NPO staakt op 15 september 2015 radiouitzendingen op middengolf

De Nederlandse Publieke Omroep stopt op 15 september volgend jaar met uitzendingen op de middengolf. Volgens de NPO, die van de overheid fors moet bezuinigen, zijn de kosten voor het in de lucht houden van NPO Radio 5 te hoog geworden en zijn er voldoende alternatieven voor AM.

Tegenover de Volkskrant laat NPO-directeur Radio Jan Westerhof weten dat de zendmasten voor radio-uitzendingen op de middengolf zijn verouderd en vervangen moeten worden. Deze operatie zou veel geld gaan kosten. Door de uitzendingen, momenteel alleen nog NPO Radio 5, op AM te staken, kan de publieke omroep tot 1,2 miljoen euro per jaar besparen. De NPO heeft daarom besloten om op 15 september 2015 zijn uitzendingen op AM te staken.

Westerhof stelt verder dat de hoge zendmasten die voor de middengolf nodig zijn zeer veel stroom verbruiken en daarmee milieuonvriendelijk zijn. Jaarlijks zou er tot 3 miljoen kWh aan elektriciteit bespaard kunnen worden als de masten niet langer worden gebruikt. Momenteel zijn er nog twee kleine religieuze zenders actief op AM, maar het is de vraag of zij de kosten voor modernisering van de zendmasten kunnen ophoesten.

Volgens de NPO zijn er inmiddels voldoende alternatieven voor de middengolf. Zo wordt de FM-band nog tot minimaal 2023 benut, maar de publieke omroep heeft geen recht op een plaats op FM voor NPO Radio 5. De zender zal vermoedelijk zijn toevlucht moeten nemen tot dab+, de nieuwe digitale radiostandaard waarop vrijwel alle publieke en commerciële zenders inmiddels zijn te vinden.

Reacties (101)

[349686]

Toevallig werk ik bij 1 van die twee religieuze zenders. Die overigens alleen op dinsdag en zondag uitzendt (en andere kerkelijke feestdagen). Wij gaan nog 5 jaar door met de AM uitzendingen, omdat de masten (2 palen met een kabel ertussen) daarna weg moeten . maar zien ook dat steeds meer mensen via internet meeluisteren. Wat wel een voordeel is van de middengolf is het uitzendvermogen. De mast staat in Bloemendaal en de (lokale) zender is te horen tot in Friesland. Gek genoeg draagt het naar het noorden heel ver, maar naar het zien is het zo weg.

[janbrede]

Radio Bloemendaal heeft een zender in eigen beheer, de andere twee huren zenders in Lopik (Maria) en Flevoland (Groot Nieuws Radio). Die laatste zender zendt ook Radio 5 uit. Ik kan me voorstellen dat die zender uit 1980 aan het einde van zijn levensduur is. Maar dat betekent dus dat Radio 5 nauwelijks nog in de auto te beluisteren is want veel autoradio's ondersteunen nog geen DAB+, en vervanging is niet altijd mogelijk (veel auto's hebben vast ingebouwde radio's). Nog een paar jaar terug moesten we terugvallen op deze zender toen de FM-zenders van Lopik en Smilde uit de lucht waren wegens brand (ze hebben toen zelfs nog een zender in Engeland gehuurd die de BBC buiten gebruik gesteld had!).

[antiekeradio]

ja dat was de oude zender van de BBC world service, waar ik totdat die uitgeschakeld werd dagelijks naar geluisterd heb op mn oude wekkerradio.. prima ontvangst en veel interessantere programma's dan op de NL zenders... beide is tegenwoordig helaas nvt geworden

[provinciaaltje1]

sinds wanneer is dinsdag een kerkelijke feestdag?

[Maurits van Baerle]

Het grote probleem is dat uitzenden op AM enorme vermogens kost. In het geval van Radio 5 gaat het om zo'n drie miljoen kWh op jaarbasis. Je betaalt dus een fikse elektriciteitsrekening voor een steeds verder krimpende groep luisteraars.

Er is vorig jaar besloten de AM zenders twee jaar eerder uit te schakelen, dat scheelt miljoenen die toen meteen geïnvesteerd konden worden in het versneld uitrollen van de DAB+ multiplex van de NPO.

[Reactie gewijzigd door Maurits van Baerle op 23 juli 2024 19:40]

[Trommelrem]

Zou er uberhaupt nog iemand zijn die naar de AM luistert? Het voordeel van AM was toch dat het tegen de ozonlaag weerkaatst ofzoiets, zodat je er veel langere afstanden mee kunt afleggen? Volgens mij gebruikt men voor de langere afstanden veel liever internetradio...

[LeonM]

Deels correct.

De modulatie methode (AM = Amplitude Modulatie) zorgt niet voor de reflecties in onze atmosfeer, de frequentie wel. Vanwege historische redenen worden AM omroepstations op relatief lage frequenties uitgezonden. Deze lage frequenties (zeg alles lager dan 30MHz) worden door de verschillende lagen in de atmosfeer onder de juiste condities terug gereflecteerd naar de aarde, waardoor je zeer lange afstanden kan afleggen.

Zie hier en hier

En inderdaad, met de huidige stand van techniek is het veel makkelijker (en goedkoper!) om zulke lange afstanden via internet te doen.

[Trommelrem]

Interessant. Dus door lage frequenties te gebruiken konden we communiceren met "Batavia" destijds. Zonder afhankelijk te zijn van tussenstations, post en eventuele boycots van tussengelegen landen.

