Je Switch jailbreaken zodat je er, puur voor persoonlijk gebruik, een custom OS op kunt zetten of een 60fps-mod voor Pokémon Legends: Arceus kunt installeren, zien veel mensen als iets relatief onschuldigs. Het is immers je eigen apparaat, dus mag je zelf bepalen wat je ermee doet, toch? Nintendo ziet dit anders, want hiermee omzeil je de technische beperkingen van de console en dat gaat tegen de end-user license agreement (eula) van de Switch in.
De gamefabrikant strijdt al jaren tegen klanten die hun systemen proberen te jailbreaken. Het bedrijf deelt bijvoorbeeld geregeld online bans uit, waardoor gebruikers niet langer gebruik kunnen maken van de online functionaliteiten van de console. Sinds kort dreigt het bedrijf in zijn Amerikaanse eula ook met het permanent onbruikbaar maken van Switch-consoles. Deze aanpassing werd online breed opgepakt, met veel verontwaardiging tot gevolg, ook onder tweakers. Veel mensen vragen zich af of dit juridisch wel door de beugel kan. Gaat dit niet in tegen het consumentenrecht? Zoals vrijwel altijd het geval is bij dergelijke juridische vraagstukken, is het antwoord genuanceerd.
Geen nieuwe maatregel
Om te beginnen is het belangrijk te weten dat een dergelijke voorwaarde eigenlijk helemaal niet nieuw is. De aanpassing van Nintendo kreeg dan wel veel aandacht online, maar de concurrentie hanteert al sinds jaar en dag een vergelijkbare clausule – ook in de Europese versies. In de PlayStation 4-eula staat bijvoorbeeld nadrukkelijk: "Als SIE Inc bepaalt dat u de bepalingen van deze Overeenkomst heeft geschonden, kan SIE Inc zelf eender welke maatregel nemen om haar belangen te beschermen of hiertoe opdracht geven, zoals (...) het gebruik van dit PS4-systeem online of offline onmogelijk maken." Een van deze bepalingen stelt dat het niet is toegestaan om de 'codering, beveiliging of enig verificatiemechanisme voor het PS4-systeem' te omzeilen.
Xbox is in zijn softwarelicentieovereenkomst wat voorzichtiger en zegt dat 'het mogelijk is' dat je Xbox-console na het omzeilen van een technische beperking of beveiliging 'op dat moment of na een latere Xbox-software-update niet meer werkt'. O, en Nintendo heeft de eula van de Wii U in 2014 geüpdatet, met de tekst dat 'iedere ongeoorloofde aanpassing van de hardware of software (...) het systeem permanent onspeelbaar maakt'.
(Nog) niet ingezet
/i/2007601372.webp?f=imagenormal)
Dat klinkt best stellig, maar voor zover bekend heeft Nintendo nooit daadwerkelijk bewust een Wii U-console gebrickt. Dat geldt overigens voor vrijwel iedere console waarbij een dergelijke clausule in de eula staat. Wel worden de onlinefuncties regelmatig uitgeschakeld als gamebedrijven erachter komen dat gebruikers de technische beperkingen omzeilen. Nintendo doet dat bijvoorbeeld al sinds de Wii.
Kort na de voorwaardenwijziging deed het gerucht de ronde dat het ditmaal menens was bij Nintendo. Het bedrijf zou nu daadwerkelijk de intentie hebben om consoles van voorwaardenschenders te bricken. Zo verscheen er een forumpost waarin werd beweerd dat Nintendo het gebruik van modchips zou willen detecteren door ongebruikelijke voltages op de cpu te controleren. Bij verschillende 'hackers' die de Switch 2 al in handen zouden hebben, werd het apparaat daardoor naar verluidt automatisch gebrickt.
/i/2007601392.png?f=imagenormal)
verkregen games op te zetten, maar ook is het mogelijk om er illegale
games mee te spelen.
Deze post is online een eigen leven gaan leiden, ook al gaf de originele poster geen bewijs voor zijn bewering. Mensen waren in rep en roer, want een dergelijke detectiemethode is zeer vatbaar voor valspositieven. Er werd gevreesd dat de Switch 2 daardoor al bij de minste of geringste spanningverandering, bijvoorbeeld door een kortsluiting of een externe oplader, in e-waste verandert.
Nu de Switch 2 een tijdje uit is, kunnen we wel stellen dat dit pure ophitserij betrof. Wel zijn er al gebruikers die een Mig-flashcard in de Switch 2 hebben gestopt, met als gevolg dat de onlinefuncties vrijwel direct werden geblokkeerd. Hoewel dit, zoals gezegd, geen verrassende maatregel is, werden Switches die dergelijke flashcards gebruikten voor zover bekend alleen verbannen als gebruikers er daadwerkelijk illegale games opzetten, in plaats van enkel back-ups van eigen games.
'Volste recht'
Ook al is de brickmaatregel voor zover bekend nog niet daadwerkelijk ingezet, de grote vraag blijft natuurlijk: is het volgens de Europese wetten überhaupt toegestaan dat consolefabrikanten bewust consoles bricken? Volgens René Otto, een advocaat die voornamelijk gamebedrijven bijstaat, hangt het af van de situatie. Het bedrijf moet er namelijk wel een goede reden voor hebben.

