hebben, maar die jengel-muziek die daar meestal gedraaid wordt kan ik eerlijk gezegd ook missen als kiespijn.

[ignitem]

Op DAB+ zijn nu de zenders Q-Music Non-Stop en Top 2000 te ontvangen.
Misschien is dit iets voor jou?

[Titan_Fox]

Bedankt voor de tip ! Die zenders zijn volgens mij ook via een online stream te beluisteren.

Als ik mijn versterker ooit ga vervangen zal ik inderdaad wel opletten of deze DAB+ ondersteunt, maar ik ga niet preventief allemaal nieuwe apparatuur aanschaffen om iets betere geluidskwaliteit te hebben. Daar luister ik niet voldoende voor naar de radio (spreek : eigenlijk helemaal niet).

Begrijp me niet verkeerd; ik ben absoluut voorstander van het digitaliseren van de huidige FM band. Het verbaasd me eigenlijk dat ze daar nog tot 2023 (dus nog 10 jaar) mee door willen gaan. Ik kan me voorstellen dat de analoge radiozenders nogal wat bandbreedte in beslag nemen die mogelijk ook voor andere doeleinden zou kunnen worden gebruikt.

[Evi]

Om je laatste vraag maar te beantwoorden: autoradios. Kijk maar in het aanbod dat er nu te koop is en stel vast dat er maar bar weinig DAB+ eenheden zijn in verhouding tot FM. Zeker in het wat betaalbare segment, zeg tot €100 is het vooral FM momenteel. Niet dat DAB+ bouwen heel veel duurder is, maar alle beetjes helpen om de winstmarge omhoog te houden en er is gewoon weinig vraag naar want het aanbod is momenteel, zeker buiten de randstad, kleiner dan over FM.

Absoluut goed dat zenders nu DAB+ (moeten) gaan gebruiken, want ander blijf je met het kip-ei-verhaal zitten. De zenders moeten bestaan om de vraag naar ontvangers te stimuleren.

[Hennie-M]

Ik heb een recente Ford Focus en ik kan daar helaas geen DAB+ module bij laten plaatsen. (ik heb het aan de verkoper gevraagd en die keek mij schaapachtig aan en had er nog nooit van gehoord).
Jammer dat je bestaande autoradio's niet kan upgraden

[Maurits van Baerle]

Ja, Nederlandse autoverkopers heb je nog niets aan. Het is net in september gelanceerd en tot dat zij door de importeur of het merk getraind zijn dat ze nu ook DAB+ radio's kunnen leveren zullen ze je schaapachtig aan kijken.

Als je op Britse sites kijkt kun je wel een hoop oplossingen vinden om DAB in je Ford te bouwen. Je moet alleen opletten dat als je iets besteld dat hij ook expliciet DAB+ ondersteunt. In Groot Brittannië wil DAB+ nog wel eens uitgeschakeld zijn omdat ze daar nog alleen DAB hebben.

[Hennie-M]

Bedankt voor het zoeken! Helaas past geen enkel model op mijn radio. Ford schijnt ze nog niet te hebben als je radio ook navigatie heeft. Helaas..

[Maurits van Baerle]

In Nederland vind je nu nog niet veel DAB+ autoradio's omdat het pas afgelopen september in Nederland is gelanceerd, maar ze bestaan wel voor andere landen waar DAB al langer in gebruik is. Die zul je nu ook wel meer en meer in Nederland gaan zien opduiken.

Verder zijn er redelijk wat automerken die standaard al DAB radio's inbouwen af-fabriek. Nu het in Nederland ook gemeengoed gaat worden zullen de importeurs die modellen ook naar Nederland halen, in eerste instantie als optie, later als standaard. In het Verenigd Koninkrijk zijn er redelijk wat automerken die het standaard in alle modellen leveren.

[BeosBeing]

Goed om te zien dat er in tegenstelling tot dab nu wel een beetje gepushed wordt, anders zitten we tot het einde der tijden met FM. Ik hoop echter wel dat we nu wat meer kleine stations met muziek krijgen ( en geen zwakzinnig gebrabbel), en niet slechts een 1:1 kopie van het huidige zendaraanbod van FM.

