Inleiding
All you can eat-diensten hebben een vreemd soort aantrekkingskracht, die ontbreekt bij diensten waar je per stuk moet afrekenen. Uit onderzoek blijkt dat flat-fee-abonnementen minder cognitieve last met zich meebrengen.
Bij een flat-fee-dienst als Spotify of Netflix, maar ook bij een all you can eat-buffet, hoef je niet langer een afweging te maken tussen kosten en baten als je een nummer afspeelt, een serie aanklikt of een salade opschept; je hebt de betaling immers al gedaan. Dat je in veel gevallen in de praktijk minder geld had uitgegeven als je wél per stuk had betaald, verandert daar niets aan.
Het zal verklaren waarom all you can eat-diensten aan populariteit winnen. Terwijl iTunes steeds minder muziek verkoopt, om over fysieke schijfjes maar niet meer te spreken, krijgen diensten als Spotify steeds meer abonnees. Uitbaters van diensten waarbij je wel per stuk moeten betalen, maken nu dan ook de gang naar all you can eat-diensten. Zo gaat het gerucht dat Apple een Spotify-concurrent begint.
In Nederland komt dezelfde beweging op gang. Tot voor kort moest je bij Videoland per film of serie afrekenen, maar de dienst werkt nu aan een Unlimited-abonnement, waarbij een deel van het aanbod tegen een vast bedrag te bekijken is. Ondertussen werken de publieke en commerciële omroepen samen aan NLziet, een videostreamingdienst die eveneens een flat-fee-model hanteert.
Interessant aan zowel NLziet als Videoland Unlimited is dat beide diensten in een andere vorm feitelijk al bestonden. Videoland had al een on-demand-streamingdienst, waarbij per stuk moest worden afgerekend. NLziet bestaat in feite uit de diensten RTL XL, Kijk van SBS en de nieuwe, betaalde versie van Uitzending Gemist: NPO Plus. Bij RTL XL en Kijk moest tot nu toe ook per stuk worden betaald, maar nu zijn die samen met NPO Plus dus voor één vast bedrag te benaderen.
Wie denkt aan een all you can eat-videostreamingdienst, denkt aan Netflix. Dus NLziet en Videoland zullen hun best moeten doen om kijkers weg te kapen bij hun grote, Amerikaanse concurrent. Beide diensten zijn nog niet beschikbaar voor het grote publiek, maar wij namen ze alvast onder handen om de belangrijkste vraag te beantwoorden: zijn ze het waard om je Netflix-abonnement op te zeggen?
NLziet
NLziet gaat acht euro per maand kosten; het is een gezamenlijk project van de publieke omroep, RTL en SBS, en dat merk je aan alles. Vanaf het moment dat je inlogt, is duidelijk dat NLziet niet één dienst is, maar drie diensten die aan elkaar zijn geknoopt en niet op een erg goede manier. Als je inlogt op een streamingdienst, verwacht je een overzicht van films en series, maar NLziet gooit die logica overboord. Je moet eerst een keuze maken uit NPO Plus, Kijk en RTL XL, de drie videostreamingdiensten die NLziet omvat.

Dat is raar; wat maakt het jou als gebruiker nou uit welk van de drie diensten het programma aanbiedt dat je wil bekijken? Verwarrend is ook dat je verwacht dat je direct vanuit een van de drie kolommen naar een programma kunt navigeren, maar in plaats daarvan word doorgestuurd naar de homepage van de dienst in kwestie. Bovendien is de volgorde van de drie kolommen willekeurig. Waarschijnlijk gunnen de drie diensten elkaar de prominente eerste plek niet en wordt de volgorde daarom telkens door het toeval bepaald, maar voor gebruikers is dat vooral verwarrend.
De zoekfunctie is gelukkig wel universeel, maar zodra je een programma hebt gevonden, word je doorgestuurd naar de streamingdienst van de desbetreffende omroep. Dat betekent in de browserversie dat je continu aan het wisselen bent tussen drie streamingdiensten, elk met een andere lay-out en indeling; de NLziet-balk bovenin is de enige constante factor. Helaas is het vanuit die balk niet mogelijk om direct naar een andere streamingdienst te navigeren.
Verder is het jammer dat NLziet niet aan persoonlijke aanbevelingen doet. De meerwaarde van Netflix is juist dat de dienst op een bepaald ogenblik doorkrijgt wat je interessant vindt, waarna je kijksuggesties krijgt voorgeschoteld.
Aanbod
Het aanbod van NLziet is niet te vergelijken met dat van Netflix of Videoland Unlimited. Vergeleken met die diensten zijn er veel minder buitenlandse films en series, maar is er juist veel meer Nederlands werk te zien. Daarbij gaat het onder meer om vrijwel alle programma's die de publieke omroep, RTL en SBS uitzenden. Dat is ook gelijk het grootste manco aan het aanbod; een heel groot deel ervan is al gratis te bekijken. Ook bij RTL en SBS, maar zeker bij de publieke omroep, zijn veel programma's via de bestaande 'gemist'-websites gewoon beschikbaar.