[Reactie gewijzigd door Trommelrem op 23 juli 2024 19:40]

[Maurits van Baerle]

Volgens mij werd er geen gebruik gemaakt van de middengolf. Daarmee mag je blij zijn als je 1500 KM haalt. Om de "Gordel van Smaragd" te bereiken zaten ze volgens mij in de Long Wave band.

[Prlwytzkowsky]

Ja, iets dat ze tegenwoordig "VLF" noemen, waarop nu bijvoorbeeld alle radiogestuurde klokken gelijk worden gezet. (DCF77). In Kootwijk stond een machinezender van het Alexanderson-type en in Indië (Malabar) werd een Poulsen lichtboogzender gebruikt. Die laatste had een vermogen van 3,6 megawatt. VLF wordt nog steeds gebruikt door oa. Loran C en diverse duikbootcommunicatiekanalen. De langegolf is in Frankrijk nog steeds in gebruik door France Inter op 162 kHz met een 2 megawatt zender. Daarnaast ook nog Radio Monte Carlo, Europe 1 (Feitelijk staat die zender in Duitsland) en niet te vergeteten Radio Luxemburgs Franstalige uizendingen.

De middengolf wordt langzaam maar zeker uitgefaseerd uit kostenoverwegingen maar vergeet niet hoe eenvoudig het is om een middengolfzender te maken. Ook een ontvanger is simpel te bouwen. Vergeet dat laatste maar wel voor FM en helemaal voor DAB. We komen er vast nog wel eens achter dat het niet zo'n goed idee was al die zenders op te doeken...

[mae-t.net]

De lange golf werkte, maar had wel zeer hoge zendvermogens nodig (en Kootwijk was bovendien geen ideale locatie). Later is gebleken dat je met iets hogere lage frequenties, de korte golf, onder omstandigheden juist verder kwam (in theorie kom je niet verder dan de horizon, maar korte golven blijken uitstekend te blijven reflecteren).

Samenvattend: met lange en korte golven kom je buiten je eigen continent, met de frequenties er tussenin lukt dat minder goed, maar de dekking van een middengolfzender is wel groter dan die van een FM-zender (eigenlijk: ultrakortegolfzender) omdat laatstgenoemde daadwerkelijk maar tot de horizon gaat.

[Reactie gewijzigd door mae-t.net op 23 juli 2024 19:40]

[RoJan]

Klopt helemaal. Maar eigenlijk is AM iets wat in Nederland gelijk staat aan MW. Wij gebruikten vroeger de Middengolf en daar kwam later pas FM bij. Die radio's hadden dan AM en FM, waarbij dan 'AM' de aloude middengolfzenders weergaf. De korte- en langegolfzenders waren alleen te beluisteren op speciale, duurdere, radio's die deze golven lieten horen. Dus ondanks dat AM iets anders is dan de Middengolf, is het voor de gemiddelde radioluisteraar 'van vroegâh' hetzelfde.

[RoJan]

Dat is korte golf. AM ('middengolf') werd voor de komst van FM veelal gebruikt op transistorradio's. Die hebben nu echt allemaal FM, voor zover ze nog gebruikt worden. AM lijkt me iets waar je met een gerust hart vanaf kunt stappen.

[mae-t.net]

Behalve dat de zender waar het hier om gaat, radio 5, simpelweg niet op FM zit, zijn ook de ontvangstdekking (honderden tot duizend kilometer in geval van middengolf) en de mogelijkheid tot volledig stroomloze ontvangst (denk noodsituaties - ze kunnen dan wel zeggen dat je altijd batterijen in huis moet hebben of een apparaat met een zwengel - bij DAB kan je straks beter een hometrainer neerzetten - AM ontvangst lukt desnoods met geïmproviseerde onderdelen nog) goede argumenten om tenminste 1 zender op AM te laten.

[Reactie gewijzigd door mae-t.net op 23 juli 2024 19:40]

[Videopac]

Er worden hier twee dingen door elkaar gehaald, namelijk:
- de frequentie waarop uitgezonden wordt: lange golf, middengolf, korte golf, ultra korte golf
- de techniek waarmee uitgezonden wordt AM (amplitudo gemoduleerd) en FM (frequentie gemoduleerd)

Dit staat los van elkaar, al is er bij radio voor gekozen om de FM techniek toe te passen in het ultrakortegolfgebied.

Lagere frequenties worden meer door de zwaartekracht aangetrokken en buigen dus meer met het aardoppervlak mee waardoor het bereik groter is.

[Pmf1971]

dat laatste stukje struikelde ik over. Pardon? Meer effect van zwaartekracht? Denk je dat langere golven zwaarder zijn? Of langzamer bewegen?

BULL.Shit.

Het feit dat MW en LW veel verder dragen is omdat de ionosfeer reflecterend werkt voor deze frequenties en de golven dus richting aardoppervlak terugkaatst.

EM golven/deeltjes jakkeren altijd met lichtsnelheid en zwaartekracht van de aarde is zo zwak dat het effect hiervan verwaarloosbaar is. EM straling wordt idd afgebogen door zwaartekracht maar wil dat aantoonbaar effect hebben dan moet het object die de straling buigt behoorlijk massief zijn, minstens een aantal zonsmassa's.

[Reactie gewijzigd door Pmf1971 op 23 juli 2024 19:40]

[antiekeradio]

Ook wat jij schrijft is BULL.Shit Pmf1971.

