Inleiding
Samengevat
De QN85A van Samsung is een Neo QLED-tv; dat houdt in dat het een lcd-tv is met een quantumdotlaag voor een groter kleurbereik. Hij is voorzien van een miniledbacklight, die het contrast van het ips-lcd-paneel verbetert. Hij draait op Tizen en wordt geleverd met een afstandsbediening die zichzelf met zonnecellen kan opladen. De tv heeft goede kijkhoeken, een antireflectielaag en een lage inputlag. Het toestel biedt helaas geen ondersteuning voor Dolby Vision; het populairste hdr-formaat, met metadata, van dit moment. Ook geeft het geen Dolby Atmos- en DTS-geluid weer.
Televisies met een oledpaneel bieden een prachtige beeldkwaliteit, maar hebben ook een paar duidelijke nadelen. Samsung produceert zeer veel oledpanelen, maar alleen in kleine maten voor in telefoons, tablets en laptops. Voor televisies biedt Samsung een alternatief in de vorm van de QLED-modellen, die een hogere helderheid kunnen leveren dan oledtelevisies. Dit zijn lcd-televisies die gebruikmaken van quantumdots en, in het geval van de Neo QLED-serie, een miniledbacklight.
In deze review bekijken we de 55"-versie van de Samsung Neo QLED QN85A, een iets goedkopere variant van de eerder door ons besproken QN95A. De QN85A is voorzien van een 4k-scherm met een antireflectiefilter. De miniledbacklight maakt volgens Samsung een helderheid van maximaal 1500cd/m² mogelijk, waardoor bij veel omgevingslicht een goed (hdr-)beeld mogelijk is. Ook voor gamers is dit model interessant, doordat 4k-beelden met maximaal 120fps kunnen worden weergegeven. Bovendien is er ondersteuning voor variabele framerates en kun je, met zwarte balken boven en onder, het beeld in de beeldverhoudingen 21:9 en 32:9 weergeven.
:strip_exif()/i/2004862762.jpeg?f=imagearticlefull)
Volgens Samsung wordt het geluid van het 60W-luidsprekersysteem aangepast aan de plaats van objecten in beeld. Ook kunnen de luidsprekers in de tv samenwerken met een Q-Symphony-soundbar van Samsung. Het smart-tv-gedeelte draait op Samsungs eigen Tizen-besturingssysteem en hiermee kun je het beeld van je telefoon naast het televisiebeeld weergeven.
Samsung biedt voor zijn klanten een streamingdienst aan: TV Plus. Hierop zijn 38 kanalen met gratis content te bekijken. De door ons geteste 55"-versie is op het moment van schrijven te koop vanaf zo'n 1000 euro. Daarnaast zijn er grotere maten van 65, 75 en 85 inch. Deze moeten op het moment van schrijven respectievelijk 1350, 2750 en 4450 euro opbrengen.
De 55"-versie van de QN85A is daarmee zo'n 375 euro goedkoper dan de QN95A met dezelfde beeldmaat. Om die lagere prijs mogelijk te maken, levert de QN85A iets in aan helderheid, is het luidsprekersysteem wat minder uitgebreid en mist de tv de externe One Connect Box, die de QN95A wél heeft.
Uiterlijk en aansluitingen
De miniledbacklight heeft niet alleen voordelen voor het beeld, maar maakt ook een plattere behuizing mogelijk. Op het dikste punt is de tv 27mm dik. Dat is een stuk dikker dan een oled-tv, maar toch ziet het geheel er strak uit. De randen zijn van geborsteld metaal gemaakt en voorzien van een schuine kant. De rand onder het scherm is wat hoger, maar doordat Samsung daar een zwarte strip metaal op heeft geplakt, valt dat pas op als je de tv aanzet.
Rechtsonder zit een uitstulping waarop het Samsung-logo is afgebeeld. Ook zitten er een statusled, infraroodontvanger en lichtsensor in. De QN85A staat op een rechthoekige metalen voet die matglanzend is afgewerkt. Ondanks de centrale verbinding kan de televisie niet op de voet worden gedraaid; helaas is de naar ons idee handige draaivoet volledig uit de mode geraakt. Wel is de voet voorzien van een handig klepje aan de achterkant waarmee kabels uit het zicht kunnen worden gehouden.
