How-to: AMD Ryzen overklokken

Workshop voor Ryzen 3000 en 5000

Clock Tuner for Ryzen 2.0

Op de pagina over PBO2 stipten we al de mogelijkheden van undervolten aan. Afhankelijk van de kwaliteit van je processor kunnen de cores toe met minder spanning dan er volgens de standaard v/f-curve wordt toegepast. Die is immers bedacht op de minimale kwaliteit die een processor moet hebben om als een bepaald model op de markt te worden gebracht. Met een beetje geluk kan je processor dus met minder spanning toe, wat rechtstreeks resulteert in een lager stroomverbruik en minder warmte.

Net als het stuk voor stuk tunen van de geheugentimings zou ook het handmatig optimaliseren van elke core monnikenwerk worden. 1usmus, de ontwikkelaar van Ryzen DRAM Calculator, heeft ook voor dit doel een programma geschreven dat optimalisatie per ccx grotendeels automatiseert. Op 3 februari heeft hij versie 2.0 van Clock Tuner for Ryzen uitgebracht, een grote update waarbij ondersteuning voor de Ryzen 5000-processors wordt toegevoegd. Verder biedt CTR 2.0 ondersteuning voor een groot deel van de op Zen 2-gebaseerde processors, inclusief de Ryzen Pro-apu's in de 4000-serie.

Je kunt CTR 2.0 downloaden via de Groningse vrienden van Guru3D, waar je ook een uitgebreid Engelstalig artikel van de maker van CTR vindt.

Voorbereidingen

Voordat je CTR 2.0 kunt gebruiken, moet je het bios volledig overklokvrij instellen; er mag geen handmatige overklok, PBO of vergelijkbare functie geactiveerd zijn. Daarnaast kun je je werkgeheugen het best conservatief instellen, want je uitgangspunt moet een volledig stabiel systeem zijn. Als stresstest maakt CTR gebruik van Cinebench 20. Voordat je van start kunt gaan, moet je dus die versie van Cinebench downloaden, de executable in de CB20-map van CTR plakken en die eenmalig los openen om de gebruiksvoorwaarden van Cinebench te accepteren.

Diagnose en tuning

De eerste fase van het optimalisatieproces is de diagnose. Je start de diagnose door op de knop Diagnostic te klikken op het Tuner-tabblad. Vervolgens test het programma diverse instellingen, waarbij in principe geldt dat deze fase langer duurt als je een betere processor hebt. Mocht een instelling leiden tot een vastloper, dan herkent CTR dat en wordt het optimaliseren negentig seconden na de reboot automatisch hervat.

Na de diagnose geeft CTR je processor een classificatie (in ons geval Silver) en adviseert het drie sets instellingen: twee overklokprofielen (een beperkte en zware overklok) en één profiel voor een maximale undervolt. Standaard neemt CTR het eerste overklokprofiel over, waarmee je direct kunt doorgaan naar de volgende stap door op de Tune-knop te klikken. Voor eventueel later gebruik kun je natuurlijk altijd even de complete resultaten vastleggen.

Clock Tuner for Ryzen tijdens het tunen

Nu begint een nieuwe cyclus van tests, die eindigt met de mogelijkheid om het gemaakte profiel op te slaan als 'profiel 1'. Klik hiervoor op fill, save en apply. De toegepaste spanning is uiteindelijk voor elk ccx gelijk, maar de daaraan gekoppelde kloksnelheid verschilt wel. In ons geval heeft CTR een spanning van 1,188V gekozen, waarbij ccx1 op 4475MHz loopt en ccx2 op 4500MHz. Bij Zen 2-processors met één ccx per vier in plaats van acht cores en bij Threadrippers kan de variatie, en daarmee de potentiële winst, nog een stuk groter zijn.

Hybrid OC

Je kunt ook een tweede profiel aanmaken, bijvoorbeeld op basis van een hogere spanning en klokfrequentie. CTR wisselt met de optie Hybrid OC tussen beide profielen aan de hand van de actuele belasting. Bij een cpu-gebruik boven de 70 procent wordt standaard het eerste profiel gebruikt; bij een lagere belasting is het agressievere tweede profiel actief. Heb je maar één profiel, dan wordt in dat tweede geval de standaard Precision Boost gebruikt. Dit alles is uiteraard volledig naar eigen wens in te stellen.

Resultaten

Voor onze test zijn we uitgegaan van het aanbevolen eerste overklokprofiel. In de multithreaded test zien we een mooi resultaat: niet alleen valt de Cinebench-score bijna 4 procent hoger uit, maar het stroomverbruik is ook nog eens bijna 9W lager. De efficiëntie is dus flink verbeterd. Helaas heeft dit zijn keerzijde in de singlethreaded test, want je verliest 8 procent aan prestaties. Daar staat dan wel een veel lager verbruik tegenover.

Ryzen 9 5900X	Cinebench 23 MT		Cinebench 23 ST
	Stock (32GB)	CTR 2.0	Stock (32GB)	CTR 2.0
Score	22013	22839	1613	1485
Kloksnelheid	4,35GHz	4,475/4,5GHz	4,89GHz	4,475GHz
Spanning (Vcore)	1,23V	1,19V	1,45V	1,19V
Stroomverbruik	110,4W	101,7W	27,4W	12,5W

Inmiddels heeft 1usmus te kennen gegeven dat hij alweer aan een volgende release van CTR werkt. In CTR 2.1 moet de functionaliteit van PBO gecombineerd kunnen worden met de undervolt die CTR toepast. Ook ondersteuning voor de curve optimizer van PBO2 staat op de roadmap. Voor de laatste updates raden we je aan om de ontwikkelaar op Twitter in de gaten te houden.

• Volgende pagina 7. Vergelijking resultaten