ThinkPad krijgt Snapdragon-accuduur

Lenovo T14s Gen 6 Review

Conclusie

De ThinkPad T14s is Lenovo's eerste en op dit moment enige zakelijke laptop die voorzien is van een Snapdragon X-processor. Dat je die chip bij consumentenhardware vaker tegenkomt is logisch, want de zakelijke laptopwereld is wat conservatiever. Voor bedrijven is het belangrijk dat software gewoon werkt en datzelfde geldt voor de tools om de laptops op afstand te beheren. In sommige bedrijfsomgevingen wordt er daarom standaard voor een laptop met Intel vPro gekozen en een Qualcomm-processor zorgt alleen maar voor potentiële incompatibiliteit.

Overstappen van x86- naar Arm-hardware en kijken waar het schip strandt kun je als consument nog doen, maar is voor de meeste bedrijven geen optie. Anderzijds: er zijn op dit moment ongetwijfeld systeembeheerders aan het spelen met Arm-laptops om te zien wat de mogelijkheden zijn, want de T14s laat zien dat de Snapdragon X-processor genoeg voordelen biedt.

Het grootste voordeel is onmiskenbaar de uitstekende accuduur. Twintig uur browsen is in onze test in ieder geval een topprestatie. Daarnaast is de koeling bij lage belasting muisstil en dan is de processor vlot. Bij hoge belasting kan er throttling ontstaan, maar dat is wel in specifieke gevallen die we alleen zagen bij applicaties die alle cores voluit belasten. Dan is de koeling ook niet meer zo stil als bijvoorbeeld bij een Surface Laptop, die ook is voorzien van een Qualcomm-processor.

Wat veel ThinkPads en ook de T14s onderscheidt, is het toetsenbord. Het kenmerkende ThinkPad-toetsenbord heeft een fijne aanslag en voor de liefhebber is er een trackpoint aanwezig. Het geheel zit in een mooie met koolstofvezel verstevigde behuizing die lekker licht is. Alle zaken die je mag verwachten zitten erop, zoals een vingerafdrukscanner en camera met gezichtsherkenning.

Het fijne toetsenbord en de lange accuduur ten spijt zal de prijs van ongeveer tweeduizend euro voor de meeste consumenten echter te hoog zijn om de T14s te overwegen. In zakelijke omgevingen is dat een ander verhaal, want een HP EliteBook Ultra kost ongeveer evenveel en de Dell Latitude 7455 komt ook in de buurt van de 1880 euro die Lenovo voor de goedkoopste T14s vraagt.

Die zakelijke prijzen liggen dus hoger, want voor dat geld krijg je niet eens een oledscherm of een lcd met hoge resolutie en refreshrate, maar een standaard 1920x1200-scherm op 60Hz. Je krijgt wel 32GB werkgeheugen, maar de ssd is slechts 512GB groot. Als je dat vergelijkt met de Yoga Slim 7 met Qualcomm-chip, die we enkele maanden geleden reviewden, dan biedt de T14s minder waar voor meer geld.

Pluspunten

• Fijn toetsenbord
• Uitstekende accuduur
• Laag gewicht

Minpunten

• Throttling in sommige gevallen
• Geen bijzonder scherm gezien de prijs

Getest

Lenovo ThinkPad T14s Gen 6 (21N1000RMH)

Prijs bij publicatie: € 1.880,-

Vanaf € 1.498,74

Vergelijk prijzen

Bekijk alle uitvoeringen (8)

• 32GB/512GB
• 32GB/1TB (Getest)

Laagste prijzen voor: Lenovo ThinkPad T14s Gen 6 (21N1000RMH)

Winkel	Beoordeling	​	Prijs	Totaal	​
TechFabrique.nl	4.5 van 5 sterren (5 shopreviews) (5)		€ 1.498,74	€ 1.498,74	Bekijk
bol Plaza	2.5 van 5 sterren (10 shopreviews) (10)		€ 1.499,-	€ 1.499,-	Bekijk
Micro-Mail B.V.	5 van 5 sterren (20 shopreviews) (20)		€ 1.541,05	€ 1.546,-	Bekijk
Redable.nl	4.5 van 5 sterren (30 shopreviews) (30)		€ 1.546,-	€ 1.546,-	Bekijk
RedShell.nl | zakelijk	3.5 van 5 sterren (5 shopreviews) (5)		€ 1.560,45	€ 1.560,45	Bekijk

Laagste prijzen voor: Lenovo ThinkPad T14s Gen 6 (21N10008MH)

Winkel	Beoordeling	​	Prijs	Totaal	​
Max ICT B.V.	2.5 van 5 sterren (119 shopreviews) (119)		€ 1.805,93	€ 1.810,88	Bekijk

Reacties (110)

[fenrirs]

Veel zakelijke gebruikers kiezen niet meer voor 1000+ laptops, maar worden de modellen gedicteerd door wat IT kan ondersteunen en images voor heeft met alle beveiliging software die tegenwoordig noodzakelijk is)

Ik kan mij zo voorstellen dat een corporate IT niet zit te wachten op een mix van intel/arm

[djwice]

De zakelijke software is al ARM compatible. De hele Office suite, vpn tools etc.
En je hoeft er niets speciaals voor te doen, zit in de standaard versies.

Minder energiegebruik is goed voor de ESG targets.
Stille laptops goed voor mensen die gevoelig zijn voor geluid.
Lange accu is altijd fijn, kun je heel de dag zitten waar je wil, ook als er even geen stopcontact is of ze allemaal vol met stekkers van anderen zijn.
In de ochtend als je op staat, stekker er in en voordat je weg gaat is ie vol voor de hele dag.

Zo veel relaxter voor je workforce.
En iedereen in 1x 32GB geheugen dat sneller is dan welke desktop dan ook.

En in- en uitloggen met Windows Hello: de medewerker loopt weg: logout, medewerker gaat zitten, login. Want de camera ziet wie het is.
Dat scheelt zo enorm veel in je beveiliging en gebruikersgemak. Medewerkers tevredenheid trough the roof. En ook de wachtwoordmanager beveiligd met gezichtsherkenning.

Ik gebruik de Yoga 7 Slim versie.
Nadeel van het oled scherm is dat mensen hem ook thuis zullen gebruiken voor Netflix enzo.

[Reactie gewijzigd door djwice op 25 januari 2025 08:02]

[fenrirs]

Ik snap je punt en valide vanuit een gebruikersoogpunt. Maar mijn punt is dat corporate laptops vaak beheerd worden door IT, met eigen images.

Een image bouwen voor deze apparaten vraagt gewoon een extra inspanning van IT

(Nog) niet alle beveiligingssoftware en in house sw is geschikt voor Arm en een IT afdeling zit niet te wachten op een mix van intel/Arm zeker omdat intel apparaten nog lang in de organisatie zullen zijn.
IT gaat dan simpelweg se keus niet geven (bovendien te duur ivg met een standaard thinkbook, tikt aan bij 1000+ apparaten

[djwice]

Lastige voor de IT-gebruikers is dat hun cloud servers wel al op ARM draaien, dus lokaal geen ARM hebben is juist onhandig.

En om werkelijk te zijn verwacht ik dat je alle office medewerkers gewoon nu een arm kunt geven en die nog 5 tot 7 jaar tevreden blijven.
Dus intel/amd is dan heel snel weg.

Mocht je verwijzen naar dingen als zscaler die niet met ARM werken: stoppen met die meuk. Je wil gebruikers niet als servers behandelen. En zelfs op domeinen met DNS CAA vervangt ie certificaten voor eigen certificaten. De gebruikers kunnen daardoor niet valideren of de inhoud niet onderweg ongewijzigd is of dat ze wel van de juiste partij communiceren. Je maakt eigenlijk een enorm groot gat in je beveiliging. Software ontwikkelaars moeten hun code ineens aanpassen om een unauthorized CA toch te vertrouwen. Niet omdat het goed is voor de veiligheid van software die je leverd, niet omdat het veilig is in productie, maar omdat ze anders lokaal niet kunnen testen of wat ze maken werkt, of omdat dependencies niet gedownload kunnen wordt - dependencies in je software die ze nu niet meer kunnen valideren of ze ongewijzigd zijn door de man-in-the-middle.
Zeer zorgwekkende ontwikkeling voor de nationale veiligheid / veiligheid van je bedrijf. Alle versleutelde gegevens (wachtwoorden, vertrouwelijke gegevens) worden ontsleuteld door zscaler, zonder dat deze daar noodzaak toe heeft. Een lek of fout in de configuratie en all data is exposed and all code can be injected with malware.