De achterkant van de tv is gemaakt van zwart plastic met daarin horizontale ribbels. Er zijn over de hele breedte sleuven in de achterzijde aangebracht. Die hebben verschillende hoogten en zijn bedoeld om kabels in vast te klemmen. Dat werkt goed met het netsnoer, maar de meeste HDMI-kabels zijn te dik en passen dus niet.
Aansluitingen
De QN85A wordt geleverd met een handig afneembaar netsnoer van drie meter. Dat komt goed van pas als je de tv wilt ophangen. Ook is het bij muurmontage handig dat alle aansluitingen onder een hoek van 90 graden zijn geplaatst, zodat je normale kabels met rechte stekkers kunt gebruiken. Het slot voor de CI+-module zit achterop en moet eerst door de gebruiker op de daarvoor bestemde plek worden geklikt.
Alle andere connectors zitten in een uitsparing. Bovenaan zitten twee USB-aansluitingen, waarbij de onderste bedoeld is voor een harde schijf waarmee programma's kunnen worden opgenomen. Er is een HDMI 2.1-aansluiting, poort vier, waarmee 4k-beelden met maximaal 120fps kunnen worden weergegeven. Poort drie kan ook 4k met 120fps weergeven, maar daarbij gaat wel kleurresolutie verloren. De overige aansluitingen kunnen 4k-beelden met maximaal 60fps weergeven. Poort drie is, als enige, voorzien van een enhanced audio return channel, waarmee geluid de tv uitgestuurd kan worden. Daaronder zit een netwerkaansluiting en daaronder zitten twee f-connectors voor satelliet. Onderaan zit een antenneconnector die geschikt is voor kabel en Digitenne.
Tizen en afstandsbediening
De QN85A draait op Tizen. Dit besturingssysteem is, net als Android TV, op Linux gebaseerd. Het homescreen van Tizen wordt als overlay over het lopende beeld heen getoond. Hiermee leek het op webOS van LG, maar dat besturingssysteem is overgestapt op een homescreen dat het hele scherm beslaat. Nieuw dit jaar is Multi View, de mogelijkheid om verschillende beelden naast elkaar op het scherm te tonen. Zo kun je bijvoorbeeld YouTube of het scherm van je telefoon naast het live televisiebeeld laten zien.
De interface van Tizen ziet er overzichtelijk uit en de belangrijkste functies laten zich makkelijk vinden. Er waren tot voor kort advertenties in de interface te zien, maar daarmee lijkt Samsung sinds enige tijd gestopt te zijn. Officieel zijn er geen beloften gedaan over het wegblijven van de advertenties, dus het kan zijn dat ze terugkeren, maar het lijkt erop dat we in ieder geval voorlopig van de nogal opvallende reclame in de interface af zijn.
We vinden de interface wat minder fijn werken voor powerusers. Doordat de geavanceerde instellingen niet via shortcuts bereikbaar zijn, moet je steeds via het homescreen navigeren. Bovendien is de indeling van het instellingenmenu wat minder duidelijk dan bij andere merken. Zo zijn er nogal veel instellingen onder Algemeen geplaatst. Naar ons idee was het slimmer geweest om ze in hoofdcategorieën te verdelen.
Samsung is begonnen met een eigen gratis streamingdienst: TV Plus. De app hiervoor is standaard geïnstalleerd en biedt op dit moment in Nederland 38 kanalen. Dat waren er vorig jaar nog maar 27 en dus zijn er in relatief korte tijd 11 bijgekomen. Toch vinden wij het aanbod nog altijd niet bijster interessant, maar smaken kunnen uiteraard verschillen. Je kunt niet de app van de tv verwijderen, maar wel het icoon van het homescreen halen.
Afstandsbediening
De afstandsbediening is dit jaar vernieuwd en heeft een paar belangrijke wijzigingen ten opzichte van vorig jaar. Op het eerste gezicht ziet het apparaatje er wat goedkoper uit, doordat het niet langer van metaal is gemaakt, maar van zwart plastic. Het maakt niet langer gebruik van AA-batterijen, maar is nu voorzien van een oplaadbare accu. Door de veranderingen is het lichter geworden; het weegt zo'n 60 gram en voelt daardoor minder luxe aan in de hand.
