"Netbeheerder: elektrische auto's niet opladen tussen 16.00 en 21.00 uur" kopte de NOS op 27 februari dit jaar. Het Financieele Dagblad ging op 29 juli nog wat verder: "Red het stroomnet, laad alleen op tijdens zonneschijn of harde wind". Ook op andere nieuwssites en in kranten lees je bijna dagelijks iets over netcongestie. Vorig jaar concludeerde De Telegraaf dat het 'stroomnet in grote delen van Nederland op slot' zit. Voor België speelt een vergelijkbare situatie, maar toch niet helemaal hetzelfde en in de rest van Europa zijn er opvallende verschillen te zien.
De afname van stroom voor grootverbruikers (>3x80A) in Nederland. Zie de capaciteitskaart van Netbeheer Nederland
De snelle groei van de aantallen elektrische auto's, warmtepompen en andere vormen van elektrificatie lijkt zowel de overheid als de netbeheerders te hebben verrast, hoewel al lang duidelijk is dat we in een transitie zitten van een vraaggestuurd net, met gas- en kolencentrales, naar een aanbodgestuurd net, met meer fluctuerende energiebronnen, zoals zonnepanelen en windmolens. Zonne-energie is met afstand de goedkoopste energiebron momenteel, maar de zon schijnt alleen overdag. Bovendien is de opbrengst in de winter een factor 5 tot 10 lager. Windenergie compenseert dat voor een groot deel, omdat het in de winter meer waait dan in de zomer, maar windstille dagen komen dan ook voor. Dat betekent dus dat er meer vraagsturing nodig is en mogelijkheden om overtollige elektriciteit op te slaan voor gebruik op een later moment. Bovendien is dit niet alleen een landelijk probleem, maar vooral ook lokaal. Het is kostbaar en minder efficiënt om elektriciteit honderden kilometers te transporteren, dus idealiter wordt elektriciteit die lokaal wordt opgewekt, ook zoveel mogelijk lokaal of regionaal gebruikt.
In dit artikel bespreken we wat netcongestie is, wat de oorzaken en gevolgen zijn, welke uitdagingen en oplossingen zich aandienen en of (en hoe) dit probleem voor de korte en lange termijn kan worden verholpen.
Netcongestie kun je zien als files op het stroomnet. Beeld: Mikechie Esparagoza, Pexels
Verouderd net en snelle verduurzaming
De oorzaak van netcongestie is primair de verschuiving van fossiele naar hernieuwbare bronnen, maar secundair ook de mate waarin hierop is geanticipeerd. Dit beleid was immers, direct of indirect, een keuze. Huizen moesten in de toekomst van het gas af, elektrisch rijden werd gestimuleerd en het investeren in zonnepanelen was lange tijd extreem aantrekkelijk vanwege de btw-aftrek en de aantrekkelijke salderingsregeling, waarbij je 1:1, voor hetzelfde tarief, stroom kunt terugleveren mits het niet meer is dan je verbruikt.
Volgens Eefje van Gorp, woordvoerder van TenneT, is netcongestie sneller een probleem geworden dan vooraf geschat. "Het begon ongeveer zeven à acht jaar geleden, toen subsidies als de SDE++ de aanleg van grote zonneparken op goedkope grond stimuleerden, zoals in het noorden van het land. Veel boeren besloten hierin te investeren of verkochten hun land aan investeerders. Het probleem dat zich toen voordeed, was dat er in deze dunbevolkte gebieden veel opwekking van zonne-energie plaatsvond, maar weinig lokale afnemers waren. Hierdoor moest de overtollige zonne-energie worden getransporteerd naar dichtbevolkte gebieden in het westen, wat een zware belasting op het elektriciteitsnet veroorzaakte."
Ook de elektrificatie van huishoudens en bedrijven ging sneller dan verwacht, wat het probleem verergerde. Van Gorp: "Mede door subsidies op zonnepanelen en elektrische voertuigen, en door dalende prijzen, hebben veel meer mensen dan verwacht dergelijke investeringen gedaan, waarbij de opwek van elektriciteit vaak niet aansluit bij het gebruik. De energiecrisis als gevolg van de invasie van Rusland in Oekraïne leidde vervolgens tot sterk gestegen gasprijzen en daardoor zijn nog meer huishoudens versneld gaan verduurzamen, onder andere met zonnepanelen. Dit heeft geleid tot een vrij abrupte en ongekende toename van de vraag naar netcapaciteit."
Beeld: TenneT/Babet Hogervorst
Het verouderde net
Om dat alles in goede banen te leiden, moet het elektriciteitsnet worden verzwaard, want de netaansluiting voor een gemiddeld huishouden is berekend op een belasting van 1,6kW. Voor traditionele huishoudens, die gas gebruiken en een brandstofauto rijden, is dat ook voldoende. Voor een modern huishouden, met een verduurzaamd huis met een warmtepomp, zonnepanelen en een (plug-in-) elektrische auto, is die 1,6kW echter niet toereikend.
Bovendien is het Nederlandse systeem van elektriciteitsaansluitingen relatief royaal gedimensioneerd voor huishoudens en is er geen beperking voor het afnemen van vermogen, zolang de netaansluiting dat maar kan leveren. In Vlaanderen is dat anders, want daar geldt een capaciteitstarief per kW op kwartierbasis. Dat betekent dat je meer betaalt als je meer vermogen tegelijk gebruikt.
Een 1x35A-aansluiting is zeer gangbaar voor oudere woningen. Zo'n eenfaseaansluiting heeft een maximaal vermogen van 7,7kW, wat voldoende is voor traditionele huishoudelijke toepassingen, maar zeer krap of onvoldoende voor huishoudens met een warmptepomp, een elektrische auto en/of veel zonnepanelen. Nieuwe en gemoderniseerde woningen hebben meestal een driefasen-3x25A-aansluiting. Dit heeft een maximaal vermogen van 17kW, wat ruim voldoende is voor een warmtepomp en het opladen van een elektrische auto. Luxere woningen gaan nog een stuk verder, met een 3x35A-aansluiting. Deze maakt een vermogen van 24kW mogelijk en is daardoor ook geschikt voor bijvoorbeeld een sauna, verwarmd zwembad of 22kW-laadpaal. De vaste kosten voor een 1x35A en 3x25A verschillen nauwelijks van elkaar, los van de eenmalige investering in verzwaring, waardoor 3x25A ondertussen vrij standaard is.
Het net is dus gedimensioneerd op een belasting van 1,6kW per huishouden. De laagspanningskabel, de wijktrafo en het onderstation zijn prima in staat om af en toe een hoge elektriciteitsvraag van individuele huishoudens te verwerken, maar het probleem is de gelijktijdige belasting waarop het net niet berekend is. Oudere netten kunnen het niet aan als iedereen in de straat tegelijk 5kW per aansluiting gaat terugleveren of tegelijk rond 18.00 uur 11kW gaat afnemen om EV's op te laden. Met name tussen 17.00 en 20.00 uur leidt dat steeds vaker tot een enorme piek op het elektriciteitsnet.
Ook het spectaculair toegenomen vermogen van zonnepanelen op daken leidt tot netcongestie. Zie kader. Beeld: CBS
Uitvallende zonnepanelen
Het komt steeds vaker voor dat de omvormers van zonnepanelen uitvallen. De panelen leveren dan niets op. Dit treedt op als er sprake is van overcapaciteit: lokaal te veel aanbod van elektriciteit en te weinig afnemers. Zodra de lokale netspanning boven de toegestane limiet van 253V stijgt (NEN-EN 50160), schakelen de omvormers van zonnepanelen zich automatisch uit om schade aan het net en aangesloten apparaten te voorkomen. Dit gebeurt het vaakst in wijken met een verouderde infrastructuur en is vooral het gevolg van de explosieve groei van het aantal zonnepanelen. Volgens het CBS lag er in 2013 nog 0,43GW aan vermogen op de daken van woonhuizen en in 2023 was dit met een factor 24 toegenomen tot 10,11GW. Het is daardoor niet gek dat zonnepanelen vaker uitvallen, in oude, maar ook in nieuwe wijken.