[Reactie gewijzigd door djwice op 25 januari 2025 08:38]

[fenrirs]

Het gaat niet om of het technisch kan, maar of de IT afdeling de resources heeft om heel veel verschillende systemen in huis te hebben. In de corporate omgevingen waar ik in heb gewerkt zijn er een paar modellen beschikbaar. Een afwijkend model werd simpelweg niet aangeschaft zonder moverende redenen.(en bijbehorende interne rekening)
Zelfs de ‘baasjes’ kregen geen fancy model

[Reactie gewijzigd door fenrirs op 25 januari 2025 09:14]

[Blokker_1999]

Als je denkt dat zscaler alleen maar waarde heeft op servers, dan denk ik niet dat je goed beseft dat er voor servers net andere, beter oplossingen zijn maar dat zscaler net een meerwaarde heeft op laptops.

En wanneer je als bedrijf ervoor kiest om samen te werken met zscaler, dan vertrouw je er op dat zscaler de nodige verificaties aan hun kant doet en dat zij de pakketten die jij wenst te downloaden niet gaan aanpassen. Je organisatie vertrouwt zscaler, dan horen gebruikers dat ook te doen.

En jij ziet geen noodzaak, maar voldoende security mensen die wel de noodzaak zien om dat te doen. Wel belangrijk dat je als bedrijf een hele hoop domeinen uitsluit waar privacy net wel gewaarborgd moet worden, al weet ik dat zoiets bij zscaler net iets complexer kan zijn.

[djwice]

Ik zie meerdere bedrijfsprocessen continue verstoord worden door zscaler, ik zie teams meerdere dagen niet kunnen werken of elke 6 minuten op nieuw moeten authorizeren door zscaler, ik zie overheid websites met een certificaat overgenomen door zscaler etc. etc.
En na de 'patch' in de configuratie gaat en na een paar weken weer fout. Zelfde verstoringen. Want het ligt aan het fundamentele ontwerp in zscaler dat ze willen patchen met interne certificaten en whitelist exceptions. Ondanks dat er geclaimd wordt dat het zero-trust is, introduceer je "vertrouw alleen op zscaler" een one-trust. Een zeer gevaarlijk model. Er is een tijd terug een liedje over de gevolgen gemaakt: YouTube: Flamman & Abraxas - I'll Be Your Only Friend (official music

Ik verwees naar de mindset achter zscaler dat komt uit de server wereld, daar heb je certificaat offload bij een centrale gateway.
Dat model is heel slecht voor een omgeving met mensen.

Het introduceert enorm veel problemen op de werkvloer, die wordt er niet veiliger van maar juist onbetrouwbaar. De business continuïteit én de business integriteit worden grof aangetast. En als je ontwikkelaars hebt, wordt ook nog eens je software integriteit en software veiligheid aangetast.

Ik hoop dat je die impact overziet en inziet wat een enorm (m.i. ongewenst) risico een bedrijf onboard met zscaler.

Ik moet de bron kunnen valideren voor mjn bedrijfsproces, zacaler maakt dat onmogelijk.

Nog een voorbeeld: zscaler vertaalt FQDN naar IP voor whitelist. Maar mijn bron wisseld juist continu van IP-adres om aanvallen op IP-adres af te slaan. Waardoor zscaler mijn bron effectief niet op de whitelist heeft staan.

[Reactie gewijzigd door djwice op 25 januari 2025 14:36]

[Llopigat]

Ik vind zscaler echt een van de grootste obstakels in mijn werk. Juist in servers is het afschuwelijk om te configureren door alle SSL inspectie. Hoe configureer je een proxy in elke docker container, en installeer je het certificaat?

Een deel van mijn werk is het experimenteren met nieuwe tools. Elke keer is het installeren van de tool een job van 15-30 minuten. En het configureren van die kutproxy een halve dag werk.

Volgens mij is de belangrijkste reden dat ze het bij ons hebben is dat het het onmogelijk maakt voor 'diensten' als bitsight om ongevraagd je netwerk in kaart te brengen. Omdat al je dataverkeer samen met dat van een heleboel andere bedrijven vanuit Zscaler datacenters het internet op gaat. Want het filteren van URL's kan je ook gewoon op andere manieren doen.

[Reactie gewijzigd door Llopigat op 25 januari 2025 16:58]

[roffeltjes]

Lastige voor de IT-gebruikers is dat hun cloud servers wel al op ARM draaien, dus lokaal geen ARM hebben is juist onhandig

IT afdelingen draaien wat ze zelf nodig hebben, dat is vaak niet hetzelfde als wat er in de corporate vloot rondgaat. Ik heb eerlijk gezegd ook niet eerder gehoord dat de CPU van de laptop invloed had op het gemak van het beheren vanwege de CPU van de server, ik vind dat echt een heel ver gezochte reden.

Maar zelfs dan, dan koop je voor die tien beheerders een Arm laptop,,, betekend niet dat je hele vloot van 4000 laptops (onze situatie) meteen over moet.

Het punt wat gesteld wordt en waar je omheen draait is dat je niet triviaal over kan stappen van Intel naar Arm zonder een significante inspanning van de IT afdeling, ook omdat je heel lang hybride zal draaien.

Tot slot, 1800 voor een zakelijke laptop is gewoon pittig. Dat @fenrirs stelt dat laptops van een flinke vloot eerder rond (of onder) de 1000,- zie ik ook. In ons geval is dat even een miljoen dat je per jaar extra aftikt. (4000 a 800,- laptops met 4 jaar afschrijving). Tenzij je beheer lasten dan significant zakken zie ik geen draagvlak voor dit soort extravagante grappen in ons bedrijf. Andere bedrijven kunnen wellicht anders acteren, maar ik herken wat @fenris hier stelt.

[djwice]

Wellicht de productiviteitsverhoging en verlaging van security incidenten meenemen in de som?

Geen idee. Voor sommige bedrijven is een miljoen of 30% daar bovenop nauwelijks van impact op de kosten van de arbeidsplaatsen.

Als je simpelweg een paar minuten per medewerker per week bespaard verdien je een hogere investering al terug.

[Reactie gewijzigd door djwice op 25 januari 2025 17:54]

[roffeltjes]

Wij werken met grote budgetten immer, 4000 medewerkers. Alleen moeten we 36 miljoen per jaar knippen. Een miljoen is 10 FTE. Mooie dure laptops of 10 FTE, ik weet wel waar ik voor kies.

Even los van het feit dat de kosten voor de baten uitgaan, dus het past sowieso niet in ons budget tot we weer ademruimte hebben, een paar minuten per medewerker is niet te kwantifceren. Hoe bewijs je dat en hoe maak je daar een zinnig verhaal van? Piet kan 5 minuten per dag meer presteren op zijn spreadsheet?

De beveiligingsincidenten zijn wel een sterke driver.

[djwice]

Meet het aantal seconden dat het kost om in te loggen voor een medewerker.
Meet het aantal minuten dat een laptop ingelogd nog open staat.
Meet het aantal minuten dat iemand bezig is met trainen dat ze de laptop moeten afsluiten als ze even weg lopen.

Reken uit hoeveel seconden minder iemand per login bezig is via gezichtsherkenning.
Ook voor de keren dat het had moeten gebeuren (uitloggen+inloggen vergeten).

Plus de extra beveiliging die 3D gezichtsherkenning biedt voor password vault, en hoeveel tijd dat scheelt t.o.v. huidige methode.