Langegolf/LW en middengolf/MW hebben géén groter bereik door weerkaatsing van de ionosfeer. Dit effect treedt enkel en alleen op bij golflengtes tussen de 60 en pakweg 12/10 meter, en is dus enkel van toepassing op de kortegolf/KW banden. Bovendien is het effect en de frequentie waarop gewerkt kan worden zeer afhankelijk van atmosferische condities en de tijd van de dag (stand van de zon).

[Reactie gewijzigd door antiekeradio op 23 juli 2024 19:40]

[kzin]

Lage frequenties worden niet door de zwaartekracht aangetrokken, of althans niet in een mate dat we er voordeel bij hebben. Ze planten zich hoofdzakelijk in een rechte lijn voort. Dat de radio-uitzendingen op de middengolf te ontvangen zijn in een groot deel van europa komt door reflectie tegen de E-laag. Omdat de laag niet zo hoog hangt (ca 100 km), en er geen multi-hop mogelijk is (reflectie tegen de aarde) is het bereik van de middengolf beperkt tot een enkele reflectie, dus een paar honderd kilometer. (wikipedia)

[Bonez0r]

Lagere frequenties worden meer door de zwaartekracht aangetrokken en buigen dus meer met het aardoppervlak mee waardoor het bereik groter is.

Is dat niet gewoon diffractie (langere golven buigen makkelijker om objecten dan kortere golven (zelfde ook bij geluids- en watergolven)?

edit: Ook niet dus. Zie reactie van LeonM hieronder. Het komt dus door reflectie van de golven tegen lagen hoog in de atmosfeer.

[Trommelrem]

Dat was het inderdaad. MW en LW.
Als de ontvangende partij niet eens meer AM heeft, dan heeft het sowieso geen nut om erop te uitzenden. Geen enkele moderne autoradio heeft nog LW en MW.

Wordt er in Nederland nog op de LW uitgezonden?

[The Zep Man]

Als de ontvangende partij niet eens meer AM heeft, dan heeft het sowieso geen nut om erop te uitzenden. Geen enkele moderne autoradio heeft nog LW en MW.

Tot zover ik zie hebben de meeste (alle?) radio's van JVC nog ondersteuning voor LW en MW. Hetzelfde voor bijvoorbeeld Pioneer. Dit is niet zo verbazingwekkend: als de hardware voor FM aanwezig is, dan zijn de kosten en moeite laag om ook ondersteuning voor AM toe te voegen.

Het gaat er niet om of moderne auto(radio's) het ondersteunen. Het gaat erom of mensen het gebruiken. Als te weinig mensen dat doen, dan is het niet interessant genoeg om de dure infrastructuur voor AM (LW en MW) aan te houden.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 23 juli 2024 19:40]

[RoJan]

Plus dat de geluidskwaliteit echt niet meer van deze tijd is. De geluidskwaliteit op de MW (Nederland heeft voor zover ik weet nooit uitgezonden op de LW) is abominabel vergeleken met die op FM. Maar je kunt dan weer wel volstaan met één zender per land. Aangezien die zender nu vervangen moet worden lijkt dat me hét moment om ermee te stoppen.

[antiekeradio]

"Nederland heeft voor zover ik weet nooit uitgezonden op de LW" -> eg wel.. o.a. via station Radio Kootwijk op de veluwe. Nederland heeft nog steeds rechten om 1 langegolf omroepzender te exploiteren (160kHz) maar daar wordt dus al vanaf 1950 geen gebruik meer van gemaakt.

bron zie o.a. http://www.middengolf.info/radio_kootwijk.htm

[The Zep Man]

Maar je kunt dan weer wel volstaan met één zender per land. Aangezien die zender nu vervangen moet worden lijkt dat me hét moment om ermee te stoppen.

Heb je wel eens LW en MW afgescand in Nederland? De hoeveelheid zenders uit Duitsland en Frankrijk is aanzienlijk.

[Maurits van Baerle]

De LW zenders vallen anders bij bosjes. Volgens mij gaan de Duitsers de laatste volgend jaar uitschakelen. De Britten hebben er nog één (BBC Radio 4 op 198 kHz*) maar die draait op een antieke versterker waar al jaren geen onderdelen voor gemaakt worden. De verwachting is dat als die kapot gaat ze hem niet meer gaan vervangen.

Ik dacht dat in Frankrijk AM alleen nog gebruikt werd om sommige gaten in de FM dekking op te vullen (vanwege de dekkingsverplichting van Radio France). Aangezien de Fransen FM aan het verbeteren en DAB+ aan het uitrollen zijn weet ik niet hoe lang die nog in de lucht blijven.

_{* Er is een urban myth dat Britse nucleaire onderzeeërs, die soms hele lange perioden niet boven water komen en dus geen radio oppikken, altijd eerst kijken of het moederland niet vergaan is in een derde wereldoorlog in de tussentijd door te kijken of Radio 4 nog in de lucht is. Het schijnt niet waar te zijn maar is wel een leuk verhaal}.

[Reactie gewijzigd door Maurits van Baerle op 23 juli 2024 19:40]

[mae-t.net]

Dat broodje aap zou een kern van waarheid kunnen hebben, in die zin dat een zender met een groot bereik, goed geschikt is om zo nu en dan een geheime boodschap door te geven.

[RoJan]

Ik bedoelde eigenlijk één frequentie per zender per land. Dus 1 frequentie voor Radio 5, waar er op de FM wellicht 4 of 5 nodig zijn. Maar je hebt gelijk.

