Commerciële radiostations starten digitale uitzending via dab+

Vrijwel alle commerciële radiozenders zijn vanaf zaterdagmiddag via het landelijke dab+-netwerk digitaal in het grootste deel van het land te ontvangen. Vrijdagavond begon Broadcast Partners met de gefaseerde uitrol, na enkele testen eerder deze week.

Onder andere BNR Nieuwsradio, 538, Sky Radio, Q-music, 100ProcentNL, Slam FM en Radio 10 Gold zijn sinds zaterdag digitaal via de ether te ontvangen door gebruikers van radio's met ondersteuning voor dab+-ontvangst. In de komende weken wordt het aantal zenders en de dekking nog uitgebreid.

Per 1 juni is ontvangst voor de meeste commerciële radiozenders in het grootste deel van het land gerealiseerd. De deadline voor landelijke dekking buitenshuis voor alle commerciële zenders is 1 september. Daarna volgt ook een grote mediacampagne om de consument bewust te maken van de digitale uitzendingen.

Vrijdagavond begon zenderexploitant Broadcast Partners met het inschakelen en synchroniseren van de zenders, nadat woensdag gebruikers van Radio-tv-nederland.nl en het Radioforum al constateerden dat er getest werd met de uitzendingen. In het hele land wordt uitgezonden via kanaal 11C.

Reacties (126)

[Miuccia]

Prachtig! Echter vrees ik dat succes nog een flink lange tijd zal uitblijven - het huidige systeem werkt prima voor de meeste gebruikers en het aanbod DAB+-radio's is karig. Bovendien: hoe kwalitatief veel beter is DAB+ nou eigenlijk als we puur naar de bitrates kijken van de streams?

• 100%NL 72 kbit/s
• 538 64kbit/s
• BNR 64kbit/s
• Q-Music 80kbit/s
• Slam FM 64kbit/s
• Radio 10 Gold 64kbit/s
• Sky Radio 64kbit/s

[Reactie gewijzigd door Miuccia op 24 juli 2024 05:35]

[mafvisje]

DAB+ maakt, in tegenstelling tot DAB, gebruik van het formaat High Effeciency AAC version 2 welke heel efficiënt is omdat het gebruikmaakt van parametrisch stereo en andere verbeteringen. (http://en.wikipedia.org/wiki/HE-AAC). Ik codeer mijn muziek al een tijdje met dit formaat en het scheelt verschrikkelijk veel ruimte (100kbps is al zeer goede kwaliteit)

Parametrisch stereo betekent dat twee kanalen worden uitgestuurd maar dat het ene kanaal mono is en het andere de aanpassingen voor het stereo geluid aanstuurt.

"Further controlled testing by 3GPP during their revision 6 specification process indicates that HE-AAC and its derivative MPEG-4 HE-AAC v2 provide "Good" audio quality for music at low bit rates (e.g., 24 kbit/s)."
Dus de bitrates vallen te vergelijken met, of beter dan, de huidige internet audio streaming.

[Inkjet]

Nee, het is erger. Het betekent dat het geluid mono is en dat van een deel van het geluid een beetje 'side' informatie wordt megegeven. Het is dus nepstereo, zoals een plaat uit de jaren zestig die mono is opgenomen en later stereo gemaakt.
Echt stereo met twee onafhankelijke kanalen kan pas als je een hogere bitrate gebruikt.

Verder worden de hoge tonen er, in essentie 'bijverzonnen' want er is eigenlijk geen ruimte om die weer te geven (althans bij 48-56 kbps).

Dan nog een feitje: in een 64 kbps DAB+ kanaal wordt een extra foutcorectie toegepast. Die kost nog eens ongeveer 7 kbps. Dus er blijft voor geluid en bijbehorende tekst ongeveer 56/7 kbps over.

Dat het nog redelijk klinkt is eigenlijk een mirakel :-)

[CyBeR]

Nee, het is erger. Het betekent dat het geluid mono is en dat van een deel van het geluid een beetje 'side' informatie wordt megegeven. Het is dus nepstereo.

Eh, nee. Dat is ongeveer hetzelfde als zeggen dat de kleur groen in TV-signalen nep is want dat signaal wordt gecodeerd als de lichtheid (chroma) en twee luminance waarden (die gemaakt worden aan de hand van blauw en rood.)

[Stoney3K]

[...]


Eh, nee. Dat is ongeveer hetzelfde als zeggen dat de kleur groen in TV-signalen nep is want dat signaal wordt gecodeerd als de lichtheid (chroma) en twee luminance waarden (die gemaakt worden aan de hand van blauw en rood.)

Klassieke azijnpisserij dan: Om groen te maken heb je juist géén chrominantie (kleur) informatie nodig.

Als je een component-video aansluiting pakt en daar alleen de groene kabel van inprikt, dan krijg je een zwart-wit beeld in alleen groen. Rood en blauw worden op de andere kabels gezet als het verschil (in helderheid) tussen rood en groen of het verschil tussen blauw en groen.

Luma (Y) en groen zijn al sinds de begindagen van TV hetzelfde signaal: Zwart-wit baseband video. Net zoals het mono-geluid van een radio-uitzending.

[Maurits van Baerle]

Nee, het is erger. Het betekent dat het geluid mono is en dat van een deel van het geluid een beetje 'side' informatie wordt megegeven. Het is dus nepstereo, zoals een plaat uit de jaren zestig die mono is opgenomen en later stereo gemaakt.
Echt stereo met twee onafhankelijke kanalen kan pas als je een hogere bitrate gebruikt.

Parametric Stereo is inderdaad een soort mirakel.

Maar goed, je zult het in Nederland niet op de radio tegenkomen. Parametric Stereo is bedoelt voor lage bitrates (onder de 32 kbps) en werkt het best op 24 kbps. Aangezien in Nederland volgens de vergunning niet lager dan 48 kbps AAC+ gebruikt mag worden zal geen enkel station het gebruiken. En dat hoeft ook niet op middel - en hogere bitrates (48+ kbps).