Degenen die dus tot dusver niet in DAB hebben geïnvesteerd hebben gelijk gekregen, het wordt eerder uitgefaseerd als analoog FM.

Maw; we kunnen aannemen dat we dus een 1:1 kopie krijgen, evt aangevuld met wat "538-24/7 de beste momenten edwin evers" connaiseurs zenders. Vergeef me dat ik een beetje cynisch ben, maar ben regelmatig in Frankrijk waar er bijvoorbeeld een zender of vier simultaan de muziek uitzend die ik wil horen, vrijwel zonder hinderlijk geklets. Het kan dus wel, waarom het hier dan zo'n droefnis is ontgaat me.

In Frankrijk is men nationalistischer (geld ook voor DE en GB) en promoot men dus alles van eigen bodem en dat wat goed is.. Hier is men individualistisch en zet men individuen op een voetstuk, met name diegenen die zich goed kunnen verkopen en het resultaat is dat we DJ's en andere mensen op de radio horen die zichzelf ontzettend leuk vinden.

[dusty-2011]

Jammer dat er voor een extreem lage bitrate van 64 kbps is gekozen. Ik had liever een bitrate van 112 kbps gezien, met de gebruikte codec levert dat een stuk betere kwaliteit op. 64kbps AAC+ v2 is echt ver beneden CD-kwaliteit.

[Reactie gewijzigd door dusty-2011 op 23 juli 2024 23:11]

[Maurits van Baerle]

Het is niet waarschijnlijk dat ze deze bitrates houden. 64 kb/s is extreme overkill voor 24Nieuws bijvoorbeeld, 24 of 32 kb/s mono was daar beter geschikt, tegelijk zou bijvoorbeeld Radio 4 wel naar een hoge bitrate als 80 kb/s kunnen. Ik verwacht dat ze het ook nog wel wat variëren. Voor de meeste stations in het publieke ensemble is 64 kb/s trouwens meer dan genoeg, een praatje, een beetje muziek...

Overigens kun je met de beste wil van de wereld 64 kb/s AAC+ geen extreem lage bitrate noemen. Extreem laag zou 16 zijn, 32 en 48 zijn laag, 64 - 80 midden en 96 - 112 hoog. Dit is AAC+, geen jaren '80 technologie zoals MP3. Als je een luistertest zou dan zul je verbaast zijn hoe goed het klinkt. Bij een dubbelblinde luistertest bij de European Broadcasting Union kwam 64 kb/s als "excellent" uit de test, dat wil zeggen dat het overgrote deel van de mensen in het luisterpanel dubbelblind geen verschil konden horen met ongecompressed geluid. En dat was tien jaar geleden, toen AAC+ encoders nog in de kinderschoenen stonden.

Het grootste probleem op dit moment zijn de aanvoerlijnen van de studio naar de multiplexer, niet de bitrates. Die zijn nu soms nog afgestemd op brakke FM kwaliteit terwijl met DAB+ er zoveel meer mogelijk is. Als je nu eens luistert wat Arrow Classic Rock weet te produceren met een DAB+ bitrate van 64 kb/s sta je versteld dat ze zoveel beter klinken dan Sublime met hun 80 kb/s. De processing knelt het hem voorlopig, niet de bitrates.

[Reactie gewijzigd door Maurits van Baerle op 23 juli 2024 23:11]

[dusty-2011]

Als je nu eens luistert wat Arrow Classic Rock weet te produceren met een DAB+ bitrate van 64 kb/s sta je versteld dat ze zoveel beter klinken dan Sublime met hun 80 kb/s. De processing knelt het hem voorlopig, niet de bitrates.

