Dit is geen normale review van een smartphone. Dat wil zeggen, uiteraard vind je in deze review testresultaten, testfoto's en andere bevindingen over de Fairphone 3, waardoor je op de hoogte bent van wat deze telefoon kan en waar hij wel en niet goed in is. Dat is echter niet het hele verhaal. Wat we normaal gesproken doen, is een telefoon afzetten tegen vergelijkbare modellen. Dat kunnen telefoons zijn die je voor ongeveer evenveel geld kunt kopen, vorige modellen van dezelfde fabrikant of telefoons die gericht zijn op hetzelfde publiek. Dat gaat nu niet; waar je in vrijwel elke supermarkt de keuze hebt uit reguliere producten en fairtradevarianten van sommige producten, is er geen enkele andere smartphone als de Fairphone 3.
Dat is heel jammer, want smartphonemakers beconcurreren elkaar op allemaal dingen die slechts door een bepaalde groep belangrijk worden gevonden: betere koeling voor gamers bijvoorbeeld, een scherm met een hogere verversingssnelheid voor een soepelere gebruikservaring of een betere camera. Als je echter gaat zoeken naar telefoons die zijn gemaakt voor mensen die fair trade belangrijk vinden, die hechten aan goede arbeidsomstandigheden voor de mensen die hun telefoons maken of grondstoffen daarvoor delven, of die jarenlang met hun telefoon willen doen en hem zelf makkelijk willen kunnen repareren, dan is de keuze heel beperkt.
Die doelgroep kon de Fairphone 2 uit 2015 kopen en nu heeft het Amsterdamse bedrijf een opvolger gemaakt. Veel van de verbeteringen zul je op geen enkele specsheet tegenkomen. Een van de belangrijkste wijzigingen is dat de fabrikant die de telefoons in elkaar zet, een bedrijf in Taiwan, een bonus krijgt als medewerkers rapporteren dat overwerk beperkt is en dat ze tevredener zijn, om zo een financiële prikkel te creëren om ze goed te behandelen. Goud komt uit een fairtrademijn in Peru, maar dat moet uiteindelijk uit een Afrikaanse mijn komen als die zijn goud als fair trade mag verhandelen. Fairphone investeert erin om de voorwaarden daarvoor voor elkaar te krijgen.
Is de telefoon helemaal duurzaam en eerlijk? Vast niet. Fairphone probeert vooral een voorbeeld te stellen voor andere fabrikanten wat er beter kan bij de fabricage van smartphones. Aan de andere kant moet de Fairphone 3 laten zien dat er een publiek is dat best wat extra wil betalen voor een soort eerlijkere telefoon. Zo moet het mes aan beide kanten snijden.
Zonder een aantrekkelijke telefoon zou dat hele plan natuurlijk instorten. De Fairphone 3 heeft diverse upgrades gehad ten opzichte van de 2 - dat mag ook wel na zoveel tijd - en heeft diverse upgrades niet gehad. De telefoon gaat dinsdag in de voorverkoop voor 450 euro. Een los scherm kost 90 euro, een camera 50 euro en een accu 30 euro. Tweakers had de kans om als een van de eerste met deze bijzondere telefoon aan de slag te gaan.