[-iemand-]

Hier kan je (oa) alle AM zenders die we in Nederland kunnen ontvangen luisteren:
http://websdr.ewi.utwente.nl:8901/

Gewoon inzoomen op het linker stukje van de band en de juiste frequenties zoeken (+ modulatie op AM zetten)

[Maurits van Baerle]

Steeds meer radio's (zeker in het sub €100 segment) zijn tegenwoordig opgebouwd rond één chipje die in één klap FM-RDS en DAB+ afhandelt. Daar zit eigenlijk nooit meer AM in.

Wil je dat dan wel ondersteunen moet je er dus een aparte AM module bijplaatsen. Dat kan natuurlijk maar maar betekent meerkosten voor iets waar weinig mensen nog gebruik van maken.

[Carfanatic]

het aanbod aftermarket autoradio's met dab+ is voorlopig erg beperkt en qua prijs ook weinig interessant.

ook bij nieuwe auto's is het nog geen gemeengoed, bij een doodnormale vw polo is het bijvoorbeeld een extra van bij €200.

[Maurits van Baerle]

Hhmm... vrijwel alle bekende merken voor aftermarket autoradio's hebben tegenwoordig DAB+ radio's in het assortiment. De meeste autofabrikanten leveren tegenwoordig ook af-fabriek DAB+ radio's.

Alleen moeten de importeurs die vaak nog naar Nederland halen. NL was vrij laat met DAB+ in vergelijking met veel andere Europese landen dus had het weinig zin om ze hier ook te leveren. Nu de DAB+ campagne een paar maanden geleden gestart is zal dat wel snel veranderen. De producten zelf bestaan immers al lang.

[ATS]

Anders haal je toch gewoon een DAB+ / FM adaptor unit? Je eigen FM zender in de auto die gewoon DAB+ (of line) doorgeeft.

[Dj Neo Ziggy]

Ook de meeste Sony's doen het ook nog: zoals de MEX-BT3800u

[evilution]

Sorry, maar de middengolfontvangst van die moderne "ontvangers" is kut met peren. MW luisteren doe je op een buizenbak van 40 jaar oud. Dan kom je er achter dat er op MW nog aardig wat te beleven is.

[beerse]

Volgens mij heeft Nederland nooit publieke zenders op de lange golf (LW) gehad. Daar is Nederland te klein voor: Met een middengolf zender (MW) kan het hele land zo ongeveer bestreken worden.

Kijk maar eens op de oude (buizen) radio's met daarop de blokjes en zender-namen zoals 'hilversum' (of zelfs Hilversum1 en Hiversum2) Die staan altijd bij de middengolf. Voor de lange golf geen NL zenders.

En om echt ver te komen was er ooit de WereldOmroep op de korte golf (SW), met gerichte uitzendingen per gebied.

[antiekeradio]

hoi zie mijn reactie op RoJan, Nederland heeft wel degelijk langegolf omroepzenders gehad. Meerdere zelfs. Maar sinds 1950 wordt het niet meer gebruikt. antiekeradio in 'nieuws: NPO staakt op 15 september 2015 radiouitzendingen op middengolf'

[beerse]

Leuk te weten en informatief. Jammer dat ik je (hier) geen punten kan geven.

Overigens meteen duidelijk dat langegolf bedoeld was voor de uitzendingen naar Nederlands Indië. Een mooi voorbeeld van uitzenden rond de aarde.

[ByteBuster]

Vroegah aan boord hadden wij ook SkyRadio op de brug aanstaan..
leuk om te horen die file meldingen op de oceaan

[webcamjan]

En dan volgt nu een bericht voor de scheepvaart.

Vlissingen hoek van holland zuid bij zuidwest 8, overige gebieden west 9.

Die goeie oude tijd.

En wat horen we heden ten dage.: Justin Bieber heeft weer een vriendinnetje, blijf luisteren voor het laatste nieuws.

Ja niets zeggende berichten hebben het helemaal gemaakt de laatste jaren, die zeldene keer dat ik radio luister weet en weer precies waarom ik ermee gestopt ben.

[kluyze]

Was het niet zo dat je bij AM geen/minder last had van het doppler effect bij bewegende zend/ontvangst stations zoals een schip op zee of een vliegtuig in de lucht?

Ik herinner me dat ik ooit een aansturing gemaakt heb om het doppler effect te compenseren bij het ontvangen van een binnenkomend satelliet signaal (aanpassing van de grondfrequentie) omwille van de beweging van de satelliet.

[Mizgala28]

Luister jij maar eens onderweg in het buitenland naar radio via internet, meeste doen dat niet maar het is wel een feit.

[Speeder]

Ehm, kortegolf is FM, lange en middengolf is AM. Hoe hoger de frequentie hoe korter de golf wordt

[HansvDr]

Ehm, kortegolf is FM, lange en middengolf is AM. Hoe hoger de frequentie hoe korter de golf wordt

Ultra Korte Golf is onze FM band. 87.5 tm 108 MHz. Korte golf gaat van 1.8 tm 30 MHz

[Justin013]

Om het nog specifieker te stellen: FM noemen we ook wel VHF, en FM is band II AFAIK.

[Speeder]

Het gaat om het principe maar idd onze FM-band is VHF, UHF is richting de 400 MHz en hoger.

[Anoniem: 18078]

Al die namen veranderen als de frequentie met een 3 begint. 30 Khz t/m 300 Khz is LF, 300 Khz t/m 3 Mhz is MF, 3 Mhz tot 30 Mhz is HF, 30 Mhz tot 300 Mhz is VHF, 300 Mhz tot 3 Ghz is UHF, 3 Ghz tot 30 Ghz is SHF enz enz enz.