Er zou helemaal geen processing van het geluid nodig zijn geweest als er op een fatsoenlijke bitrate uitgezonden zou worden. AAC+ v2 op 112 kbps zou voldoende zijn om een fatsoenlijk geluid neer te zetten zonder processing. Helaas wordt er voor een bitrate gekozen die bijna de helft lager is. Erg jammer.
Ik luister trouwens liever naar een originele CD dan naar een bron waar het geluid geprocessed is.

64 kb/s is extreme overkill voor 24Nieuws bijvoorbeeld, 24 of 32 kb/s mono was daar beter geschikt

Ik hoor het nieuws graag in stereo, want ik heb stereo-luidsprekers. En 48 kbps stereo AAC+ v2 is toch wel absoluut het minimum voor het nieuws.

Het goede nieuws is dat AAC+ v2 een codec is die beter om kan gaan met extreem lage bitrates van rond de 64 kbps (of zelfs lager) dan de meeste andere codecs. Het slechte nieuws is dat dit nog altijd een extreem lage bitrate is, en het erg jammer is dat er niet is gekozen voor een hogere bitrate zoals 112 kbps.

[Reactie gewijzigd door dusty-2011 op 23 juli 2024 23:11]

[Maurits van Baerle]

Er zou helemaal geen processing van het geluid nodig zijn geweest als er op een fatsoenlijke bitrate uitgezonden zou worden. AAC+ v2 op 112 kbps zou voldoende zijn om een fatsoenlijk geluid neer te zetten zonder processing.

Processing en bitrates hebben niets met elkaar te maken. Processing wordt gebruikt door radiostations om hun geluid een 'eigen klank' mee te geven. Ze willen met processing zorgen dat hun geluid overal herkenbaar en "makkelijk in het gehoor" klinkt, of dat nou FM, hun mobiele app, de stream op hun website is of DAB+, het moet overal ongeveer hetzelfde klinken. Zelfs als ze een ongecompressde PCM stream zouden verspreiden via internet zouden ze het nog steeds processen om hetzelfde geluid te produceren. Ze willen dat mensen herkennen dat het 538 en niet SLAM!FM is etc. Daar kun je het mee eens zijn of niet, die radiostations geloven daar in en behalve gewoon niet naar die stations luisteren kun je er weinig aan doen.

Naast processing voor herkenbaar geluid zie je voor FM dat er extra processing wordt gebruikt omdat het medium nou eenmaal een aantal specifieke beperkingen heeft. Deze vorm van processing zul je bij internetstreams en DAB+ in principe niet tegenkomen (tenzij het station lui is of niet om geluidskwaliteit geeft en ze hun FM stream ook naar internet en DAB+ doorsturen).

Ik luister trouwens liever naar een originele CD dan naar een bron waar het geluid geprocessed is.

Dat kan, alleen is het medium radio daar niet voor gemaakt. Er zijn nou eenmaal te weinig mensen die dat zo belangrijk vinden dat ze flink geld zouden willen betalen om pure PCM stream radio mogelijk te maken. Goedkoop zal dat nooit worden omdat het veel te inefficiënt is.

Ik hoor het nieuws graag in stereo, want ik heb stereo-luidsprekers. En 48 kbps stereo AAC+ v2 is toch wel absoluut het minimum voor het nieuws.

48 kb/s AAC+ is een bitrate geoptimaliseerd voor muziek. De menselijke stem heeft een vrij beperkt frequentiegebied (tussen de 80 Hz en 300 Hz) en gewone spraak gebruikt daar nog weer een heel beperkt deel van waardoor dat soort hoge bitrates helemaal niet nodig zijn. Waarom denk je dat Skype 13 kb/s gebruikt en nog goed klinkt? Veel VOIP codecs gebruiken zelfs 8 kb/s en klinken nog goed. Bovendien, het nieuws is nou eenmaal mono omdat de menselijke stem mono is. Het is een mono bron die mono wordt opgenomen en mono uitgezonden. Of je nou stereo speakers hebt of niet het blijft mono. 24Nieuws wordt nu met een identiek signaal links en rechts uitgezonden terwijl die bits die ze daar mee verspillen dus ook aan Radio 4 gegeven kunnen worden.

