Inleiding
Samengevat
De Samsung QN95A is een 4k-televisie op basis van de lcd-techniek. Door de inzet van filters voor het scherm en een fald-backlight erachter, zijn de traditionele nadelen van lcd zo goed als weggewerkt en is het traditionele voordeel, de hoge helderheid, versterkt. Als je dit model kunt betalen en veel licht in je kamer hebt, moet je dit model zeker overwegen.
Hoewel Samsung in aantallen verreweg de grootste producent van oledschermen ter wereld is, maken de televisies van deze elektronicareus uitsluitend gebruik van lcd-panelen. LG is namelijk de enige fabrikant die grote oledpanelen maakt voor televisies en Samsung wil niet afhankelijk zijn van zijn grootste concurrent voor de levering van beeldpanelen. Wellicht komt daar in de toekomst verandering in, maar de modellen van dit jaar zijn nog allemaal voorzien van een lcd. Traditioneel hebben oledschermen een veel beter contrast en betere kijkhoeken dan lcd's, maar door het toepassen van local dimming en diffusiefilters zijn de tekortkomingen van lcd tegen te gaan.
In deze review bekijken we de Samsung Neo QLED Q95A, het nieuwe 4k-topmodel van Samsung, dat gebruikmaakt van vele minileds in een full array local dimming backlight, waardoor het niet alleen een groot aantal dimmingzones heeft, maar ook een veel hogere maximale helderheid dan met oled mogelijk is. Uiteraard maakt deze tv gebruik van quantumdots voor een groter kleurbereik en ook zijn de kijkhoeken aangepakt met een diffusiefilter. Om weerkaatsend licht in beeld tegen te gaan, is dit scherm voorzien van een laag die reflecties tegengaat, waardoor het prettiger kijken is in een ruimte met veel (dag)licht.
Door gebruik te maken van een miniledbacklight kon niet alleen de beeldkwaliteit worden verbeterd, maar kon de QN95A ook platter worden gemaakt. Daardoor kan hij bij muurmontage, door middel van de optionele muurbeugel, dichter tegen de wand worden gehangen. Er loopt slechts een enkele kabel naar de tv, doordat Samsung alle aansluitingen heeft ondergebracht in de One Connect Box, een los kastje dat je ergens uit het zicht kunt plaatsen.
:strip_exif()/i/2004352656.jpeg?f=imagearticlefull)
Nieuw van weggeweest is de optie om twee beelden naast elkaar op het scherm weer te geven, zodat je bijvoorbeeld tegelijk live-tv en een app kunt bekijken. De QN95A maakt gebruik van Samsungs eigen besturingssysteem Tizen. Je krijgt er een compacte afstandsbediening bij, met een beperkt aantal knoppen, die nu voorzien is van een oplaadbare accu. De remote kan zichzelf opladen door middel van zonnecellen aan de achterkant. De QN95A is verkrijgbaar in vier beeldmaten van 55 tot 85 inch. De door ons geteste 65"-variant was op het moment van schrijven voor zo'n 2800 euro te vinden in onze Pricewatch.
Uiterlijk en aansluitingen
Dat de QN95A is een dure televisie is, valt ook goed aan het uiterlijk af te zien. Het ontwerp is erg strak en de bezels rond het scherm zijn smal, waardoor ze nauwelijks opvallen. De randen rond de behuizing zijn mooi afgewerkt met donker geborsteld metaal. Het enige opvallende detail aan de voorkant is de uitstulping rechts onder het scherm waarop het Samsung-logo is afgebeeld. Ook vind je hier de infraroodontvanger, de omgevingslichtsensor en een statusled. Het scherm zelf is slechts 25mm dik, waardoor de tv heel vlak tegen de muur te hangen is.
De voet heeft eveneens een strak ontwerp waarbij gebruik is gemaakt van prachtig afgewerkt geborsteld metaal. De verbinding tussen de metalen voet en de tv is gemaakt van goedkoop ogend plastic, en het ontwerp ervan vinden we ook nogal uit de toon vallen bij de rest van de tv. Gelukkig is dit stuk plastic alleen te zien vanaf de zij- en achterkant. De achterkant van de tv is overigens ook van plastic gemaakt, maar doordat er een reliëf op is aangebracht, oogt dit van veraf best netjes.