De accu kan worden opgeladen door middel van de USB-C-aansluiting aan de onderkant. De hiervoor benodigde kabel wordt niet meegeleverd, maar dat zal voor de meeste gebruikers geen probleem zijn, omdat de remote zichzelf kan opladen door middel van een zonnecel op de achterkant. Als je hem dus af en toe een tijdje op z'n kop legt, hoeft hij nooit aan de lader. Hij hoeft niet bij een raam te liggen, want een normale hoeveelheid (kunst)licht in de huiskamer is voldoende om de accu op te laden. Er verschijnen meldingen in beeld als het accuniveau laag is. Als je de remote een minuut aan de lader hangt, kan hij volgens Samsung weer een week mee.
De afstandsbediening heeft een ingebouwde microfoon voor spraakopdrachten en heeft dit jaar knoppen gekregen voor Multi View en TV Plus. Het apparaat is niet voorzien van cijfertoetsen, waardoor kanaalnummers invoeren erg omslachtig gaat. Wel compenseert Tizen hier enigszins voor door de meestgebruikte kanalen te tonen. Het ontbreken van een knop voor externe ingangen vinden we erg onhandig; deze moeten via het menu worden geselecteerd.
Gaming en chroma-subsampling
De QN85A is een goede keuze als je games speelt op je tv, want er zijn veel features voor gamers aanwezig. Hij heeft een enkele HDMI 2.1-ingang met 48Gbit/s bandbreedte, die geschikt is om 4k-beelden met maximaal 120fps en in hdr weer te geven. Ook biedt hij ondersteuning voor variable refresh rate en AMD's FreeSync Premium Pro. Daarbij zijn framerates tussen 24 en 120fps mogelijk. Dankzij de 'auto low latency mode' schakelt de tv vanzelf over naar de spelstand, waarin de inputlag het laagst is.
Wat inputlag betreft, doet deze tv het bijzonder goed. Bij het weergeven van zowel 1080p60- als 3840p60-beelden heeft dit toestel een inputlag van 10ms. Bij het weergeven van beelden met 120fps zakt de inputlag zelfs naar 6ms. Daarmee behoort de QN85A wat dit betreft tot de beste televisies van dit moment. De oledmodellen van LG presteren ongeveer net zo goed, maar geen enkele televisie doet het echt beter.
:strip_exif()/i/2004653154.jpeg?f=imagenormal)
Samsung heeft de QN85A voorzien van een speciale Game Bar met het overzicht van de game-instellingen. Je kunt hier zien wat de huidige verversingsfrequentie is en of er een variabele framerate wordt gebruikt. Ook zie je hier of hdr actief is en kun je de aspectratio aanpassen om zo 21:9- en 32:9-signalen weer te geven. Vervolgens kun je bepalen hoe hoog op het scherm de letterbox moet worden weergegeven.
De Game Bar komt een beetje gimmicky op ons over, net als de Game Optimizer van concurrent LG. Wel worden we blij van het grote bereik van de variabele framerate waarmee alle verversingsfrequenties tussen 24 en 120fps worden ondersteund.
Chroma-subsampling
Het menselijk oog kan kleine helderheidsdetails veel beter waarnemen dan kleurdetails. Deze eigenschap wordt al sinds de begintijd van kleurentelevisie gebruikt om bandbreedte te besparen. Nog altijd maken alle videocodecs die worden gebruikt voor videodistributie, gebruik van chroma-subsampling, waarbij voor de kleurinformatie een lagere resolutie wordt gebruikt dan voor de helderheid. Ook uhd-tv's maken vrijwel allemaal gebruik van chroma-subsampling om bandbreedte te besparen bij de interne verwerking van 2160p60-beelden.