Het slechte nieuws is dat dit nog altijd een extreem lage bitrate is, en het erg jammer is dat er niet is gekozen voor een hogere bitrate zoals 112 kbps.

Er worden in Nederland geen extreem lage bitrates voor DAB+ gebruikt. Het laagst is Efteling Radio met 32 kb/s en dat is laag te noemen maar zeker niet extreem laag. Alle publieke zenders zitten met 64 kb/s ergens in het midden tussen laag (24 - 48) en hoog (96 -112). Voor de meeste zenders is dat meer dan genoeg en zelfs een beetje aan de hoge kant als je kijkt naar wat er nou eigenlijk op wordt uitgezonden.

Als je luistert naar internet streams (die vaak 48 kb/s of 64 kb/s AAC+ zijn) dan weet je hoe goed het kan klinken, zeker voor radio wat zelden in ideale luisteromstandigheden gebruikt wordt.

BBC 6 Music op 48 kb/s
NPO Radio 4 op 64 kb/s
NPO Radio 6 Jazz op 64 kb/s

[dusty-2011]

"Naast processing voor herkenbaar geluid zie je voor FM dat er extra processing wordt gebruikt omdat het medium nou eenmaal een aantal specifieke beperkingen heeft. Deze vorm van processing zul je bij internetstreams en DAB+ in principe niet tegenkomen"
Waarom zou dit voor DAB+ niet nodig zijn? De AAC+ v2 codec op 64 kbps levert een geluid op dat net acceptabel is, maar ver beneden CD kwaliteit (WAV op 1400 kbps). Er is dus wel degelijk processing van het geluid nodig om het meer als een CD te laten klinken.

Je kunt nog zo vaak blijven ontkennen dat 64 kbps geen extreem lage bitrate is, maar dat maakt het nog niet waar. Laat ik het nog maar eens zeggen: 64kbps is een extreem lage bitrate. Om stereo-geluid goed te laten klinken bij 64kbps is een groot aantal "technische trucjes" nodig. Zo wordt AAC gecombineerd met SBR (Spectral Band replication) en PS (Parametric Stereo). Deze technische trucjes maskeren het feit dat de bitrate extreem laag is zoveel mogelijk. Dit neemt niet weg dat het geluid dat je ontvangt via DAB+ sterk verschilt van geluid van CD-kwaliteit. Via technische trucjes wordt er alleen voor gezorgd dat dit niet zo sterk opvalt. Een kritische luisteraar met een goede stereo-installatie zal echter wel degelijk een groot verschil kunnen horen met geluid van CD-kwaliteit.

Laten we het eens hebben over SBR: http://en.wikipedia.org/wiki/Spectral_band_replication. SBR is alleen nodig bij extreem lage bitrates van beneden de 128 kbps.
It can be combined with any audio compression codec: the codec itself transmits the lower and midfrequencies of the spectrum, while SBR replicates higher frequency content by transposing up harmonics from the lower and midfrequencies at the decoder. The SBR idea is based on the principle that the psychoacoustic part of the human brain tends to analyse higher frequencies with less accuracy; thus harmonic phenomena associated with the spectral band replication process needs only be accurate in a perceptual sense and not technically or mathematically exact.
Bij de toepassing van SBR worden er dus wel degelijk fouten gemaakt, er wordt alleen geprobeerd om deze fouten zo klein mogelijk te houden. Bij een hogere bitrate (bijv 112 kbps) zouden er minder fouten gemaakt worden en zou het geluid hoorbaar van een betere kwaliteit zijn.

Laten we het eens hebben over Parametric Stereo (http://en.wikipedia.org/wiki/Parametric_stereo):
An AAC HE v2 bitstream is obtained by downmixing the stereo audio to mono at the encoder along with 2-3 kbit/s of side info (the Parametric Stereo information) in order to describe the spatial intensity stereo generation and ambience regeneration at the decoder. By having the Parametric Stereo side info along with the mono audio stream, the decoder (player) can regenerate a faithful spatial approximation of the original stereo panorama at very low bitrates.