Er zit slechts een enkele aansluiting op de achterkant van de QN95A. Deze is voor de One Connect Cable, waarmee de televisie met de One Connect Box verbonden wordt. De meegeleverde kabel is tweeënhalve meter lang. Hij is ongeveer even dik als een coaxkabel en is daarmee een heel stuk dikker dan de deels optische 'invisible cable', die Samsung in de afgelopen jaren gebruikte. De nieuwe kabel is nog steeds zilverkleurig, maar valt helaas dus veel meer op dan zijn voorganger. De One Connect Box meet 33x30x4,3cm en kan niet aan de tv bevestigd worden; bij Samsungs 8k-modellen is het wel mogelijk het kastje achter op de (bredere) voet op te hangen.
:strip_exif()/i/2004364132.jpeg?f=imagenormal)
Aansluitingen
Aan de rechterkant van de One Connect Box zit de aansluiting voor het netsnoer. Het meegeleverde, anderhalve meter lange, exemplaar heeft een haakse stekker, waardoor het snoer naar achteren loopt. Er is een sleuf in de zijkant waardoor je de kabel kunt voeren, maar hoewel er kleine uitsteeksels in de sleuf zijn aangebracht, blijft het snoer niet goed op z'n plek zitten. Dit probleem laat zich makkelijk oplossen door een stukje papier op te vouwen waarmee je de kabel vastklemt, maar het was natuurlijk mooier geweest als Samsung de sleuf wat slimmer had vormgegeven.
Achterop treffen we, van links naar rechts, de volgende aansluitingen: een netwerkaansluiting, een Toslink-digitale audio-uitgang, twee F-connectors voor satelliet en een CI+-slot. Daarnaast zitten twee USB-aansluitingen en vier HDMI 2.1-aansluitingen, die geschikt zijn voor 4k-beelden met maximaal 120fps, waarvan de derde voorzien is van een enhanced audio return channel waarmee geluid naar een audiosysteem gestuurd kan worden. Rechts daarvan zit nog een USB-aansluiting, die is bedoeld voor opnamen. Uiterst rechts zit de One Connect-aansluiting, waarmee het kastje met de tv wordt verbonden. Een 3,5mm-koptelefoonaansluiting ontbreekt, waardoor je alleen koptelefoons en oordopjes via bluetooth kunt gebruiken. De eerder genoemde goedkopere QN90 mist de One Connect Box en heeft alle aansluitingen gewoon achter op de televisie zelf, waarbij slechts een van de vier HDMI-poorten geschikt is voor 4k120-signalen.
Tizen en afstandsbediening
De QN95A draait op Tizen; het op Linux gebaseerde besturingssysteem dat sinds 2015 word gebruikt en waar Samsung voorlopig nog gebruik van zal blijven maken. Er is er niet veel veranderd aan Tizen ten opzichte van vorig jaar. Nieuw dit jaar is Multi View, de mogelijkheid om twee beelden naast elkaar op het scherm te tonen. Zo kun je bijvoorbeeld YouTube of het scherm van je telefoon naast het live televisiebeeld laten zien.
De interface van Tizen ziet er overzichtelijk uit en de belangrijkste functies laten zich makkelijk vinden. Wel is het jammer dat er af en toe advertenties worden getoond. Dat doet concurrent LG ook, maar daar kun je ze in het menu uitschakelen. Samsung biedt zijn gebruikers niet de mogelijkheid om de advertenties uit te zetten. Je krijgt de advertenties niet vaak te zien, maar ze zijn wel zeer nadrukkelijk in de verder opgeruimde interface aanwezig.
Het instellingenmenu vraagt wat gewenning doordat de indeling wat minder duidelijk is dan bij andere merken. Zo zijn er nogal veel instellingen onder Algemeen geplaatst. Naar ons idee was het slimmer geweest om deze in verschillende hoofdcategorieën te verdelen. Ook hadden de 'Voorwaarde en privacy'-instellingen wat ons betreft geen eigen plek in het hoofdmenu hoeven krijgen. Niet dat we ze niet belangrijk vinden, maar tijdens normaal gebruik kijk je er natuurlijk bijna nooit naar.
:strip_exif()/i/2004369892.jpeg?f=imagenormal)
Samsung is dit jaar met een eigen gratis streamingdienst begonnen, genaamd TV Plus. De app hiervoor is standaard geïnstalleerd en biedt op dit moment in Nederland 27 kanalen. Smaken verschillen, maar wij vonden het aanbod allesbehalve interessant. Samsung belooft dat er regelmatig nieuwe kanalen bij zullen komen. De app kan niet van de tv worden verwijderd, maar het is wel mogelijk om het icoon op het homescreen te verbergen.