Druk dit naast tijd, ook uit in productiviteit, en ook in medewerker tevredenheid. Dat laatste zorgt namelijk voor minder negatieve gesprekken en een positievere sfeer op de werkvloer, wat ook productiviteit verhoogt, maar ook verbondenheid met het bedrijf. Dus het natuurlijk verloop neemt af, wat weer zorgt voor stabiliteit en minder kennis verlies en dus betere kwaliteit en voorspelbaarheid van de IT-dienstverlening. Idem ook in de business werkprocessen (waar het geld verdient wordt).

Typisch rekenen bedrijven met €50,- of meer per uur interne kosten per medewerker. Kenniswerkers en schaarse taken vaak hoger.

Ik heb met vergelijkbare berekening ook http/3 kunnen doorvoeren op de outbound proxy. Het doorvoeren werd in 2 maanden terugverdiend in productiviteit. Simpelweg doordat het opbouwen van de veilige verbinding sneller gaat. Je weet hoeveel requests er gemaakt worden per dag/week/maand/jaar binnen de organisatie.

Het helpt om productiviteit verbetering als budget onder te brengen bij HR: dat die automatisch geld krijgen voor elke IT verbetering die productiviteit verbeterd: het wachten op IT-systemen verminderd.
Zo kun je ook de benefit van automatische rol-toekenning of automatisch push van van business applicaties na invullen van een formulier uit rekenen. Het niet langer dan 15 minuten / gemiddeld 7.5 minuten wachten (AD-refresh: 15 minuten) op de die dingen versnelt het business proces en de directe waarde die geleverd kan worden door de medewerkers.

[closefuture]

Lastige voor de IT-gebruikers is dat hun cloud servers wel al op ARM draaien, dus lokaal geen ARM hebben is juist onhandig.

Huh? AWS, Azure, GCP, etc. is allemaal gewoon voor het merendeel x86.

[djwice]

Nee, juist niet.

AWS Graviton is de meest gebruikte processor in hun ecosysteem.

Microsoft Azure draait <nda> ARM, en heeft ARM first strategy. Alle eigen services zij over op ARM.

Google heeft ook haar eigen ARM CPU's in GCP.

Alleen traditionele datacentra zijn vaak nog ARM-loos. Dat is zonde want het kan tot 40% aan energiekosten besparen met dezelfde workload.

[Reactie gewijzigd door djwice op 26 januari 2025 19:52]

[closefuture]

Ik zou graag wat bronnen zien want dit zijn nogal grote stellingen die je inneemt.

AWS Graviton is de meest gebruikte processor in hun ecosysteem.

Ik gok dat je dat baseert op deze quote "Over the last 2 years 50% of new CPU capacity was on AWS graviton" [1]?

Tenzij je een andere bron hebt zegt dit citaat niks over absolute aantallen. Sowieso "new CPU capacity" kun je op allerlei manieren interperteren. Waaronder dat het vervangen van bestaande x86 capaciteit niet in dat getal zit.

[1] https://x.com/patrickmoorhead/status/1863986630366757279

[djwice]

YouTube: ​​AWS re:Invent 2024 - Dr. Werner Vogels Keynote

[closefuture]

Dat is een keynote van 1 uur en 50 minuten. Ik heb die keynote al een keer gezien en ik kan me niet herinneren dat hij ergens zegt: "ARM processoren zijn het merendeel van onze fleet". Dus als je ergens aan refereert dan moet je wel een tijdsindex erbij geven want zo opzich zelf zegt dit helemaal niks.

[closefuture]

Ok, dus jij roept wat moeilijk te geloven zaken zoals "AWS Graviton is de meest gebruikte processor in hun ecosysteem." zonder enige onderbouwing en dan moeten andere mensen maar de bronnen voor die stellingen zoeken, dat is hoe het werkt?

[closefuture]

Dat is letterlijk een reactie op jouw stelling dat kennelijk het grootste gedeelte in de cloud al ARM zou zijn:

Lastige voor de IT-gebruikers is dat hun cloud servers wel al op ARM draaien, dus lokaal geen ARM hebben is juist onhandig.

Je roept allerlei statistieken zoals "Microsoft Azure draait al meer dan 36% ARM" zonder enige onderbouwing en dan zou de bewijslast daarvoor bij anderen liggen?

Artikelen zoals: "TrendForce: AWS to give Arm a leg up to 22% of datacenter servers by 2025" [1] uit 2022 komen met hun meest optimische schattingen niet eens in de buurt van 50%. Nergens uit blijkt dat het beeld wat jij schetst op ook maar enige feiten gebaseerd is.

[1] https://www.theregister.c..._arm_servers_datacenters/

[ap3nr0ts]

Zonder gein. Waarom niet gewoon de info geven? Ik ben ook nieuwsgierig.

[djwice]

Sorry, ik zie nu dat het niet meer publiek gepubliceerd staat en dat dit soort informatie alleen met klanten kan worden gecommuniceerd.

Excuses. Het is tegenwoordig geclassificeerd als concurrentie gevoelige informatie.

Ik heb de percentages daarom verwijderd uit de vorige berichten.

Voor AWS kan dit wellicht informatief zijn, zie Using managed AWS services:
https://aws.amazon.com/ec2/graviton/resources/
https://github.com/aws/aw.../main/managed_services.md

HAProxy draait ook op Graviton, dat wordt "vermoedelijk" gebruikt in gateway en routering services en onderdelen van services waar dat soort functies nodig zijn.
(door request logging aan te zetten op bijvoorbeeld S3 of CloudFront, kun je veel informatie krijgen over de software achter de services door die services je endpoint aan te laten roepen)

[Reactie gewijzigd door djwice op 26 januari 2025 20:16]

[Anoniem: 76058]

Deployments van hardware zijn een momentopname van de eisen van een bedrijf.

AWS zit op ARM omdat hun eigen CPU te kunnen opbouwen via de ARM licenties. Wat een probleem is met X86. Het is minder om de energie gebruik maar het feit dat ze geen 10k voor een CPU moeten betalen, wanneer ze het zelf in huis kunnen maken voor (voorbeeld 1K). Vergeet niet, dat tech implannen, productie en uiteindelijk deployment gerust 5+ jaar kan duren. De dingen dat je in bijvoorbeeld in mass deployment 2022, waren een gevolg van 2016/2017 tijdperk.

Wanneer de trek naar ARM begon in de server markt, had je die mix van energie zuiniger, ja, maar ook snel genoeg voor typisch web taken, EN je kon een ton cores op een single die smijten, met als gevolg dat je "goedkope" 80 core/92core enz ARM CPUs had, toen de max 64 Core (of 32, is te lang geleden nu al) was van AMD. En Intel was DUUR ...

Waarom denk je dat we nu zaken zien zoals AMD hun Zen4c cores, en Intels micro CPU cores. Omdat je meer cores op een die kan smijten, in ruil voor een beetje lagere performance.

Ik zie bij providers zoals Netcup, Hetzner, dat ze op een bepaalde moment ARM producten aanbieden maar dat is allemaal van de Ampere Altra Altra Q80-30 core generatie (2020). Dingen zijn intussen enorm oud.

Een AMD Epyc 9654 met 96core/192 threads, cost nu rond de 2K, en heeft een actuele betere performance / watt per vcore. M.a.w, veel van die voordelen van ARM verdwenen intussen. Het gevolg is dat je veel 9654 (of varianten) ziet deployed worden bij providers, dat een kortere lead time hebben (in tegenstelling tot AWS waar ze hun eigen dingen maken).

Zal AWS afstappen van ARM, nee, want het voordeel van hun eigen productie en licentie, op hun schaal, maakt dat een betere optie. Maar voor de rest dat hun eigen CPUs niet maakt, ...

Je moet altijd kijken rondom het tijdperk van de deployments minus wanneer beslissingen genomen werden, en dan zien. Energie verbruik is een enorme kleine factor in een veel groter geheel.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 76058 op 25 januari 2025 13:33]

[djwice]

Op dit moment worden er uitvragen voor nieuwe datacentra geschreven waar energie efficiëntie een belangrijk criterium zal zijn.

Er is weinig vraag geweest naar ARM servers, dus zijn die niet of nauwelijks gebouwd met moderne architecturen.
De nieuwe NVIDIA blades hebben ARM CPU's.