Because only one audio channel is transmitted, along with the parametric side info, a 24 kbit/s coded audio signal with Parametric Stereo will be substantially improved in quality, compared to a discretely stereo coded audio signal coded with conventional means. Thus, the additional bitrate spent on the single mono channel (combined with some PS side info) will improve the perceived quality substantially of the audio compared to a standard stereo stream at similar bitrate.

However, this technique is only useful at the lowest bitrates (say 16 - 32 kbit/s, sweet-spot at 24 kbit/s) to give a good stereo impression, so while it can improve perceived quality at very low bitrates, it generally does not achieve transparency, since simulating the stereo dynamics of the audio with the technique is limited and generally deteriorates perceived quality regardless of the bitrate.
Het hier op Tweakers zo opgehemelde PS levert gewoon een mono-geluid met 2-3 kbit/s aan side info. Hiermee wordt geprobeerd om het oorspronkele stereo-geluid weer enigszins te benaderen. Deze techniek is alleen aan te raden bij het gebruik van extreem lage bitrates.

Al met al is het DAB+ geluid ver beneden CD-kwaliteit en is het erg jammer dat de kwaliteit hier zo opgehemeld wordt. Het klinkt misschien net acceptabel maar het had veel beter kunnen klinken als er voor een hogere bitrate (bijv 112 kbps) was gekozen.

[Reactie gewijzigd door dusty-2011 op 23 juli 2024 23:11]

[_V_]

Hiermee wordt geprobeerd om het oorspronkelijke stereo-geluid weer enigszins te benaderen.

Dat is zo'n beetje het hele idee van lossy codecs.

[dusty-2011]

Bij een MP3-bestand van 320 kbps (constant bit rate, geen joint stereo) is er 160 kbps beschikbaar voor het linkerkanaal en 160 kbps beschikbaar voor het rechterkanaal. Dit geldt dan ook als uitstekende kwaliteit, bijna CD-kwaliteit. De twee afzonderlijke kanalen beschikken beide over een fatsoenlijke bitrate waarmee een groot gedeelte van het oorspronkelijke geluid gereconstrueerd kan worden. Zo'n mp3-bestand levert echt fatsoenlijk stereo-geluid op.

Wat er bij DAB+ gedaan wordt is dat het geluid eigenlijk mono is (met een bitrate die voor mono-geluid maar NET afdoende is) en er volgens weer stereo-geluid van gemaakt wordt door 2-3 kbps aan side info. Hiermee krijg je geen echt stereo-geluid, er wordt alleen enigszins de impressie gegeven dat het stereo-geluid is. Deze techniek (Parametric Stereo) wordt alleen aangeraden om de kwaliteit van het geluid te verbeteren bij extreem lage bitrates. Bij hogere bitrates leidt de toepassing van Parametric Stereo alleen maar tot een verslechtering van het geluid ("it generally does not achieve transparency"), omdat je nooit precies het oorspronkelijke stereobeeld terug kunt krijgen. Het simuleren van het stereobeeld met 2-3 kbps aan side info kan namelijk maar in zeer beperkte mate.

[_V_]

Ik heb even door ETSI TS 102 563 V1.2.1 (2010-05) Technical Specification Digital Audio Broadcasting (DAB); Transport of Advanced Audio Coding (AAC) audio gekeken. Lijkt me dat SBR en PS enkel opties zijn in een geldige DAB+ stream en niet verplicht.
Wat wordt er daadwerkelijk gebruikt in die 64 kilobit/s uitzendingen?

Kan je behalve het verschil tussen 64kbps DAB+ en CD-kwaliteit, ook herkennen of iets CD-kwaliteit is of een 64kbps uitzending zonder dat je vergelijkingsmateriaal hebt?

Ik denk dat sommige muziekmaatschappijen liever niet hebben dat uitzendingen CD-kwaliteit zijn.