Afstandsbediening
De afstandsbediening is dit jaar vernieuwd en heeft een paar belangrijke wijzigingen ten opzichte van vorig jaar. Op het eerste gezicht ziet het apparaatje er wat goedkoper uit, doordat het niet langer van metaal is gemaakt, maar van zwart plastic. Het maakt niet langer gebruik van AAA-batterijen, maar is nu voorzien van een oplaadbare accu. Door de veranderingen is het lichter geworden; het weegt zo'n zestig gram en voelt daardoor minder luxe aan in de hand.
De accu kan worden opgeladen door middel van de USB-C-aansluiting aan de onderkant. De hiervoor benodigde kabel word niet meegeleverd, maar dat zal voor de meeste gebruikers geen probleem zijn, omdat de remote zichzelf kan opladen door middel van een zonnecel op de achterkant. Als je hem dus af en toe een tijdje op z'n kop legt, hoeft hij nooit aan de lader. Hij hoeft niet bij een raam te liggen, want een normale hoeveelheid (kunst)licht in de huiskamer is voldoende om de accu op te laden. Er verschijnen meldingen in beeld als het accuniveau laag is. Als je de remote een minuut aan de lader hangt, kan hij volgens Samsung weer een week mee.
De afstandsbediening heeft een ingebouwde microfoon voor spraakopdrachten en heeft dit jaar knoppen gekregen voor Multi View en TV Plus. Het apparaat is niet voorzien van cijfertoetsen, waardoor kanaalnummers invoeren erg omslachtig gaat. Wel compenseert Tizen hier enigszins voor door de meestgebruikte kanalen te tonen. Het ontbreken van een knop voor externe ingangen vinden we erg onhandig; deze moeten via het menu worden geselecteerd.
Gaming en chroma subsampling
De QN95A is een goede keuze als je games speelt op je tv, want er zijn veel features voor gamers aanwezig. Hij heeft vier HDMI 2.1-ingangen met 40Gbit/s bandbreedte, die allemaal geschikt zijn om 4k-beelden met maximaal 120fps en in hdr weer te geven. Ook biedt hij ondersteuning voor variable refresh rate en AMD's FreeSync Premium Pro. Daarbij zijn framerates tussen 24 en 120fps mogelijk. Dankzij de 'auto low latency mode' schakelt de tv vanzelf over naar de spelstand, waarin de inputlag het laagst is.
Wat inputlag betreft doet deze tv het bijzonder goed. Bij het weergeven van zowel 1080p60- als 3840p60-beelden heeft dit toestel een inputlag van 10ms. Bij het weergeven van beelden met 120fps zakt de inputlag zelfs naar 6ms. Daarmee behoort de QN95A wat inputlag betreft tot de beste televisies van dit moment. De oledmodellen van LG, vanaf de C-serie, presteren net zo goed, maar geen enkele televisie doet het beter.
:strip_exif()/i/2004369904.jpeg?f=imagenormal)
Samsung heeft de QN95A voorzien van een speciaal scherm voor games. Je kunt hier zien wat de huidige verversingsfrequentie is en of er een variabele framerate word gebruikt. Ook zie je hier of hdr actief is en kun je de aspectratio aanpassen om zo ook 16:9- en 32:9-signalen weer te geven. Het scherm komt een beetje gimmicky op ons over, net als de Game Optimizer van concurrent LG. Wel worden we blij van het grote bereik van de variabele framerate waarmee alle verversingsfrequenties tussen 24 en 120fps worden ondersteund.
Chroma subsampling
Het menselijk oog is veel beter in het waarnemen van kleine helderheidsdetails dan van kleurdetail. Deze eigenschap wordt al sinds de begintijd van kleurentelevisie gebruikt om bandbreedte te besparen. Nog altijd maken alle videocodecs die worden gebruikt voor videodistributie, gebruik van chroma subsampling, waarbij voor de kleurinformatie een lagere resolutie wordt gebruikt dan voor de helderheid. Ook uhd-tv's maken vrijwel allemaal gebruik van chroma subsampling om bandbreedte te besparen bij de interne verwerking van 2160p60-beelden.
Bij het kijken naar video heb je daar geen last van, maar als je de tv inzet als monitor bij een pc of als je in het bezit bent van een gameconsole die 2160p60-beelden genereert, krijg je kleurartefacten in beeld te zien. Bijvoorbeeld bij kleine, zwarte letters op een witte achtergrond zie je dan valse kleuren bij pixels die kleurloos horen te zijn. Bij de QN95A kun je de volledige kleurresolutie behouden door in het menu te navigeren naar Instellingen > Algemeen > Beheer externe apparaten. Je kunt daar voor elke afzonderlijke HDMI-ingang HDMI UHD Color aanzetten, waarna 2160p60-beelden in hun volle glorie worden vertoond.
