Fullframe-systeemcamera's

De verschillen tussen de hier besproken camera's zijn extra interessant, omdat de camerafabrikanten keuzes hebben gemaakt die soms niet alleen van invloed zijn op de camera zelf, maar ook op het systeem.

Camera's

Stabilisatie

Zo hebben Nikon en Panasonic, net als Sony, gekozen voor ibis, oftewel een gestabiliseerde sensor. Het voordeel daarvan is dat alle lenzen profiteren van stabilisatie, ook primes en oude objectieven van voor het autofocustijdperk. Sony en Panasonic bieden daarnaast een aantal lenzen aan met stabilisatie, zodat beide systemen elkaar kunnen versterken. Stabilisatie in de lens is bijvoorbeeld effectiever bij lange brandpuntsafstanden. Canon heeft er echter voor gekozen om geen stabilisatie in de camera in te bouwen, niet bij de EOS R en evenmin bij de pas aangekondigde RP. In tegenstelling tot bij de concurrenten betekent dit dat je geen stabilisatie hebt bij primes. Sony begon in 2013 ook zo, maar anno 2019 is dat toch echt een achterhaald concept. Ook bij aps-c-systeemcamera's wordt ibis inmiddels gebruikt, denk aan de Sony A6500 en de Fujifilm X-H1.

Schermen

Verder zijn er verschillende keuzes gemaakt voor het body-ontwerp. Zo hebben Canon, Nikon en Panasonic gekozen voor een top-lcd. Dat is in veel situaties handig, omdat je dan je instellingen kunt zien zonder op het scherm of in de zoeker te kijken. Ook zie je hoe vol de accu is zonder de camera te hoeven aanzetten, behalve bij Nikon, want dat gebruikt een monochroom oledscherm. Sony heeft geen scherm aan de bovenkant, want daar is geen plaats voor. In plaats daarvan is gekozen voor een compactere body.

Alle camera's hebben een aanraakgevoelig scherm, waarmee je het menu kunt bedienen, maar ook het focuspunt kunt bepalen. Bij de Sony is het scherm wel aanraakgevoelig, maar werkt het vreemdgenoeg niet samen met het menu. Alle schermen zijn kantelbaar, maar alleen het scherm van Canon is uitklapbaar. Dat maakt de camera net een stukje flexibeler. Vooral voor video is dat handig, doordat je vanuit alle hoeken kunt zien wat je opneemt en wat de instellingen zijn. Het is jammer dat we die functionaliteit niet bij de andere camera's zien, met name bij Panasonic, waarvan de GH5 dat ook heeft.

Geheugenkaarten en -slots

Alle camera's ondersteunen sd-kaarten, met uitzondering van de Nikon Z6 (en Z7). Nikon heeft exclusief voor de xqd-standaard gekozen. Vanuit professioneel oogpunt is dat te begrijpen, maar voor de Z6 is die keuze wat ongelukkig. In dit prijssegment is sd de standaard. Overstappers kunnen hun bestaande kaarten niet meer gebruiken en moeten de veel duurdere xqd-kaarten gaan kopen, die ook veel minder breed verkrijgbaar zijn. Aangezien dit geen standaardformaat is, heb je ook een adapter of kabel nodig om bestanden over te zetten. Het is daardoor extra jammer dat niet in een tweede kaartslot is voorzien, want dan had de consument de keus gehad: sd of xqd. Dat is de methode waarvoor Panasonic heeft gekozen. Sony gaat uit van twee sd-slots en Canon biedt, net als Nikon, slechts één slot, maar dan wel op basis van het gangbare sd-formaat.

Overige verschillen

Een resolutie van 24 megapixel is vrij gebruikelijk in het instapsegment van fullframecamera's. Het is dan ook niet verwonderlijk dat alle camera's voor hun instapmodel een sensor met een dergelijke resolutie hebben gekozen en in hun topmodel een exemplaar met 42 tot 47 megapixel. Ook hier is Canon weer de uitzondering. Het gebruikt in de EOS R de sensor van de 5D Mark IV en in de RP de 26-megapixelsensor van de 6D Mark II. Op dit moment heeft Canon nog geen professionele fullframe-systeemcamera met een hogere resolutie, maar die zal ongetwijfeld volgen. Wat video betreft wijkt de EOS R overigens ook wat af van de rest: er wordt een ~1,5x crop gebruikt, wat overeenkomt met het Super35-formaat. Dit is een gebruikelijk videoformaat, maar in tegenstelling tot alle concurrenten kan de Canon dus niet in fullframe filmen en biedt deze ook niet dezelfde scherptediepte. Dat betekent bovendien dat er een flinke hap uit het beeld wordt genomen, wat vooral voor groothoeklenzen nadelig is. Om te filmen kun je daardoor soms beter aps-c-lenzen gebruiken.

