B-Spec en Track editor
Als we terugdenken aan vorige Gran Turismo-edities, zijn we in gedachten weer terug op Apricot Hill. In onze donkergele race-auto - we weten na al die jaren niet exact meer welke het precies was - scheurden we een uur of twee lang over het Gran Turismo-circuit, op weg naar een overwinning in een Endurance-race. We denken aan ellenlange gevechten tegen de tijd, op weg naar een nieuwe licentie. Maar we denken ook aan wachten. Heel lang wachten op Gran Turismo 5, dat vorige week, na zes jaar in ontwikkeling te zijn geweest, eindelijk op de markt verscheen.
Getest op: PlayStation 3 (exclusieve titel)
/i/1291297920.jpeg?f=imagenormal)
Onze eerste indruk van de game was vorige week vrij positief. De omvang van het spel, met zijn vele racedisciplines en meer dan duizend auto's, leek nauwelijks te bevatten en we vermaakten ons een dag lang prima met Sony's racegame. Ook vonden we de graphics goed. We waren echter vooral te spreken over het feit dat Gran Turismo 5, in tegenstelling tot Prologue, weer een echte racegame is. Prologue was een optocht van mooi uitziende auto's en Gran Turismo 5 draait weer wat meer om het racen. Een prima ontwikkeling, zo oordeelden we vorige week.
We zijn inmiddels een week later en een stuk gevorderd in de game, met name in A-Spec, oftewel: het zelf rijden. Laten we daarom ook maar direct afrekenen met B-Spec; vorige week riepen we nog gekscherend dat het een ideale spelmodus is als je tussendoor even een broodje wilt smeren of iets dergelijks, terwijl de AI een race voor je rijdt. Realistischer commentaar: B-Spec is saai. Je moet wel een enorme Gran Turismo die-hard zijn, wil je de moeite nemen te kijken naar een coureur die voor je werkt. Daar zit op zich nog iets van diepgang in, want je dient je coureur wel zelf aan te nemen en je kunt daarbij kijken naar verschillende kwaliteiten, maar de races zijn saaier dan saai. Het had geholpen als je de mogelijkheid zou hebben de race versneld te simuleren, maar je dient helaas elke race volledig uit te zitten. Dat hebben we volgehouden tot onze B-Spec-coureur op level 4 was, daarna waren we er echt klaar mee.
Parameters veranderen
Datzelfde geldt voor de Track Editor, die je buiten de hoofdmodus om in het hoofdmenu van het spel vindt. Het idee is leuk en zou een goede toevoeging aan Gran Turismo kunnen zijn, maar het valt in de praktijk tegen. De editor biedt je niet meer dan de mogelijkheid om een standaardcircuit aan te passen door parameters te veranderen. Je kunt de breedte van de baan instellen, net als het weer, en aangeven hoe lastig of eenvoudig een sector moet zijn, met scherpere of minder scherpe bochten. Aan de hand van die informatie genereert Gran Turismo 5 dan een baan. De willekeurig gegenereerde banen zullen steeds net ietsje anders zijn, maar ze zullen wel allemaal enorm op elkaar lijken. Dit is dan ook niet wat wij willen zien als we denken aan wat een track editor zou moeten kunnen doen.
Simulatie?
Dat gezegd hebbende, gaan we snel door met de hoofdzaak: de GT Mode, en dan alles daarvan met uitzondering van B-Spec. Vorige week vertelden we je al dat het begin van je carrière als racer in GT5 weinig verschilt van hoe het in andere games in de serie ging. Je start dus met tragere auto's in vrij eenvoudige en daardoor ook best saaie races. De afwisseling zit er echter vanaf de eerste minuut aardig in, dus het feit dat die eerste standaardraces wat geestdodend kunnen werken, bederft het spelplezier niet.
Niet representatief
Inmiddels weten we ook dat die races niet representatief zijn voor de rest van het spel. Na die paar openingsraces hoef je nooit meer echt langzame races te rijden. Sterker nog: wij kochten, toen we level dertien hadden bereikt, een Lamborghini Murcielago, knalden daar zo ongeveer elke upgrade op die we konden krijgen en gingen los op de High Speed Ring. Resultaat? Bijna 800 pk, een gewicht van om en nabij de 700 kilogram en een nieuwe definitie van snelheid in Gran Turismo 5. Toegegeven: ook een nieuwe definitie van onbalans, want vol in de ankers gaan met een dergelijke Murcielago is af te raden, maar het racen ermee is enorm uitdagend: de langzame ritjes met Polo's en andere ragbakken waren snel vergeten.