Energiegebruik en geluid
Sinds 1 maart van dit jaar zijn er nieuwe energielabels voor televisies en andere huishoudelijke apparaten, zoals koelkasten en stofzuigers. Om de fabrikanten aan te moedigen om almaar zuinigere apparaten te ontwerpen, zijn de regels flink aangescherpt. Dit heeft tot gevolg dat zo goed als alle televisies dit jaar energielabel G dragen. Daarmee is het energielabel op dit moment een minder handig hulpmiddel om een energiezuinige televisie uit te kiezen. Als het goed is, komt daar in de toekomst verandering in, als het verbruik van televisies verder is teruggedrongen. Meer over dit onderwerp lees je in dit artikel.
Ook de Samsung QN95A draagt dus energielabel G, maar ondanks de rode kleur op het label verbruikt dit model niet veel meer dan andere televisies met dezelfde beeldmaat. Ons 65"-testmodel verbruikt in de standaardmodus zo'n 110W gemiddeld, waarbij het scherm ongeveer 384cd/m² aan helderheid produceert. Als we het scherm afstellen op 250cd/m², daalt het verbruik naar 90W. Bij 120cd/m², een helderheid die 's avonds bij weinig omgevingslicht nog een goed beeld oplevert, daalt het gemiddelde opgenomen vermogen naar 69W. Daarmee is de QN95A in vergelijking met andere oled- en lcd-tv's erg zuinig. Als je de QN95A in de bioscoopmodus zet, de stand waarbij je de beste beeldkwaliteit te zien krijgt, loopt het verbruik op naar gemiddeld 107W, waarbij het scherm een helderheid van 308cd/m² heeft. De QN95A is voorzien van een omgevingslichtsensor waarmee je de helderheid van het scherm automatisch aan het omgevingslicht kunt laten aanpassen. Zo krijg je altijd een prima beeld en gebruikt de tv niet onnodig veel energie.
Geluid
De luidsprekers van de QN95A zijn weggestopt onder in de behuizing en het geluid verlaat de tv via een hoornconstructie die uitmondt in roosters aan de onderkant. Samsung geeft op dat het een 4.2.2-audiosysteem is, maar daar zijn wat kanttekeningen bij te plaatsen. Je zou namelijk verwachten dat er twee hoogtekanalen zouden zijn en twee losse subwoofers. Die hoogtekanalen zijn er inderdaad in de vorm van extra luidsprekers boven, aan de achterzijde van het scherm die het geluidsbeeld iets 'optillen'. Daarnaast heeft de QN95 twee extra luidsprekers aan de zijkant van het scherm, in de rand verwerkt. Die extra luidsprekers geven alleen hogere tonen weer en moeten ervoor zorgen dat het geluid meer 'uit het scherm' lijkt te komen, in plaats van eronder vandaan.
:strip_exif()/i/2004375580.jpeg?f=imagemedium)
De laagweergave is prima voor een tv, maar wie van stevige bassen houdt, kan maar beter kiezen voor een los audiosysteem en een eventuele echte subwoofer. Samsung geeft een vermogen op van maar liefst 70W, maar zonder erbij te vermelden hoe dit precies gemeten is en hoeveel vervorming er optreedt. Daarmee zegt deze opgave niet zoveel. Wij hebben sterk het idee dat we naar een flink minder krachtig audiosysteem luisteren, want het maximale volume valt een beetje tegen voor een tv in deze prijsklasse.
Samsung beweert ook dat deze tv beschikt over Object Tracking Sound, waarmee de fabrikant doet voorkomen dat objecten in beeld worden gevolgd en dat de positie ervan invloed heeft op het geluid. Het effect hiervan is beperkt en bovendien alleen merkbaar als je de televisie relatief dicht bij de muur plaatst.
Toch vinden we het een prettig klinkend audiosysteem dat niet veel onderdoet voor de meeste andere televisies. Er valt niet zoveel aan het geluid in te stellen. Er is een zevenbandsequalizer, maar die heeft niet veel effect op het geluid. Wel is er een optie om stemmen te versterken en dat werkt prima. Hiermee worden de middentonen versterkt, waardoor de verstaanbaarheid duidelijk toeneemt. Helaas is er geen ondersteuning voor DTS-geluid, wat erg onhandig kan zijn als je films wilt afspelen via de ingebouwde mediaspeler.