[dusty-2011]

"Testing indicates that material decoded from 64 kbit/s HE-AAC does not yet have similar audio quality to material decoded from MP3 at 128 kbit/s using high quality encoders."
Bron: http://en.wikipedia.org/w...ncy_Advanced_Audio_Coding. Wikipedia ondersteunt deze zin met 4 referenties.

128 kbit/s MP3 geldt dus nog steeds als betere kwaliteit dan 64 kbit/s HE-AAC (bij gebruik van hoge kwaliteit encoders), volgens vier referenties op Wikipedia.

De geluidskwaliteit van DAB+ is dus helemaal niet zo geweldig, als het zelfs onderdoet voor 128 kbit/s MP3.

[Full_hyperion]

Tijd om de pricewatch te updaten dan. Ik kan momenteel maar 1 autoradio vinden die DAB+ ondersteund.

[Maurits van Baerle]

Als je op zoek bent naar een DAB+ autoradio is dit wel een aardig overzichtje.

Verder is er ook wel redelijk wat discussie over DAB+ autoradio's in Het grote DAB+ digitale radio topic

[doc]

Er zijn er al zeker wel meer als je bv bij Coolblue kijkt

http://www.autoradiostore...voorraadstatus=outofstock

[iChaos]

Vind het nog te vroeg om dit door te voeren hoor..

"De overheid verwacht dat over circa 5 jaar 30 tot 50 procent van de Nederlanders een dab+-radio heeft."

Nee, top dit. Over 5 jaar kan 50% van de bevolking de radiozenders van de Publieke Omroep ontvangen. Ik dacht altijd dat die zenders juist heel toegankelijk moesten zijn en makkelijk te ontvangen? Nederland 1/2/3 uit de ether halen had me veel zinniger geleken dan deze radiozenders op dab+ uit te zenden.

[Verwijderd]

Tja, ik vraag me af of men niet domweg te laat is met DAB+. Ik zie eerder over 5 jaar de data limieten op mobiele abbonmenten zo goed zijn dat je zonder problemen je radiozender kunt streamen over 3/4G.

[Maurits van Baerle]

Voorlopig bestaat er nog geen mobiele technologie die dat soort data hoeveelheden aan kan. We zijn net blij dat het netwerk niet omvalt als iedereen elkaar gelukkig nieuwjaar sms-t. Als een paar miljoen mensen tegelijk 's ochtends een radiostream opstarten ligt alle mobiele netwerken er een paar uur uit, iedere ochtend weer.

Verder worden radiozenders niet gelukkig als ze moeten betalen voor honderduizenden tot miljoenen streams. Nu vinden ze het wel een leuk aardigheidje omdat weinig mensen via internet luisteren, als iedereen op dit moment overstapt schakelen alle grote zenders hun stream direct uit. Daarom zijn de commerciële station ook zo hard bezig om DAB+ een succes te maken, voor hen heeft internet een hoop nadelen.

Tot dat er een mobiele technologie is ontwikkeld (5G? 6G?) die zulke hoeveelheid data aankan en die goed met broadcast/multicast overweg kan is DAB+ een makkelijke en goedkope technologie.

[Reactie gewijzigd door Maurits van Baerle op 23 juli 2024 23:11]

[The Wizard]

LTE kan ook al goed met broadcasting overweg, KPN gaat het testen. http://www.4gmast.nl/nieu...gaat-lte-broadcast-testen

[Maurits van Baerle]

Nee, LTE ondersteunt geen broadcast, er wordt op dit moment aan een LTE-broadcast standaard gewerkt.

Voordat die standaard vast ligt, alle testen afgerond, de netwerkapparatuur te koop is, de netwerken zijn uitgerold en mensen een toestel hebben gekocht dat LTE broadcast aankan (er bestaan voorlopig nog geen chips die LTE broadcast ondersteunen omdat LTE broadcast nog niet bestaat) zijn we jaren verder.