Jep mooi spul die AMD blades. Mensen zijn ook bang dat niet alles zal werken als ze van x86 naar ARM gaan. Dus dat maakt switchen risico vol. Dus beperkte vraag.

Wellicht dat dit voor 'gewone' DC's gaat veranderen. Zo niet dan kosten ze operationeel simpelweg gewoon meer dan de grote Amerikaanse Cloud providers.
Zij de AMD's net zo zuinig als de nieuwste ARM-cores?

[Anoniem: 76058]

De nieuwe NVIDIA blades hebben ARM CPU's.

Dat is weeral hetzelfde AWS argument, namelijk je kan een licentie nemen op ARM, niet op x86. En zelf maken is goedkoper (zeker als je enorme verkopen of gebruik hebt).

Mensen zijn ook bang dat niet alles zal werken als ze van x86 naar ARM gaan. Dus dat maakt switchen risico vol. Dus beperkte vraag.

Een argument dat ik hier nergens hoor. Zowat alles Server software draait op ARM net zoals x86. Je moet al enorm gespecialiseerde software draaien om vast te zitten op X86. Zowat alle hosting software heeft verschillende platform builds, basis website software als PHP, Ruby, enz, is allemaal cross platform. En als je echt specifieke software deze dagen bouwt is het vaak in Go of Rust, allemaal talen dat met gemak cross platform binaries maken.

Ik heb hier letterlijk meerdere builds van dezelfde software, gewoon "goedkoper op X provider om op ARM te gaan want ik moet niet zoveel resources hebben maar heb meer geheugen op die VPS, maar bij Z provider ga ik X86 omdat ik meer CPU gebruik daar hebt" (zelfde software). Voordeel van Go...

Op dit moment worden er uitvragen voor nieuwe datacentra geschreven waar energie efficiëntie een belangrijk criterium zal zijn.

Nu gans dit ARM vs X86 voor energie efficiëntie is een absolute nutteloos argument wanneer we nu voor 1 second AI bijrapen. Wat de verschillen ook zijn, een paar AI systemen in je DC en je energie gebruik ziet nieuw platformen.

[djwice]

Dat hangt ook weer af van welke hardware je draait. Gebruik je GPU's of zelfs CPU's voor AI, dat vreet energie. Gebruik je hardware die geoptimaliseerd is voor dat type betekening, dan is je verbruik nihil in verhouding.

Ik kan op mijn laptop een dag met de accu en heel de dag net AI klooien (plaatjes genereren, llm, object detectie, ..), zoals die op de NPU draait.

Ja, ik ben gewend ook op ARM te draaien, maar er zijn organisaties waar de DC er bang voor is (wat komt er allemaal bij kijken, nieuw architectuur, andere koeling etc.) en waar mensen bang zijn dat niet alle dependencies goed naar ARM compileren dus uit angst het niet eens proberen.

[Reactie gewijzigd door djwice op 25 januari 2025 17:45]

[AeroWB]

ARM is alleen efficienter met bepaalde workloads. Daarnaast is efficiency slechts één factor bij de keuze voor architectuur en lang niet altijd de doorslaggevende. Workloads overzetten naar ARM levert niet per definitie winst op.
Kijken we naar Azure dan zien we dat er vooral x86 is. ARM is daar pas recent bijgekomen en de meeste Windows applicaties zijn niet geoptimaliseerd en gecertificeert voor ARM en het is onwaarschijnlijk dat dit snel zal gebeuren, zeker omdat het voor sommige workloads geen betere optie is.
Daarnaast is er veel software waar de prijs afhankelijk is van het aantal cores, en dan is minder krachtigere cores wellicht de betere keus.
Ik kan met voorstellen dat op AWS en GCP meer unix achtige servers draaien en daar ARM relatief meer voorkomt

[djwice]

https://techcommunity.mic...te---january-2024/4042670

Al 4 jaar geleden draaide er op Azure meer Linux VMs dan Windows VMs:
https://www.linkedin.com/...-6665502370795003905-DY1G

(Info graphic aanklikken, boven aan)
Bron: NL CTO for Startups Microsoft Azure

ARM is er best al een tijdje op Azure; een artikel uit 2017.

Microsoft heeft eigen ARM CPU's in haar Azure data centra beschikbaar voor klanten https://azure.microsoft.c...-now-generally-available/

Uiteraard is .net ook al lang beschikbaar voor ARM.

Er is inderdaad software die licentie modellen baseren op per core, per attached geheugen of per attached storage.
Een goede inkoper vraagt de leverancier wat het hen dan extra kost en wat ze er extra voor leveren aan dienst verlening. Er is daar zeg maar heeeeel veel ruimte voor onderhandeling.

In mijn praktijk kom ik juist veel software tegen die niet goed is in het continu volledig benutten van de infrastructuur die ze toegewezen krijgt.
Dus snellere cores draaien het grootste deel van de tijd op lagere frequenties.

En voor HPC workloads stokt de performance verbetering vaak na een beperkt aantal parallelle processen. Schalen van 4 naar 12 of 16 of 32 cores geeft dan verbetering, maar naar 120 cores is dan bijvoorbeeld niet meer sneller dan 28 cores.

Gelukkig is er ook goede software die lineair blijft schalen - ook bij duizenden tegelijk - dat is helaas nog zeldzaam.
Veel software verwerkt input niet als stream en streamt de output niet. Hierdoor heb je pieken (spikes) in netwerk, geheugen en cpu gebruik.
En dat terwijl de meeste communicatie gewoon in kleine pakketjes (TCP/IP) wordt uitgewisseld in plaats van een grote bulk.
Dus de verwerking van de input kan meestal al starten voordat alles binnen is en de output kan dan ook al starten als de input nog binnen komt. Zo verlaag je geheugen gebruik en voorkom je idle netwerk en idle cpu, en verkort je de response tijd én de verwerkingstijd.
Helaas ontwerpen veel ontwikkelaars hun applicaties en services nog niet zo. Als dat wel wordt gedaan scheelt het veel hardware en is de software schaalbaar en voorspelbaar; en daardoor kan er dan op dezelfde hardware in dezelfde tijd veel meer afgehandeld worden.

[Reactie gewijzigd door djwice op 27 januari 2025 06:11]

[R3m3d7]

Ik ken bijna geen bedrijven meer die met images werken, alles gaat gewoon via die microsoft deployment tool intune. Images kosten teveel tijd om te bouwen en onderhouden.

[Blokker_1999]

Totdat je leert dat de basis installatie vanuit de fabrikant problemen heeft zoals wij nu weer voorhebben met de nieuwe 24H2 image van HP in combinatie met onze VPN software waardoor split tunneling niet meer werkt.

[R3m3d7]

Ja, en dan stapt een enterprise meteen van intune af natuurlijk.

[Blokker_1999]

Als je beslist als bedrijf om de transitie te maken, dan weet je dat er een transitie periode aankomt waarin je 2 platformen moet ondersteunen. Dat gebeurt wel vaker, denk maar aan de omschakeling van 32 naar 64bit besturingssystemen, of zelfs elke keer dat Microsoft een nieuwe Windows versie uitbrengt. Of wanneer je de stap maakt van hybrid Azure AD join naar non-hybrid. Elke paar jaar maakt heel je client deploy wel 1 of andere transitie door die soms meerdere jaren kan duren.

Maar de eerste vraag die je als bedrijf moet stellen is of al je bedrijfsprocessen en applicaties kunnen werken op het platform, en indien niet of er workarounds of alternatieven zijn. Als dat niet het geval is, zit je al direct vast. Als dat wel kan, dan pas begin je na te gaan hoe je de migratie zou kunnen aanpakken, wat de kosten zijn, wat de bottlenecks zijn en of de omschakeling op dit moment voldoende meerwaarde weet te genereren. Want als die meerwaarde er niet is, dan doe je het ook niet.

[roffeltjes]

Dat is wel heel anders... al die OS wijzigingen vallen binnen het Windows platform. En bij ons is een client deploy 2 maanden. Iedereen wordt verplicht over te gaan naar een nieuwe windows build. De azure AD is ook een andere categorie van ellende.