/i/1282129893.jpeg?f=imagenormal)
Licht en snel, dus oncontroleerbaar, tenzij je een serieus potje kunt racen: dat klinkt goed, en het voorspelt ook veel goeds voor het spel, dat zichzelf een realistische race-simulatie noemt. Dat blijkt echter al snel een beetje teveel van het goede. Gran Turismo 5 is wél een autosimulatie, en dan doelen we vooral op het uiterlijk van die auto's. In de reacties op onze preview van vorige week is er lang en breed over gesproken: het spel bevat pakweg tweehonderd zogenaamde 'Premium'-auto's en achthonderd 'Standard'-modellen. Het verschil is dat de Premium-bakken speciaal voor Gran Turismo 5 zijn gemaakt en geperfectioneerd, terwijl de overige modellen nagenoeg rechtstreeks zijn overgezet uit GT: Prologue en Gran Turismo 4.
Hoogmoed komt voor de val?
Vooral de Premiums zijn indrukwekkend. Ze zijn allemaal tot in de puntjes verzorgd, zowel van buiten als van binnen. De overige auto's moeten het met wat minder verzorging stellen. Dat leidt soms tot wat minder mooie textures en een wat lager detailniveau, of zelfs tot een volledig ontbrekende cockpit-view. Moet je daar over vallen? Ja en nee. Wij vinden tweehonderd auto's best veel, en vinden het best te rechtvaardigen dat de overige achthonderd wagens als extra gelden en dus wat minder top zijn uitgewerkt. Aan de andere kant: Sony schreeuwt van de daken dat er duizend auto's in Gran Turismo 5 zitten. In dat geval mag je als gamer van het spel verwachten dat die auto's allemaal min of meer dezelfde kwaliteit hebben, en dat is dus niet zo.
/i/1291297376.jpeg?f=imagenormal)
In de praktijk zul je overigens vooral in de Premium-auto's rijden, temeer omdat het spel je vaak ongeveer de auto's geeft die je nodig hebt en je zodoende min of meer automatisch in deze bakken belandt. Het wil echter ook wel eens gebeuren dat het behoorlijk lastig is de juiste auto voor een race te vinden. Het systeem met restricties is niet onoverzichtelijk, maar het werkt onhandig. Je moet zelf de restricties lezen, en daar dan handmatig een auto bij zoeken. Ook is het vervelend dat je niet vooraf kunt zien wat de mogelijkheden van een auto zijn op het gebied van upgrades. Zo duurde het lang voordat we een auto hadden gevonden waar we Dirt-banden op mochten monteren. Het zijn kleine irritaties, maar ze zijn er wel.
Murcielago Airlines
Een veel groter minpunt ligt in het feit dat Gran Turismo 5 een racesimulatie wil zijn, maar dat simpelweg niet is. Natuurlijk scheelt het als je alle hulpmiddelen uitzet, maar een ultrarealistische ervaring levert dat niet op. Treffend voorbeeld: op het Eiger Nordwand-circuit maak je net na start-finishlijn een sprongetje. Met onze opgepompte Murcielago leverde dat een ware vlucht van tientallen meters op, die we altijd afsloten met een keurige, pijnloze landing. Wel zo handig, want we willen de race graag winnen, maar verre van realistisch natuurlijk.
Over het rijgedrag van de auto's kunnen we maar beperkt oordelen; wie van ons kan claimen een expert te zijn op dat gebied? Wat voor een gamer veel belangrijker is dan extreem realisme, is dat het lekker speelt, en dat doet Gran Turismo 5 zeker. Je hebt vaak de specifieke stijl van een auto vrij snel door en het duurt niet lang voor je die punten ten volle in je voordeel kunt gebruiken tijdens het racen. Een enorme plus, want alleen dit aspect zorgt er al voor dat je Gran Turismo flink lang kunt blijven spelen zonder dat het gaat vervelen.