Bij het kijken naar video heb je daar geen last van, maar als je de tv inzet als monitor bij een pc of als je in het bezit bent van een gameconsole die 2160p60-beelden genereert, krijg je kleurartefacten in beeld te zien. Bijvoorbeeld bij kleine, zwarte letters op een witte achtergrond zie je dan valse kleuren bij pixels die kleurloos horen te zijn. Bij de QN85A kun je de volledige kleurresolutie behouden door in het menu te navigeren naar Instellingen > Algemeen > Beheer externe apparaten. Je kunt daar voor elke afzonderlijke HDMI-ingang HDMI UHD Color aanzetten, waarna 2160p60-beelden in hun volle glorie worden getoond. Zoals we op pagina 2 al aangaven, kan alleen poort 4 2160p120-beelden weergeven zonder chroma-subsampling.
Energiegebruik en geluid
Sinds 1 maart 2021 zijn er nieuwe energielabels voor televisies en andere huishoudelijke apparaten, zoals koelkasten en stofzuigers. Om de fabrikanten aan te moedigen om almaar zuinigere apparaten te ontwerpen, zijn de regels flink aangescherpt. Dit heeft tot gevolg dat alle televisies nu slechte labels als F en G dragen. Daarmee is het energielabel op dit moment een minder handig hulpmiddel om een energiezuinige televisie uit te kiezen. Als het goed is, komt daar in de toekomst verandering in, als het verbruik van televisies verder is teruggedrongen. Meer over dit onderwerp lees je in dit artikel.
De Samsung QN85A draagt energielabel F, maar ondanks de kleur op het label verbruikt dit model niet veel meer dan andere televisies met dezelfde beeldmaat. Ons 55"-testmodel verbruikt in de standaardmodus zo'n 75W gemiddeld, waarbij het scherm ongeveer 318cd/m² aan helderheid produceert. Als we het scherm afstellen op 250cd/m², daalt het verbruik naar 68W. Bij 120cd/m², een helderheid die 's avonds bij weinig omgevingslicht nog een goed beeld oplevert, daalt het gemiddelde opgenomen vermogen naar 52W. Daarmee is de QN85A in vergelijking met andere oled- en lcd-tv's erg zuinig. Als je de QN85A in de bioscoopmodus zet, de stand waarbij je de beste beeldkwaliteit te zien krijgt, loopt het verbruik op naar gemiddeld 75W, waarbij het scherm een helderheid van 286cd/m² heeft. De QN85A is voorzien van een omgevingslichtsensor waarmee je de helderheid van het scherm automatisch aan het omgevingslicht kunt laten aanpassen. Zo krijg je altijd een prima beeld en gebruikt de tv niet onnodig veel energie.
Geluid
Het audiosysteem van de QN85A bestaat uit zes luidsprekers. Aan de onderkant zitten aan elke kant een woofer en een tweeter die het geluid naar beneden uitstralen. Aan de achterkant zitten bovenaan twee middentoners die het geluid via een sleuf naar boven en naar opzij uitstralen. Samsung geeft een totaalvermogen van 60W op. We hebben geen enkele reden om te twijfelen aan dit getal, want de QN85A heeft een stevig maximaal volume. Ook blijft het geluid op hoge volumes goed klinken. Pas boven de 80 procent van het maximum hoor je duidelijk dat er veel compressie wordt toegepast om te voorkomen dat het geluid gaat oversturen.
Volgens Samsung maakt dit model gebruik van Object Tracking Sound, dat objecten in beeld moet volgen. In de praktijk konden we daar niet veel van terughoren. Het geluid klinkt door de luidsprekers aan de achterkant enigszins ruimtelijk, maar indrukwekkend is het allemaal niet. Sterker nog, doordat de tweeters onderin relatief dicht bij elkaar zijn geplaatst, is het stereobeeld alles behalve groot. De basweergave klinkt redelijk dynamisch, maar erg diep zijn de bassen niet.
Er is een zevenbandsequalizer om het geluid naar eigen smaak aan te passen, maar het effect ervan is beperkt. Zelfs met de schuiven helemaal in de bovenste of onderste stand valt er nauwelijks verschil te horen. Het ontbreken van Dolby Atmos-geluid is in deze prijsklasse raar, maar in de praktijk geen groot probleem, omdat de andere Dolby audiocodecs wel worden ondersteund. Het ontbreken van DTS-ondersteuning vinden we wel een duidelijk minpunt, omdat video's die van deze codec gebruikmaken, zonder geluid worden weergegeven.