Beeldeigenschappen
Samsung heeft de QN95A voorzien van een VA-paneel. Dit type lcd staat erom bekend dat het contrast relatief goed is, maar de kijkhoeken over het algemeen wat minder. Samsung heeft echter een diffusielaag toegevoegd, waardoor de kijkhoeken veel beter zijn. Om dit te demonstreren, hebben we twee foto's genomen met identieke belichting, de ene recht van voren en de andere onder een hoek van 45 graden.
We zien dat de kleurverzadiging nauwelijks terugloopt, en ook het contrast en de helderheid nemen slechts een klein beetje af als je onder een hoek kijkt. Een oled ziet er onder een hoek nog een tikje beter uit, maar het verschil is klein. Hiermee heeft Samsung een belangrijk nadeel van VA-panelen succesvol aangepakt.
Een andere uitdaging van de lcd-techniek is om de backlight zo uniform mogelijk het scherm te laten verlichten. Doordat de QN95A is voorzien van een miniledbacklight, die gebruikmaakt van duizenden kleine leds, hoeft het licht van een enkele led maar over een relatief kleine oppervlakte te worden verdeeld en kan de behuizing platter worden gemaakt.
We hebben een wit scherm gefotografeerd waarbij we hebben belicht voor middengrijs. Hierdoor zijn verschillen in helderheid duidelijker zichtbaar dan wanneer je normaal televisie kijkt. De uniformiteit is behoorlijk goed voor elkaar; alleen de uiterste hoeken zijn, ook als je ze met je eigen ogen bekijkt, duidelijk wat donkerder. Een oled presteert op dit vlak beter, maar ook hier is het verschil niet zo groot.
De zwartweergave is traditioneel een zwak punt van lcd's, waarbij VA-panelen wel duidelijk beter presteren dan ips-schermen. Doordat deze tv is voorzien van een full array local dimming-backlight, kan de tv gedeelten van het scherm minder fel verlichten om zo de zwartweergave te verbeteren.
Bij het weergeven van een volledig zwart scherm, met een kleine witte tekst erop, blijft het hele scherm zwakjes verlicht. Hierdoor wordt zwart niet volledig zwart, maar er zijn ook geen storende halo's in beeld te zien. Wat ons betreft een nette oplossing, maar de witte letters worden hierdoor wel wat te donker weergegeven. De zwartweergave van de QN95A is dus zeker niet slecht, maar een oled is op dit punt duidelijk beter.
Beeldverwerking
De beeldverwerking van de Q95A word verzorgd door de Neo Quantum Processor 4K. Dat is volgens Samsung een 'intelligente processor voorzien van deep learning'. We vinden de claim dat de processor intelligentie bezit, wat ver gaan en ook de deeplearningimplementatie is geen wondermiddel. Samsung claimt, net als andere merken, dat er neurale netwerken worden ingezet om beelden met een lagere resolutie naar uhd te schalen, wat onder andere resulteert in scherpere lijnen. Wij vinden de upscaling er prima uitzien, maar niet beter dan die van andere merken. Kunstmatige intelligentie of niet, we hebben nog geen upscaler op een televisie gezien die kan verbloemen dat we niet naar uhd-beelden kijken.
:strip_exif()/i/2004376800.jpeg?f=imagenormal)
Het aantal afzonderlijke 'beeldverbeteraars' is relatief klein voor een tv in deze prijsklasse. De meeste dure televisies zijn voorzien van vele instellingen die bedoeld zijn om het beeld op te poetsen. Dit vinden we een goede zaak, want verreweg de meeste van dit soort features doen alleen maar afbreuk aan de beeldkwaliteit. Als je kijkt naar beelden van matige kwaliteit, die er wat futloos uitzien, kun je met Contrastverbetering de lichte delen lichter maken en de donkere delen donkerder, zodat het beeld er wat levendiger uit gaat zien. Pas deze stand vooral niet toe op beelden van goede kwaliteit, want dan gaan er details in de hooglichten en schaduwpartijen verloren.
Er is een scherpteregeling zoals je die op de meeste televisies aantreft. Als het bronmateriaal goed is, kun je deze het beste op nul laten staan. Bij onscherpe beelden kun je er contrastovergangen mee benadrukken zodat ze er scherper uitzien. Wel spaarzaam toepassen, anders gaat het beeld er snel hard uitzien en worden er halo's zichtbaar.
De ruisonderdrukking is te vinden onder 'Beeldscherpte instellingen'. Dat is waar we deze functie zouden zoeken, maar de plek is op zich niet gek. Je kunt er immers de beeldscherpte, zoals altijd bij dit soort algoritmen, negatief mee beïnvloeden. Er is alleen een Auto-stand en er zijn geen aparte instellingen voor willekeurige ruis, zoals filmkorrel en compressieartefacten. De functie doet het prima en weet flink wat ruis weg te poetsen, maar dit gaat dus wel ten koste van de scherpte in beeld.