[Alex3]

Het is niet te vergelijken met "nepstereo" uit de jaren zestig, want er wordt gebruik gemaakt van de oorspronkelijke stereo-informatie, die er bij nepstereo niet was. Je kunt het beter vergelijken met FM-stereo, dat ook uit een som- en een verschilsignaal bestaat. Terwijl de lage tonen de meeste bandbreedte gebruiken, zijn juist de hoge tonen belangrijk voor het stereo-effect. De lage tonen komen nauwelijks in het verschilsignaal terecht doordat ze weinig faseverschil tussen de kanalen hebben, daardoor is de bandbreedte hiervan veel kleiner dan die van het somsignaal. Vervolgens kan het verschilsignaal nog eens worden gecomprimeerd. Dit levert de besparing in bandbreedte.

[Inkjet]

Het probleem wat ik aankaart is dat het wel nep klinkt. Als je een 'stereo' DAB station beluistert en je schakelt naar FM, wordt het klankbeeld heel anders, breder en gevarieerder. De beperking in het klankbeeld van de DAB versie van stereo is opvallend, althans bij lage bitrates zoals DAB toepast. Het valt het meest op bij live opnamen trouwens.

[dusty-2011]

De MP3 standaard heeft anders AL VELE JAREN de mogelijkheid om met JOINT STEREO te encoden!! http://en.wikipedia.org/w...gineering%29#Joint_stereo

En MP3's die ge-encode zijn met LAME 3.99 in joint-stereo doen naar mijn mening niet onder voor AAC+. En MP3's met een bitrate van 128kbps, ge-encode met LAME 3.99 in joint stereo zijn duidelijk beter dan AAC+ ge-encode op 64kbps, de helft van de bitrate.

[Caseman]

Eigenlijk is FM stereo ook als sinds het begin gecodeerd als Joint Stereo. Een simpel radio'tje ontvangt alleen het monosignaal (L+R), terwijl een stereoontvanger het verschilsignaal eruitvist en de L en R apart maakt.

[Plopeye]

Klopt, stereo op FM is een 16khz modulatie in het mono kanaal.

[Stoney3K]

Klopt, stereo op FM is een 16khz modulatie in het mono kanaal.

De FM-stereo subcarrier zit op 38Khz, met DSB-SC modulatie (een variant van AM), maar verder klopt het. De 19KHz-toon is een indicator voor de ontvanger dat het een FM-stereo zender is, en de 38KHz carrier wordt weer met een frequentieverdubbelaar van die toon afgeleid.

[Pozo]

1) mafvisje heeft het niet over verbetering tov MP3, maar tov andere AAC profielen. 2) tja, met twee keer meer bits mag je idd hopen dat het minstens even goed of beter is Maar daar gaat het artikel/de reactie van mafvisje niet over

[pieterpanter]

Dat zijn bitrates op basis van de aac+ standaard, en dan is 64 kbit prima hoor. Luister maar eens zo'n radiostream via shoutcast.com dan snap je wat ik bedoel.
Tuurlijk, voor de hifi liefhebbers niks maar voor luisteren in de auto prima geschikt, beter dan FM.

[eymey]

Op zich vind ik FM zeer goed. Zowel thuis via de kabel (of een goede antenne op zolder) als bv. op de mobiele telefoon.

AAC+ 64kbit is inderdaad ook gewoon zeer goed. Qua 'sound' (bij dezelfde radiozender) vergelijkbaar met FM maar uiteraard wel met het wat grotere bereik in tonen.

Als het aanbod DAB+ radio's uiteindelijk net zo groot is als bij FM radio's en alle stations zenden minstens 64 kbit AAC+ uit, dan zie ik het als een goed en te prefereren alternatief.

[Treenaks]

Nog niet alle zenders zijn "in de lucht". Er komen nog 7 zenders bij op dit multiplex, de publieke omroep heeft een stuk of 8-9 zenders én er komen lokale multiplexen met de regionale zenders etc.

Uiteindelijk ga je dus meer keuze hebben op DAB tov. FM (nu al, probeer Radio 6 maar eens in de ether te vinden)

Bron: http://radio-tv-nederland.nl/dab/dab-plus.html

[Maurits van Baerle]

Sterker nog, er zitten nu pas zes zenders op de commerciële multiplex. Er moeten er voor 1 september nog twaalf bij komen, zenders zoals Classic FM, Groot Nieuws Radio, Radio Maria Nederland, Radio Veronica, Slam!FM en Sublime FM komen er waarschijnlijk nog binnen een paar dagen bij.

Uiteindelijk zullen er per 1 september dit jaar 9 (publieke omroep) + 18 (commerciële omroepen) = 27 zenders op DAB+ zitten.

Uiterlijk in 2016 komen daar dan nog eens tussen de 5 en 18 'bovenregionale' zenders bij, afhankelijk van welke regio je woont. Als je op de grens van twee regio's woont dan zou je tegen die tijd zelfs wel 63 zenders op DAB+ kunnen ontvangen, het grootste deel daarvan zit niet op FM dus het aanbod in de ether wordt enorm vergroot

[eymey]

Dat is natuurlijk fantastisch nieuws. Hoe meer aanbod hoe beter.

Maar zo lang de publieke omroep in het oudere DAB blijft uitzenden houd ik het zeker bij FM.

Al is het alleen al omdat er voor mijn wekkerradio (zo simpel mogelijk) nog geen DAB alternatief is, en voor de badkamerradio hetzelfde. Ook is er zo ver ik weet nog steeds geen enkele smartphone die DAB+ ontvangst ondersteunt.

[andrieshotmail]

Mijn wekkerradio is nu een Sony XDR-C706DBP (DAB, DAB+,FM)
Mooi apparaat.

[williewimp]

Vind je FM zeer goed? De FM zenders hebben niet eens genoeg bandbreedte om het sub van de kick van een gemiddeld popbandje fatsoenlijk weer te geven, laat staan het tophoog. En dan ben ik geen audiofiel die het beste van het beste wil hebben maar gewoon iemand die graag muziek luistert in de auto.