En omdat je dual platform zit tenzij je al je hardware vervroegd afschrijft, heb je 5 jaar dubbel pret.

Ik ben niet ARM sceptisch (Apple heeft dit ook al meermaals gedaan) maar dit is voor bedrijven met beheerde laptops lastiger dan voor een individu (of bedrijven met minimaal beheerde laptops en veel vrijheid). Dat we massaal over een paar jaar de stap gaan maken? Zou best kunnen.

[segil]

Die extra inspanning valt wel mee. Sowieso zal een IT afdeling van een (midden)groot zakelijk bedrijf meerdere hardware profielen moeten ondersteunen en dan is 1 extra laptop geen probleem. Kwestie van sccm task sequence aanpassen, driver pack in sccm uploaden, en klaar ben je. Zo spannend is dat allemaal niet. En gebruik je Microsoft endpoint manager is het al helemaal eenvoudig.

[roffeltjes]

Dat OS geloof ik ook wel, maar je kijkt ook naar Apps en gebruikers ondersteuning. Hybride multiplatform is echt prijzig... of dat nou over laptops gaat of je serverpark, de kosten zijn gewoon niet mals.

[maxximum]

Een nieuwe ARM image maken kost inderdaad extra moeite. Maar corporate klanten die al over zijn op Autopilot kunnen eenvoudig deze ARM devices toevoegen. Microsoft en Qualcomm hebben een website waar de compatibiliteit van Apps staat. En de top Enterrpise apps en tools zijn al beschikbaar als native app.

[roffeltjes]

Beheerlast zit hem ook in de specials. Heel weinig bedrijven draaien alleen maar de top enterprise apps.

Om er maar eentje te noemen SPSS draait niet op ARM, dus gaan onze onderzoekers x86 nodig hebben. Betekend dus ook dat je van allerlei apps twee versies in de lucht houdt etc. Dat kost gewoon geld.

Ik ben niet ARM sceptisch (Apple heeft dit kunstje ook al meermaals geflikt en dat vraten onze gebruikers in het bedrijf ook, al was dat onbeheerd spul) maar er moet nog een stap worden gemaakt qua kosten en compatibiliteit.

[michelr]

Images? Welk jaar is dit? BYOD en alle genoemde punten van djwice. Prima keuze dit.

[fenrirs]

Please, go tell local IT

[ikweethetbeter]

Ik snap je punt en valide vanuit een gebruikersoogpunt. Maar mijn punt is dat corporate laptops vaak beheerd worden door IT, met eigen images.

Dat is niet alleen lastig bij ARM in een Intel omgeving, maar ook als de gemiddelde medewerker maximaal een HP EliteBook heeft, en jij een HP Zbook. Ik heb nog nooit zo'n beroerd werkende instabiele laptop gehad!

[kwakzalver]

Zoveel meerwerk is een image bouwen voor een nieuw Model ook weer niet. En het prijsverschil is het hem ook niet bij de grotere bedrijven.
Uitdaging bij Lenovo is of de accu zijn capaciteit vasthoudt en niet na een 1-2 maand wegvalt. Gloednieuw hebben ze een prima accu duur…maar het is vaak sores na een poosje…

[fenrirs]

En het prijsverschil is het hem ook niet bij de grotere bedrijven.

Daar kan je je in vergissen. In mijn vorige baan bij een f500 bedrijf was men daar heel streng in. Nu bij een non-profit des te meer.

[roffeltjes]

Elk dubbeltje telt bij ons, ondanks dat het met 4000 medewerkers in het niet valt bij loonkosten en bakstenen.

[The Zep Man]

De zakelijke software is al ARM compatible. De hele Office suite, vpn tools etc.

Die 20 jaar oude bedrijfskritieke Office add-ons?

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 25 januari 2025 09:03]

[djwice]

Ja, want Windows 11 heeft een virtualisatie laag (werkt automatisch, hoef je niets voor te doen) voor niet-native-ARM software. Dus het draait gewoon x86 en x86_64 software op ARM hardware.

Heb je het al getest voor de add-on waar je naar refereert?

Overigens om de business continuïteit te kunnen blijven garanderen lijkt het me verstandig de add-on compatibel te maken met Office365, dit in verband met het binnenkort out-of-support raken van oudere Office versies.

[Reactie gewijzigd door djwice op 25 januari 2025 13:24]

[The Zep Man]

Ja, want Windows 11 heeft een virtualisatie laag (werkt automatisch, hoef je niets voor te doen) voor niet-native-ARM software. Dus het draait gewoon x86 en x86_64 software op ARM hardware.

Heb je het al getest voor de add-on waar je naar refereert?

Geen idee. Wordt een bedrijf blij van heel Office emuleren? Of mengt x86(-64) code van een addon met ARM64 van native Office? Lijkt mij onwaarschijnlijk.

Overigens om de business continuïteit te kunnen blijven garanderen lijkt het me verstandig de add-on compatibel te maken met Office365, dit in verband met het binnenkort out-pf-support raken van oudere Office versies.

Voor kleinzakelijke klanten en particulieren is dat een aankomend probleem. Enterprises zullen zolang mogelijk ondersteund doorwerken, desnoods (meer) betaald.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 25 januari 2025 12:34]

[djwice]

Ja inderdaad de add-on is een apart proces en kan dus zelfstandig in emulatie modus draaien. Een add-on modificeert niet de applicate code van office zelf maar gebruikt over het algemeen de interface (dll / api) er van.

Bij mij werken verschillend gecompileerde dingen netjes naast elkaar. Zie het als 64-bit applicaties die ook het kladblok kunnen delen met 32-bit applicaties.

[killercow]

Is dat een probleem van ARM of een probleem van dat bedrijf? Kom op zeg. 20 jaar lang iets dat kritisch is niet kunnen vervangen?

[PageFault]

Een vliegveld in Parijs heeft in 2016 Windows 3.11 uitgefaseerd (introductiejaar 1992). In de industrie kom je heel vaak nog oude spullen tegen, vaak op hardware die duur is en niet aangesloten kan worden op nieuwe computers en zeker niet werken met nieuwe OSen.
Sommige hardware kost miljoenen zo niet tientallen miljoenen, dat gaat je niet elke 5 jaar vervangen.

[roffeltjes]

SPSS? Njet. En zo draaien in ons bedrijf tientallen pakketjes die voor die kleine gebruikersgroepen cruciaal zijn.

Ik ken geen bedrijf die alleen maar de top Enterprise applicaties draait.

[Blokker_1999]

Grootste probleem voor mij vandaag is dat onze antivirus oplossing niet werkt op ARM, anders kon ik het zonder problemen aanbevelen aan de firma waarvoor ik werk.

Zelf heb ik een Surface Laptop 7 waarmee ik aan het testen ben, en ben nog niet veel tegengekomen dat niet werkt. Wel een grote ergernis die ik heb is dat Intune nog altijd geen target heeft voor arm als platform wanneer je applicaties aanmaakt. Je zou daar dus zelf ook weer met scripts moeten gaan detecteren welke versie je wenst te installeren als een pakket aparte installers heeft.

[killercow]

Gelukkig werken de meeste virusssen ook niet op ARM, ze zijn er gewoonweg in veel mindere mate. Daarbij, iets als CLAMAV ofzo is prima functioneel op ARM. (en ja ook op windows), want het is open source en al jaren tegen allerlei architecturen aan te compilen.
Het zijn vooral de commerciele vendors die nog steeds doen alsof er maar 1 architectuur en 1 os bestaat.
https://www.clamav.net/downloads

[kipppertje]

Leuk dat ClamAV functioneel is op ARM, maar in een enterprise omgeving verwacht je enterprise features die ClamAV niet biedt, zoals centrale dashboards, automatisch opnieuw inspoelen of een device in quarantaine plaatsen. Microsoft Defender biedt dat bijvoorbeeld wel en is ook beschikbaar voor ARM.

[killercow]

Stel je voor, iemand geeft een voorbeeld zonder ook *alle* mogelijkheden te benoemen. *schrikt*

[sijberman]

Als ik kijk naar de Intel core ultra 5 125U die zit redelijk in de buurt kwa prestaties en verbruik. En die laptops beginnen al bij € 750. Verbruik van de intel zit tussen de 12-57 watt en de Snapdragon op 23 watt.