Op basis van een voorstel van Netbeheer Nederland, wil de ACM de maximale toelaatbare netspanning in de toekomst verhogen. De huidige grens is ingesteld op 110 procent van het nominale vermogen van 230V (253V) en dat moet 115 procent worden (264,5V). Hierdoor moet de stabiliteit van het elektriciteitsnet verbeteren en moeten PV-omvormers minder vaak afschakelen. Momenteel is dit nog niet operationeel omdat meer onderzoek nodig is naar eventuele onwenselijke neveneffecten.
Oude en nieuwe wijken
Niet overal leiden verduurzaming van woningen, elektrificatie en uitrol van zonnepanelen tot problemen; er is een groot verschil tussen oude en nieuwe wijken. In oude wijken is de infrastructuur van het elektriciteitsnet vaak niet voorbereid op grootschalige elektrificatie en het grootschalig terugleveren van zonnestroom. De ondergrondse bekabeling is daar vaak ontworpen met lagere vermogenscapaciteiten. Zo hebben middenspanningslijnen in deze wijken vaak een spanning van 6 tot 10kV, terwijl de laagspanningsnetten doorgaans 230V leveren. De diameter van de gebruikte kabels is vaak beperkt, wat inhoudt dat ze slechts een bepaald maximum aan stroom kunnen transporteren. Wanneer deze capaciteit wordt overschreden, bestaat het risico op oververhitting en spanningsval. Daarnaast zijn veel van deze kabels al tientallen jaren in gebruik. Door veroudering kan de weerstand in de verbindingsstukken van kabels hoger worden (contactweerstand), wat de efficiëntie verder vermindert.
De transformatorhuisjes in oude wijken zijn vaak gedimensioneerd voor een vermogen van 160 tot 250kVA, destijds ruim voldoende voor het gemiddelde elektriciteitsverbruik van huishoudens. Deze transformators zijn ontworpen om de middenspanning van 10kV om te zetten in een laagspanning van 400/230V, geschikt voor een bepaald aantal huishoudens. Het belastingsprofiel waarop deze transformatorhuisjes zijn gebaseerd, gaat uit van een situatie waarin de meeste elektriciteit werd gebruikt voor verlichting, televisies en koelkasten, waarvoor het gemiddelde piekvermogen van 1,6kW per woning doorgaans voldoende was. Tegenwoordig is dat dus niet meer toereikend.
In nieuwbouwwijken is de bekabeling vaak veel beter. Er worden bijvoorbeeld dikkere middenspanningskabels van 10kV of zelfs 20kV gebruikt, terwijl ook de laagspanningskabels robuuster zijn en beter bestand tegen grotere vermogens. Voor laagspanningsdistributienetten gebruiken netbeheerders dikke PVC-kabels met isolatie, met bijvoorbeeld 4x150 mm² aluminium. En voor aftakkingen naar huizen wordt cross-linked polyethylene (XLPE) gebruikt, op basis van koper (zoals 4x10 mm²). Middenspanningskabels worden doorgaans geïsoleerd met XLPE, maar sinds circa vijftien jaar wordt ook een alternatief toegepast: thermoplastische isolatie met een vergelijkbare temperatuurbestendigheid als XLPE, zoals polypropyleen-thermoplastisch elastomeer (PP-TPE). Dit materiaal wordt ook wel HPTE of P-LASER genoemd. Hoogspanningskabels zijn altijd geïsoleerd met XLPE, vanwege de uitstekende elektrische en thermische eigenschappen - PVC is vanwege zijn beperkte elektrische eigenschappen ongeschikt voor gebruik in midden- en hoogspanningskabels. Polyethyleen is daarvoor wel geschikt, en door het te vernetten tot XLPE, wordt de temperatuurbestendigheid aanzienlijk verbeterd.
Moderne transformatorhuisjes veel krachtiger dan oude, met vermogenscapaciteiten van 400kVA of meer. En ze zijn vaak voorbereid voor slimme technologie, zoals loadbalancing en realtime monitoring, wat helpt om spanningsproblemen te voorkomen en de belasting gelijkmatig te verdelen over de verschillende fasen van het net. Hierdoor is de kans op netcongestie in nieuwbouwwijken aanzienlijk kleiner dan in oudere wijken, ook tijdens piekuren.
Fluctuerende energie en te weinig investeren
Los van het verouderde net dat niet was berekend op de snelle stijging van het aanbod van hernieuwbare energie en de voortgaande elektrificatie, wordt de uitvoering van de oplossingen ook bemoeilijkt. Zo is er te weinig technisch personeel en is er een wachtlijst voor energieopslag, zoals accuparken.
Meer fluctuerende energiebronnen
Het energielandschap is de afgelopen jaren flink veranderd. De stap naar meer hernieuwbare energiebronnen, zoals zonnepanelen en windmolens, levert goedkopere en duurzamere energie op, maar is ook erg grillig. In de oude, vraaggestuurde situatie leverden kolencentrales en in mindere mate de Kerncentrale Borssele de baseload van energie en konden gascentrales flexibel worden ingezet om pieken op te vangen. Kolencentrales staan de laatste tijd in de pauzestand doordat duurzame energie goedkoper is, maar de prijs van aardgas is nog steeds relatief hoog en bepaalt voor een groot deel de elektriciteitsprijs.
Hoewel de opbrengst van energie uit zon en wind vooraf redelijk goed te voorspellen is, zijn de omstandigheden veel grilliger dan bij fossiele centrales, die altijd beschikbaar zijn. Zeker in onze contreien komen periodes met veel bewolking regelmatig voor en zonnepanelen leveren dan beduidend minder op. Die fluctuatie moet dan bijvoorbeeld opgevangen worden door windenergie, maar die moet dan voldoende opleveren om de zonterugval te compenseren. Tegelijk zijn er steeds vaker negatieve uren, waarbij er meer aanbod van duurzame energie is dan vraag. Als er overtollige stroom is, worden windmolens en zonneparken als eerste afgeschakeld (curtailment).
De energieopwek van zon (geel) en wind (blauw) op 9 augustus 2024. Beeld: energieopwek.nl
Lange wachttijden voor energieopslag
In de nabije toekomst zou die stroom deels moeten worden opgevangen door verschillende vormen van energieopslag, zoals stationaire accusystemen en de toekomstige productie van groene waterstof. Geen van beide komt echter goed van de grond, mede als gevolg van regelgeving, zoals vergunningen. Een vergunningstraject kan vele jaren duren. Naar verluidt zijn er 250 aanvragen voor in totaal 70GW aan vermogen voor accuopslag, maar Van Gorp van TenneT verwacht dat een groot deel daarvan nog zal afvallen. "We hebben voor 2030 'slechts' 4 tot 6GW nodig, is onze verwachting, dus een groot deel van de aangemelde projecten die op de wachtlijst staan, zal nog afvallen. Te veel accucapaciteit is ook niet goed. Tegelijk is het wel wenselijk dat er zo snel mogelijk accuparken komen, want die kunnen het net stabiliseren en congestie tegengaan. Daarvoor is echter eerst extra capaciteit op het net nodig, dus daar zijn we hard mee bezig."
Buffalo-project in Lelystad
Een al gerealiseerd accuproject is de GIGA Buffalo in Lelystad. Dit accupark werd in 2022 opgeleverd. Het heeft een vermogen van 24MW en een capaciteit van 48MWh. Eneco zet het in om het net te stabiliseren en netcongestie te verminderen. De Buffalo-accu is onderdeel van het smartgrid van Windnet en is direct verbonden met de windparken Mammoettocht en Neushoorntocht. Het gaat om LFP-cellen zonder kobalt, nikkel en mangaan.
Volgens een artikel in Trouw bestaat zeker 60 procent van alle 888 projecten op de TenneT-wachtlijst uit geplande mega-accu’s. Die passen vooralsnog niet op het net, omdat de elektriciteitskabels hun afname en levering niet aankunnen. Ook staan er 7539 aanvragen voor nieuwe zonnepanelen en windturbines in de wacht.
Voor bedrijven en industrieterreinen die eigen groene stroom willen opslaan en benutten, is dat een tegenvaller, aldus Trouw. Ook op het middenspanningsnet kunnen grote accuparken niet zomaar aangesloten worden. Tegelijk willen de initiatiefnemers van accuparken snel weten waar ze aan toe zijn. Veel kleine en middelgrote bedrijven plaatsen wel steeds vaker zelf accu's, omdat ze voorlopig van de netbeheerders niet meer transportcapaciteit kunnen krijgen. Daarmee kunnen ze hun hogere piekvraag toch opvangen, bijvoorbeeld door accu's op te laden in de uren dat er weinig bedrijfsactiviteit is, er veel eigen opwek is of de prijzen in de stroommarkt laag zijn.