[_AvA_]

Wat voor radio heb je in je auto?
FM kan echt wel goed klinken hoor!

Dat de meeste stations een compressor/limiter gebruiken maakt de muziek wel minder dynamisch, maar er zijn ook zenders of radioprogramma's die dat minder of niet doen. En die klinken op de juiste tuner echt wel goed.

[erikdeperik]

+1
jij bent een van de weinege die het opvalt
ik stoor me vreslijk aan de afsteling van de compressor/limmiter setting bij sommige stations.
gelukkig is dat niet bij alle stations zo(sublime fm )

het word dus tijd voor een dab autoradio.

[Luke_msx]

Die compressor/limiters hebben er ooit voor gezorgd dat ik vrijwel ben gestopt met radioluisteren. Op fatsoenlijke huiskamerapparatuur zijn, gek genoeg vooral de Nederlandse stations, de uitzendingen zo pomperig/hijgerig dat het volstrekt niet om aan te horen is...

[Conzales]

@Williewimp:
Haha, als je graag naar FM-muziek in de auto luistert ben je i.d.d. geen audiofiel. De geluidskwaliteit van muziek op de gemiddelde radiozender is behoorlijk gecomprimeerd. Dan bedoel ik dus geen digitale compressie, maar audiocompressie; het geluid moet op een campingtransistorradiootje immers net zo 'luid' klinken als uit de HiFi-set thuis. Daarom is het op een HiFi set ook niet om aan te horen. Slecht voor je oren is het zelfs om hier lang op hoog volume naar te luisteren. Neem geluid op van een natuurlijke audiobron en van een FM radiozender, zet het op de PC en bekijk de waveforms, dan wordt het wel duidelijk. Dat een 'popbandje' niet om aan te horen is heeft dus wel meer redenen dan alleen de techniek.

[Reactie gewijzigd door Conzales op 24 juli 2024 05:35]

[geerttttt]

Mwa, ik vind dat dat wel meer functie heeft dan alleen de campingradio.

Als ik in de auto zit wil ik graag lekker muziek luisteren maar aan de andere kant niet dat het afleidt. Het is allemaal behoorlijk gecompressed en limited zodat alles op vrijwel 1 niveau verblijft, maar dat maakt de muziek ook weer 'rustiger'. De muziek is hierdoor minder afleidend vind ik. Daarnaast vind ik het er ook een beetje bij horen en ook vooral DJ's zijn hiermee (ook terwijl muziek eronder afgespeeld wordt) een stuk rustiger om aan te horen.

[RV]

Een goede autoradio kan heeeeel veel schelen. En misschien wat fatsoenlijke boxen. Wat heb jij in je auto?

[eymey]

@Williewimp:

Dan ben ik heel erg benieuwd wat voor autoradio jij hebt.

Ik ken div. audioconfiguraties bij mensen in auto's waar de FM gewoon prima klinkt!

Ook in de huiskamer op mid-end hifi spul en via de CATV module op een glasvezelaansluiting klinkt FM werkelijk prima!

In ieder geval 3fm, radio 4 en radio 6.

Bij 3fm gebruiken ze in hun jingles nogal eens wat 'high sweeps' en die komen, voor FM begrippen, echt prima door! Basdrum-kick van een gemiddeld popbandje ook geen enkel probleem.

Ik ga niet beweren dat FM net zo goed klinkt als een goede DAB+ stream en ook niet als een CD. Maar dat FM slecht is of zo, dat kan ik bij deze ten stelligste ontkrachten.

Of je moet doelen op de beroerde dance-gerichte processing bij stations als 538 en Slam!FM?

[Stoney3K]

Op zich vind ik FM zeer goed. Zowel thuis via de kabel (of een goede antenne op zolder) als bv. op de mobiele telefoon.

Het grote nadeel van FM is dat het onderweg (in de auto) redelijk storingsgevoelig is. Daar heb je met DAB+ minder last van, bovendien heb je een sidechannel waar je data overheen kan gooien zoals zender- of verkeersinformatie.

Voor vaste radio-aansluitingen kun je ook DVB-T (Digitenne) gebruiken. Veel nieuwere autoradio's en telefoons zijn alleen uitgerust met een DAB+ ontvanger, geen ontvanger voor DVB-T.

Bijkomend voordeel is dat de FM-band langzaam wordt uitgefaseerd en daar dus meer ruimte komt voor 'experimentele' stations. Het AT is de afgelopen periode al een stuk coulanter geworden voor etherpiraten, zolang ze er geen geld mee verdienen en geen andere zenders wegdrukken, ligt het AT er niet wakker van.

[Maurits van Baerle]

Ik zou het aanbod van DAB+ radio's bepaald niet karig noemen. Er zijn al jaren vele honderden modellen van vrijwel alle bekende en minder bekende merken te krijgen, van een paar tientjes tot vele honderden euros. Die zijn niet gek natuurlijk, er worden namelijk miljoenen DAB+ radio's per jaar verkocht.

Van Hifi radio's, draagbare radio's, tafelmodellen, zak radio's, dongles en insteekkaarten, inbouw autoradio's en in landen waar DAB al succesvol is bieden veel autofabrikanten standaard of optioneel DAB radio's aan.

Ze waren alleen tot nu toe in Nederland nog weinig te krijgen omdat tot gisteravond er geen DAB+ uitzendingen in Nederland waren. Reken maar dat dat nu snel zal veranderen.

[Reactie gewijzigd door Maurits van Baerle op 24 juli 2024 05:35]

[maykoga]

Als je deze bitrates vergelijkt met mp3 valt het erg mee;
een redelijk klinke track van 192kbit/s mp3 stereo, heeft dus 96kbit/s per kant,

De codec die DAB+ gebruikt is HE-AAC, deze gebruikt parametrisch stereo, waarbij er een kant wordt opgeslagen en het verschil met de andere kant als 2e kanaal wordt opgeslagen, bovendien is deze codec veel efficienter dus deze bitrates zijn naar mijn mening vergelijkbaar met 192kbit/s mp3

[markusclaas]

Waarom is dit tot -1 gemod?