Schade komt laat
Het gebrek aan realistische effecten wordt mede veroorzaakt door de manier waarop de zwaartekracht wordt geïntroduceerd. Het is namelijk zo dat je pas op level 20 effecten van de physics gaat merken, en tot level 40 moet wachten voordat het volledige schademodel actief wordt. Tenminste, dat hebben we ons laten vertellen. Het enige bewijs dat we daarvoor hebben gezien is een filmpje waarin een rallyauto inderdaad aardig aan gort wordt gereden, maar voor dat soort auto's gelden vaak andere regels dan voor standaardmodellen. Zoals bekend zien fabrikanten hun auto's niet graag kapot gaan in een game, dus we kunnen ons voorstellen dat het schademodel, ook na level veertig, lang niet voor elke auto werkt.
/i/1255598892.jpg?f=imagenormal)
Die discussie doet overigens niet echt terzake. Het introduceren van een schademodel op level 40 is namelijk een absolute misser. Het feit dat er nu, een week na de release, nog nauwelijks filmpjes online staan van mensen die dat level hebben bereikt, zegt al genoeg. Level 40 bereiken kost je zoveel tijd dat wij ons afvragen hoeveel gamers dat niveau daadwerkelijk zullen halen. Als het al zo is dat het schadesysteem in zijn volledigheid actief wordt op level 40, dan is het bizar dat Polyphony er voor kiest het pas zo laat in het spel te introduceren.
Alleen cosmetisch
De enige groep die er volgens ons profijt van kan hebben, bestaat uit GT die-hards, de fans die het spel dagelijks uren spelen en dat over een maand nog steeds zullen doen. Zij worden op level 40, na lang spelen dus, geconfronteerd met nieuwe effecten die van hen vragen op een andere manier om te gaan met hun auto. Kun je in het begin nog simpelweg via de vangrail inhalen, na level 20 wordt dat al een beetje anders en na level 40 zou dat dus verleden tijd moeten zijn. Pijnlijk detail is echter dat het ook dan nog steeds om cosmetische schade gaat. Echte schade-effecten worden later toegevoegd middels een patch, zo wordt beloofd.
/i/1282129891.jpeg?f=imagenormal)
Diezelfde patch zal hopelijk ook de AI aanpakken. Schreven we in de preview nog dat we het idee hadden dat de computergestuurde racers zich gedragen als echte coureurs van vlees en bloed, inmiddels weten we wel beter. De coureurs volgen over het algemeen braaf de racelijn en wijken daar alleen bij inhaalacties van af, of als ze toevallig een foutje maken. Spin jij in een bocht, dan rammen de overige racers hersenloos op je in. Op de hogere niveaus moet je weliswaar wat beter je best doen en weten de AI-rijders het gaspedaal prima te vinden, maar echt vernuftige race-manoeuvres hebben we nauwelijks gezien.
Niet storend
Dat maakt Gran Turismo 5 echter niet direct een gemakkelijke game. Het niveau verschilt weliswaar per race en het hangt ook af van de aandacht die je aan het selecteren en het upgraden van je auto besteedt, maar in grote lijnen geldt dat je een flink potje moet kunnen sturen, wil je elke race en elke challenge de Gold-waardering scoren. Ook de veelzijdigheid van het spel zorgt ervoor dat het gebrek aan race-intelligentie wat op de achtergrond raakt. Tijdens het karten heb je het druk genoeg met het op de weg houden van je vierwieler, en datzelfde geldt bij de Nascar-races. De gebrekkige AI is dan nog steeds een minpuntje, maar niet een dat heel storend werkt.
Gebonden aan level
We haalden al aan dat de variatie in het spel in onze ogen een duidelijke plus is. Het is knap dat de engine van Gran Turismo 5 zowel Nascar-races als karting overtuigend weet neer te zetten. Juist daarom is het zo jammer dat Gran Turismo 5 het laagst scoort van alle games in de serie als het gaat om de vrijheid die je hebt in het kiezen van de races. Meer dan ooit houdt het spel je handje vast als je jezelf omhoog werkt. Waar deelname aan een race in vorige games afhing van de vraag of je de juiste licentie al had verdiend en of je genoeg centjes had om een auto aan te schaffen waar je in de betreffende race iets mee kon, zit je nu vast aan een ouderwets 'rpg-achtig' levelsysteem.