Beeldeigenschappen
De meeste duurdere Samsung-modellen maken gebruik van een VA-beeldpaneel. Dit type lcd heeft een relatief goed contrast, maar biedt duidelijk minder goede kijkhoeken. De QN85A heeft echter een ips-paneel. Dit type lcd heeft over het algemeen goede kijkhoeken, maar een minder goede zwartweergave en daardoor een lager contrast.
De twee bovenstaande foto's zijn genomen met een identieke belichting, de linkerfoto recht van voren en de rechterfoto onder een hoek van 45 graden. We zien dat de helderheid onder een hoek wat terugloopt en ook is het beeld wat koeler van kleur. De kleurverzadiging blijft onder een hoek bekeken prima.
Het is bij lcd-televisies altijd een uitdaging voor de fabrikant om het licht van de backlight mooi uniform over het scherm verdeeld te krijgen. Om te demonstreren hoe goed de uniformiteit is, hebben we foto's gemaakt van een volledig wit scherm waarbij we hebben belicht voor middengrijs. Hierdoor zijn helderheidsverschillen op de foto extra duidelijk zichtbaar. De miniledbacklight van de QN985A doet z'n werk uitstekend. Alleen aan de randen en in de uiterste hoeken is het beeld een beetje minder helder verlicht. Dit valt bij normaal televisie kijken nauwelijks op.
Doordat Samsung bij dit model een ips-paneel heeft toegepast, is de zwartweergave een zwak punt. De bovenstaande foto's zijn genomen met de local dimming op de laagste stand, waarbij er feitelijk alleen gedimd wordt bij een volledig zwart scherm. Op de foto's is goed te zien dat zwart niet mooi zwart is. Met de local dimming op de hogere standen worden grote zwarte vlakken ook echt donker weergegeven, maar krijg je wel duidelijk halo's rond heldere objecten in beeld te zien.
Beeldverwerking
De beeldverwerking van de QN85A wordt verzorgd door de Neo Quantum Processor 4K. Samsung claimt dat je dankzij de gebruikmaking van deep learning 'altijd profiteert van de volledige 4k-resolutie'. Wij vinden de upscaling er prima uitzien, maar niet beter dan die van andere merken. Kunstmatige intelligentie of niet, we hebben nog geen upscaler op een televisie gezien die kan verbloemen dat we niet naar uhd-beelden kijken.
:strip_exif()/i/2004872456.jpeg?f=imagemedium)
Het aantal afzonderlijke 'beeldverbeteraars' is klein in vergelijking met andere televisies is deze prijsklasse. Tegenwoordig zijn de meeste televisies voorzien van een ruime hoeveelheid instellingen die bedoeld zijn om het beeld op te poetsen. De meeste van dit soort features doen alleen maar afbreuk aan de beeldkwaliteit en dus vinden we het zeker geen minpunt dat het er op de QN85A niet zoveel zijn. Als je kijkt naar beelden van matige kwaliteit, die er wat futloos uitzien, kun je de lichte delen met Contrastverbetering lichter maken en de donkere delen donkerder, zodat het beeld er wat levendiger uit gaat zien. Pas deze stand vooral niet toe op beelden van goede kwaliteit, want dan gaan er details in de hooglichten en schaduwpartijen verloren.
Er is een scherpteregeling zoals je die op de meeste televisies aantreft. Als het bronmateriaal goed is, kun je deze het beste op nul laten staan. Bij onscherpe beelden kun je er contrastovergangen mee benadrukken zodat ze er scherper uitzien. Spaarzaam toepassen, anders gaat het beeld er snel hard uitzien en worden er halo's zichtbaar.
De ruisonderdrukking is te vinden onder 'Beeldscherpte instellingen'. Dat is niet waar we deze functie zouden zoeken, maar de plek is op zich niet gek. Je kunt er immers de beeldscherpte, zoals altijd bij dit soort algoritmen, negatief mee beïnvloeden. Er is alleen een Auto-stand en er zijn geen aparte instellingen voor willekeurige ruis, zoals filmkorrel en compressieartefacten. De functie doet het prima en weet flink wat ruis weg te poetsen, maar dit gaat dus wel ten koste van de scherpte in beeld.