[CyBeR]

Omdat 't a) nogal een onzinnige post is: 'blaat op dubbel de bandbreedte is beter dan bloep op de helft van blaat!". Duh.

En b) is 't dubbel.

[eL_Jay]

Dat klinkt als een hele lage bitrate. Persoonlijk vind ik voor MP3 192kb/s het minimum, maar ik weet natuurlijk niet of dat 1 op 1 vergelijkbaar is.

[Maurits van Baerle]

Je kunt bitrates tussen heel verschillende codecs inderdaad niet 1 op 1 vergelijken, er is een hoop veranderd tussen 1992 toen de MPEG 1, Layer 3 (MP3) standaard werd vastgelegd en 2006 toen de HE-AACv2 standaard werd vastgelegd. Je kunt beter gewoon luisteren.

Veel radiostations gebruiken 64 kbps AAC+ voor hun internetstreams dus het zal hetzelfde klinken. Dit is bijvoorbeeld de 64 kbps AAC+ stream van Sky Radio

Maar goed, om te weten hoe het straks echt zal klinken zullen we waarschijnlijk nog een paar maanden moeten wachten. Radiostations zullen moeten wennen aan DAB+

Wegens de technische beperkingen van FM moeten stations nu allerlei kunstgrepen uithalen met limitters, equalizers en compressie om het goed te laten klinken. Met DAB+ zijn veel van de trucs niet nodig en hopelijk zullen de meeste stations niet hun gewone FM signaal ook op DAB gooien, dat zou zonde zijn. Zeker voor stations waar muziek erg belangrijk is. Het zou me echter niets verbazen als het nog wel een paar maanden gaat duren voordat ze een beetje gewend zijn aan hoe hun output klinkt op DAB+ en ze eventueel een speciaal signaal er voor uitsturen.

Bovenop dit alles komt dan nog de gewoonte om radiouitzendingen sowieso meer te compressen dan een CD bij jou thuis zal klinken omdat veel mensen dat voor 'achteloos luisteren op de achtergrond' prettiger vinden. Bovendien moeten stations sowieso rekening houden met dat veel mensen radio luisteren met ander achtergrondgeluid of op mini transistorradiootjes met speakertjes van drie centimeter.

[Reactie gewijzigd door Maurits van Baerle op 24 juli 2024 05:35]

[eymey]

@Maurits van Baerle:

Toevallig laatst eens zitten twitteren met de geluidstechnicus van Technicolor (Ericsson nu) die o.a. de processing en audio van de publieke radiozenders doet, bv. 3fm.

En hij ga mij laatst aan dat juist bewust dezelfde processing als bij FM, ook via de andere kanalen wordt uitgestuurd (dus DAB, Internet, 101tv, Digitenne, Glashart Media, UPC, Ziggo, etc.).

Stations willen graag hun herkenbare 'sound' houden, ook via andere kanalen dan FM.

En zoals je zelf ook al aangeeft, ook via veel andere media zoals DAB+ staat radio vaak 'op de achtergrond' aan, al is het alleen al met het geluid van de auto op de achtergrond. Om die reden gebruikt zelfs radio 4 processing.

Zelf ben ik ook niet bepaald fan van al die processing, maar ik moet eerlijk zeggen: De processing op 3fm en Radio 6 vind ik van alle stations eigenlijk nog best wel te pruimen.

[Sorcerer8472]

De processing van 3fm is inderdaad erg goed vind ik. Lage tonen worden niet volledig weggedrukt wat je vaak wel hoort bij andere stations, zeker in het buitenland. Thrift Shop is een nummer waarbij je dat goed hoort op het moment dat de bas erin komt.

Echter! Via Ziggo digitaal vind ik 3fm ontzettend schel en lelijk klinken. Heeft er waarschijnlijk mee te maken dat je via fm-radio minder hoge tonen hoort. Ze zouden er dus goed aan doen om dan ook digitaal een soort lowpass filter toe te voegen zodat het ook echt klinkt als fm, en niet schel/blikkerig zoals nu...

NB: processing op Radio 6 vind ik trouwens wel echt te zwaar. Bij jazz bijvoorbeeld zit er echt te veel compressie op, klinkt niet mooi, echt alleen voor in de auto, maar dan moet je dus wel DAB hebben, want ze zitten niet analoog in de ether...

[Reactie gewijzigd door Sorcerer8472 op 24 juli 2024 05:35]

[AdLentis]

Hier in Harderwijk klinken eigenlijk alle zenders via DVB-C beroerd. Misschien komt dat door mijn ontvanger of doordat ze gewoon het FM-signaal digitaliseren. Ik ben veel meer gecharmeerd van FM, wat ze gelukkig ook nog aanbieden via de kabel. FM via de ether heeft helaas net zo'n beroerde dekking als 3G, is mijn ervaring. Ik hoop dat ze dat ook aanpakken nu.

[Broekventje]

Als ik bij Conrad.nl zoek op 'dab+ radio' krijg ik 172 artikelen. Als ik er de accessoires af haal blijven er een dikke 150 radio's over in de prijs tussen 38 en 405 Euro. Keuze genoeg zou ik zeggen.

[noopie]

Vergeet de Terratec of Ran-T DAB/DAB+ USB sticks van €19.99 vooral niet (ook bij Conrad)

[Rex]

Mooi. Eindelijk. Maar eh, wanneer krijgen we nou eens eindelijk ook satelliet radio in Europa? In Noord Amerika hebben ze het al jaren SiriusXM en dat werkt echt super. Of je nou in het franstalige Quebec zit, of in het uber-rechtse Texas of in Zuid-Florida waar ze vooral veel Spaans spreken, je kunt altijd gewoon Sirius beluisteren.
In Europa zou dit echt super zijn, dan kan je gewoon in Frankrijk met de auto op vakantie en dan gewoon nog Nederlandse radio luisteren (of vice versa). Plus, als je 600km rijdt, hoef je niet elk uur van zender te wisselen...