Wat is de meerwaarde?
Met dat systeem speel je dus op termijn het schademodel vrij, maar je opent er ook nieuwe races en uitdagingen mee. Races boven je niveau kun je nog niet rijden, en ook de auto's zijn nu gebonden aan een levelsysteem. Kortom: ben je weg van de Murcielago - zoals wij - dan zul je toch echt eerst level 13 moeten halen voordat je hem kunt aanschaffen. We begrijpen eerlijk gezegd niet waarom Polyphony zo'n geforceerde manier van progressie in zijn game heeft gestopt. Het zorgt ervoor dat het een stuk langer duurt voordat je de races kunt rijden waar je op zit te wachten, terwijl je dat voorheen deels zelf in de hand had door je meer op de licenties te richten. Bovendien wordt het licentiesysteem door het levelsysteem ondermijnd; wat is het nut van een licentie nog, als een level je beperkt in je voortgang?
/i/1291297921.jpeg?f=imagenormal)
De beperking is het gemakkelijkst te omzeilen door veel gebruik te maken van de zogenaamde 'speciale races'. In dit menu vind je de kartraces en de Nascar-uitdagingen, maar ook lastige proeven als de AMG Raceschool, de Gran Turismo Grand Tour en de rallyschool- en masterclass. Met deze uitdagingen is het goed centjes verdienen, en het levert je een sloot aan ervaringspunten op, dus je level stijgt sneller. Bovendien levert het volbrengen van deze onderdelen ook snel prima auto's op, zeker als je de moeite neemt ze op Silver of zelfs Gold te halen.
24 uur racen
De levelbeperking zorgde er desondanks wel voor dat het ons veel te lang duurde voordat we eindelijk eens een Endurance-race konden rijden. Want ja: ook dit type is weer in volle glorie in Gran Turismo 5 opgenomen. De kroon op het lange-afstandswerk is ongetwijfeld de 24-uursrace op de oude Nürburgring. In zijn volle glorie is het circuit ruim 22 kilometer lang en hoewel het circuit vaker in games is opgedoken, is dit toch wel de mooiste uitvoering van deze baan. De uitzichten over de Eifel zijn soms adembenemend, en dat geldt ook voor enkele bochten. De 24-uursrace op dit circuit is in GT5 ook daadwerkelijk een 24-uursrace. Verzamel dus eerst wat vrienden en sla Red Bull en koffie in, voordat je ermee aan de slag gaat!
Verouderd
Dat verzamelen van vrienden werkt overigens het best op de bank. Gran Turismo 5 biedt de optie om online te racen, maar die functie werkt op zijn zachtst gezegd niet zoals het zou moeten. Eenmaal aan het racen is er op zichzelf niet heel veel mis met het spel, maar voor je zover bent is er meestal al een aardig tijdje voorbij, vooral als je met vrienden wilt spelen. Gran Turismo 5 kent geen 'invite'-systeem, dus je zult je vrienden handmatig een bericht moeten sturen met de vraag of ze in GT5 naar jouw lobby willen zoeken, om die vervolgens te joinen. Het werkt uiteindelijk wel, maar in een tijd waarin je op de Xbox 360 vanuit het Dashboard rechtstreeks naar het spel van een vriend kunt springen, is dit systeem hopeloos gedateerd.
Wel mooi, niet speciaal
Het laatste ijzer dat Gran Turismo 5 dan nog in het vuur heeft, is de grafische pracht en praal. Natuurlijk, de game is zeker niet lelijk. We zijn echter ook weer niet weggeblazen door de graphics. Gran Turismo 5 ziet er niet veel beter uit dan Forza Motorsport 3 op de Xbox 360. Bovendien is op internet een filmpje te zien waarin de graphics van Gran Turismo 5 worden vergeleken met die van Gran Turismo 4. Dat wint GT5 wel, maar het verschil is niet overdonderend en dat is opmerkelijk, zeker als je in je achterhoofd houdt dat GT4 een PlayStation 2-spel was. Over dat spel kunnen we eenvoudigweg zeggen dat Polyphony het toen niet beter had kunnen doen, maar dat geldt voor ons gevoel dus zeker niet voor Gran Turismo 5.