[Reactie gewijzigd door Maurits van Baerle op 23 juli 2024 23:11]

[ignitem]

Radio bestaat al bijna 100 jaar en zal voorlopig nog wel bestaan. Ik vind het persoonlijk een ideale manier om nieuwe muziek te ontdekken alsmede oude muziek te herontdekken.
Alleen als ik onafgebroken naar muziek wil luisteren zonder gepraat dan luister ik naar Spotify of zo.

[Verwijderd]

Ik zit nog altijd te wachten op iets als SiriusXM, een combinatie van satelliet radio met digitale grondstations. Kunnen we eindelijke eens naar zuid Spanje rijden zonder steeds de radio bij te stellen.

[Verwijderd]

Ja stel je voor dat je elke autorit naar Spanje elke 500 km de radio opnieuw moet afstellen. Het moet niet gekker worden. Dat ze maar snel die satellietradio ontwikkelen zodat de gegoede burgerij eindelijk zonder zorgen de zon kan opzoeken.

[Hobbit13]

Satelliet radio is leuk voor zeer dunbevolkte gebieden. Maar in Europa is het aanbod aan FM zenders zo groot dat niemand 7 euro per maand gaat betalen voor Sirius. En voor dat geld hebben ze enkele miljoenen betalende klanten nodig om het enigsinds rendabel te houden. Alle aanbieders van satellietradio zijn inmiddels falliet, SiruisXM heeft een doorstart kunnen maken, maar zal nooit de initiele investeringen kunnen terug verdienen. Satellieten de lucht in knallen is echt EXTREEM duur!

[Maurits van Baerle]

Zoals Hobbit13 ook al zegt, satelietradio in de VS is niet Free-to-Air, er moet een maandelijks abonnement worden afgesloten. Aangezien Europeanen gewend zijn aan FTA radio is het niet denkbaar dat mensen voor hooguit één of twee zenders (de sateliet zal natuurlijk gedeeld moeten worden met veel andere landen die ook zenders er op willen) een maandelijks bedrag gaan betalen. En als zelfs met abonnementskosten het in de VS maar ternauwernood rendabel is zal het hier nooit gratis worden.

Verder zijn de bitrates die SiriusXM gebruikt (doorgaans niet boven de 32 kb/s AAC+) voor talk radio meer dan genoeg, voor muziek is het toch wel een beetje aan de lage kant.

[Verwijderd]

Via Canal Digitaal krijg ik anders enorm veel radiozenders via de satelliet binnen, zowel hier in NL als in Spanje. Die satelliet hangt er dus al en ik kan niet anders dan concluderen dat er of genoeg vraag naar is, of dat het zo goedkoop is om uit te zenden dat ze het voor de lol doen.

Enige wat ontbreekt is een goedkope ontvanger voor in de auto en een beetje medewerking van Canaal Digitaal zodat je er een radio-only abonnement kunt afsluiten.

[wildhagen]

Eh, dit gaat puur om digitale radio. Zoals je kan lezen blijft tot minimaal 2023 het nog gewoon mogelijk om de analoge (FM) versies van de publieke zenders te ontvangen.

Tegen die tijd zijn er zo goed als geen dab+-incapable radio's meer in omloop denk ik, iig niet in significante aantallen.

[BeosBeing]

Ik betwijfel of dab+ bij de gewone burger aanslaat. Die heeft in het algemeen nog nooit gehoord van dab of dab+. Daarbij heeft die al een radio en als dat niet een AV-receiver is, is deze vaak tientallen jaren oud en zolang die het doet heeft men geen behoefte aan iets nieuws. Iets nieuws gaat vaak een apparaat zijn voor een kind of kleinkind en zolang er op die goedkope toestellen geen dab+ zit zal het percentage bezit nauwelijks toenemen.

Sterker nog, als in 2023 de analoge uitzendingen verdwijnen zullen velen het betreuren, en niet alleen degenen die een nog werkende radio van (over)grootvader hebben of vroeger hebben geëxperimenteerd met een zelfbouw-setje.

[ignitem]

Het analoge fm-signaal blijft in ieder geval tot 2023 beschikbaar.
Hoezo 5 jaar?