Netbeheerders willen de aanvragen van grote accu’s mogelijk met voorrang gaan behandelen, mits ze 'congestieverzachtend' zijn, want ze kunnen bij ongelimiteerd gebruik ook de congestie verergeren. De ACM wil dat de stroomtransporteurs in de toekomst zelf een proriteringskader mogen gebruiken, waarbij 'congestieverzachters' op de wachtlijst voorrang krijgen.
Een accupark van Gigastorage
Te weinig personeel
Een atechnische oorzaak is het huidige gebrek aan technisch geschoold personeel, dat dringend nodig is voor de energietransitie. Bestaande netwerken moeten worden verzwaard, een op de drie straten moet worden opengebroken, kabels moeten worden vervangen door dikkere exemplaren, nieuwe hoogspanningslijnen moeten worden aangelegd en er zijn meer transformatorstations nodig. In de huidige economische hoogconjunctuur is het aantal werklozen laag en is er werk in overvloed. De vraag naar technisch personeel is in verschillende sectoren aanzienlijk gestegen, terwijl er onvoldoende mensen op de arbeidsmarkt beschikbaar zijn. Er is bovendien sprake van vergrijzing van de technische beroepsbevolking en een relatief lage instroom van nieuwe technici. Volgens TenneT zijn er de komende jaren duizenden extra technische professionals nodig om geplande projecten te kunnen realiseren, maar het is de vraag of die vacatures vervuld kunnen worden. Zo niet, dan dreigen projecten te worden vertraagd of in sommige gevallen zelfs tijdelijk stilgelegd.
Te weinig investeringen
Er is dus niet één oorzaak voor de huidige situatie rondom netcongestie, maar het is een cocktail van verschillende zaken. Zoals het steeds grotere aanbod van (tweedehands) elektrische auto's en ook veel meer modellen waaruit je kunt kiezen, inclusief meer betaalbare A- en B-segmenten. Warmtepompen zijn eveneens goedkoper geworden en in aanbod gegroeid. Daarbij is een hybride warmtepomp al snel interessant voor wie de transitie nog niet volledig wil maken, maar wel alvast een stap wil zetten en flink wat wil besparen. Ook het bedrijfsleven verduurzaamt snel. De prijzen van zonnepanelen zijn de afgelopen jaren spectaculair gedaald en de subsidies zijn nog steeds royaal, waardoor de terugverdientijd flink is afgenomen en je als huiseigenaar eigenlijk 'gek' bent als je er niet in investeert. Het levert immers direct financieel voordeel op, wat voor veel andere investeringen in huizen niet geldt. De terugleverheffingen en het einde van de salderingsregeling in Nederland veranderen de zaak wat, maar doordat zonnepanelen zo goedkoop zijn, blijven ze een interessante investering, al dan niet in combinatie met de eveneens steeds goedkoper wordende accusystemen.
Het is niet gek dat al deze ontwikkelingen de druk op het elektriciteitsnet flink verhoogd hebben, maar een laatste factor kunnen we niet onbesproken laten. Netbeheerders hadden eerder én steviger kunnen investeren in de versterking van het net. Ze hadden dan waarschijnlijk de problemen niet helemaal kunnen voorkomen, maar ze wel kunnen verzachten. Het ging allemaal sneller dan gedacht, maar het is deels ook een keuze geweest om niet al eerder te beginnen met investeringen. Netbeheerders zijn eigendom van gemeenten en het is een publiek geheim dat die liever dividend uitgekeerd zagen dan flink te investeren in het net, zeker toen de nood nog niet zo hoog leek. Dat dividend kon vervolgens gebruikt worden om de budgetten van gemeenten te verhogen en andere plannen te realiseren. Nu moet er alsnog in het net worden geïnvesteerd en in een veel kortere tijd dan anders het geval zou zijn geweest.
Hans Schneider, consultant energy transition bij Liander, noemt op LinkedIn op persoonlijke titel nog een andere reden: het systeem waarop netbeheerders worden afgerekend volgens het principe van maatstafconcurrentie. "Omdat netbeheerders monopolisten zijn, moeten ze elk jaar hun prestaties bij de ACM rapporteren. Bijvoorbeeld hoeveel storingen ze hadden, hoe tevreden de klanten waren en hoeveel geld ze hebben uitgegeven. Dit wordt allemaal beoordeeld en dat dwingt de netbeheerders om betrouwbaar te zijn, maar ook zuinig: géén storingen, maar ook géén ongebruikte netten. Die zijn er dus ook bijna niet, er zijn nauwelijks onderbrekingen in de stroomlevering en er is nauwelijks ongebruikte netcapaciteit. Laat een overmaat aan netcapaciteit nou juist zijn wat we hard nodig hebben voor een snelle en soepele energietransitie."
Volgens Schneider hebben de angst voor overcapaciteit en de liefde voor 'lean & mean' tot een verkeerd soort zuinigheid geleid. "Die angst voor te veel investeren, voor overcapaciteit, is absoluut een deel van de verklaring voor het optreden van congestie. Er is echter een fundamentelere oorzaak: dat onderdelen van de energietransitie zich voltrekken met verschillende snelheden. De aanleg van meer elektriciteitsinfrastructuur gaat per definitie traag. Prognoses, planning, ontwerp, locaties zoeken en vinden, grondaankoop, inspraak, gesteggel, ruzie en rechtszaken over tracés en vergunningen, financiering, engineering, en de aanleg van vele kilometers kabel en onderstations zo groot als een paar voetbalvelden: dat kost allemaal heel veel tijd. De ontwikkeling van de stroomvraag en nieuw stroomaanbod daarentegen gaat heel snel, zeker als die wordt gestimuleerd met ruime en langdurige subsidies. Die ontwikkelingen gaan dan sneller dan de infrastructuur kan bijbenen. Congestie lijkt dus universeel en onvermijdelijk. Als de vraag naar transportcapaciteit explodeert, zoals nu overal ter wereld gebeurt onder invloed van economische groei én ten gevolge van de snelle elektrificatie van vraag én aanbod, hobbelt de benodigde netverzwaring daar gewoon ruim tien jaar achteraan. Het is niet anders."
Overheidsbeleid
De huidige problemen zijn overigens niet alleen de netbeheerders aan te rekenen. Ook de overheid had veel eerder het initiatief kunnen nemen met een langetermijnstrategie om het net te versterken, inclusief de benodigde investeringen. Het was van tevoren bekend dat de bouw van een nieuw hoogspanningsstation minimaal tien jaar in beslag neemt. Ook de trage uitrol van nieuwe wet- en regelgeving, zie de volgende pagina's, heeft het probleem verergerd.
Al medio 2014 was het bekend dat elektriciteitsnet niet berekend was op de energietransitie. André Jurjus, oud-directeur van Netbeheer Nederland, zei in 2022 tegen Nieuwsuur. "De moeilijkheid voor ons was dat die problemen toen nog niet zichtbaar waren. In die eerste jaren van de energietransitie kon het elektriciteitsnet de duurzaam opgewekte stroom nog prima verwerken. Netbeheerders waarschuwden wel bij het ministerie en Tweede Kamerleden, maar de echte urgentie werd niet gevoeld. We konden alleen hypothetische, toekomstige problemen schetsen".
Oplossingen
Nu de primaire oorzaken besproken zijn, kijken we naar andere uitdagingen die nu en in de nabije toekomst spelen. Daarnaast kijken we naar de oplossingen, zowel tijdelijke maatregelen om de druk op het net te verminderen als structurele remedies voor de lange termijn.
Tijdelijk probleem
Van Gorp van TenneT denkt dat de problemen rondom netcongestie van tijdelijke aard zijn. "Ik verwacht dat de situatie rond 2030 een heel stuk beter is dan nu. Dat is dus relatief dichtbij. Tegelijk is het voor bedrijven die nu op een aansluiting wachten, nog heel ver weg. TenneT is bezig met forse investeringen, 60 miljard euro in de komende tien jaar, waardoor er tussen 2025 en 2030 veel capaciteit bijkomt. Uiteindelijk willen we het net klaarmaken voor een verdubbeling of zelfs een verdrievoudiging van de elektriciteitsvraag. In de komende tien jaar komen er 2500 nieuwe verbindingen bij op het hoog-, midden- en laagspanningsnet. Het lastige is dat dit proces lang duurt. Van het moment van het besluit tot de oplevering ben je minstens acht jaar verder."