[Reactie gewijzigd door Rex op 24 juli 2024 05:35]

[fsfikke]

Ik vraag me al enige tijd af hoe lang SiriusXM de investeringen van satellieten nog kan rechtvaardigen. Het is ook niet voor niets dat Sirius en XM samen zijn gegaan. De voordelen die je noemt zijn groot, maar tegenwoordig is de mobiele internetdekking steeds beter waardoor je prima via die weg je diensten aan kan bieden. En daar ben ik blij om ook, want ik luister op die manier via hun iPhone app ook hier in Nederland gewoon SirirusXM. Dat vind ik een stuk aangenamer dan die reclame radiozenders die NL te bieden heeft.

[Rex]

Ik weet niet precies hoe ze het doen, maar je hebt gelijk over de voordelen. Ik neem aan dat er hier in Europa juist meer voordelen zijn, omdat het juist zoveel landen zijn. Je kunt in 3 uur tijd door 5 landen heen rijden met je auto!! In 3 uur zijn er dus 5 verschillende FM zenders. Je mobiel switched ook 4x en natuurlijk ga je ook niet in het buitenland radio lopen streamen. ;-)

[michel2506]

Nu niet natuurlijk maar roaming in het buitenland wordt ook goedkoper en men is in het europees parlement ook bezig om roaming helemaal verleden tijd te maken.

Dan wordt streamen in het buitenland via je mobiele verbinding ineens wel een heel serieus alternatief.

[Dreamvoid]

3G/4G data abo's zijn ook niet gratis, als je elke dag een paar uur zit te luisteren gaat het hard met je dataverbruik. Bovendien is het niet schaalbaar: met DAB+ en sat radio kan je met 1 zender miljoenen mensen bereiken, als die allemaal individueel internet streaming gaan doen klapt het hele telefoonnetwerk onderuit.

[Reactie gewijzigd door Dreamvoid op 24 juli 2024 05:35]

[Stoney3K]

Bovendien is het niet schaalbaar: met DAB+ en sat radio kan je met 1 zender miljoenen mensen bereiken, als die allemaal individueel internet streaming gaan doen klapt het hele telefoonnetwerk onderuit.

Dit lijkt me trouwens prima op te vangen, door slimme de-duplication in het verkeer toe te passen samen met multicasting.

[Plopeye]

Ik denk toch dat ze de investering in satellieten wel vol houden... zet de kosten van een geheel noord Amerika dekkend netwerk op basis van aardse masten maar eens af tegen die van een satelliet.

[Finraziel]

Inderdaad, misschien dat we dan in zuid limburg ook eens radio zouden kunnen luisteren. Het enige min of meer interessante (bij gebrek aan beter) is radio 3. Nederlandse commerciele zenders kun je vergeten, in Maastricht kun je net de belgische q-music ontvangen maar als je iets in oostelijke of noordelijke richting beweegt is die heel snel weg en aan de oostkant heb je hetzelfde met het duitse hitradio... In de auto heb ik daarom dus eigenlijk nooit de radio aan staan, dan maar cd's.
Met DAB+ zal dat wel niet gaan veranderen denk ik, verwacht niet hier ook maar iets te kunnen ontvangen.

[Maurits van Baerle]

Integendeel, mensen uit het zuiden van Limburg meldden gisteravond al dat de commerciële multiplex er erg goed te ontvangen is. Er staan zenders in Eys, Ittervoort, Maastricht en Blerick.

Voor veel commerciëlen is het nu voor het eerst dat ze ook in Limburg te ontvangen zijn.

[Finraziel]

Ohh, kijk dat is goed nieuws! Dan was het kaartje dat ik gevonden had blijkbaar nogal verouderd...

[Maurits van Baerle]

De publieke omroep is nu nog niet op DAB te ontvangen in Limburg, misschien dat je dat kaartje gezien hebt.

De publieken willen wel graag uitbreiden maar die moeten juist op dit moment bezuinigen. Er zijn nu sinds kort plannen om de AM zender twee jaar eerder uit te schakelen (AM uitzenden is erg duur!) en het bespaarde geld te gebruiken om nog voor het eind van dit jaar verder uit te breiden in Nederland. Dan zullen het oosten van Brabant, Limburg en noord Nederland ook publieken op DAB+ krijgen.

[Giuseppo]

Er staat gewoon een zendmast op de toren in Daalhof en eentje in Eys. Lijst en kaartjes hier http://radio-tv-nederland.nl/dab/dab-plus.html

[Reactie gewijzigd door Giuseppo op 24 juli 2024 05:35]

[SebasFM]

Dat zal voornamelijk een rechtenkwestie zijn lijkt me. Als je opeens ook rechten moet afdragen omdat ze buiten Nederland luisteren lijkt me een duur grapje. Alhoewel er nu ook al via de satelliet (Canal Digitaal) de commerciele radio FTA (free to air) wordt uitgezonden.

[Rex]

Not sure hoe het nou precies zit. Ik weet wel dat ze het nu in USA en Canada aanbieden en ik weet ook dat je hier in NL alleen Canal Digitaal mag nemen, als je een NL adres opgeeft, ook al kun je daarna NL TV in Spanje bekijken (doe ik nu namelijk ook).

Ik neem aan dat het moeilijker is door de grotere hoeveelheid landen, maar een bedrijf kan makkelijk bij 1-2 grote landen (DE, FR, ES, UK) beginnen en dan van daaruit groeien. Als je eenmaal in DE gevestigd bent, dan hoef je niet veel extras te doen om het ook in NL te verkopen. Je kunt dan gewoon de ontvangers online verkopen en via de post opsturen en satellietbereik is er al in NL Je hoeft alleen nog maar over de uitzendrechten te beschikken in elk land, maar ja... we zijn toch 1 Europa? Dat zou toch peanuts moeten zijn?

[Blokker_1999]

Maar dan moet je weer met smartcards gaan werken om de authorisatie te regelen, met DAB+ heb je dat dus weer niet en kan je de ontvanger enorm compact houden.