Er is wel content die niet gratis te vinden is, althans, niet op legale wijze sinds het downloadverbod van kracht is. Denk aan de serie Marvel's Agents of S.H.I.E.L.D, of de films S.W.A.T, Asterix & Obelix en Intouchables. En ook een aantal Nederlandse series als Flikken Maastricht, Overspel, GTST en het relatief nieuwe Danni Lowinski is op respectievelijk Uitzending Gemist, RTL XL en Kijk niet of alleen tegen betaling te bekijken. Of dat genoeg is om mensen ertoe te bewegen om elke maand acht euro in te leveren? We betwijfelen het.
Apps
NLziet heeft bij de introductie aanvankelijk enkel apps voor Android-tablets, de iPad en iOS. Android-smartphones en andere platforms worden nog niet ondersteund. Bovendien is er nog geen ondersteuning voor de Chromecast of AirPlay, waardoor je dus gebonden bent aan je pc, laptop of tablet om NLziet te bekijken. Ondersteuning voor Chromecast en AirPlay volgt misschien later; hetzelfde geldt voor Apple TV, smart-tv's en settopboxen van providers.
De apps kampen nog steeds met de gespleten persoonlijkheid van NLziet, maar wel minder dan de webversie. Nu is de interface voor alle platforms in ieder geval grotendeels hetzelfde, enkel met andere kleuren. Wel verschilt de navigatie. Zo heeft het RTL-deel van de app aparte tabbladen voor films en series, en de rest niet. We vragen ons ten zeerste af of dit de beste manier is om drie videostreamingdiensten aan elkaar te knopen.
Beeldkwaliteit
NLziet belooft uitzendingen in 'hd-kwaliteit', maar vooralsnog wordt die belofte niet waargemaakt. De beeldkwaliteit is wisselend en verschilt per zender. De beelden van SBS hebben een iets hogere kwaliteit dan die van RTL en de NPO. De ondertiteling is onscherp en ook niet uit te zetten, omdat ze in de video is verwerkt. BIj Netflix wordt de ondertiteling als een aparte tekstlaag boven op het beeld gezet, waardoor die in ieder geval altijd scherp is. Dat maakt het ook mogelijk om de ondertiteling uit te zetten; bij NLziet kan dat dus niet.
Overigens zijn de streams in het geval van de publieke omroep beter dan die op de Uitzending Gemist-site, maar dat zegt vooral iets over de kwaliteit van de streams daar. Programma's uit mei en nieuwer zouden van betere kwaliteit moeten zijn, maar zijn nog steeds niet in hd.
Videoland Unlimited
De iets oudere lezers kunnen het zich waarschijnlijk nog wel herinneren: de tijd dat ze naar de Videoland om de hoek fietsten om een film te huren en te vaak een boete kregen omdat ze hem te laat terugbrachten. Hoewel Videoland nog steeds fysieke vestigingen heeft, worden er nauwelijks nog fysieke schijfjes verhuurd.
Reden voor Videoland om zich ook op de streamingmarkt te richten; if you can't beat them, join them. Aanvankelijk deed Videoland dat met een pay per view-model, waarbij je per film of serie moest afrekenen. RTL, dat de on-demand-tak van Videoland vorig jaar overnam, ziet echter kennelijk in dat het Netflix-model ook zo zijn voordelen heeft.
Niet dat het bedrijf helemaal overtuigd is; Videoland is straks, als Videoland Unlimited zijn deuren opent voor het grote publiek, half pay per view, half all you can eat. Films die als onderdeel van een abonnement van tien euro per maand kunnen worden bekeken, zijn voorzien van een geel Unlimited-logo; voor de rest moet je dus gewoon betalen, ook als je een abonnement hebt. Overigens is er ook een overzichtspagina met enkel Unlimited-films en -series.
Moederbedrijf RTL is van plan om beide betaalmodellen naast elkaar te laten bestaan, zegt woordvoerster Loes Meys. In een blogpost probeert Videoland uit te leggen waarom, maar het blijft een wat vervelende ervaring om als betalende abonnee geconfronteerd te worden met nog eens een extra betaalscherm als een bepaalde film of serie niet onder het Unlimited-abonnement valt.
Een pluspunt van Videoland Unlimited is dat de dienst net als Netflix persoonlijke aanbevelingen doet op basis van je eerdere kijkgedrag. Volgens Meys zijn de aanbevelingen een 'technisch hoogstandje'. "Met een klein team hebben we het binnen een halfjaar op internationaal niveau gekregen", zegt ze. We konden de dienst helaas te kort uitproberen om te beoordelen hoe goed de aanbevelingen in de praktijk zijn.
Hoewel Videoland Unlimited op het eerste gezicht wat rommelig is, ondersteunt de dienst filters, wat het mogelijk maakt om gedetailleerder naar een bepaald soort films te zoeken, bijvoorbeeld Japans gesproken thrillers met een horrorthema. Dat is een duidelijk voordeel ten opzichte van Netflix, maar ook van NLziet.