Schakeltuin van TenneT in Weert. Beeld: Tennet/Babet Hogervorst
Beter omgaan met de capaciteit
Netcongestie is op lokaal en regionaal niveau soms ook een papieren probleem. Het elektriciteitsnet zit vol, maar vooral op specifieke uren. Bedrijven vroegen in het verleden vaak meer capaciteit aan voor hun netaansluiting dan ze daadwerkelijk nodig hadden, bijvoorbeeld voor toekomstige uitbreidingen of piekmomenten die slechts sporadisch voorkomen. Hierdoor blijft capaciteit onbenut, terwijl nieuwe aansluitingen worden beperkt door de schijnbare overbelasting van het net. Een oplossing hiervoor is het slimmer verdelen van de beschikbare capaciteit door dynamisch capaciteitsbeheer, waarbij bedrijven hun gebruik aanpassen aan de beschikbare netcapaciteit.
Van Gorp: "Er is meer ruimte nodig voor nieuwe infrastructuur, maar in de tussentijd moeten we beter omgaan met de beschikbare capaciteit. Dit betekent dat we meer moeten delen, zowel infrastructuur als energiegebruik. Daarnaast is er aangepaste wet- en regelgeving nodig. Nieuwe contracten en aansluitingen, met name op midden- en hoogspanningsniveau, worden steeds vaker onder voorwaarden verstrekt. In ongeveer 20 procent van de gevallen moeten netbeheerders momenteel echter ‘nee’ verkopen, omdat de beschikbare capaciteit onvoldoende is. Bedrijven kunnen dynamische contracten afsluiten, waarbij ze bijvoorbeeld hun machines aanzetten op momenten dat er voldoende capaciteit op het net beschikbaar is, wat bijdraagt aan een betere spreiding van de belasting over het net."
Vanaf 1 januari 2025 zullen grootverbruikers op het landelijke hoogspanningsnet van TenneT een korting ontvangen voor beperkt gebruik tijdens piekuren, terwijl maximaal gebruik tijdens deze uren juist duurder wordt. Bovendien kunnen netbeheerders vanaf 1 april 2025 contracten aanbieden waarbij grootverbruikers, in ruil voor een lager tarief, hun aansluiting tijdens bepaalde drukke uren niet mogen gebruiken. Deze flexibele contractvormen zijn aantrekkelijk voor bedrijven die hun energiegebruik goed kunnen plannen. Voor grootverbruikers op regionale netten worden tijdsblokgebonden contracten geïntroduceerd, terwijl op het hoogspanningsnet tijdsduurgebonden contracten zullen gelden, waarbij de aansluiting minimaal 85% van de tijd beschikbaar blijft.
Spitsmijden en cablepooling
In Nederland wordt dat slimmere gebruik van het net nu al in de praktijk toegepast, zoals congestiemanagement van netbeheerder Enexis in Noord-Brabant en Limburg. Toen het net daar in 2022 tegen zijn limieten aanliep, werd aan bedrijven gevraagd om tegen een vergoeding op drukke momenten het net te ontlasten, zodat er ruimte ontstaat voor nieuwe aansluitingen. Een soort spitsmijden, maar dan op het elektriciteitsnet. Dit was zeer succesvol; in totaal kwam er circa 1700MW aan extra capaciteit beschikbaar, waardoor bestaande aansluitingen alsnog op verzoek kunnen worden uitgebreid en er ruimte is voor nieuwe aansluitingen. Ook de leveringszekerheid van het net blijft hierdoor hoog.
Netbeheerder Stedin gebruikt cablepooling om beter gebruik te maken van bestaande elektriciteitskabels. Zonne- en windparken worden bijvoorbeeld op één aansluiting aangesloten. De totale capaciteit van een aansluiting bij opwekinstallaties wordt in de praktijk meestal beperkt benut, doordat het doorgaans niet waait als de zon schijnt en andersom. Met klanten is afgesproken dat ze tijdens piekmomenten, dus als het toch waait én tegelijk de zon schijnt, zelf de opwek van het zonne- of windpark terugschroeven zodat de elektriciteitskabel niet overbelast wordt. Met deze oplossing wordt het rendement op een aansluiting verhoogd, zijn minder aansluitingen nodig en kan men meer opwekvermogen kwijt op het net. Volgens Stedin biedt cablepooling eigenlijk alleen voordelen, want klanten kunnen direct worden aangesloten en de netbeheerder heeft meer tijd om netverzwaring geleidelijk uit te rollen. In het jaarrapport van Stedin wordt gesteld dat als cablepooling bij slechts 1 procent (ongeveer 200) van de grootverbruikklanten wordt toegepast, er een jaar aan graafwerkzaamheden wordt bespaard. In 2023 zijn drie cablepoolingprojecten in Zeeland gerealiseerd, waardoor ruim 80MWp extra kon worden aangesloten op bestaande aansluitingen.
Alliander doet iets vergelijkbaars en noemt dit ‘virtuele netverzwaring’. Verschillende gebruikers delen de beschikbare capaciteit op een efficiëntere manier, zonder dat fysieke netverzwaring direct noodzakelijk is. Zo wordt met negen agrarische ondernemers in de Wieringermeer, in samenwerking met Alliander-onderdelen Firan en Qirion Energy Consulting, cablepooling ingezet voor nieuwe duurzame projecten. Dit wordt een virtueel lokaal energiesysteem genoemd. Door zon en wind in elkaars nabijheid aan elkaar te koppelen in een virtueel lokaal energiesysteem, kan meer opwek gerealiseerd worden in congestiegebieden. Hierdoor kunnen twee locaties die op de wachtlijst stonden, met in totaal 725kW aan zonnepanelen, met dezelfde kabel worden aangesloten op een bestaande aansluiting van een windturbine op een boerenerf. Er moeten nog wel bepaalde technische en juridische zaken geregeld worden, want volgens de wet is deze manier van werken nog niet toegestaan. Netbeheerder Liander gedoogt momenteel dit pilotproject. De pilot is al gestart, maar de resultaten zijn nog niet bekend.
Het deel van Sporenburg dat meedoet aan de FlexCity-pilot
Een initiatief voor huishoudens waar Liander bij betrokken is, is FlexCity in de Amsterdamse wijk Sporenburg. In dit project hebben zo’n vijfhonderd huishoudens hun meterkast uitgerust met een geavanceerde meter die het stroomverbruik per seconde registreert en doorgeeft aan een centrale server. Via een app worden ze in real time geïnformeerd over hun energiegebruik en uitgedaagd om het stroomverbruik te optimaliseren. Zo worden bewoners beloond als ze huishoudelijke apparaten als wasmachines en vaatwassers tijdens zonnige uren gebruiken en aangemoedigd om hun verbruik te beperken tijdens piekmomenten. Het doel is om de pieken in het stroomverbruik te verminderen en de belasting op het lokale transformatorhuisje, dat het elektriciteitshart van de wijk vormt, te verlagen.
Een volgende stap is om direct energie met bewoners onderling te delen. Hoewel dit op fysiek niveau al gebeurt, waarbij overtollige elektriciteit van zonnepanelen bijvoorbeeld direct naar de laadpaal van een buurman gaat, is er nog geen juridische basis om deze uitwisseling administratief te verrekenen. De nieuwe Energiewet biedt hier nog geen oplossing voor, maar voormalig minister Jetten sprak destijds zijn voornemen uit om die mogelijkheid later toe te voegen. FlexCity verkent wat binnen de huidige regelgeving technisch mogelijk is.
Nieuw beleid
Dit soort noodoplossingen kunnen de druk op het elektriciteitsnet verlichten, waardoor meer aansluitingen mogelijk worden zonder dat er meteen grootschalige infrastructuuraanpassingen nodig zijn. Zo ontstaat tijd om de achterstand in te lopen en alsnog het net te verzwaren voor de lange termijn. Er is echter ook nieuw beleid in de maak, dat zaken moet stroomlijnen.