[Plopeye]

die smartcard kan zo klein zijn als een simkaart in een iPhone5... dus geen smartcard als argument om ontvangers compact te houden is lulkoek...

[Stoney3K]

die smartcard kan zo klein zijn als een simkaart in een iPhone5... dus geen smartcard als argument om ontvangers compact te houden is lulkoek...

De schotel die je nodig hebt om Europese satellieten (Astra 19,2 of 28 oost) te ontvangen is alleen iets minder compact. En je moet op de satelliet 'mikken' om een goeie ontvangst te krijgen: Iets wat niet echt praktisch is in de auto.

Dat is ook waar die grote 'boemerang' antennes op Amerikaanse auto's vandaan komen, voor de satelliet-telefoon, radio en TV aan boord.

[Maurits van Baerle]

Zie ook Het grote DAB+ digitale radio topic op GoT.

[kielkiel]

Alleen dekking buitenshuis? Krijgen we de komende jaren op alle daken weer antennes te staan?? :-p

[Maurits van Baerle]

Nee, per 1 september zal het overgrote deel van het land ook binnenshuis dekking hebben. Een groot deel van het land heeft het nu al. Kijk maar naar de dekkingskaart. Alle rode gebieden hebben per september binnenshuis ontvangst.

Het enige waar ontvangst binnenshuis nog een tijdje lastig zou kunnen blijven zijn delen van Drenthe, Zeeland en Friesland.

[Reactie gewijzigd door Maurits van Baerle op 24 juli 2024 05:35]

[Soppyscroll]

Dat is hier altijd al
Zo geweest. Ook met digitenne. Nu nog steeds zekfs

[BeosBeing]

@Maurits van Baerle

Het enige waar ontvangst binnenshuis nog een tijdje lastig zou kunnen blijven zijn delen van Drenthe, Zeeland en Friesland.

@harmentiem

Dat is hier altijd al
Zo geweest. Ook met digitenne. Nu nog steeds zelfs

Hier idem, via digitenne zijn hier alleen de commerciële-en-dus-versleutelde TV-stations te ontvangen (leuk als er in je ontvanger geen smartcard kan). Het analoge TV-signaal was destijds overigens ook alleen te ontvangen door de buitenantenne voor iedere zender bij te draaien.

Zelfde geld voor GSM: KPN heeft geen signaal in de skihal aan de rand van de stad, noch in de kassen (maar de Belgen wel). Vodafone geeft op haar eigen kaartjes een gebied aan van 20×20km zonder dekking en T-mobile is nog slechter, heeft zelfs in de stad geen 2G.

Misschien over een jaar of 10, of waarschijnlijker zelfs pas over >30 jaar, als men ten gevolge van de vergrijzing besluit om de flatgebouwen op de zeedijk af te breken, maar tegen die tijd heeft men waarschijnlijk al eerder besloten de hele regio terug te geven aan het zeewater om hoge waterstanden in de rest van het delta-gebied op te vangen.

Zelf begin jaren '90 al van DAB gehoord, was toen in DE al beschikbaar, er destijds zelfs nog over gedacht om bij Conrad een DAB-tuner (zonder afstandsbediening) en HIFI-versterker (merk voeren ze nu niet meer) te kopen maar kwam er toen achter dat er in NL nog niet werd uitgezonden en er ook geen plannen waren. Verder sindsdien in NL nooit aanbod van DAB-radio's gezien.

Er zijn een aantal reageerders hier die aanbod-links tonen maar dat zijn allemaal buitelandse sites. Het door jouw hieronder aangehaalde http://www.digicomparison.com/ verkoopt zelf niet maar verwijst alleen door en is ook nog eens onoverzichtelijk. Ook Conrad.DE levert dus niet in NL (althans de laatste keer dat ik probeerde, geld trouwens ook voor conrad.be) maar verwijst je doodleuk door naar de NL-site.
Inmiddels is het er wel via bepaalde websites (bv Conrad.nl en Bol.com) maar voor iets kwalitatief fatsoenlijks behoorlijk duur, en zelfs de simpele dingen zijn verhoudingsgewijs duur zeker in vergelijking tot een simpele FM-ontvanger waarvoor je destijds leuke leer elektronica zelfbouw-setjes kon kopen voor basisschoolleerlingen.

De lokale elektronica-winkels hebben het in ieder geval niet en dat duurt zeker nog wel een jaar of 5. Tot die tijd zal de aandacht toch voornamelijk uit gaan naar HD-TV en dergelijke, uiteraard via de kabel. Daar heeft de gemiddelde consument belangstelling voor, dus dat verkoopt. Na die 5 jaar wordt 4K-TV misschien betaalbaar dus dan stapt men over naar de volgende hype. Radio is tegenwoordig slecht achtergrond-opvulling, om de stilte weg te duwen waar we tegenwoordig 'last' van hebben. De tijd dat radio echt hot was zijn voorbij, dat was tussen 1930 en 1990.

Gezien de geluidskwaliteit niet gaat verbeteren, immers immers zelf schrijf je Maurits van Baerle zelf

Bovendien moeten stations sowieso rekening houden met dat veel mensen radio luisteren met ander achtergrondgeluid of op mini transistorradiootjes met speakertjes van drie centimeter.

en eymey

Stations willen graag hun herkenbare 'sound' houden, ook via andere kanalen dan FM.

Daarom moet de winst komen van nieuwe zenders, maar als die tussen het geweld van populaire zenders (zoals 538, Slam!FM, Scary Joe, 100%NL en Radio 10 Gold) als niche-zender onvoldoende inkomsten kunnen genereren om te blijven bestaan (zie bv het faïllisement van Arrow Classic Rock of het niet-bestaan van bv een country-zender) dan heb ik weinig hoop, zeker voor degenen met een iets andere smaak als mainstream (wat mij betreft zenden genoemde stations allemaal dezelfde bagger uit).