[Reactie gewijzigd door sijberman op 26 januari 2025 02:11]

[djwice]

Even opgezocht in PriveWatch:
categorie: Laptops

=>
uitvoering: Lenovo ThinkPad E14 Gen 6 (21M7000QGE, Qwertz toetsenbord)

Inderdaad de ThinkPad gen 6 met de Intel core ultra 5 125U en 32GB geheugen en 1TB opslag is voor minder dan €1.000,- te koop.

Dat is ongeveer de helft van wat de Qualcomm versie kost. Dan is het een no-brainer om voor Intel te gaan. Alleen heeft Intel wel aangegeven dat dit een eenmalige processor zal zijn. Dus zakelijk wellicht lastig met onderdelen in de toekomst.

Maar zijn deze processoren wel te vergelijken? De NPU van de Intel is bijvoorbeeld 4x minder krachtig.

Hier een lijst met laptops met 45 TOPS of betere NPU en 32GB ram:categorie: Laptops
Dan komt als eerste een ThinkPad met Qualcomm boven voor iets meer dan €1000,-, Intel volgt €200,- later met een Intel Core Ultra 7 258V (ASIS).
De eerste ThinkPad met Intel met 45 TOPS (CoPilot+ PC eis ligt op 40): categorie: Laptops zit net onder de €2500,-.

Halveren we de AI rekenkracht tot 22.5 veranderd er niets. Op 1/3 komt er eindelijk verandering. Dan komt er een ThinkPad met AMD Ryzen 7 8840HS voor net geen €1600,-.
Het is dan alleen geen CoPilot+ laptop meer.

Hier is de lijst met alle zakelijke laptops (Dell, Lenovo, HP) met CoPilot+: categorie: Laptops
Merk op dat CoPilot+ (bewust?) door Microsoft net boven de Apple hardware gespecificeerd is (38 va 40). En dat het gaat over het aantal int8 berekeningen per seconde, terwijl de meest gangbare Microsoft Modellen tot nu toe fl16 gebruiken. In de praktijk als je een 3B LLM omzet naar int8, zie je de 45 NPU slechts op 22% belast worden. Dus 9 tot 11 TOPS gebruiken. De tekst komt dan sneller op het scherm dan de meeste mensen lezen.

[Reactie gewijzigd door djwice op 26 januari 2025 09:15]

[lowfi]

Windows Hello (biometrics) is zakelijk wel een hit n miss (bij mij). Zo krijg ik heel vaak op mijn dell precision van werk "could not turn on camera". Om op het bedrijfsnetwerk in te loggen altijd een eerste keer inloggen met een lang password (door certificaten/policies ed) voordat windows hello gebruikt kan worden. En zo heb ik nog wel wat voorbeelden. Nou kunnen anderen natuurlijk betere ervaringen hebben maar mijn laptop kost 3500 EUR is nog geen 2 jaar oud en wij gebruiken gewoon o365 voor de meeste bedrijfsinlogs. M.a.w. geen goedkoop spul en allemaal MS.

Verder denk ik wel dat het gros van de kantoor miepen met zo'n arm vooruit kunnen. Ook veel vertegenwoordigers. Bij specialistisch werk zal x86 wel blijven.

Zo moet ik een Nvidia grafische kaart hebben voor mijn werkzaamheden.

Bij text heavy work zou ik trouwens zelf nooit oled kiezen. Ziet er gewoon minder mooi uit (momenteel).

[1234567y]

alleen naar goed als apparaten thuis ook gebruikt worden. het ding is al geproduceerd, beetje jammer als iemand voor licht tuisgebruik nog een apparaat gaat aanschaffen.

[batjes]

Recent nog een ARM laptop uitgeleverd... Als IT wil je dit gewoon niet tenzij je een heel strak afgekaderde omgeving hebt waar de compatibiliteit 100% is.

Maar er is nog heel veel randapparatuur dat geen drivers voor Windows ARM heeft. Dymo labelwriters b.v. en laat dat in veel velden nou een vrij standaard onderdeel van een werkplek zijn.

Zodra je maatwerk- of industrie-software gebruikt kun je het over het algemeen ook wel shaken. Autoindustrie, zorg en vele andere velden begin je dus niets met ARM systemen.

Buiten de uitzonderingen maakt het naar mijn idee weinig uit. Met een goed ingerichte autopilot is het relatief makkelijk gepiept allemaal. Voor generiek kantoor office gebruik kan het prima werken.

[roffeltjes]

Alleen zie ik zelden "generiek office gebruik", er is altijd wel iets specialistisch.

Wat dat betreft is het wel een enorme stap vooruit dat heel veel zaken in de cloud draaien ipv lokaal, het probleem wordt wel steeds kleiner.

[manuarmata]

Klopt, er zijn tegenwoordig veel factoren die meespelen. bois met focus op cybersecurity, Life cycle assesment voor de CSR die binnenkort verplicht gaat worden voor meer en meer bedrijven. uniformiteirt,vorige week nor een nieuwe laptop gekregen op het werk. 13th gen i5, 16gb ram, full HD en 512 GB SSD, naar hedendaagse normen lomp en zwaar. ik dacht eerst ze hebben me een oude gegeven maar het ding was splinternieuw kostte bijna 1500 euro... Omwille van een aangepaste bios die 'm quasi onhackbaar maakt. En hij zou carbon neutraal zijn.

Ik denk dat je de T14s, samen met de X1 carbon eerder zal zien bij consultants en in non-office werkomgevingen. De T serie is ook een interessante optie als je linux wil/moet draaien.

[asing]

Veel bedrijven gebruiken tegenwoordig Intune met automatische installatie/configuratie. Wat betreft hardware ondersteuning dient de laptop compatible te zijn met het Windows 11 installatie image. Zolang netwerk, trackpad, scherm en toetsenbord werkt bij het booten van het Windows stickje komt de rest wel goed.

Zit je met een Microsoft Surface, dan heb je wel een uitdaging. De drivers voor diverse onderdelen zitten niet in het Windows image dus je zal met een USB hubje moeten gaan werken.

[Aerophobia1]

Een zakelijke laptop van bijna 2000 euro die vooral uitblinkt in accuduur en websbrowsen.
Dat is wat ik door de regels heen lees.
Veel zakelijk gebruik vind plaats in een cloud omgeving, heb je voor zo'n veredelde terminal dan een nog een prijzige laptop nodig?

[Emielio]

Ik kan mij zo voorstellen dat een corporate IT niet zit te wachten op een mix van intel/arm

In basis heb je daar gelijk in. Maar de intel CPU's van de laatste jaren, zeker in laptops zijn zo problematisch dat men daarom toch wel naar alternatieven zoekt. Ik heb de laatste 15 jaar altijd het zelfde model laptop gekocht, die alleen geleverd wordt met intel CPU, maar toch is mijn huidige laptop de laatste van dat model. Accusduur, prestaties, herrie en temperatuur zijn gewoon belachelijk slecht vergeleken met de alternatieven, evenals vroegere laptops. Het is gewoon niet meer recht te praten hoe slecht de prestaties zijn. Dan ben ik wel bereid vreemd te gaan, naar een ander type laptop.

[emphy]

Het fijne toetsenbord en de lange accuduur ten spijt zal de prijs van ongeveer tweeduizend euro voor de meeste consumenten echter te hoog zijn om de T14s te overwegen.

Regel één en twee voor consumenten die een thinkpad willen aanschaffen:

1) koop tweedehands/refurb, en
2) als je dan toch per se nieuw moet hebben, wacht dan op de onvermijdelijke aanbiedingen. Lenovo is een van die fabrikanten die notebooks bewust hoog lijken te prijzen om ze lekker vaak in de uitverkoop te kunnen stoppen.

En dan is er natuurlijk ook nog de noot dat de notebooks uit de t14s serie behoort tot de duurdere opties.

[Reactie gewijzigd door emphy op 25 januari 2025 07:58]

[bucovaina89]

Regel 1 dus!