Dat geldt volgens hem niet voor iedere voorwaardenschending, maar wél als gebruikers hun console jailbreaken. Daarmee breken ze namelijk de technische beveiligingsmaatregelen, wat volgens hem niet alleen indruist tegen de eula van de fabrikant, maar ook tegen de Europese auteursrechtrichtlijn. "Als iemand dat doet is er al gauw sprake van een schending van het intellectuele-eigendomsrecht waartegen kan worden opgetreden. In dergelijke gevallen heeft een partij als Nintendo het volste recht om de Switch te bricken."
Ook als je een gejailbreakte console of modchip van een ongeautoriseerde partij koopt, mag een fabrikant waarschijnlijk je console bricken. Als voorbeeld noemt Otto een zaak van tien jaar geleden, waarin Nintendo PC Box voor de rechter sleepte. Dat bedrijf verkocht en masse modchips voor de Nintendo Wii en DS en omgebouwde consoles, iets dat door de Italiaanse rechtbank als illegaal werd beschouwd, omdat ze 'een verstoring voor de markt van legale games vormen'. Het argument dat deze chips ook voor homebrew konden worden gebruikt, wat volgens het Europese Hof van Justitie geen inbreuk maakt op de auteursrechten van consolefabrikanten, werd verworpen omdat dat geen gangbare usecase zou zijn voor modchips. "Als ze consoles met deze ingebouwde modchips kunnen identificeren, heb je best kans dat ze die allemaal gaan bricken", aldus Otto.
Alleen in extreme gevallen
Dat het volgens Otto juridisch is toegestaan, betekent echter niet per se dat consolefabrikanten de maatregel ook vaak zullen toepassen. Hij verwacht dat consolefabrikanten alleen in extreme gevallen apparaten geheel onbruikbaar zullen maken, bijvoorbeeld als er illegale games op worden gespeeld. "Als je ervoor zorgt dat andere spelers geen last hebben van je gedrag en het verder ook niet schadelijk is voor een platform, dan zit je in principe veilig."
Als je bijvoorbeeld een legaal verkregen game speelt met hacks, hoef je volgens de advocaat niet te verwachten dat meteen je hele console gebrickt wordt. "Consoles worden immers vaak met een verlies verkocht en dat betekent dat gamebedrijven afhankelijk zijn van het verkopen van games voor hun winsten. Voor een console die eenmaal onbruikbaar is gemaakt, worden natuurlijk geen games meer verkocht." Online toegang ontzeggen is volgens Otto wél een gepaste maatregel als gebruikers voor eigen gebruik hun console of games modificeren.
Nintendo is voorzichtig
Hoewel consolefabrikanten volgens Otto dus onder bepaalde voorwaarden de consoles van Europese gebruikers mogen bricken, heeft Nintendo de desbetreffende bepaling alleen toegevoegd aan zijn Amerikaanse eula. De Europese varianten zijn weliswaar rond dezelfde tijd gewijzigd, maar daarbij is enkel toegevoegd dat het bij overtreding van de voorwaarden gamelicenties kan intrekken – en dus niet dat het hele apparaat onbruikbaar gemaakt kan worden. Wat houdt Nintendo tegen om de clausule ook in de Europese eula op te nemen?
Otto verwacht dat dit simpelweg 'Nintendo-eigen' is, omdat het bedrijf vaak relatief voorzichtig is. Dat is volgens hem in het verleden ook al gebleken, bijvoorbeeld toen Nintendo de mobiele game Pokémon Masters niet in Nederland en België uitbracht vanwege de aanwezigheid van lootboxes. Die zijn onder bepaalde voorwaarden verboden, maar volgens Otto moet het in ieder geval op basis van de huidige Nederlandse wetgeving prima mogelijk zijn om die game op Nederlandse bodem uit te geven. "Toch merk je dat ze Nederland volledig links laten liggen, omdat ze 0,0 risico willen lopen. Maar misschien zijn ze het nu nog goed aan het uitpluizen en veranderen die voorwaarden nog."
Eula's zijn mogelijk niet altijd rechtsgeldig
Dat laatste is overigens nog wel een interessant punt, want mag Nintendo eigenlijk wel zomaar de voorwaarden wijzigen als je de console al in handen hebt? Oké, in de Nintendo-accountvoorwaarden staat een wijzigingsbeding, maar als je een console al in bezit hebt, 'mag' je minder dan toen je hem gekocht had, wat wellicht je koopgedrag had beïnvloed. Je zou kunnen beargumenteren dat dat een geldige reden is om buiten de garantieperiode je geld terug te kunnen krijgen.
Volgens Otto is het hierbij belangrijk om te weten dat dergelijke gebruikersovereenkomsten wellicht niet altijd rechtsgeldig zijn. "Zeker in Nederland is daar discussie over, omdat het algemene voorwaarden zijn die je bij de koop overhandigd moeten worden." De gebruiksvoorwaarden krijg je bij fysieke producten meestal pas na aanschaf te zien, bijvoorbeeld als je een console voor het eerst opstart, waardoor de vraag is of een consolefabrikant zich hier in een rechtbank überhaupt op kan beroepen. Otto verwacht dat de kans dat dit ooit ter proef wordt gesteld klein is: maar weinig mensen zullen naar de rechter stappen voor een console van 500 euro.
Redactie: Kevin Krikhaar Eindredactie: Monique van den Boomen