Autofocus

Verder verschilt de techniek voor autofocus en tracking. Sony en Nikon gebruiken hiervoor geïntegreerde fotodiodes op de sensor voor fasedetectie: Nikon 273 en Sony 693 stuks. Canon en Panasonic wijken wat af van de regel. Canon gebruikt dualpixel-af, waarbij er per pixel een linker- en rechterkant is waarmee de pixel verschillen te bepalen. Panasonic gebruikt een andere techniek: depth-by-defocus. Dit werkt op basis van contrastdetectie met 255 punten en is in de praktijk wat langzamer.

Sony en Panasonic bieden oogautofocus, waarbij de scherpstelling focust op de ogen. Dit is vooral bij portretfotografie ideaal. Het werkt eveneens bij bewegende onderwerpen, maar niet bij snelle actie. Bij Panasonic werkt het ook bij dieren en bij Sony doet het dat binnenkort, na een firmware-update. Canon gebruikt voornamelijk gezichtsherkenning - oogautofocus is wel aanwezig, maar werkt alleen in single shot. Bij Nikon ontbreekt deze feature helemaal, maar de fabrikant heeft beloofd dit via een update toe te voegen.

En verder

Verder valt op dat de Nikon 24-70mm collapsible is en daardoor in de uitstand minder ruimte in beslag neemt. We zagen eerder dergelijke lenzen bij Nikon en andere fabrikanten, maar nog niet bij fullframecamera's. Ten tijde van de test waren de Canon EOS R en Nikon Z6 niet als losse body te koop, maar alleen met een adapter of kitlens.

Prijs en waardering
Merk en productserie	Sony A	Panasonic Lumix S	Nikon	Canon EOS
Type	A7 III	S1	Z6 + FTZ adapter	R + RF-EF adapter