Ik draai Debian en heb nooit het laatste nieuw nodig. Ik kan me ook niet zo 123 herinneren wanneer ik nog een computer nieuw kocht, dat moet ergens een Intel EE met 6 cores geweeste zijn haast 10 jaar geleden. Nu heb ik een ThinkPad T15 gen2 die ik hier op V&A voor een prikje heb gekocht. Niet van nieuw te onderscheiden en draait als een zonnetje! Ik hoef de komende 5 jaar geen nieuw (ahum 2dehands) laptop meer te kopen, tenzij deze het begeeft.

De laptop in het artikel is leuk. Die kom ik ooit wel eens tegen op V&A over een jaar of 5

[fenrirs]

Exact. Privé heb ik de oude game laptop van zoonlief overgenomen (lees, zijn nieuwe gesponsord)

Met een i7, 32gb en een gtx1060 vlieg ik door DarkTable en Gimp, lekker onder Mint

[Carlos0_0]

Ohh daar kan je voorlopig nog wel mee door hoor, dat zijn prima machines.
Ik heb zelf de T15 g1 nu bijna 4 jaar, wel via het werk. Draait al bijna 4 jaar aan 1 stuk door zonder herinstallatie.
Dus begonnen met windows 10 nog + aantal updates, upgrade naar 11 met al weer een paar versie updates.

Op zich een keer versie install zal die misschien iets beter lopen, maar hij doet het mij nog prima .

[ShaiNe]

Goed advies. Ik heb vorig jaar een X13 gen 2 in de uitverkoop voor 550 euro gekocht, terwijl de gen 3 1400 euro kostte. Het enige grote verschil was de cpu.
Ik vond dat zo’n goede deal dat er ineens twee heb gekocht. Dus wachten op een uitverkoop is zeker de moeite.

[uiltje]

Da's een mooie prijs voor een hele goede laptop. Nog beter dan de 550 euro die ik destijds voor mijn 13" Thinkpad betaalde. Maar goed daar heb ik > 7 jaar plezier van gehad en het was ook alweer erg lang geleden. Doet het nog steeds, maar die 8 GiB is me nu te krap en een toets ging stuk toen ik het toetsenbord wilde schoonmaken Anyway, ThinkPads zijn vaak voor weinig te krijgen en er zijn meestal ook zat 2e hands opties beschikbaar.

[djwice]

uitvoering: Lenovo Yoga Slim 7 14Q8X9 (83ED001RMH)
Was €1649,- nu €1363,27.

Trouwens let even op of je bijgeluiden (col whine - zoals hieronder wordt gezegt) hebt bij gpu/npu belasting als het geluid uit staat. Heb je die? Gewoon omwisselen; het verschilt per doos.

[Reactie gewijzigd door djwice op 25 januari 2025 10:38]

[PCG2020]

"Het verschild per doos"?

Ik denk dat je verschilt bedoelt

[djwice]

Als je spelfoutjes wilt verbeteren mag je ook een DM sturen of een mod vragen dit te doen. Wellicht wil je zelf de spellingsmoderator worden die voor iedereen spelfouten verbeterd in hun reacties?

Ik heb er nu voor jou een t van gemaakt. Ik weet dat er een paar maanden geleden verschil in zat per doos. Of dat nu zo is kan ik niet vaststellen.

[Reactie gewijzigd door djwice op 25 januari 2025 10:40]

[PCG2020]

Naar aanleiding van de andere reactie over de "colewine", voor de grap heb ik er bijna precies hetzelfde neergezet

[JeroenH]

"Colewine"?

Ik denk dat je coil whine bedoelt

[Miglow]

Ik overweeg inderdaad een nieuwe Thinkpad aan te schaffen met AMD processor, maar zal zien of er een aanbieding is die me past. Heb nu een oude E470 Thinkpad maar die begint aardig op zijn laatste benen te lopen. Tweedehands gekocht en ik heb hem al een jaar of 4-5.

Tnx voor de tip

[youridv1]

punt 1: er zijn om de zoveel tijd thinkpads die worden geveild en zowat nieuw in doos zitten. Zijn vaak 1 of 2 gens oud, maar fantastische laptops

Heb zelf een P14s met een i5 1340P.
Die P serie dingen zijn fantastische value. Het toetsenbord is helaas nét niet zo goed als de T serie, maar voor de rest zijn ze net zo goed, kosten ze wat minder voor wat je krijgt en je kun je iets zwaardere hardware krijgen. De 14 inch s modellen zijn minstens zo portable als een T.
Ze maken door die zwaardere hardware net iets meer geluid dan de T serie, dat wel

[Reactie gewijzigd door youridv1 op 26 januari 2025 08:12]

[NIK0]

nevermind het is nog vroeg

[Reactie gewijzigd door NIK0 op 26 januari 2025 11:47]

[djwice]

@PiweD Waarom zou je zakelijk niet voor de uitvoering: Lenovo Yoga Slim 7 14Q8X9 (83ED001RMH) gaan?
Zelfde hardware beter scherm €1363,27 alleen ander, maar wel fijn, toetsenbord.

Dell lijkt wel aantrekkelijk die kan een 64GB versie leveren met 1TB en LCD scherm voor onder de €1.900,- alleen is de bouwkwaliteit van niet goed en throttled (vertraagt bij opwarming) hij veel.
https://www.dell.com/nl-n...-13-9345-laptop/cn93810cc
(sorry staat niet in pricewatch - selecteer zelf de 64GB geheugen en nvme opslag capaciteit).

Helaas ondersteunt Chrome de NPU nog niet en Ollama ook nog niet in de .exe (inmiddels wel al in de source). En pytorch ook nog niet native, daarvoor moet je je AI modellen eerst compileren. Maar daarna draaien ze snel en efficiënt, met nauwelijks batterij gebruik.
Het is dan zo efficiënt dat je in veel gevallen de NPU niet eens voor 30% belast. Wel grappig om te zien dat een AI dan snel werkt en de laptop nog steeds uit z'n neus aan het eten is, waar het zelfde model op een CPU (intel, and,..) traag en volle belasting neemt.

Blijft natuurlijk cool een laptop met 16GB geheugen voor je GPU en NPU. En dat je CPU geheugen heeft dat vele malen sneller is dan je desktop.

Zelf heb ik via USB-c er een 4TB MVMe aan hangen voor AI werk en DJ collectie.

[Reactie gewijzigd door djwice op 25 januari 2025 07:47]

[ShaiNe]

Je vergeet specifieke opties zoals een ingebouwde smartcardreader, WAN, fingerprintsensor en uitgebreide dockingmogelijkheden die typisch zijn voor zakelijk georiënteerde laptops zoals de Thinkpad. Ook de service en garantie is van een andere orde in vergelijking met consumentenmodellen.

[djwice]

De smartcard reader en de vingerafdruk scanner zijn inmiddels vervangen door Windows Hello. De usb-c poorten werken gewoon met bestaande docking systemen voor bijvoorbeeld 2 extra schermen, muis, keyboard, camera, speaker, microfoon en bekabelt netwerk.

Ze zijn beide van Lenovo, lijkt me dat je er wel uitkomt met garantie. Maar je hebt gelijk, dat kan de prijs omhoog laten gaan.
Maar zakelijke betaal je natuurlijk ook geen €2.000,- voor de ThinkPad als je er een halve pallet van koopt, dat ligt al snel tegen de 38% lager.

[Reactie gewijzigd door djwice op 25 januari 2025 13:08]

[PiweD]

Ligt een beetje aan hoe zakelijk ‘zakelijk’ is. Als zzp’er of binnen een klein bedrijf is die yoga wmb de betere optie. Maar als je als groot bedrijf een contract met Dell, hp of lenovo hebt, kun je alleen maar latitudes, elitebooks of thinkpads bestellen.

[uiltje]

Het toetsenbord is zeker minder dan die in de Thinkpad series. Ik heb beide (een Yoga voor mijzelf, een P16s zakelijk) en het Thinkpad keyboard is zeker beter. Nou was ik blij verrast met het toetsenbord van de Yoga. Nu de behuizing van metaal is is de stevigheid toegenomen en typed het ding tien keer beter dan z'n voorganger. Dus een beetje een B+ / A keyboard vs een A+ keyboard.