Tim van Dijk, woordvoerder van minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei, noemt enkele oplossingen. "Eerder dit jaar heeft de ACM een codebesluit genomen omtrent 'gotork': 'gebruik op tijd of raak kwijt'. Dit betekent dat bedrijven met een te grote transportcapaciteit het niet-gebruikte deel kunnen kwijtraken, waardoor nieuwe aanvragen kunnen worden gehonoreerd. Nieuwe typen contracten of een tijdsduurgebonden contract helpen ook. Hiermee spreken de aangeslotenen en netbeheerder af dat de aangeslotenen 85 procent van de tijd, buiten de ‘spits’, gebruik mogen maken van de aansluiting."
"Daarnaast werken de netbeheerders aan een codevoorstel voor de Groepstransportovereenkomst. In deze samenwerking kunnen bedrijven de capaciteit van groepsdeelnemers benutten die ze op dat moment niet zelf benutten. Gezamenlijk vraagt de groep niet meer transportcapaciteit, maar de individuele deelnemers kunnen op bepaalde momenten wel meer capaciteit benutten dan hun oorspronkelijk gecontracteerd transportvermogen. De ACM heeft een maatschappelijk prioriteringskader opgesteld, waarbij aanvragen met zwaarwegend maatschappelijk belang voorrang kunnen krijgen op de wachtrij. Zodra er ruimte op het stroomnet beschikbaar komt, kunnen ze dan eerder een aansluiting krijgen. Daarbij kan gedacht worden aan onder meer veiligheid en onderwijs. Ook bedrijven die door middel van hun aansluiting congestie verzachten, kunnen voorrang aanvragen en daarmee bijdragen aan de oplossing."
Meer kabels
Naast het vervangen van bestaande kabels door nieuwe, dikkere exemplaren worden nieuwe 380kV-hoogspanningslijnen aangelegd, zoals de Randstad-380kV-ring, die de ruggengraat vormt voor de elektriciteitsvoorziening in stedelijke gebieden. Oude transformators worden vervangen door exemplaren met hogere capaciteit, waardoor de netten beter in staat zijn om piekbelastingen te verwerken en storingen te voorkomen. Verder wordt het middenspanningsnet uitgebreid om nieuwe decentrale opwekkingsinstallaties, zoals zonnepanelen op daken van boerderijen of middelgrote windmolens, aan te kunnen sluiten.
Laadpalen en elektrische auto's
Elektrische auto’s dragen ook bij aan netcongestie, hoewel het aandeel van EV’s in het totale elektriciteitsverbruik momenteel relatief klein is. Volgens recente gegevens wordt ongeveer 1,6 procent van alle elektriciteit in Nederland gebruikt voor het opladen van elektrische voertuigen. Tijdens piekuren, zoals aan het einde van de middag en het begin van de avond, kan dit aandeel echter aanzienlijk oplopen, mogelijk tot ongeveer 20 procent van het stroomverbruik op die momenten.
Uitgesteld laden van elektrische auto's
Regionale netbeheerder Stedin waarschuwde dat het elektriciteitsnet op bepaalde momenten van de dag, vooral tussen 16.00 en 21.00 uur, onder zware druk staat. Om overbelasting te voorkomen, stelde Stedin voor om openbare laadpalen tijdens deze piekuren uit te schakelen. De vraag naar elektriciteit is op deze momenten vaak hoger dan het aanbod, wat kan leiden tot spanningsproblemen en storingen in het net. Bovendien wordt gesteld dat het niet nodig is een EV direct na thuiskomst al te laden, omdat er ruim voldoende tijd is om dit in de loop van de avond en nacht te doen.
Hoewel er al initiatieven zijn voor ‘slim laden’, waarbij het vermogen van laadpalen in piekuren wordt verlaagd, is dit volgens Stedin niet voldoende om de toenemende belasting op het net op te vangen. Onderzoek toont aan dat ongeveer de helft van alle laadacties juist in deze piekuren wordt gestart, wat de druk op het net aanzienlijk verhoogt. Stedin heeft berekend dat een enkele laadpaal in de straat een vermogen vraagt dat vergelijkbaar is met het gelijktijdige gebruik van tien eengezinswoningen. Om de energievraag beter te kunnen beheersen, pleit Stedin voor een aanpak waarbij laadpalen in de avonduren volledig worden uitgeschakeld. Dit zou de druk op het net verlagen en ruimte scheppen om extra woningen aan te sluiten. Bovendien hoeven EV-rijders dus niet om 21.00 uur naar de laadpaal te rennen, omdat dit automatisch gaat.
Als laadpalen in de avondpiek worden uitgeschakeld, kan er volgens Stedin in stedelijke gebieden ongeveer 25 procent van de nieuwe netcapaciteit beschikbaar komen voor andere toepassingen, zoals de bouw van nieuwe woningen. Gemeenten en laadpaalexploitanten spelen hierin een essentiële rol, aangezien zij verantwoordelijk zijn voor de concessies en contracten die het gebruik van laadpalen regelen. Om het laadgedrag van EV-rijders te veranderen, moeten deze contracten worden aangepast, zodat laadpalen ’s nachts of op momenten met een overschot aan zonnestroom meer gebruikt worden.
De Vereniging Elektrische Rijders vindt dat de oproep van Stedin niet bijdraagt aan het stimuleren van elektrisch rijden. De oproep kan mensen afschrikken, is de vrees, vooral automobilisten die momenteel nog op benzine rijden en overwegen over te stappen op een elektrische auto. Deze onzekerheid komt boven op andere recente ontwikkelingen, zoals de aangekondigde afschaffing van de vrijstelling van motorrijtuigenbelasting en de onduidelijkheid over de tarieven van openbare laadpalen. De VER ziet liever dat meer wordt ingezet op slim laden en V2X, zoals verderop wordt besproken.
Gezien de verwachte toename van elektrische auto’s van ruim 500.000 nu naar 2.000.000 in 2030 en de groei van het aantal openbare laadpalen van 150.000 naar 400.000 in diezelfde periode, is het duidelijk dat de uitdagingen alleen maar groter worden. Stedin benadrukt dat zonder flexibiliteit in het gebruik van het elektriciteitsnet, de vraag naar elektrisch vermogen niet kan worden bijgehouden met de huidige uitbreidingssnelheid van het net. Naar schatting moet een op de drie straten in Nederland worden opengebroken om 105.000km nieuwe kabels te leggen en 54.000 transformatorhuisjes te installeren.
Geautomatiseerd slimmer laden
Met slim laden kan het laadvermogen van elektrische voertuigen dynamisch worden aangepast op basis van de belasting van het elektriciteitsnet. Door communicatie tussen de EV, de laadpaal en het elektriciteitsnet kan netcongestie worden voorkomen. Als iemand bijvoorbeeld om 18.00 uur de auto inplugt, begint deze niet direct met laden, want dan staat de netcapaciteit onder druk. Het laden wordt automatisch verplaatst naar gunstigere momenten, met voldoende, bij voorkeur duurzame energie. Zo nodig wordt het vermogen gevarieerd op basis van beschikbaarheid. Het laden van een volledig lege EV duurt doorgaans een uur of zes, dus er is ruim voldoende tijd om de volgende ochtend weer vroeg te vertrekken. Gebruikers van deze methode krijgen een vergoeding voor het flexibel laden, die kan oplopen tot enkele honderden euro's per jaar. Uiteraard kan iemand op ieder moment afzien van slim laden en direct laden forceren.
Slim laden kan worden verzorgd door een energieleverancier, een app, een loadbalancer of de laadpaal zelf. Het wordt meestal gefaciliteerd door een tussenpartij, die het laden van een vloot auto's kan aansturen. Deze verzamelt ten minste 1MW flexibel laadvermogen uit deze groep auto’s en plaatst een bieding op de energiemarkt waarbij de hoeveelheid beschikbare flexibiliteit en de prijs per MW worden aangeboden. Als TenneT, als beheerder van het hoogspanningsnet, behoefte heeft aan flexibiliteit, beoordeelt het de biedingen op volgorde van prijs. Als de bieding van de energieleverancier wordt geaccepteerd, stoppen de betrokken auto’s tijdelijk met laden, waardoor het beloofde flexvermogen wordt geleverd.