Prijs	€ 1.399,-	€ 1.499,-	€ 1.772,31	Onbekend
Eerste prijsvermelding	Dinsdag 6 maart 2018	Zaterdag 2 februari 2019	Vrijdag 24 augustus 2018	Dinsdag 18 september 2018
Waardering	5 van 5 sterren	4.5 van 5 sterren	4.5 van 5 sterren	4.5 van 5 sterren
Mount
Mount	Sony E	Leica L	Nikon Z	Canon RF
Sensor
Cameraresolutie	24,2MP	24,2MP	24,5MP	30,3MP
Sensortype	Back-illuminated cmos	Cmos	Cmos	Cmos
Sensorformaat	35mm (fullframe)	35mm (fullframe)	35mm (fullframe)	35mm (fullframe)
Cropfactor	1.0x	1.0x	1.0x	1.0x
Max. beelden/sec	10fps	9fps	12fps	8fps
Belichting
Minimale iso	100	100	100	100
Maximale iso	204.800	204.800	51.200	102.400
Langste sluitertijd	30s	30s	30s	30s
Kortste sluitertijd (mechanische sluiter)	1/8000 sec.	1/8000 sec.	1/8000 sec.	1/8000 sec.
Focus
Aantal autofocuspunten	693	225	273	5.565
Video
Videoresoluties + max. fps	2160p (4k) 30fps 1080p 30fps	2160p (4k) 60fps 1080p 180fps	2160p (4k) 30fps 1080p 120fps	2160p (4k) 30fps 1080p 120fps
Bestandsformaat video	Avchd (.mts), mp4	Avchd (.mts), mp4	Mov, mp4	Mov, mp4
Scherm
Schermdiagonaal	2,95"	3,2"	3,2"	3,15"
Touchscreentechniek	Capacitief	Capacitief	Capacitief	Capacitief
Zoeker
Zoeker	Electronisch (evf)	Electronisch (evf)	Electronisch (evf)	Electronisch (evf)
Zoeker vergroting	0,78x	0,78x	0,80x	0,78x
Opslag
Geheugenkaart (camera)	Memorystick pro duo, Memorystick pro hg duo, sd, sdhc, sdxc	Sd, sdhc, sdxc, xqd	CFexpress, xqd	Sd, sdhc, sdxc
Aantal opslagkaarten	2x	2x	1x	1x
Aansluitingen
Verbinding (extern)	Audio (3,5mm), hdmi micro, usb 3.1 (gen1, type-c, 5Gbit/s)	Hdmi, usb 3.1 (gen1, type-c, 5Gbit/s)	Hdmi mini, usb 3.1 (gen1, type-c, 5Gbit/s)	Hdmi mini, usb 3.1 (gen1, type-c, 5Gbit/s)
Microfoonaansluiting	Jackplug 3,5mm	Jackplug 3,5mm	Jackplug 3,5mm	Jackplug 3,5mm
Verbindingen
Gps	Nee	Nee	Optioneel	Optioneel
Verbinding (wlan)	802.11b, 802.11g, 802.11n (Wi-Fi 4)	802.11a, 802.11ac (Wi-Fi 5), 802.11b, 802.11g, 802.11n (Wi-Fi 4)	802.11a, 802.11ac (Wi-Fi 5), 802.11b, 802.11g, 802.11n (Wi-Fi 4)	802.11b, 802.11g, 802.11n (Wi-Fi 4)
Verbinding (bluetooth)	Bluetooth 4.1	Bluetooth 4.2	Bluetooth 4.2	Bluetooth 4.1
Afmetingen
Hoogte body	95,6mm	110mm	100,5mm	98,3mm
Breedte body	126,9mm	148,9mm	134mm	135,8mm
Diepte body	73,7mm	96,7mm	67mm	84,4mm
Gewicht en kleur
Gewicht body	650g	899g	675g	660g
Kleur body	Zwart	Zwart	Zwart	Zwart
Bijzonderheden

Onze selectie

Canon EOS RP

De onlangs aangekondigde Canon EOS RP wordt op de markt gebracht voor 1520 euro, een scherpe prijs voor een nieuwe fullframecamera. Van binnen bevat de camera de onderdelen van de 6D Mark II-dslr, zoals de 26-megapixelsensor. Hij stelt scherp met dualpixel-af, met uitzondering van de 4k- videostand (in 1080p wel). De oled-evf heeft een lagere resolutie dan de EOS R en hij gebruikt de kleine LP-E17, waardoor de accuduur uitkomt op 210 tot 250 foto's. Bovenal is de body bijzonder compact en is de uitklappende lcd behouden. Er zijn op dit moment vrijwel geen betaalbare lenzen, zoals een compacte kitlens of pancake. Canon lijkt ervan uit te gaan dat mensen hun EF-lenzen blijven gebruiken met de meegeleverde adapter.

Voor deze round-up zijn we uitgegaan van fullframe-systeemcamera's met een bodyprijs van circa 2000 tot 2500 euro. De Canon EOS R, Nikon Z6, Panasonic S1 en Sony A7 III vallen in dat prijssegment en zijn onderling concurrerend. Op Canon na hebben alle genoemde fabrikanten ook een model erboven, respectievelijk de Z7, S1R en A7R III. Dat duurdere model onderscheidt zich onder andere met een andere sensor met een zeer hoge resolutie. Canon heeft tot nu toe de omgekeerde strategie bewandeld. In plaats van een model erboven heeft het onlangs een lager gepositioneerd model uitgebracht: de EOS RP (zie kader). Ongetwijfeld volgt op een later moment nog een high-end model, want de meeste Canon-objectieven zijn juist gericht op professionals. We hebben dus bewust de EOS R niet ingeruild voor de RP, omdat anders de vergelijking wat scheef zou worden wat features, prestaties en prijs betreft.

Voor de vergelijking hebben we de camera's in verschillende situaties op de proef gesteld. Behalve op de verschillen in specificaties hebben we gelet op de grip, knoppen en bediening, kwaliteit van de zoeker, autofocus, videomogelijkheden, beschikbare lenzen en natuurlijk de beeldkwaliteit.

Specificaties en onderlinge verschillen