:strip_exif()/i/2004872458.jpeg?f=imagemedium)
Bewegende beelden kun je er scherper uit laten zien met beeldinterpolatie en de instellingen hiervoor zijn ook terug te vinden onder de 'Beeldscherpte instellingen'. Je kunt het algoritme tweaken met Trilvermindering en Wazigheidsvermindering. We gebruiken deze functie echter liever helemaal niet, omdat hierdoor, zoals altijd bij beeldinterpolatie, artefacten in beeld zichtbaar worden als er objecten in beeld over elkaar heen bewegen.
Er is ook blackframe-insertion aanwezig, onder de marketingnaam LED Clear Motion. Door de backlight te laten knipperen, worden de afzonderlijke beeldjes korter getoond. Hierdoor ontstaat er minder bewegingsonscherpte op je netvlies als je ogen over het beeld bewegen. Bewegend beeld ziet er zichtbaar scherper uit, maar je ziet de backlight duidelijk knipperen, waardoor het erg onrustig kijkt. Sony gebruikt de local dimming backlight op de duurdere modellen om het beeld in gedeelten donker te maken, zodat je geen flikkering ziet, maar deze feature is niet beschikbaar op de QN85A.
Metingen en hdr
Het contrast is zo'n beetje de belangrijkste eigenschap als het op beeldkwaliteit aankomt. Hoe meer contrast er in het beeld zit, hoe beter de kijkervaring. Doordat de QN85A voorzien is van een full array local dimming miniledbacklight, kan het eigen contrast van het lcd-paneel flink worden verbeterd. Er zijn 36 horizontale en 16 verticale zones voor een totaal van 576. Hoewel de local dimming in het menu niet volledig kan worden uitgeschakeld, heeft het er alle schijn van dat de backlight in de laagste stand niet wordt gedimd. Het ANSI-contrast, waarbij de helderheid van acht witte en acht zwarte vlakken van een schaakbordpatroon wordt gemeten, komt namelijk uit op 1466:1. Dat is precies wat je zou verwachten van het IPS-paneel waarmee de QN85A is uitgerust. Met de local dimming op de standaardstand komt het ANSI-contrast uit op 17.330:1 en op de hoogste stand op 19.649:1. De miniled-fald backlight doet dus prima z'n werk. In het ideale geval zou de local dimming ongezien z'n werk moeten doen, maar helaas zijn de overgangen tussen de afzonderlijke zones soms duidelijk zichtbaar.
Doordat het contrast op lokaal niveau niet zo hoog is, ziet het beeld er wel wat minder scherp uit dan bij een oled. Bij oledschermen kunnen de afzonderlijke pixels volledig worden uitgeschakeld, waardoor het contrast in een situatie met weinig omgevingslicht veel groter is. Als je kijkt met veel omgevingslicht, is de Q85A duidelijk de betere keuze. Oledtelevisies hebben over het algemeen flink last van reflecties in een fel verlichte kamer, waardoor het ervaren contrast flink kan afnemen. De Q85A is voorzien van een antireflectielaag die z'n werk prima doet. Zelfs met veel zonlicht in de kamer of onder felle tl-lampen ziet het beeld er hierdoor nog steeds goed uit.
We hebben de kleurweergave gemeten aan de hand van een serie grijstinten en met onze SpectraCal C6-colorimeter en Portrait Displays Calman color calibration software. Deze meting zegt meer over de kleurweergave dan metingen aan zeer verzadigde kleuren. Zolang de grijstinten de juiste helderheid hebben en geen kleurzweem vertonen, zal het grootste deel van de kleuren immers correct worden weergegeven.
/i/2004864662.png?f=imagenormal)
Van alle presets levert de Film-modus het beste resultaat op. Af fabriek is deze stand erg netjes afgesteld. Met een gemiddelde ΔΕ2000 van 1,7 liggen alle afwijkingen onder de grens van 3, waardoor ze met het blote oog onzichtbaar zijn. Ook het gammaverloop is zeer goed en volgt de 2,2-lijn goed. Met een kalibratie valt dus eigenlijk geen zichtbare winst te behalen.