De technologie wordt momenteel nog beperkt ingezet, onder andere bij een select aantal openbare laadpalen; in Utrecht wordt het al enkele jaren gefaciliteerd door WeDriveSolar. Ook Netbeheerder Stedin heeft hier de afgelopen drie jaar mee geëxperimenteerd, waarbij slim laden werd toegepast op 380 publieke laadpalen. Dit systeem maakte gebruik van flexibele nettarieven om elektrische auto’s buiten de piektijden op te laden, met als doel om netproblemen te voorkomen. Uit de resultaten bleek dat het slim inrichten van het laadproces leidde tot een vermindering van ongeveer 20 procent van de problemen op het elektriciteitsnet. Voor de meeste gebruikers van de laadpalen verliep dit zonder merkbare verschillen in hun laadervaring. De proef wees wel uit dat niet iedere EV hier even goed mee overweg kan; sommige auto's hervatten het laden niet als dat tijdelijk is stopgezet, dus er zijn nog wat aanpassingen nodig aan gestandaardiseerde laadprotocollen om dit breed uit te rollen.
Een variant is ‘netbewust laden’, waarmee enkele netbeheerders experimenteren, zoals Liander. Hierbij wordt het laadproces niet onderbroken, maar wordt het vermogen tijdens piektijden beperkt om het net te ontzien. Dit kan op grotere schaal worden uitgerold, maar daarvoor is uiteraard afstemming met laadpaalproviders noodzakelijk. Die krijgen betaald per kWh en als het vermogen wordt teruggeschroefd, heeft dat ook gevolgen voor de inkomsten.
ElaadNL, opgezet door de Nederlandse netbeheerders, liet Tweakers weten dat er nog geen wettelijke verankering is voor slim laden, hoewel dat wel de wens is. Het streven is om dit uiterlijk in 2026 te realiseren, bij voorkeur op Europees niveau. Tot die tijd worden praktische oplossingen toegepast. In regionale concessies kunnen lokale overheden eisen stellen aan de techniek van publieke laadpalen (smart charging ready) en de toepassing van slim laden. Dit gebeurt steeds vaker, maar verdere implementatie is noodzakelijk. Voor private locaties komt er een stimuleringsregeling om slimme laadpalen en diensten te bevorderen. Elaad: "Nederland loopt voorop in pilots en proeven voor smart charging, maar hinkt achterop qua wettelijke borging. In andere landen zien we al snellere ontwikkelingen, zoals nieuwe netwerktarieven, verplichte registratie van laadpunten, integratie met slimme meters en regulering van slim laden."
Vehicle-to-X (V2X)
Een andere technologie die we vaker op Tweakers besproken hebben, is Vehicle-to-X (V2X), waarbij de X voor verschillende dingen staat, zoals de H van home en de G van grid. In dit geval wordt een EV een soort rijdende powerbank, waarbij hij niet alleen stroom afneemt, maar ook kan terugleveren. Bijvoorbeeld aan het woonhuis in de avonduren, wanneer de zonnepanelen niets opleveren. Of aan het stroomnet, waarbij een klein deel van de accucapaciteit wordt gebruikt om het net te stabiliseren.
Nog maar weinig EV's ondersteunen deze techniek officieel, maar Volvo, Volkswagen, Hyundai en Kia hebben actief uitgesproken dat hun wagens dit gaan ondersteunen. De Nissan Leaf doet dit al tien jaar, wat destijds mede geïnitieerd werd door de Japanse overheid. Die wilde na de ramp in Fukushima dat voertuigen als noodstroomvoorziening konden dienen. In Nederland loopt een aantal pilots, waarbij V2G al in de praktijk wordt ingezet.
Het potentieel is op papier enorm. De accu van een auto kan voor meer doelen worden gebruikt dan alleen rijden. Stel dat de 500.000 EV’s die nu in Nederland rondrijden, elk slechts 4kWh ter beschikking stellen. Er ontstaat dan direct een beschikbaar vermogen van 2000MW, het equivalent van 400 hypermoderne windmolens op land. De implementatie van V2G wordt nog beperkt door fiscale regelgeving, zorgen van autofabrikanten over de impact op de levensduur van de accu’s en een beperkt aantal geschikte laders plus de benodigde infrastructuur in huis, zoals een home energy management system.
Tot slot
Netcongestie komt momenteel vrijwel overal ter wereld voor en is dus geen typisch Nederlands probleem. In de meeste landen is er een flinke groei van decentrale energiebronnen, zoals zonnepanelen en windmolens. Tegelijk is er een toename van (hybride) warmtepompen en elektrische voertuigen. Door enerzijds de teruglevering van zonnestroom en anderzijds meer elektrische verbruikers ontstaan er virtuele files op het stroomnet. Er is wereldwijd een tekort aan aansluit- en transportcapaciteit in de elektriciteitsnetten, doordat de ontwikkelingen sneller gaan dan de infrastructuur kan bijbenen. Volgens de International Energy Agency staan er mondiaal duizenden GW's aan zon en wind in de wachtrij, waarbij een aanzienlijk deel van de projecten niet kan worden gerealiseerd vanwege beperkte netcapaciteit. Er zijn wel enkele verschillen. Nederland heeft een hoge bevolkingsdichtheid, een beperkte landoppervlakte en een compact elektriciteitsnet. Bovendien kan het systeem van nationale en regionale netbeheerders besluitvorming vertragen in vergelijking met gecentraliseerdere systemen.
Nieuwe hoogspanningsmasten. Beeld: TenneT/Chris Pennarts
Kerncentrales
De kabinetten-Rutte en -Schoof hebben het voornemen uitgesproken om twee tot vier kerncentrales te bouwen in Nederland, maar ook daarvoor is nu niet voldoende netcapaciteit beschikbaar. Dit moet dus in de toekomst gefaciliteerd worden. Voor een kerncentrale zijn diverse 380kV-verbindingen nodig om de elektriciteit te transporteren. Ook de locatie is van belang. Centrale locaties dichter bij bestaande hoogspanningsnetten of nabij grote industriële clusters verminderen de noodzaak voor grootschalige netuitbreiding, omdat de elektriciteit dan niet over grote afstanden getransporteerd hoeft te worden.
Van Gorp van TenneT: "Er is in Nederland beperkt ruimte voor nieuwe infrastructuur, wat netverzwaring complexer maakt dan in landen met meer open ruimte. Ongeveer 55 procent van de landoppervlakte is eigendom van boeren en die heb je dus nodig als je nieuwe elektriciteitsmasten wilt neerzetten. Ook toen duidelijk werd dat de aardgasbel in Groningen opraakte, is men te lang aan gas blijven vasthouden. Frankrijk en de Scandinavische landen zijn al veel verder met elektrificatie, omdat zij in plaats van op aardgas hebben ingezet op kernenergie en waterkracht. Dat laatste is in Nederland geen optie, maar we hebben wel een relatief groot deel van de Noordzee in handen, waar we windmolens kunnen plaatsen; dat is onze nieuwe gasbel. Maar omdat de ruimte in ons land zeer beperkt is, is er altijd wel een partij die bezwaar aantekent, waardoor alles lang duurt."
België en het capaciteitstarief
Ook in Vlaanderen en Wallonië is netcongestie een probleem, al lijkt het minder groot dan in Nederland. In Vlaanderen leidt de hoge dichtheid van zonnepanelen, vooral in stedelijke en industriële gebieden, soms tot overbelasting van het elektriciteitsnet. Daarnaast dragen de industriële activiteiten in het havengebied van Antwerpen en de omliggende industrieclusters bij aan capaciteitsproblemen. Wallonië ervaart vergelijkbare problemen, vooral in landelijke gebieden waar grootschalige windparken zijn gevestigd. Hier is de vraag naar elektriciteit vaak laag, terwijl de productiecapaciteit op winderige dagen hoog is, wat leidt tot knelpunten in de netinfrastructuur. De uitrol van 'wind-op-zee' is beperkt doordat België door de geografische ligging slechts een klein deel van de Noordzee bezit.
Een belangrijk verschil met Nederland is de invoering van het capaciteitstarief in Vlaanderen in 2023. Dit tarief, gebaseerd op piekbelasting in kW in plaats van totaalverbruik, stimuleert consumenten om hun elektriciteitsverbruik te spreiden, wat de druk op het net vermindert. Het capaciteitstarief wordt bepaald op basis van een gemiddelde van de hoogste pieken van de afgelopen twaalf maanden. Bij huishoudens met een digitale meter wordt het hoogste kwartiervermogen per maand gemeten. Voor elke maandpiek wordt een minimumbijdrage gerekend van 2,5kW, zelfs als de werkelijke piek lager is. Dit betekent dat iedereen minimaal een bedrag betaalt dat overeenkomt met een piek van 2,5kW, ongeacht het werkelijke verbruik. Het exacte tarief verschilt per netbeheerder, maar gemiddeld komt 1kW neer op ongeveer 40 euro per jaar exclusief btw.