Kortom, wat mij betreft komt die DAB(+) radio er pas op zijn vroegst als FM er helemaal uit gaat en dan nog zie ik meer in Digital Radio Mondiale + of iets soortgelijks op de kortegolf. (NL nieuws luisteren in ZO-Azië al is tegen die tijd er ook daar waarschijnlijk internet beschikbaar en is kun je daarmee het nieuws zien.) Het viel me trouwens op dat er daar ook een blinde driehoek is ingepland voor de interessante gebieden van de Eu (Zuid Duitsland, Oostenrijk, Griekenland, ...) en Turkije.

[gertvdijk]

Als ik een nieuwe DAB+ radio ga kopen, is dan een Band III ontvanger voldoende of moet het een dual-band (Band L + Band III) ontvanger zijn om deze en toekomstige Nederlandse zenders te kunnen ontvangen?

[Maurits van Baerle]

Er zijn wel plannen geweest om digitaal op de L-band in Nederland te gaan uitzenden (voor lokale omroepen) maar is nooit echt van de grond gekomen. De houder van die vergunningen (die ze voor één euro hadden gekregen wegens gebrek aan belangstelling) heeft ze inmiddels weer teruggeven.

Er spelen eigenlijk twee factoren een rol. De frequenties op de L-band zijn niet erg gunstig waardoor het bereik erg klein is. Dat maakt het alleen geschikt voor kleinschalig lokaal gebruik terwijl dat nou juist meestal stations zijn die weinig te besteden hebben. Daarnaast speelt er een soort kip-ei probleem. Er zijn weinig L-band stations in de wereld, waardoor de meeste fabrikanten alleen band III ondersteunen, waardoor het weer onaantrekkelijk is om op de L-band te gaan uitzenden.

De kans dat iemand ooit nog op de L-band in Nederland wil gaan uitzenden is niet erg groot.

[Reactie gewijzigd door Maurits van Baerle op 24 juli 2024 05:35]

[Arnout]

Ontvangst is nogal slecht in de Randstad. Heb nu een wekkeradio met DAB+, ik kon analoge FM beter ontvangen dan DAB. Als je geen goede ontvangst hebt is het niet om aan te horen.

[Maurits van Baerle]

Er zijn op dit moment synchronisatieproblemen. De kracht van DAB is dat het signaal van verschillende masten kan combineren tot een sterker signaal. Dat is een stuk robuuster dan FM waar dat juist zou gaan storen maar werkt alleen als ze allemaal exact in sync zijn.

Die synchronisatie wordt op dit moment nog ingeregeld waardoor er, juist in gebieden als de Randstad waar je vaak meerdere masten tegelijk kunt oppikken, op dit moment storing is. Dit is waarschijnlijk binnen een paar dagen allemaal goed afgesteld. Het is tenslotte allemaal nog geen 24 uur in de lucht.

[_Thanatos_]

Wat is het verschil tussen DAB en DAB+ dan eigenlijk? En waarom is DAB niet goed genoeg? En waarom is het uberhaupt beter dan FM?

[Inkjet]

DAB gebruikt de oude MP2 codering. DAB+ gebruikt AAC en biedt extra foutcorrectie, waardoor er minder kans is op storende bijgeluiden. Bij de originele versie zijn die namelijk te horen als de ontvangst niet goed genoeg is.

De techniek is verder hetzelfde. In een DAB multiplex heb je typisch 128 kbps kanalen, waarin 116 kbps MP2 audio wordt doorgegeven, en 12 kbps data met bv. titelinformatie. Bij DAB+ gebruikt men vaak 64 kbps kanalen in een verder gelijke multiplex. In zo'n kanaal wordt een audiostream/data extra beveiligd met R/S codering, waardoor ongeveer 56/7 kbps overblijft voor de audio met tekst of afbeeldingen. Deze audio klinkt normaal gesproken beter dan de 116 kbps van DAB. Maar wel in de helft van de bandbreedte.

Het is technisch mogelijk DAB en DAB+ te mixen op dezelfde multiplex. Ook kanalen met beeldinformatie zijn mogelijk. De uitzendtechniek blijft verder gelijk.

Voordeel boven FM is dat er geen bijgeluiden ontstaan door zwakke ontvangst of storingen. Verder kost een multiplex met diverse stations veel minder zendvermogen/stroom dan een set FM-netwerken voor evenveel stations. Over de geluidskwaliteit kun je discussieren. Als voldoende bandbreedte wordt gegeven aan de audio kan het beter klinken dan FM. Bij de oude DAB is dat meestal niet het geval. DAB+ is efficienter, dus is er meer kans op voldoende kwaliteit.

[Reactie gewijzigd door Inkjet op 24 juli 2024 05:35]

[Maurits van Baerle]

Eigenlijk heeft DAB+ alleen maar voordelen boven DAB. Veel efficiënter dus meer stations in dezelfde ruimte, betere geluidskwaliteit, betere foutcorrectie, geavanceerdere data diensten etc. etc.

De enige reden dat je nu nog wel ergens DAB ziet is omdat in sommige landen er in het verleden al veel DAB ontvangers verkocht zijn die geen DAB+ ondersteunen. In het Verenigd Koninkrijk zijn er naar schatting zo'n 10 miljoen DAB radio's die niet naar DAB+ geupgrade kunnen worden. Dan ga je als zender dus niet zo snel alleen op DAB+ zitten omdat je veel luisteraars mist.

In die landen gaat een overstap van DAB naar DAB+ dus meer tijd kosten. In Nederland speelt dat eigenlijk niet omdat DAB hier altijd experimenteel is geweest. Er was al snel duidelijk dat DAB+ zou komen dus heeft de overheid daar op gewacht. Daardoor is er amper publiciteit aan gegeven en zijn er dus weinig oude DAB radio's in gebruik.

[Bananenplant]

Hoe werkt dat eigenlijk qua antenne als je zo'n radio in een oude auto zet...?

[SebasFM]

Pioneer heeft enkele DAB units voor in de auto. Als ik de handleiding daar van lees, heb je een aparte DAB antenne hier voor nodig. Geen idee waar je die moet laten. Heeft iemand hier al ervaring mee?