/i/1255380943.jpg?f=imagenormal)
Uitzondering op dit verdict vormen de races die bij nacht worden verreden. Niet voor niets biedt het spel je de mogelijkheid om, voordat je een auto koopt, te bekijken hoe deze er op een ander tijdstip van de dag uit zal zien. Lichten weerspiegelen prachtig in de lak van de bolides en de game oogt direct een stuk sfeervoller dan overdag. Geen hoofdzaak, maar wel een leuke extra die je absoluut moet meepakken.
Wisselend geluid
Het geluid had wat ons betreft beter gekund, al moet daarbij wel worden gezegd dat de audioprestatie van Gran Turismo 5 sterk afhankelijk is van de set-up die je thuis hebt staan. Met een surround-set inclusief behoorlijke subwoofer klinkt Gran Turismo 5 bij vlagen indrukwekkend. Dat effect krijg je echter niet mee met een standaard-speakerssetje. Toch zal zelfs met een dure surround-set opvallen dat een groot aantal auto's behoorlijk generiek klinkt. We zijn geen uitgesproken autokenners, dus een oordeel per model zit er niet in, maar in grote lijnen komt het erop neer dat als je set-up in orde is, een aantal sport- en muscle-wagens er enorm uitspringt, terwijl de rest in geluidstechnische zin een grijze, generieke massa is.
Conclusie
De lijst van punten die ons niet of niet volledig bevallen, is best flink. Toch is Gran Turismo 5 geen slechte game. Ondanks dat er met verschillende onderdelen best iets mis is, blijft het een vermakelijke game. Het verzamelen van auto's, het sparen voor een bepaalde auto en het aanvoelen van de verschillen in rijgedrag blijft leuk. Bovendien is er erg veel te doen, en kun je je eigen ervaring nog eens verrijken door een stuurtje te gebruiken. Hier hebben we zelf voor de review geen mogelijkheid toe gehad, maar eerder hebben we GT5 wel met een stuurtje kunnen spelen en de reacties van gebruikers bevestigden inmiddels wat we al dachten: racen met een stuurtje in GT5 werkt prima en lijkt zeker wat toe te voegen aan de gameplay.
Gran Turismo 5 is niet geworden wat wij ervan hadden gehoopt. Polyphony begaat in onze ogen een blunder door het schademodel pas op level 40 te introduceren. Aan de verdeling tussen Premium-auto's en normale auto's storen wij ons niet heel erg, maar als je als Sony zijnde roept dat je duizend auto's in je spel stopt, kun je kritiek verwachten als blijkt dat 'maar' tweehonderd bolides de volledige behandeling hebben ondergaan. Ook het gebrek aan race-AI en de verouderde netwerkfuncties doen afbreuk aan de spelervaring.
Toch zullen Gran Turismo-fans ook deze game weer lange tijd spelen. Zij zijn waarschijnlijk ook de enige gamers die echt plezier hebben van de late introductie van schade, want dat maakt dat het spel ineens helemaal vernieuwd wordt, terwijl je op dat moment al een flinke tijd op weg bent. Ook zullen zij met liefde hun bolides bewonderen in de photo-mode, en de extreem lange afstandsraces te lijf gaan. Voor hen is Gran Turismo 5 op het lijf geschreven, maar voor andere gamers zijn er betere racespellen op de markt.
Pluspunten
+ Auto's verzamelen blijft leuk
+ Speelt heerlijk
+ Veel variatie in Special-races
+ Totaal van duizend auto's
+ Premium-auto's zijn prachtig
+ Enorm veel te doen
+ Goed beloningssysteem met veel gratis auto's
Minpunten
- Noemt zichzelf simulator, maar is dat niet echt
- Van de duizend auto's zijn er 'maar' tweehonderd tot in de puntjes verzorgd
- Online-modus sterk verouderd
- Onduidelijk welke auto's je wel en welke je niet kunt upgraden
- Gebrekkige AI
- Track Editor is karig
- Waarom in hemelsnaam pas schadesimulatie op level 40?
Cijfer: 7,5
Titel |
Gran Turismo 5 |
 |
Platform |
PlayStation 3 |
Ontwikkelaar |
Polyphony Digital
|
Uitgever |
Sony Computer Entertainment |
Releasedatum |
Inmiddels verschenen |