In Nederland wordt momenteel onderzoek gedaan naar hoe wijzigingen in de nettarieven voor kleinverbruikers kunnen bijdragen aan efficiënter gebruik van het net. Zie 4.2.2 van de actieagenda netcongestie laagspanning, waarvan een bandbreedtemodel een mogelijk onderdeel is. Hoe een Nederlands systeem eruit zou kunnen zien, is nog niet bekend. Het kan gaan om een soort databundelconcept, zoals we ook voor smartphones kennen. Je bepaalt dan vooraf welke bundel je nodig hebt, bijvoorbeeld 5, 10 of 15kW. Een concreet voorbeeld: wie dan een EV met 11kW wil laden, zal in die situatie meer betalen dan iemand die met 7kW laadt. Ook zonnestroom die aan het net teruggeleverd wordt in plaats van zelf geconsumeerd, telt mee.
Andere Europese landen
Netcongestie speelt in verschillende Europese landen, maar de omvang en oorzaken variëren sterk per regio. In Duitsland speelt congestie vooral op hoogspanningsniveau. Het land heeft al vroeg op de 'Energiewende' ingezet, maar er is een geografische mismatch tussen het noorden, waar veel windenergie wordt opgewekt, en het zuiden, waar de industriële vraag hoog is. De aanleg van grote transmissielijnen zoals SuedLink is vertraagd, wat de problemen verergert.
Het Verenigd Koninkrijk ervaart netcongestie in mindere mate dankzij de eilandligging, die voordelen biedt voor netbeheer, en een vroege adoptie van slimme netten en flexibiliteitsmarkten. Uitdagingen zijn de integratie van offshore windparken en verouderde infrastructuur in bepaalde regio’s. Via projecten als Project Transmission wordt gewerkt aan dynamische rating van lijnen om congestie te verminderen.
In Frankrijk speelt netcongestie vooral op het hoogspannings- en middenspanningsnet. Het Franse hoogspanningsnet, beheerd door RTE, ondervindt congestie in gebieden met veel hernieuwbare energie, zoals in het zuiden, waar zonne-energie toeneemt. Op het laagspanningsnet is congestie minder problematisch. Meer dan 70 procent van de elektriciteitsopwek is afkomstig van kerncentrales. Hoewel dit zorgt voor een relatief stabiel hoogspanningsnet, kunnen momenten van grootschalig onderhoud of te weinig koelwater juist leiden tot extra druk. Als er verschillende centrales tegelijk offline zijn, wordt de druk op het elektriciteitsnet groter, vooral bij piekvraag. Dit leidt tot netcongestie op het hoogspanningsnet, vooral in periodes met lage opwek van hernieuwbare energie.
In Spanje is congestie een opkomend probleem, vooral door de snelle groei van zonne-energie en de beperkte interconnecties met andere Europese landen. Het land werkt aan netuitbreidingen en energieopslagprojecten, waaronder pumped hydro, om deze uitdagingen het hoofd te bieden.
In de Skandinavische landen is netcongestie een veel kleiner probleem. Denemarken heeft ondanks een hoog aandeel hernieuwbare energie relatief weinig last van netcongestie dankzij een vroege focus op netverzwaring en interconnecties met omringende markten, zoals Duitsland en Zweden. Daarnaast benut het land middelen om de elektriciteitsvraag te balanceren, met onder andere warmtenetten en warmte-krachtkoppeling. Noorwegen heeft een robuust elektriciteitsnet dankzij de overvloed aan waterkrachtcentrales en heeft vooral last van congestie door de export naar buurlanden. Zweden ervaart netcongestie voornamelijk tussen het noorden, waar veel hernieuwbare energie wordt opgewekt (voornamelijk waterkracht en windenergie), en het zuiden, waar de vraag hoger is, maar daarin is geïnvesteerd via het NordBalt-project. Finland heeft door zijn sterk geïntegreerde elektriciteitsmarkt en de nieuwe kerncentrales minder last van congestie en investeert in netversterking en interconnecties met Zweden en Estland.
In China gaat het aanleggen van nieuwe infrastructuur een stuk sneller. Beeld: IEA
China
China heeft ook te maken met netcongestie, vooral door de razendsnelle uitrol van zonneparken en windparken. Alleen al in 2023 heeft China 217GW aan zonneparken en 76GW aan windparken geïnstalleerd, wat meer is dan de VS in zijn hele geschiedenis. Veel van deze hernieuwbare-energieprojecten bevinden zich in afgelegen gebieden, zoals Xinjiang en Binnen-Mongolië, terwijl de grote vraag naar elektriciteit zich concentreert in stedelijke gebieden aan de oostkust. Dit veroorzaakt congestieproblemen op de lange transmissielijnen die deze regio’s verbinden. Het land is daardoor bezig met aanleg van ultrahoogspanningslijnen, die grote hoeveelheden energie over lange afstanden kunnen transporteren (1100kV DC). De snelle uitrol, zoals te zien in de bovenstaande grafiek, is mede mogelijk doordat in China een enkele partij het voor het zeggen heeft. De overheid kan dus snel besluiten uitvoeren zonder lang te onderhandelen met verschillende partijen of inspraak te geven aan de bevolking, zoals over de bouw van een groot zonnepark.
Windmolens en zonneparken in de bergen van Taihangshan in China. Beeld: Gerrit Fricke, Getty Images
Tot slot
Volgens energy trendwatcher Jan Willem Zwang moeten we anders met onze energie omgaan. "We moeten de energietransitie zeker niet op pauze zetten. Sterker nog, we moeten veel meer doen, maar het moet slimmer en efficiënter. Dus opwekken waar het nodig is en niet alleen in de polder grote zonne- of windparken. Alle overtollige wind- en zonne-energie kan en moet veel beter worden benut. Dat kan met energieopslag in accuparken of door het om te zetten in warmte of met conversie naar bijvoorbeeld waterstof."
"We moeten ook ons gedrag aanpassen, deels geautomatiseerd. Dus een EV laden als de zon schijnt of ’s nachts als ons verbruik veel lager is of er veel met wind op zee wordt opgewekt. Het zou enorm helpen als meer huishoudens overstappen op dynamische energiecontracten waarbij de elektriciteitsprijs ieder uur verschilt op basis van vraag en aanbod. Op dit moment heeft pas 4 procent van de huishoudens zo'n contract."
"Verder ben ik groot voorstander van één netbeheerdersorganisatie onder aanvoering van TenneT. Dus de huidige netbeheerders samenvoegen, onnodige managementlagen verwijderen en landelijk prioriteren in plaats van regionaal. De congestieproblemen in Nederland zijn groter dan in andere landen. Dat is andere landen niet ontgaan. Zij anticiperen nu proactief en schrijven in hun plannen zelfs dat ze ‘Nederlandse situaties willen voorkomen’. We zijn dus weer eens koploper in Europa, maar helaas met het verkeerde voorbeeld."
Wellicht kleine aanvulling in 5 provincies (Enexis gebied) wordt de komende 12 jaar 76.000KM aan kabel gelegd: evenredig verdeeld tussen midden- en laagspanning. Dus in een paar provincies de lengte van 2x de omtrek van de aarde.
Oftewel dit verrast netbeheerders totaal niet. Netbeheerders geven al jaren aan dat het beleid van de overheid het net gaat overbelasten en hiervoor tevens afhankelijk zijn van Tennet. Laatste discussie die ik had was welk ziekenhuis een aansluiting ging krijgen inclusief afnamecontract en welke zonder afname. Toen schrok men pas een beetje wakker bij provincie/overheid.
Vind het stukje over ander type kabels die hogere spanningen kunnen verwerken totaal niet gepast. Het hele net, dus met alle trafo's, kan geen andere spanningen aan op midden en laag-niveau. Die waardes liggen vast. Anders valt continu de spanning weg als beveiligingsmechanisme.. Een dikkere kabel kan alleen meer stroomsterkte verwerken. Dat is iets heel anders als spanning.