:strip_exif()/i/2004376802.jpeg?f=imagenormal)
Bewegende beelden kun je er scherper uit laten zien met beeldinterpolatie en de instellingen hiervoor zijn ook terug te vinden onder de 'Beeldscherpte instellingen'. Je kunt het algoritme tweaken met Trilvermindering en Wazigheidsvermindering. We gebruiken deze functie echter liever helemaal niet, omdat hierdoor, zoals altijd bij beeldinterpolatie, artefacten in beeld zichtbaar worden als er objecten in beeld over elkaar heen bewegen.
Er is ook blackframe-insertion aanwezig onder de marketingnaam LED Clear Motion. Door de backlight te laten knipperen, worden de afzonderlijke beeldjes korter getoond. Hierdoor ontstaat er minder bewegingsonscherpte op je netvlies als je ogen over het beeld bewegen. Bewegend beeld ziet er zichtbaar scherper uit, maar je ziet de backlight duidelijk knipperen, waardoor het erg onrustig kijkt. Sony gebruikt de local dimming backlight op de duurdere modellen om het beeld in gedeelten donker te maken, zodat je geen flikkering ziet, maar deze feature is niet op de QN95A beschikbaar.
Metingen en hdr
Het contrast is een van de belangrijkste eigenschappen als het gaat over hoe je de beeldkwaliteit ervaart als je naar een scherm kijkt. De Q95A heeft een miniledbacklight dat het eigen contrast van het beeldpaneel verbetert. We tellen 44 horizontale en 18 verticale zones voor een totaal van 792. Dat is relatief veel zones voor een fald-backlight en een flinke verbetering ten opzichte van eerdere Samsung-televisies met fald. In theorie zou een miniledbacklight makkelijk nog vele malen meer zones kunnen hebben, zonder dat daarvoor meer leds nodig zijn. Helaas is er voor elke extra zone ook meer elektronica nodig om de leds aan te sturen, waardoor de kosten snel oplopen.
:strip_exif()/i/2004416146.jpeg?f=imagenormal)
Samsung stuurt de local dimming backlight slim aan, zodat lichte halo's rond lichte objecten op een donkere achtergrond zoveel mogelijk worden vermeden. Vooral bij witte ondertitels op een donkere achtergrond wil het aan- en uitschakelen van afzonderlijke zones nog weleens (te) duidelijk zichtbaar zijn. Bij de Q95A heeft Samsung dit probleem goed weten op te lossen door de ondertitels donkerder weer te geven. Helaas worden ook sommige andere kleine objecten door het algoritme te donker weergegeven.
Hoe effectief local dimming kan zijn, zien we bij het weergeven van het schaakbordpatroon met acht witte en acht zwarte vlakken, dat we gebruiken voor de ANSI-contrastmeting. Doordat de zwarte vlakken worden gedimd, hebben we een contrast van maar liefst 20294:1 gemeten. Een zeer goed resultaat voor een lcd-tv. Doordat het contrast op lokaal niveau niet zo hoog is, ziet het beeld er wel wat minder scherp uit dan bij een oled. Bij oledschermen kunnen de afzonderlijke pixels namelijk volledig worden uitgeschakeld, waardoor, als je met weinig omgevingslicht kijkt, het contrast veel groter is.
Als je kijkt met veel omgevingslicht, is de Q95A de betere keuze. Oledtelevisies hebben over het algemeen flink last van reflecties in een fel verlichte kamer, waardoor het ervaren contrast flink kan afnemen. De Q95A is voorzien van een antireflectielaag die z'n werk prima doet. Zelfs met veel zonlicht in de kamer of onder felle tl-lampen ziet het beeld er hierdoor nog steeds goed uit.
We hebben de kleurweergave gemeten aan de hand van een serie grijstinten en met onze SpectraCal C6-colorimeter en Portrait Displays Calman Ultimate-analysesoftware. Deze meting zegt meer over de kleurweergave dan metingen aan zeer verzadigde kleuren. Zolang de grijstinten de juiste helderheid hebben en geen kleurzweem vertonen, zal het grootste deel van de kleuren immers correct worden weergegeven. De beste preset wat weergave betreft is Film. Voor het meten hebben we de gamma ingesteld op 2,2. Standaard staat de Q95A op BT.1886, maar die stand is bedoeld voor kamers die veel donkerder zijn, zo'n tien lux, dan de gemiddelde huiskamer.