De wat meer verzadigde kleuren meten we aan de hand van de kleuren van de ColorChecker-kaart, die sinds jaar en dag in de fotografie wordt gebruikt om de kleurweergave te controleren.
/i/2004864664.png?f=imagenormal)
Ook bij deze meting zien we dat de QN85A keurig is afgesteld. De gemiddelde ΔΕ2000 komt uit op slechts 2. Er zijn geen uitschieters die al te ver boven de 3 uitkomen, waardoor er met een kalibratie nauwelijks zichtbare winst valt te behalen.
- Grayscale - gemiddelde grijsafwijking
- Gemiddeld Delta E colorchecker
Hdr
De Samsung QN85A kan hdr weergeven in de formaten HDR10, HDR10+ en HLG, maar geen Dolby Vision. Dit is op dit moment het populairste hdr-formaat met dynamische metadata. Bij het ontbreken van Dolby Vision-ondersteuning wordt teruggevallen op HDR10. Hoewel dat er nog altijd mooi uitziet, is de Dolby-versie over het algemeen wat mooier. Samsung bespaart op de licentiekosten die Dolby in rekening brengt. We hebben nooit officiële bedragen gehoord, maar waarschijnlijk liggen de kosten ergens tussen de vijf en tien dollar per toestel. Gezien de hoge winkelprijs van dit model winden we dat Dolby Vision eigenlijk niet had mogen ontbreken.
Oled mag dan zwart perfect kunnen weergeven, de maximale helderheid van deze techniek loopt flink achter bij die van de duurdere lcd-modellen met fald backlight. Bij de QN85A loopt, net als bij oled, de maximale helderheid terug als het volledige scherm moet worden verlicht. Toch produceert deze tv flink meer licht en dat komt de hdr-weergave, zeker overdag, ten goede.
/i/2004864666.png?f=imagenormal)
In de stand Dynamisch wisten we een kortstondige piek, van enkele seconden, te meten van maar liefst 1968cd/m². Het beeld is in die stand echter veel te blauw. In de filmstand zien we beduidend minder felle pieken, maar nog altijd komt er duidelijk meer licht uit het scherm dan bij een oled. Bij een volledig wit scherm is de QN85A vele malen feller dan een oledtelevisie.
Bij het meten van hdr drukken we de afwijkingen niet meer uit in ΔΕ2000, maar gebruiken we ΔΕITP. Hiervoor is gekozen omdat ΔΕ2000 nooit is ontworpen om afwijkingen van licht uitstralende beeldschermen uit te drukken en er bij hogere helderheden grote afwijkingen optreden. Meer over dit onderwerp lees je hier en hier. De Film-modus levert, ook bij hdr, het beste resultaat op.
/i/2004864668.png?f=imagenormal)
Bij het weergeven moeten hdr-beeldschermen helderheidspieken die boven het maximaal mogelijke liggen, afkappen en weergeven met de piekhelderheid van het scherm zelf. Daarbij gaan dus details in de hooglichten verloren. Om wat meer detail in de helderste delen van het scherm te behouden, passen televisiefabrikanten een bepaalde mate van roll-off toe bij het knikpunt in de electro-optical transfer function. Dat is de functie die, vergelijkbaar met gamma bij sdr-beelden, bepaalt hoe fel een bepaalde signaalwaarde daadwerkelijk moet worden weergegeven.
Door deze roll-off van de helderheid ontstaan er wat grotere afwijkingen rond het kantelpunt. Dit zie je terug in de middelste grafiek. In de bovenste grafiek zie je de afwijkingen waarbij de helderheidsfout buiten beschouwing is gelaten. De gemeten kleurafwijkingen liggen gemiddeld onder een ΔΕITP van 3, waardoor ze met het blote oog niet waarneembaar zijn. In de middelste grafiek zijn helderheidsfouten wel meegenomen. Het kantelpunt is hier goed zichtbaar, maar de gemiddelde afwijking is nog steeds bescheiden, zodat het beeld goed overeenkomt met de intenties van de makers.