Aanbod
Videoland Unlimited is twee euro duurder dan Netflix, al is dat binnenkort slechts één euro, omdat Netflix zijn prijzen voor nieuwe klanten gaat verhogen. Hoewel je het verschil van een of twee euro misschien niet direct in je portemonnee zult voelen, is het psychologische verschil tussen een bedrag van één cijfer of een van twee cijfers voor veel mensen waarschijnlijk groter.
Dat roept een belangrijke vraag op. Is het aanbod van Videoland Unlimited zo veel beter dan dat van Netflix dat het die paar euro extra rechtvaardigt? Een antwoord op die vraag is moeilijk te geven, omdat de waardering van het aanbod afhangt van je persoonlijke voorkeuren. Feit is wel dat klassiekers als The Godfather, Pulp Fiction en de laatste twee Lord of the Rings-films wel op Netflix staan en niet op Videoland Unlimited. Veel goede films die wel op Videoland Unlimited zijn te vinden, zijn bovendien eveneens te vinden bij zijn grote concurrent.
Het is waarschijnlijk nog
te vroeg om Videoland af te rekenen op het aanbod
Het aanbod aan Nederlandse films is bij Videoland Unlimited iets groter, maar de populairdere en betere films zijn wel te vinden op Netflix. Het serieaanbod op Videoland Unlimited is matig; echt goede series ontbreken, met uitzondering van wellicht Blacklist en, voor de liefhebber, Baantjer. Heel veel interessante documentaires zijn er ook al niet.
Nu is het waarschijnlijk nog wat te vroeg om Videoland af te rekenen op het aanbod. Bij zijn introductie in Nederland was het aanbod van Netflix veel matiger dan het nu is. Zonder abonnees al rechten op films en series moeten kopen, is een kostbare zaak, dus waarschijnlijk zal het aanbod van Videoland ook verbeteren naarmate er meer mensen abonnee worden. Een gebruiker heeft aan dat soort argumenten echter geen boodschap. Hij wil waarschijnlijk de keuze maken tussen Netflix en Videoland Unlimited, en op dit moment is het aanbod van Netflix voor veel mensen waarschijnlijk aantrekkelijker.
Apps
Nu de dienst nog in bèta is, is er enkel nog een app voor de iPad, maar bij de introductie voor het grote publiek worden ook andere platforms ondersteund, belooft Videoland. Daarbij gaat het onder meer om Android-tablets, maar ook om smart-tv's. Daartoe werkt het bedrijf samen met Samsung, LG en Philips. Ook worden settopboxen van KPN, Telfort, Xs4all, Delta en Caiway van Videoland Unlimited-toegang voorzien. De videostreamingdienst wil 'nog dit jaar' de stap zetten naar smartphones, Apple TV, Chromecast en settopboxen van andere tv-aanbieders.
Beeldkwaliteit
Daar komt bij dat de beeldkwaliteit van Videoland Unlimited niet om over naar huis te schrijven is. De precieze bitrate die Videoland gebruikt, is niet bekend, maar hoog is hij in ieder geval niet. Het beeld stottert en de ondertiteling is niet scherp, en ook niet uit te zetten trouwens. Wie zich wel eens stoort aan de beeldkwaliteit van Netflix, die in veel gevallen toch nog matiger is dan wat er op torrentsites is te vinden, zal zich verbazen over de matige streams van Videoland Unlimited.
Conclusie
Netflix is niet perfect en absoluut niet de heilige graal van videostreaming. De beeldkwaliteit kan puristen niet bekoren en het aanbod bestaat voor een groot deel uit oude meuk. Die nadelen gelden nog sterker voor zijn twee nieuwe Nederlandse concurrenten.
Neem Videoland Unlimited. Moederbedrijf RTL vraagt daarvoor meer geld dan Netflix voor zijn streamingdienst en daar is simpelweg geen rechtvaardiging voor. Het aanbod is matiger, de beeldkwaliteit is minder, en de website en app zijn rommeliger en werken minder goed. Dan hebben we het nog niet eens over het gebrek aan ondersteuning voor smartphones, de Chromecast, Apple TV en AirPlay.
Hoe dan ook is het moeilijk om
op te boksen tegen een gigant
met het budget van Netflix
NLziet kampt met dezelfde problemen en is duidelijk niet uit een behoefte van klanten geboren, maar uit de wens van de tv-zenders om met een eigen videostreamingdienst te komen. Tenzij je heel graag naar Nederlandse series kijkt en niet al te veel waarde hecht aan een hoge beeldkwaliteit, zien we niet in waarom je acht euro per maand zou betalen voor content die veelal elders, vaak gratis, te vinden is.
Het is nog te vroeg om de diensten definitief af te schrijven. Het aanbod kan nog verbeteren, en hetzelfde geldt voor de beeldkwaliteit en de apps. Hoe dan ook is het moeilijk om op te boksen tegen een gigant met het budget van Netflix. NLziet en Videoland Unlimited bewijzen dat. Als flat-fee-videostreaming een nieuw fenomeen was, zouden ze zeker gebruikers weten aan te trekken, maar de waarheid is hard. Anno 2014 zijn ze, in ieder geval op dit moment, simpelweg niet goed genoeg.