[Anoniem: 18078]

de korte golf loopt van +/- 2 Mhz t/m 30 Mhz, en dat zijn behoorlijk lange golven, van zo'n 150 meter tot 10 meter. De middengolf (+/- 500 Khz t/m 1600 Khz) zit daar net onder. Op al deze frequenties wordt AM gebruikt voor de gewone luisteraar. FM gebruiken zou kunnen, maar daar wordt niemand vrolijk van omdat FM een behoorlijk breed signaal is en er dus weinig zenders op passen. Voor FM-stereo moet je zo'n 200 Hz per kanaal aanhouden en dus passen er maar 5 zenders per Mhz, in totaal zouden er op de korte golf dus zo'n 140 zenders passen, maar dan kun je de korte golf dus niet meer gebruiken voor nuttige zaken.

De FM-band (87,5 t/m 108 Mhz) is, zoals HansvDr al schreef, de Ultra-korte-golf-band en die rare naam komt alleen maar voort uit het feit dat in de tijd dat ze de lage banden een naam gaven, niet beter wisten dan dat golven van 150 t/m 10 meter korte golven waren. De frequentie's die hoger (en dus korter) waren, werden in die tijd niet gebruikt, waardoor we nu dus met die rare namen zitten. Intussen zijn frequentie's boven de 900 Mhz (golven van centimeters) en nog veel hoger al heel erg normaal.

[Sorcerer8472]

Zonde, toch het einde van een tijdperk. Maar vernieuwing is belangrijk
We zitten ook al niet meer op de kortegolf. Was toch grappig om in het buitenland gewoon Nederlandse radio te kunnen luisteren, op veel plekken over de hele wereld (5955 kHz, was dat 'm niet? )

Maargoed, volgens mij is er nu bijna niks meer op kortegolf en middengolf qua Nederlandse omroepen?

[Trommelrem]

Hoe zouden ze dat met tunnels doen? Een medewerker van het GVB vertelde in een duister verleden (voordat er mobiel bereik was in de metrotunnels) dat er een wettelijke verplichting was om AM 747 in tunnels uit te zenden, zodat er eenwegcommunicatie mogelijk was in geval van calamiteiten. Is die wettelijke verplichting inmiddels aangepast naar FM of UTRAN?

[ThinkPad]

FM-repeater?

Ik weet uit ervaring dat de Gotthard tunnel (Zwitserland, 16,4km) een eigen radiozender heeft:

Voordat men de tunnel inrijdt staat er duidelijk een radiozender aangegeven. Naast de muziek wordt er op deze zender ook informatie over de tunnel gegeven, advies over gewenst rijgedrag en bij calamiteiten de benodigde informatie. Dit gebeurt in zowel het Engels, Frans, Duits als Italiaans.

http://nl.wikipedia.org/wiki/Gotthard-wegtunnel

[Reactie gewijzigd door ThinkPad op 23 juli 2024 19:40]

[Trommelrem]

Gevonden:

http://www.bselec.com/pro...o-rebroadcast-system.html

Met break-in faciliteit op alle frequenties. Dus geen noodzaak meer om een specifieke zender als calamiteitenzender te definieren. De wettelijke verplichting van AM 747 zal ongetwijfeld zijn aangepast naar FM 87-108 MHz

Wat is trouwens de reden dat Europese autoradio's per 0,5 MHz gaan en dat Noord-Amerikaanse autoradio's per 2 MHz gaan op de FM-band?

[Reactie gewijzigd door Trommelrem op 23 juli 2024 19:40]

[janbrede]

Je bedoelt waarschijnlijk 0,05 MHz (50 kHz) en 0,2 MHz. Dat komt door het raster van frequenties dat verschillend is. In Europa in principe 0,1 MHz (maar je had wel eens afwijkende zenders, bv. Goes zat vroeger op 87.85). In de VS 0,2 MHz op oneven raster, dus 88.1, 88.3 enzovoort.

[webcamjan]

Het is nog ietsje anders en dat is hier in Europa bijvoorbeeld 96.2, 96.4 evt wat in de USA weer 96.1, 96.3 zou worden.
Was altijd leuk met import radio's en hun voorkeur zenders, dat ging dus niet. automatisch zoeken lukte dus ook niet omdat je er continu naast zat omdat een lock niet lukte.
Vroeger verbaasde ik me daar ook al over wat daar de reden voor was.

[Treenaks]

Historie

http://en.wikipedia.org/wiki/FM_broadcast_band heeft details (het stukje "Center frequencies")

[Sorcerer8472]

In veel tunnels in Nederland wordt al FM uitgezonden. Zo kun je in de A2-tunnel bij Utrecht naar NPO-radiozenders blijven luisteren dankzij een FM-repeater.

Naast FM-repeater hebben ook de mobiele netwerken er 2G/3G-repeaters trouwens. Ook gok ik dat er C2000-dekking is door repeaters, maar dat weet ik niet zeker.

[Reactie gewijzigd door Sorcerer8472 op 23 juli 2024 19:40]

[G-bird]

Maargoed, volgens mij is er nu bijna niks meer op kortegolf en middengolf qua Nederlandse omroepen?

Mijn mooie digitale grundig wereldontvanger is binnenkort ook obsolete. Het einde van een tijdperk.