[Reactie gewijzigd door ignitem op 23 juli 2024 23:11]

[SnoeiKoei]

De publieke omroepen worden niet van de analoge FM-band gehaald, alleen gaan de digitale uitzendingen van DAB naar DAB+. Iedereen kan voorlopig met een ouderwetse FM-radio de publieke zenders blijven ontvangen.

De verwachting is dat luisteraars in de toekomst bij aanschaf van een radio kiezen voor een DAB+ ontvanger. De radiostations blijven de komende jaren ook te beluisteren via de FM.

[Reactie gewijzigd door SnoeiKoei op 23 juli 2024 23:11]

[Maniakje]

De zenders zijn ook gewoon nog via FM te ontvangen hoor. Dat zal ook nog wel even zo blijven.

[Hobbit13]

Voorlopig blijven de zenders ook gewoon in FM te ontvangen, dus nagenoeg iedereen kan er naar luisteren.

Ik verwacht persoonlijk ook dat DAB+ allang weer een opvolger heeft voordat FM echt uitgezet wordt. We zitten momenteel pas in de laatste fase van AM radio, het uitfaseren daarvan heeft zeker 30 a 40 jaar gekost.

[10 feet high]

Het kan aan mij liggen, maar ook binnen 10 jaar verwacht ik echt niet dat men fm ineens gaat uitzetten. Daarvoor is de techniek erachter te tijdloos. FM-radio stelt ook aan de kant van zowel zender als ontvanger zo weinig eisen waardoor de meerkost van uitzenden over dab+ én fm tov alleen via dab+ zich haast beperkt tot de energiefactuur van de zendmast...

[Mijzelf]

Nederland 1/2/3 uit de ether halen had me veel zinniger geleken

Nieuwsflash: Nederland 1/23 zijn al uit de ether. De analoge versie althans.

[wildhagen]

Dat gaat over de TV-zenders, dit artikel gaat over de radiozenders. En die blijven dus tot minimaal 2023 nog gewoon in de lucht, zoals het artikel ook al meldt.

[ignitem]

Hij reageert op iChaos die wel degelijk de TV zenders bedoelt.

[mashell]

In het zelfde artikel staat dat de FM zenders nog minstens tot 2023 blijven. Dus er is geen probleem. Ik verwacht ook dat DAB+ niet zal aanslaan omdat het streaming alternatief veelal een beter aanbod zal blijken.

[CristianSchriev]

Dat gaat een nieuwe radio worden dus voor de auto (was al hoog tijd!) Maar als ik het goed heb betekend dab+ En beter geluid, minder ruis en niet ineens in de volgende stad 1,5radio die je zo luisterd

[Maurits van Baerle]

Als je op zoek bent naar een DAB+ autoradio is dit wel een aardig overzicht.

Verder is er ook wel redelijk wat discussie over DAB+ autoradio's in Het grote DAB+ digitale radio topic

[xajorkith]

De essentie staat wel goed verwoord in het artikel. Er kunnen meer radiozenders verzonden worden in hetzelfde bereik. Daarnaast gaat de encoding van mpeg 1, layer 2 naar Mpeg 4. Wat o.a. verbeterde geluidskwaliteit oplevert ook als de ontvangst minder is ( door verbeterde fout correctie ).

Aardig wat upgrades dus ten opzichte van DAB.

Verdere informatie:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Digital_Audio_Broadcasting

[Verwijderd]

Heb de oude radio met alleen dab opzij gezet en een nieuwe besteld , wanneer komt Dab 3? Hopelijk kan ik met de nieuwe radio iets langer doen! Ok erg duur zijn deze niet, heb de Pure one serie 2 gekocht , maar toch bijna 70€ gekost!

[homers]

De meeste mensen die via de ether luisteren, doen dit in de auto, dus daar moet de focus op worden gelegd, ik zie niet over 5 jaar 30 tot 50% van de auto's voorzien zijn van DAB+ ontvangers