[Maurits van Baerle]

Er zijn redelijk wat DAB+ inbouwradio's te krijgen. Veel komen standaard met een plakantenne die je op je ruit kunt plakken. Die werken alleen vaak niet erg geweldig.

Het beste zijn echte dakantenne's, eventueel gecombineerd met FM antenne. Op Dabonwheels kun je de verschillende types vergelijken. Op Conrad zie ik er ook wel een paar staan. Of bijvoorbeeld deze actieve DAB en FM dakantenne op Amazon.de ziet er ook wel aardig uit.

Iemand in Het grote DAB+ digitale radio topic heeft overigens dezelfde vraag gesteld en die heb ik hetzelfde antwoord gegeven. Dat is misschien een betere plek om dit te bespreken aangezien dit artikel natuurlijk morgen alweer oud nieuws is!

[Reactie gewijzigd door Maurits van Baerle op 24 juli 2024 05:35]

[mafvisje]

Het kan interessant worden als er een goedkope usb-ontvanger word uitgebracht die op de computer aangesloten kan worden. Je kunt dan naar kwalitatief goede radio luisteren zonder er bandbreedte van je internetaansluiting word verbruikt.

[Soldaatje]

Dat moet je wel heel weinig bandbreedte hebben.
En dat kan nu ook al met Digitenne, vraag me dus af hoe dat zich verhoudt tot DAB+.
Vraag me ook af of FM niet beter blijft op een mobieltje ivm accu-duur.

[eymey]

64 kbit AAC+ is stukkkkken beter dan radio via Digitenne.

Radio via Digitenne zit vol met mpeg audio compressie artefacten. 64 kbit AAC+ klinkt gewoon 'strak'. Dit heb ik zelf vergeleken aan de hand van 3fm.

[i-chat]

ik zie het misschien nog wel gebeuren dat kpn stopt met het uitzenden van radio over dvb-t en in plaats daarvan een dab+ module in zijn box zet, dat scheelt hen wellicht een heel kanaal waardoor ze dus weer extra tv zenders kunnen aanbieden zonder dat het hen iets kost...

[Inkjet]

Radio op Digitenne is 160 kbps in de antieke MP2 codering. Toen de BBC met DAB begon, dat ook met MP2 werkt, vond men dat minder dan 256 kbps 'pushing things a bit' was.

[chrisborst]

Ik weet niet wat voor internetverbinding jij hebt, maar een normale radiostream zal echt nul invloed hebben op je verbinding. In NL heb je geen limiet, dus dat is ook geen probleem. En tegenwoordig hebben de meeste streams een prima kwaliteit.

[Stoney3K]

Ik weet niet wat voor internetverbinding jij hebt, maar een normale radiostream zal echt nul invloed hebben op je verbinding. In NL heb je geen limiet, dus dat is ook geen probleem. En tegenwoordig hebben de meeste streams een prima kwaliteit.

Het kost je wel een partij dataverkeer. Vooral als je een prepaid internetaansluiting hebt kan dat nogal aantikken.

[Slurpgeit]

Zoiets? \[RTL-SDR] De 25 euro allesontvanger

[r2504]

25 euro... die dingen bestel je in China voor amper 7 euro !

[ignitem]

Zoiets, kost je 20 euro
Noxon DAB+ USB stick

[MrvdB]

Die USB ontvangers zijn er inderdaad al genoeg. En zeker op locaties waar men geen internet radio toestaat(lees actief blokkeert) omdat het de bandbreedte van het bedrijf flink zou beïnvloeden kan dit een goede uitkomst zijn. Het is in ieder geval beter dan dag in dag uit naar de internetradio luisteren via je mobiel. Mocht het dadelijk zo ver zijn ga ik eens kijken of ik zo'n ding op de kop kan tikken.

[Bananenplant]

Hoe zit dat met publieke en regionale zenders? Commerciële zenders vind ik namelijk niet echt boeiend, radio 1 en 4 vind ik genoeg voor onderweg .

[SebasFM]

Die zenden al zeker een jaar of twee uit in de Randstad in "ouderwetse" DAB standaard, dus niet DAB+.

[eymey]

Jammer. De 'ouderwetse' DAB standaard is net zo slecht als radio via Digitenne. Dus voor de publieken hoef ik voorlopig nog geen DAB+ radio te halen......

[Maurits van Baerle]

De landelijke publieke zenders gaan per 1 september over naar DAB+

De DAB+ vergunningen voor regionale omroepen zijn ook al verdeeld. Uiterlijk in 2016 komen er nog eens tussen de 5 en 18 'bovenregionale' zenders bij, afhankelijk van welke regio je woont. Als je op de grens van twee regio's woont dan zou je tegen die tijd zelfs wel 63 zenders op DAB+ kunnen ontvangen, het grootste deel daarvan zit niet op FM dus het aanbod in de ether wordt enorm vergroot

[Reactie gewijzigd door Maurits van Baerle op 24 juli 2024 05:35]

[eymey]

Iin Almere Stad Oost is/was het sowieso al feest met FM en DVB-T .

Het zal toch niet zo zijn dat straks, tot groot verdriet van vriendinlief, er weer een leuke antenne op zolder komt?

Iig, thanks voor de info.

Nu alleen nog een DAB+ opvolger voor:

http://www.bol.com/nl/p/s...-zilver/9000000005914360/

en

http://www.bol.com/nl/p/s...dio-wit/9000000005997550/

Beide apparaten ben ik zeer fan van: Er komt een (voor zulke radio'tjes) erg goed geluidje uit met zelfs wat bas. En de wekkerradio is lekker simpel, geeft 'gezellig' oranje backlight (ipv 24/7 van die onzalige rode cijfers), dcf tijd, etc.

[Stoney3K]

Als je op de grens van twee regio's woont dan zou je tegen die tijd zelfs wel 63 zenders op DAB+ kunnen ontvangen, het grootste deel daarvan zit niet op FM dus het aanbod in de ether wordt enorm vergroot

Is er ook al nieuws over kavels op FM die er dan uit gaan?

Goed kans dat FM dan meer vrij komt voor lokale zenders en ander niet-commerciëel gebruik.