In het verleden kon je in het buitenland altijd de wereldomroep ontvangen ongeacht waar je was. Je moest alleen de frequenties weten.

[Sorcerer8472]

Ach, je kunt nog altijd naar de Chinese wereldomroep luisteren en basislessen Chinees voor Engelssprekenden volgen via de kortegolf. En meer geweldige dingen.

Helaas wordt het wel steeds minder. Vergelijkbaar met hoe radiozendamateurisme ook flink aan het afnemen is (ondanks het veel soepeler worden van examens, het droppen van de morse-eis voor kortegolf, etc.). Het steeds eenvoudige en goedkoper beschikbare (draadloze) internet maakt een hoop overbodig...

[Anoniem: 14038]

En gaat die band dan vrijgegeven worden?
Voor radio amateurs of commerciële partijen?

[robertpNL]

Er zijn 12 zogenoemde kavels beschikbaar op de middengolf. 9 zijn in gebruik door 538 (in Limburg), Groot Nieuws, Maria en wat kleinere bereik frequenties door Quality Radio (zenden Jazz heel lokaal uit meen ik). 3 zijn er vrij en beschikbaar voor commerciele omroeporganisatie.

Het Agentschap Telecom (onderdeel van Economische zaken) heeft eerder dit jaar deze rest frequenties beschikbaar gesteld d.m.v. een veiling. Geïnteresseerden konden zich inschrijven en eventueel een vergunning krijgen voor gebruik. Resultaat: niemand reageerde.

Heel logisch: een middelgolf frequentie is duur in onderhoud (de masten moeten worden vervangen), kost veel stroom en je krijgt vanuit de overheid ook nog de plicht om digitaal (DAB+) uit te zenden. Dus als beginnende omroep is het niet interessant. Ook omdat het middengolf is, dus slechte kwaliteit, commercieel niet interessant.

[Sorcerer8472]

Hm, in hoeverre ging het om digitaal uitzenden via de middengolf? Dat kan ook namelijk. Maar inderdaad, kost allemaal nogal wat stroom; middengolf reikt ver, maar er is ook redelijk wat demping doordat de golf telkens deels "door de aarde" heen moet.

Met digitale middengolf zou de kwaliteit en dekking wel hoger moeten zijn bij hetzelfde vermogen:
http://en.wikipedia.org/w...and_digital_transmissions

[Maurits van Baerle]

Er wordt inderdaad wel een beetje geëxperimenteerd met digitale uitzendingen op de middengolf middels DRM maar dat zul je in Europa niet zo snel zien. Dat is meer voor erg uitgestrekte gebieden de moeite waard.

Daarom is India er mee bezig en gaan er af en toe stemmen op om het in Australië te proberen. Alle grote steden hebben daar gewoon DAB+ maar voor de absurd grote en dunbevolkte outback kan dat niet uit. Dan is DRM een logischer oplossing.

[MadMarky]

Wie luistert er eigenlijk nog naar AM? Schepen op zee misschien?
FM zendmasten hebben een (zo goed als) landelijke dekking en als alternatief heb je altijd nog streaming via internet, dus waarom zou AM met zijn lage geluidskwaliteit nog nodig zijn?

[mdrop]

Inderdaad wordt er nog geluisterd door mensen die aan de rand van het verzorgingsgebied zitten, en meestal komt de grens van het verzorgingsgebied eerder in zicht dan de daadwerkelijke grens van Nederland waardoor bepaalde mensen op de AM of een alternatief zijn aangewezen.

Daarbij wordt er in Nederland naar mijn idee zeer inefficiënt gebruikt gemaakt van de FM frequenties door de grote wildgroei aan steunzender de laatste jaren ipv een wat hoger vermogen op een fatsoenlijke manier weg te sturen of lokale omroepen in een bepaalde gedeelte van de band te plaatsen. Zo hebben we hier in de omgeving (grensstreek Overijssel) alleen al 5 lokale omroepen te ontvangen die ieders minimaal 2 (tot 4) frequenties bezitten, lijkt me niet heel efficient.

[Carfanatic]

ik heb een aantal oudere collega's die er graag naar luisteren in hun bus.

[Anoniem: 18078]

Oudere mensen. Radio 5 zend hoofdzakelijk 50's en 60's muziek uit. En dat zijn juist de mensen die gewoon een oude buizenradio aanzetten en waarvoor DAB+ en internetradio veel te modern is.

[Anoniem: 363533]

Nou..ligt eraan. Zelfs in een dichtbevolkt gebied hier rond Leiden hebben we af en toe moeite om Radio 1 en 2 op de zender te houden op FM. 'Vroegah', toen we nog AM radio's hadden was ten eerste de ontvangst veel beter en ten tweede was de geluidskwaliteit een stuk beter. FM kraakt hier bij tijden. Probleem is dat er te veel radiostations dicht op elkaar zitten qua frequentie waardoor de ene zender de ander zit te verstoren.

Ik wil niet zeggen dat de AM masten moeten blijven, het is een verouderd systeem dat nu te veel geld gaat kosten...maar er worden hier de laatste tijd in Nederland door de overheid wel meer dingen gepresenteerd die 'beter, nieuw en goedkoper' zijn maar in de praktijk alleen maar 'duurder en nieuw' zijn terwijl de kwaliteit daalt.