/i/2004378432.png?f=imagenormal)
Samsung heeft de Q95A erg goed afgesteld in de fabriek. Met een gemiddelde ΔΕ2000 van 1,7 vallen de afwijkingen ver onder de grens van 3, waardoor ze met het blote oog totaal onzichtbaar zijn. Het gemiddelde gamma komt uit op 2,1, maar dat komt doordat IRE 95 wat te fel wordt weergegeven. De rest van het gammaverloop is goed en volgt de 2,2-lijn netjes. Met een kalibratie valt dus niet veel winst te behalen.
De wat verzadigdere kleuren meten we aan de hand van de kleuren van de ColorChecker-kaart, die sinds jaar en dag in de fotografie wordt gebruikt om de kleurweergave te controleren.
/i/2004378434.png?f=imagenormal)
Er zijn wat kleine afwijkingen, maar ze hebben maximaal een ΔΕ2000 van 3, waardoor ze met je eigen ogen nauwelijks zichtbaar zijn. De gemiddelde afwijking bedraagt slechts 1,8. Met een kalibratie zal dus nauwelijks zichtbare winst te behalen zijn.
Hdr
Wat hdr-formaten betreft is er ondersteuning voor de standaardformaten Hybrid Log-Gamma en HDR10. Daarnaast wordt HDR10+ ondersteund. Dat is een uitbreiding bij HDR10 die dynamische metadata toevoegt en die voornamelijk bij Amazon Prime Video is te vinden. Dolby Vision ontbreekt en dat is jammer, want dit formaat, met dynamische metadata, is veel populairder dan HDR10+.
De maximale helderheid van de Q95A ligt flink hoger dan bij oledtelevisies, waardoor je bij het kijken naar hdr de ruimte nauwelijks hoeft te verduisteren. Ook met deze tv krijg je echter de mooiste hdr-weergave als je in een niet al te fel verlichte ruimte kijkt.
/i/2004378462.png?f=imagenormal)
We hebben de piekhelderheid gemeten in de stand Film, omdat deze ook bij het kijken naar hdr de beste kleurweergave oplevert. We zien dat bij een wit vlak dat 25 procent van de oppervlakte van het beeld beslaat, een helderheidspiek van 1638cd/m² wordt gehaald. Bij een volledig wit scherm daalt de helderheid naar 700cd/m². In de stand Dynamisch zijn kortstondig zelfs pieken van 2451cd/m² mogelijk, maar daarbij worden de kleuren veel te blauw weergegeven.
Bij het meten van hdr drukken we de afwijkingen niet meer uit in ΔΕ2000, maar gebruiken we ΔΕITP. Hiervoor is gekozen omdat ΔΕ2000 nooit is ontworpen om afwijkingen van licht uitstralende beeldschermen uit te drukken en er bij hogere helderheden grote afwijkingen optreden. Meer over dit onderwerp lees je hier. De Filmstand levert het beste resultaat op.
/i/2004378474.png?f=imagenormal)
Bij het weergeven moeten hdr-beeldschermen helderheidspieken die boven het maximaal mogelijke liggen, afkappen en weergeven met de piekhelderheid van het scherm zelf. Daarbij gaan er dus details in de hooglichten verloren. Om wat meer detail in de helderste delen van het scherm te behouden, passen veel televisiefabrikanten een bepaalde mate van roll-off toe bij het knikpunt in de electro-optical transfer function. Dat is de functie, vergelijkbaar met gamma bij sdr-beelden, die bepaalt hoe fel een bepaalde signaalwaarde daadwerkelijk moet worden weergegeven.
Samsung past, in de Filmstand, geen roll-off toe, maar we zien rond het kantelpunt wel wat grotere afwijkingen. De middelste grafiek laat een gemiddelde ΔΕICtCp van 5,3 zien. Doordat de afwijkingen worden veroorzaakt door helderheidfoutjes, vallen ze met je eigen ogen nauwelijks op. In de bovenste grafiek zie je de afwijkingen waarbij de helderheidsfout buiten beschouwing is gelaten. Door de schaal van de grafiek lijken de afwijkingen nog steeds flink, maar met een gemiddelde ΔΕICtCp van 1,8 is de Q95A prima afgesteld in de fabriek.
Conclusie
De Samsung Neo QLED QN95A is een prachtige 4k-tv, die wordt geleverd met een een los kastje waarop alle aansluitingen zitten. Hierdoor loopt er slechts een enkele kabel naar de tv en kunnen de overige kabels uit het zicht blijven. Hij is fraai afgewerkt en redelijk dun. Meestal zijn televisies met een fald-backlight een stuk dikker, maar door de toepassing van minileds heeft Samsung de Q95A mooi plat kunnen maken.