Verder is de webcam van de Yoga dikke stront, zeker iets wat heel belangrijk is bij een [zakelijke] laptop tegenwoordig. Het OLED scherm en de speakers zijn weer duidelijk beter, hoewel een mat scherm uiteindelijk fijner is. Het is maar net wat je kiest, maar ik heb zakelijk denk ik toch liever een ThinkPad.

[Reactie gewijzigd door uiltje op 25 januari 2025 22:34]

[cold_as_ijs]

Ik heb vanuit het bedrijf een T14 met I7 processor. Wat een drama apparaat is dat zeg. Het ding staat al te blazen in het windows inlogscherm, batterijduur zit tegenwoordig beneden de 2 uur en ding staat continu te throttlen. Dat gebeurt al bij 30-40% processor gebruik.
Ook al bij onze it support geweest, maar na 2 weken kwam hij terug in dezelfde staat.

Vroeger had ik gezegd dat de thinkpad series gewoon een degelijke laptop series, maar ze zijn teveel apple richting ingegaan (dunner en lichter). Tegenwoordig adviseer ik mensen om deze te mijden.

[The Zep Man]

Ik heb vanuit het bedrijf een T14 met I7 processor. Wat een drama apparaat is dat zeg. Het ding staat al te blazen in het windows inlogscherm, batterijduur zit tegenwoordig beneden de 2 uur en ding staat continu te throttlen. Dat gebeurt al bij 30-40% processor gebruik.
Ook al bij onze it support geweest, maar na 2 weken kwam hij terug in dezelfde staat.

Dat ligt niet aan de ThinkPad. Dat ligt aan Windows in het algemeen en de configuratie van jouw organisatie in het bijzonder. Neem dezelfde laptop, zet er een modern smaakje van Linux op, doe vergelijkbare dingen, en zie hoe de notebook zich dan gedraagt.

Windows kan redelijk efficiënt zijn, maar die moet veel meer getemd worden. Slechte configuratie van Windows zelf, slechte drivers, slechte (beheer)software, ... Het draagt allemaal bij aan inefficiëntie.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 25 januari 2025 09:02]

[Mee_]

Ik heb een P14s met i7 en kan dat beamen: staat om het minste werk te blazen en als je op batterij een Teams meeting wilt doen is het na 1,5u game over.

[youridv1]

Als ie staat te blazen in het windows startscherm zijn er mogelijk 2-3 dingen aan de hand
1. koelpasta slecht
2. jij hebt zware/veel applicaties in je startup lijst staan
3. je AD domein veroorzaakt dit

Heeft verder weinig te maken met of het een thinkpad is of niet. De situatie die jij omschrijft is configuratie afhankelijk.

[Reactie gewijzigd door youridv1 op 26 januari 2025 08:14]

[mooseman76]

Ik heb de T14 gen 6 met AMD 7 ai pro cpu besteld. Deze had wel degelijk last van throttheling bij normale dagelijkse taken. Bij minimale belasting soms enorme CPU throttle en bijbehorende aanslaande fan. Een update loste het probleem niet op. Het leek mij wel een firmware achtige kwestie.
Prachtige laptop, maar toch teruggestuurd.
Nu heb ik een P14 gen 5 met Pentium ultra 9 pro en 64 gb ram, dat ding is zo stil als een muisje!
Nadeel is wel dat ie wat zwaarder is.
Kortom, het lijkt een beetje zoeken bij Lenovo me de T14 gen 6, ik hoop dat het met firmware is op te lossen want het zijn prachtige (maar dure) laptops.

[Seth_Chaos]

Het probleem met ARM is dat er voor veel rand zaken geen drivers zijn. Zo zijn er voor veel corporate print oplossingen geen ARM drivers. ARM ondersteuning voor bedrijfsspecifieke hardware, vergeet het maar. Veel IT management systemen hebben er ook problemen mee. Sensoren die niet uitgelezen kunnen worden, remote sessies die niet opgezet kunnen worden. En zo nu en dan tref je branche specifieke software aan die eveneens niet werkt met ARM. ARM hardware in je bedrijfsnetwerk opnemen is en blijft een crapshoot. Duimen dat je niet teveel problemen krijgt. En dat is een verkeerd uitgangspunt.

Zoek de hardware die het beste aansluit bij je IT omgeving, en niet omgekeerd. Tenzij je weet dat het 100% compatible is met je IT omgeving heeft het niets in die omgeving te zoeken. ARM laptops zijn een paniekerig antwoord op Apple. En compleet onnodig. Apple hardware in een goed opgezette bedrijfsomgeving is als een Ferrari inzetten als trekker op een boeren erf. Het ziet er mooi uit, maar het werkt totaal niet.

[Hydra101]

Werk nu zakelijk iets langer dan twee maanden met deze Lenovo T14s gen6 met X-Elite proc en ben zeer tevreden. Lange accuduur, stille fan en laag gewicht. I had wat bedenkingen met non-native arm software en tools maar alles werkt eigenlijk prima en merk (bijna) geen snelheidsverschil wanneer emulatie aan het werk moet. Kleine zoektocht moeten doen om een usb naar serial adapter te vinden met native arm drivers (werkgerelateerd) maar Startech heeft sinds kort een nieuwe dongle met ARM drivers. Neem ook geen lader meer mee op korte reizen ed , scheelt ook weer gewicht

[luukvkop]

Wij hebben deze laatst ook gekregen van Lenovo om te testen, ik ben zelf echt tevreden met ARM behalve dat blijkbaar geen enkele printerleverancier heeft begrepen dat ARM ook al verkocht wordt. Nu zitten we dus met een organisatie die alleen om printers niet over kan. Verder werken wij alleen nog maar met Microsoft 365, SaaS en webapps en nog een enkele AVD sessie, precies waar ARM voor is. Maar omdat we een redelijk grote GGZ organisatie zijn en af en toe toch printplicht hebben (clienten willen nog wel eens fysieke papieren hebben omtrent behandelingen) blijven we waarschijnlijk toch op x86 hangen.

Verder zijn wij aan het testen voor ARM met deze lenovo en met de Microsoft Surface 7, waar ik overigens ook van gecharmeerd ben.

[Zamfir]

De hoge prijs van dit soort bedrijfslaptops is een tikje misleidend. Veruit de meeste worden in partijen verkocht aan bedrijven, tegen veel lagere prijzen. Vaak als onderdeel van een groter contract, met service erbij. Voor de marketing is het dan mooi als de officiële prijs hoog is, dan zien mensen dat hun werkgever hen een dure werklaptop heeft verschaft.

Voor prijsbewuste particulieren kun je vaak veel lagere prijzen vinden. In het grijze circuit, of speciale aanbiedingen, grote prijsdalingen op het model van verleden jaar, etc. Dat vind Lenovo geen probleem zolang de officiele nieuwprijs maar hoog blijft, voor het prestige.

Uiteindelijk is er een beperkte groep mensen die de volle mep betaalt, met hoge winst voor Lenovo. Die groep is te klein om de ontwikkeling van te betalen, het is meer een bijzaak.

Voor zoiets als een Yoga ligt het anders. Daar komt de winst wel voor een flink deel van mensen die de volle prijs betalen, dus die prijs moet zorgvuldig worden gekozen om genoeg verkoopvolume te genereren.

[procyon]

Ik heb de Samsung Samsung Galaxy Book4 Edge, perfecte laptop.
Ultra dun en toch 16" (Touchscreen OLED 2880*1800@120Hz) zodat je ook op locatie goed kan werken, zonder tweede scherm.
Performance is geweldig, ook in Excel. Verder alle toeters en bellen qua poorten, full size HDMI, headphone jack en SD cardreader, geen gedoe met dongels.
WIFI7 is ook erg lekker, nieuwgroepen downloads met 120M/s via wifi.. Superb.
Via de USB4 stuur ik mijn tweede scherm thuis probleemloos aan op 5120*1440@120Hz. Geweldige setup zo! Niets meer te wensen.