En streaming op internet is natuurlijk nog niet van toepassing voor autoradio's en/of kleine mobiele radio's. Ja..je kan het op je telefoon 3G/4G doen, dan ben je zo door je maandelijkse datalimiet heen dus dat is ook niet echt een optie.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 363533 op 23 juli 2024 19:40]

[mae-t.net]

Een van de antwoorden staat al in het artikel: mensen die radio 5 willen luisteren en dat niet via internet kunnen doen. Daar zijn in de avond daadwerkelijk interessante programma's op (wetenschap, gevolgd door buitenland en cultuur).

[jsnl]

Ik luister nog vrijwel elke dag op Middengolf, ja inderdaad NPO Radio 5 (Radio 5 Nostalgia).
Deze zendt alleen via Middengolf (bij nitwits AM geheten) uit als je mobiel bent.

Betekent dat je na sept. 2015 aangewezen bent op de zenders waarvan er een gros in een dozijn gaat, zoals je die op VHF (bekend als FM) aantreft, want praktisch alle regionale/lokale zenders kopieren van elkaar, het gros in een dozijn principe. Nederland is gewoon heel erg goed in pulp-radio!

Overigens AM staat voor Amplitude Modulatie, FM voor Frequentie Modulatie, niet voor de frequentie waarop wordt uitgezonden (dus alleen de wijze van uitzending).
Middengolf (AM) = ong. 520 tot 1600 kHz
VHF (FM) = ong. 88 tot 108 mHz
VHF (DAB+) = ong. 175 tot 220 mHz

[the_leonater]

Tja, volgens mij wordt er ook al heel wat bezuinigd op FM.
Tot voor 2 jaar geleden kon ik alle zenders in mijn auto ontvangen.
Tegenwoordig valt skyradio weg en radio 2 (wat normaal de beste dekking had) begint ook al soms te storen.
Tegenwoordig luister ik naar de belgische Qmusic, die is wel normaal te ontvangen, (zelfs nog met de antenne ingeklapt) want de nederlandse versie kan ik helaas niet ontvangen.

Het enige wat een beetje redelijke dekking heeft is DAB volgens mij.

[Justin013]

Ik weet niet waar je ergens woont dan, want sinds een goeie twee maanden is de landelijke Qmusic van Nederland gewoon te ontvangen in Limburg (Qmusic Limburg). Tussen 13.00 in de middag en 9 uur in de ochtend zenden ze gewoon het landelijke programma uit, de uren in de ochtend zijn er vanwege regionale verplichtingen..

[jjeggink]

Tegenwoordig valt skyradio weg en radio 2 (wat normaal de beste dekking had) begint ook al soms te storen.

Zodra Sky wegvalt ben je volgens mij over het randje van de wereld gedonderd, die zender is toch wel zo verschrikkelijk hardnekkig.

[Anoniem: 621414]

Tegenwoordig valt skyradio weg en radio 2 (wat normaal de beste dekking had) begint ook al soms te storen.

Dat ligt een beetje aan de regio waar je zit denk ik.
Ik rijd de laatste tijd veel rond in Amersfoort en omstreken, en daar zijn veel radiozenders slecht te ontvangen. (NPO2, NPO3, SlamFM, 538)
Volgens een klant had dit te maken met veel ander radioverkeer in de lucht, wat dat precies voor verkeer was wist de beste man niet te vertellen.

Misschien dat "het luchtruim" gewoon te vol begint te raken, en dat zenders elkaar storen? (net als je met WiFi hebt in een flatgebouw.)

[macaidwin]

1,2 miljoen/jaar?? Om 1 radio zender op de AM in de lucht te houden?

[Maurits van Baerle]

Klopt, en dat gaat vrijwel geheel op aan de stroomrekening. AM is erg inefficiënt. Daarom is er dus ook gekozen om het versneld uit te schakelen nu het aantal luisteraars zo is teruggelopen. Een zinnige besparing.

[Anoniem: 18078]

Uitzenden op de middengolf is niet eens zo inefficient, maar het probleem is dat de antenne groot moet zijn. 747 Khz is 402 meter. Om een goede antenne hiervoor te maken moet die toch wel de helft zijn, dus 201 meter. Daar staan voor zover ik weet in Zeewolde 2 reusachtighe antennemasten voor.
Ter vergelijking, voor het uitzenden van een zender in de FM-band (+/- 3 meter) heb je dus een antenne nodig van 1,5 meter. Meer antenne-elementen betekend meer uitstraling met hetzelfde vermogen. Met die kleine antennes die je voor FM nodig hebt kun je er makkelijk een stuk of 50 aan 1 mast hangen en heb je dus maar een klein vermogen nodig om veel vermogen uit te stralen. Als je voor 747 Khz 50 antennes neer wilt zetten staat zo'n beetje heel Nederland vol.

Het voordeel van de middengolf is dan wel weer dat het signaal veel verder reikt, je kunt heel Nederland bereiken met 1 zender. In de FM-band heb je om heel Nederland te bereiken diverse zenders nodig die heel hoog opgesteld staan. Wat dat betreft is de middengof dus stukken efficienter.

[Maurits van Baerle]

Je hebt gelijk dat de antennes absurd groot moeten zijn. Maar het kostenprobleem met de 747 kHz is het vermogen. Het gaat om zo'n drie miljoen kWh op jaarbasis. Radio 5 op de middengolf zend uit met 400 kWatt. 400.000 watt voor één radiostation in mono!

Ter vergelijking, 400 kWatt is vijf keer zoveel als alle 24 DAB masten van de NPO bij elkaar. En die 24 masten kunnen ook nog eens tot 18 radiostations tegelijk in stereo uitzenden.