De minileds zijn ook gunstig voor de beeldkwaliteit. Doordat de backlight is onderverdeeld in 792 zones, levert deze tv een bijzonder goed contrast voor een lcd-tv. Bovendien is de maximale helderheid erg hoog, waardoor je zelfs met veel omgevingslicht nog prima beeld hebt. Bij veel licht blijf je ook nog eens gevrijwaard van hinderlijke reflecties dankzij het prima antireflectiefilter. Daarnaast biedt dit model prima kijkhoeken.
Gamers zullen deze tv zeker kunnen waarderen, omdat deze een lage inputlag heeft, variabele framerates ondersteunt en 4k-beelden met 120fps kan weergeven dankzij de vier HDMI 2.1-ingangen. De ingebouwde luidsprekers klinken goed en bieden een, voor de meeste huiskamers, prima maximaal volume. Wel is het jammer dat er geen ondersteuning is voor DTS-geluid.
Dankzij de hoge helderheid van de minileds is de hdr-weergave, ook met wat meer omgevingslicht, schitterend. In een donkere kamer presteert een oled beter, maar als je veel overdag kijkt en geen goede zonwering hebt, is de QN95A de betere keuze. Het ontbreken van ondersteuning voor Dolby Vision is wel een gemis, aangezien dit het populairste formaat voor hdr met dynamische metadata is.
Voor velen zal de zeer hoge prijs een showstopper zijn, zeker als je bedenkt dat een even grote oledtelevisie bij veel winkels op dit moment zo'n 1000 euro goedkoper is. Als je echter tv wil kijken in een woonkamer met fel licht, is deze tv de ultieme keuze. Om deze reden hadden we de QN95A een Ultimate award willen geven. We hebben echter besloten om dit niet te doen vanwege de advertenties die de interface kunnen ontsieren. Deze zijn niet uit te schakelen en zijn alleen te weren door maatregelen op netwerkniveau. We vinden dit niet passen gezien de hoge aanschafprijs van deze, verder prachtige tv.
:fill(white):strip_exif()/i/2004231210.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2004352902.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004352906.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004352904.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004364120.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004364122.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004364132.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004364138.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004364134.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004364136.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004369878.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004369870.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004369876.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004369874.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004369882.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004369884.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004369886.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004369888.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004369898.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004369894.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004369896.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004375580.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004374698.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004374700.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004374702.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004374704.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004374706.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004374708.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004416146.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004416130.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004416132.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004416134.jpeg?f=imagegallery)
/i/2004378432.png?f=imagegallery)
/i/2004378434.png?f=imagegallery)
/i/2004378458.png?f=imagegallery)
/i/2004378474.png?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2004231162.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2004863068.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004092802.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004143078.jpeg?f=fpa)
/u/983451/crop60f0078d15aee.png?f=community)
:strip_exif()/u/337189/sdfsd.gif?f=community){kind=small}
/u/348146/crop5b994913838fa.png?f=community){kind=small}
./u/114315/crop55df3bff7ac1f_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/1436766/crop618e3e0324655_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/606283/crop5db9f475ddc90_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/427246/XB1_avatar.jpg?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/349830/crop6161c0d097b64_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/318272/marvin_logo.jpg?f=community){kind=logo}
:strip_icc():strip_exif()/u/846529/crop586d231b983b6_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/94596/crop643fb12fd4e6d.png?f=community){kind=small}
/u/1526674/crop62273e2b180be.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/206489/crop60aa920895686_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/664291/crop55c885bd3122a_cropped.png?f=community){kind=small}
Oke, beetje doemdenken wellicht. Maar doe maar niet gewoon.
:strip_icc():strip_exif()/u/277895/crop5eda5f3273e75_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/284473/crop598caffe294d9.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/432714/crop6287e94322cf6_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/230710/Overdose_avatar_army.png?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/226695/crop58640d75165ca_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/644454/crop55c1ad5e79c27_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/48496/crop61cef45e0943e_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/527290/crop5d6f700d4b97d_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/2150/download.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1550980/crop645165d56c42a_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/25212/crop5bb715b4827b7_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/14177/crop6075fcd2474a0.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/266656/SW.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/753803/crop62a36e2076b68_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/32247/jayce.JPG?f=community){kind=small}
/u/197786/crop64b2f2dc4d188.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/730231/crop641c178c2ed2d_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/88171/crop6311d1fd636f2_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/6960/Avatar.png?f=community){kind=avatar}
/u/313905/crop67cafe3a4bc49_cropped.png?f=community){kind=small}