- Max helderheid HDR full screen
- Max helderheid HDR 5% window
- Gemiddelde ΔE ITP grayscale zonder luminance
- Gemiddelde ΔE ITP color checker zonder luminance
- Dekking DCI P3 kleurruimte
Conclusie
Samsung wil met de Neo QLED-modellen een alternatief bieden voor de oledtelevisies van alle andere merken. De QN85A is wat ons betreft het overwegen zeker waard. Hij is wat prijs betreft goed vergelijkbaar met de oledconcurrentie en biedt voor mensen die graag (hdr) willen kijken in een fel verlichte ruimte, een beter beeld. De maximale helderheid ligt namelijk een stuk hoger en bovendien is het beeld voorzien van een goede antireflectielaag. Ten opzichte van de duurdere Neo QLED-modellen biedt de QN85A net wat minder helderheid en wat minder contrast door het toepassen van een ips- in plaats van een VA-paneel.
De miniledbacklight werkt echter goed en weet het relatief lage contrast van het ips-paneel te verbeteren, maar in een donkere kijkruimte zijn er wel duidelijk halo's te zien. Ook ziet het beeld er, door het lage lokale contrast, duidelijk wat minder scherp uit, zeker in vergelijking met een oledtelevisie. De hdr-weergave is, door de hoge piekhelderheid, erg mooi, maar in deze prijsklasse mag ondersteuning voor Dolby Vision eigenlijk niet ontbreken.
Ook vinden we het jammer dat er geen Dolby Atmos-geluid wordt ondersteund. Het ontbreken van DTS-geluid vinden we een nog veel groter gemis, omdat video's die gebruikmaken van deze codec zonder geluid worden weergegeven. Voor gamers is de QN85A een zeer goede keuze dankzij een zeer lage inputlag en de ondersteuning van variabele framerates tot en met 4k120. Het Tizen-besturingssysteem had tot voor kort als minpunt dat er opzichtige advertenties in de interface werden getoond. Daar lijkt Samsung nu mee gestopt te zijn, maar er zijn op dit vlak geen beloften gedaan. Ze kunnen dus in de toekomst terugkeren; houd daar bij je overwegingen rekening mee.
:fill(white):strip_exif()/i/2004231282.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2004872110.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004872112.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004872108.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004872116.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004872118.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004872120.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004872144.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004872146.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004369878.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004369870.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004369876.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004369874.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004872298.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004872300.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004872302.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004872304.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004872306.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004369898.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004369894.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004369896.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004872598.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004872600.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004862774.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004862776.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004862778.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004862780.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004862782.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004862784.jpeg?f=imagegallery)
/i/2004864662.png?f=imagegallery)
/i/2004864664.png?f=imagegallery)
/i/2004864666.png?f=imagegallery)
/i/2004864668.png?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2004231258.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2005227786.jpeg?f=fpa_thumb)
/u/34200/crop6554f56fe2075_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1536190/crop61b07e75b1a15_cropped.jpg?f=community){kind=small}
amen./u/891441/crop61ade79ed95c1_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/62716/avatar.gif?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/216576/AlfaGT.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/340396/crop6586a98b8794e_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/52763/avatar.jpg?f=community){kind=avatar}
:strip_exif()/u/68185/crop5aacf7c17c46e_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/297932/Untitled.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/467778/crop5d7a5dd1f296a.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/284473/crop598caffe294d9.gif?f=community){kind=small}
/u/313859/crop5fe207cfa819e_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/753803/crop62a36e2076b68_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/376402/crop6053bacb2712b_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/15441/cat.gif?f=community){kind=small}
/u/189401/crop5a5e7beb70a42_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/41514/crop5c3b77c8badbf_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/13091/ATARI-logo.jpg?f=community){kind=logo}
:strip_icc():strip_exif()/u/13869/loc.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/992085/crop60fee70f06408_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/21712/crop668d500bcc980_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/102837/Windows%25208%2520logo.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/18479/crop5dc6a5310ec8f_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/7013/spunky_main.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1254/crop62d7043e9eea6.jpg?f=community){kind=small}
/u/197786/crop64b2f2dc4d188.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/561098/crop64e335d933903_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/403133/crop55f6a82e900d9_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/28892/flo.png?f=community){kind=small}