Het komt er grofweg op neer dat Radio 5 in mono op de middengolf 90 keer zoveel vermogen nodig heeft als de stereo versie van Radio 5 op DAB+.

[Reactie gewijzigd door Maurits van Baerle op 23 juli 2024 19:40]

[jjeggink]

De muziek die Radio 5 uitzend is in het algemeen toch überhaupt geen stereo

[mae-t.net]

Ook voor de spraakuitzendingen (wetenschap en cultuur) is stereo niet nodig. Bij FM krijg je het er gratis bij, bij DAB kan je stereo in theorie uitwisselen tegen betere geluidskwaliteit of meer zenders.

Overigens is die 90 keer een mijnsinziens onzin (pasen vermenigvuldigd met eerste kerstdag geeft een gloeilamp, klopt echt).

Er kan in elk geval van een factor 5 gesproken worden, daarna houdt de vergelijking een beetje op.

Wat de antennes betreft: het soort en de grootte van de antenne hebben natuurlijk wel degelijk invloed op het benodigde vermogen. Ik heb eerlijk gezegd even geen idee wat de gain is van de hier gebruikte antenne, maar daar is ongetwijfeld voor een compromis gekozen.

[Reactie gewijzigd door mae-t.net op 23 juli 2024 19:40]

[Maurits van Baerle]

Die factor 90 is gebaseerd op dat je 18 stereo DAB stations kunt uitzenden voor één vijfde van het vermogen van dit enkele mono AM station.

Maar, het is inderdaad grofweg. Als je alle DAB stations in mono zou uitzenden gaat het om een factor 180, zend je maar negen DAB stations uit gaat het om een factor 45. In werkelijkheid zenden er voorlopig tien radiostations uit op de publieke DAB Mux dus is het richting een factor 50.

Waar het om gaat is dat de kostenverhouding tussen de twee distributiemethoden compleet zoek is als je kijkt naar de kosten voor dit enkele radiostation.

[Broekventje]

Mijn DAB radio gaat maar 16 uur mee op 3 c batterijen. Metingen bleken uit te wijzen dat een DAB radio 7 tot 10 maar zo veel stroom gebuiken dan analoge radio's aan het lichtnet. Als er 100.000 radio's staan te spelen dan is dat ook een aanzienlijk stroomverbruik.

Maar als je het vergelijkt met een Ziggo decoder waarmee je radio luistert via een versterker, dan valt dat stroomverbruik van een DAB radiootje weer in het niet.

[Maurits van Baerle]

7 tot 10 maal meer stroom verbruiken klinkt als erg achterhaalde cijfers. Dat was inderdaad ooit een probleem, inmiddels vrijwel niet meer.

Chipsets van de laatste jaren geven zelfs zo'n 30% lager stroomverbruik met DAB+ dan FM-RDS aan. De nieuwste generatie halveert het stroomverbruik nog eens.

[mae-t.net]

Ja wacht even, de chipsets hebben voor DAB een lager verbruik dan voor FM via dezelfde chipset.... Maar pak je een dedicated FM chipset dan ben je opeens wel véél zuiniger.

En nou kom je qua energie opgeteld misschien nog niet uit op het verbruik van de AM-zender, maar batterijen zijn toch wel een stuk milieuongunstiger en onhandiger dan een vaste stroomaansluiting. Bovendien is het voor nood erg onhandig dat je je radio steeds aan moet zwengelen of dat je meerdere sets batterijen op voorraad moet houden.

Overigens kun je simpele AM-ontvangers met maximaal 1 transistor zelfs gewoon voeden uit deenergie van de zender (wel met verminderd bereik en hooguit oortelefoonsterkte). In geval van nood dus geen batterij of zwengel nodig.

[Reactie gewijzigd door mae-t.net op 23 juli 2024 19:40]

[Broekventje]

Ik heb dab+ radio's van het laatste jaar, de oudste is een jaar en de nieuwste enkele maanden. Heb jij daadwerkelijk gemeten? Hoeveel analoge en digitale radio's?

[Sorcerer8472]

Bijna landelijk hè. In Hulsberg staan steunzenders voor Midden- en Zuid-Limburg

Daar is 747 te ontvangen op 1251 kHz.
1008 kHz op 891 kHz.

Als ik het me goed herinner dan hè

[Eddy_BE]

Uitzenden in AM is heel inefficient. De zenders zenden uit in AM omdat dan heel simpele radio ontvangers kunnen gemaakt worden.
Als je het spectrum van Amplitude Modulatie bekijkt, dan zie je een carrier en 2 zijbanden. Die carrier neemt 50% van het vermogen, en daar zit geen informative in. Gewoon stroom verlies. Die carrier is nodig om goedkope radiotjes te kunnen maken.
Dan zijn er nog 2 zijbanden links en rechts van de carrier, met elk dezelfde (muziek) informative. Dus laat je de carrier weg, en 1 zijband kan je heel wat energie besparen. Dat heet dan SingleSideBand (SSB). Die gebruikt ofwel de UpperSideBand of de Lower Side Band zijband Zend amateurs gebruiken deze modulatie vorm veel. Maar de ontvangers zijn complexer. (Je moet de draaggolf/carrier in de ontvanger heel juist genereren)

[cool1971]

Die ouwe van mij luistert steevast in de auto naar het gepiep en gekraak van radio 5 maar ja de man is 74 sterker nog volgens mij staat de radiowekker ook op AM.

[mcDavid]

Nou dan weet je wat je hem voor zijn verjaardag kunt geven: Een DAB+-wekker!