Kortom, ik mis in het hele artikel een concrete onderbouwing. En merk dat er weinig raakvlakken zijn met wat er daadwerkelijk aan vooraf is gegaan nu er te kort op het net is. Hoofdzakelijk is het te verwijten aan de overheid. Veel subsidies op E gerelateerde zaken bij kleine afnemers, maar geen investeringen bij de partijen die het moeten aanleveren..
[Reactie gewijzigd door Noord27 op 17 augustus 2024 10:02]
Het is terecht opgemerkt dat de netbeheerders helemaal niet verrast zijn. De opening van het artikel met de stelling:
"De snelle groei van de aantallen elektrische auto's, warmtepompen en andere vormen van elektrificatie lijkt de netbeheerders te hebben verrast"
is dan ook niet volledig correct. Al meer dan tien jaar waarschuwen de netbeheerders (zowel op nationaal als regionaal niveau) duidelijk en consequent de aandeelhouders, belanghebbenden en betrokken partijen over de noodzaak om vooruitlopend op toekomstige behoeften (waar de ACM op toetst) de netten te mogen verzwaren. De ACM is inmiddels ook al aangesproken op het feit dat de doelmatigheidstoets te veel gericht was op kostenbeheersing. Aanvullend heeft landelijke netbeheerder TenneT gewoon een visie op de toekomst met Target Grid 2045 https://www.tennet.eu/target-grid
Daarnaast wordt in het artikel gesteld:
"De oorzaak van netcongestie is primair de verschuiving van fossiele naar hernieuwbare bronnen, maar secundair ook de mate waarin hierop is geanticipeerd."
Dit is echter te vaag en simplistisch. Het daadwerkelijke probleem van netcongestie komt voort uit de verschuiving van centrale naar decentrale opwekking en een toename van piekbelasting, waardoor het beschikbare vermogen op bepaalde momenten onvoldoende is. Deze combinatie leidt tot een te zware belasting van de transportnetten, zowel op regionaal als landelijk niveau.
Verder bevat het artikel een onjuistheid:
"Netbeheerders zijn eigendom van gemeenten en het is een publiek geheim dat die liever dividend uitgekeerd zagen dan flink te investeren in het net, zeker toen de nood nog niet zo hoog leek."
De regionale netbeheerders zijn inderdaad eigendom van gemeenten, maar de landelijke netbeheerder TenneT is volledig in handen van de Nederlandse staat. Het is diezelfde staat die het mogelijk heeft gemaakt dat gemeenten deze houding aannemen, omdat de ACM de doelmatigheidstoets niet voldoende toekomstgericht toepaste. De schuld ligt primair bij de overheid, die de ACM (die de investeringsplannen beoordeelt) te veel vrijheid gaf om zich alleen op kosten te richten bij het controleren op doelmatigheid.
Zoals @Noord27 terecht opmerkt en ook @fenrirs in zijn eerder opmerking aangeeft, begint het probleem bij een overheid die terughoudend is met investeringen en weigert vooruit te kijken. Diezelfde overheid handhaaft juridische procedures waardoor de bouw van een nieuw hoogspanningsstation minimaal tien jaar in beslag neemt, terwijl ze tegelijkertijd weigert om deze investeringen vooraf goed te keuren. Hierdoor is er pas toestemming om te investeren als de noodzaak al is aangetoond, wat betekent dat we altijd tien jaar achterlopen.
[Reactie gewijzigd door neolite op 17 augustus 2024 11:45]
Wat ook niet in het artikel staat is dat de netbeheerders niet mogen investeren zonder "gebleken" noodzaak.
De politiek heeft wel allerhande maatregelen getroffen die de belasting van het net verzwaren, maar hebben verzuimd om netbeheerders plannen (minimaal) te laten maken om de toegenomen belasting op te laten vangen. Dit zou in principe zonder investeringen al t/m de vergunningsaanvragen kunnen. Het zou nog beter zijn als de politiek het investeren in "verwachte" noodzaak mogelijk had gemaakt of zelfs had verplicht. De netbeheerders hebben de problemen wel aan zien komen (zo moeilijk was dat niet), maar niet bij de politiek aangedrongen op wijziging van de wet.
Eigenlijk heeft de politiek veel te veel eenzijdig, zonder rekening te houden met de gevolgen van het beleid.
Het verplichten van de warmte pomp opheffen was voor het milieu geen goede zaak, maar eigenlijk kon het niet anders omdat het net het niet aankan. De energie maatschappijen verzuimen daarnaast om faciliteiten te bouwen om duurzame energie op te slaan (terwijl iedereen daarvoor een toeslag op de energierekening betaalt) en gaan kosten voor terugleveren wel doorberekenen aan de klant. Nu de ACM die doorberekening redelijk vond, verhogen veel energie maatschappijen die terugleverkosten nog eens, waardoor zonnepanelen niet rendabel meer zijn als je het grootste deel van de opgewekte energie niet direct zelf kan gebruiken.
Gemeenten verbieden ondertussen het opladen van de EV via een kabel over de stoep omdat er geen kabelgoot wordt toegestaan.
Het kabinet laat alles maar gewoon toe. Het gevolg is dat particulieren nu in thuisbatterijen moeten gaan investeren om de al aangeschafte zonnepanelen niet tot kostenpost te laten worden.
Ook zijn vraag en aanbod die de politiek omgedraaid.
Door eerst consumenten en bedrijven allerlei subsidies te geven om maar snel resultaat te kunnen laten zien wat betreft energietransitie, en niet eerst ervoor te zorgen dat de back-end dit kon dragen, is het probleem verdubbeld.
De consument is nu boos dat zijn voorgestelde voordelen op zonnepanelen etc worden teniet gedaan. Netbeheerders zijn pissig omdat zij de troep mogen opruimen maar worden tegengewerkt.
En de aloude smoes 'met de kennis van nu' kan de overheid m.i. niet wegkomen, want voor deze treinramp is vanuit meerdere kampen al tijdenlang aangekondigd.
Bottom line is dat een aantal early adopters schathemeltje rijk is geworden met subsidies en voordelen en dat anderen nu de scherven mogen rapen.
Alles onder het mom van 'we moeten nú handelen want de aarde gaat eraan' in plaats van een fatsoenlijk plan uitwerken met realistische tijdlijnen. Nu betalen we dubbel.
Nu beginnen met handelen is ook nodig. Dat kan ook. Daarnaast moeten natuurlijk een fatsoenlijk plan worden uitgewerkt waarbij vraag en aanbod in balans blijven.
De berekening van de netcapaciteit voor de industrie wordt berekend aan hand de het maximale verbruik van een bedrijf. Dat wordt vaak nooit of maar even gebruikt. In Tholen zijn een aantal bedrijven samen gaan werken op één energiecontract en hebben ook nog een batterij geplaatst om pieken op te kunnen vangen. Die hele batterij was niet eens nodig, want gezamenlijk gebruiken ze nooit meer dan 70% van het oude totale maximum. Er is dus nog zeker 30% ruimte op het net.
Voor woningen wordt ook een te hoog verbruik aangehouden. Het anders berekenen van de netcapaciteit kan de capaciteit van het net al minimaal met 15% verhogen. Een accu van zo'n 25 tot 50 KWh per transformatie huisje kan de capaciteit zelfs met 25 tot 30% verhogen.
Eens en het had wel wat genuanceerder opgeschreven mogen worden inderdaad.
"De snelle groei van de aantallen elektrische auto's, warmtepompen en andere vormen van elektrificatie lijkt de netbeheerders te hebben verrast........"Nee! Netbeheerders inclusief TenneT waarschuwen de overheid al jaren omdat ze afhankelijk zijn van duidelijke politieke besluitvorming en financiering. Maar de overheid doet hierin te weinig.
Niet volledig mee akkoord, al jaren wordt er aangekondigd dat warmtepompen etc minder energie verbruiken en dus minder belastend zijn. Daarnaast wordt er ook al jaren gezegd dat elektrische auto’s als batterijen gebruikt kunnen worden. Identiek voor wind en zon kan meer energie ter plaatse opleveren en als ze op het dak staan heb je geen leverancier meer nodig, want je geeft netto meer terug.
Al die feiten zijn deels waar maar niet juist als je over het macro-economisch aspect en samenwerking van al die systemen gaat, het is mogelijk om dit op individueel vlak te doen maar om alles samen te doen moet 100+ jaar om het netwerk ontwikkelen ontdaan gemaakt worden en 100% omgeslagen worden naar een volledig “magisch” slim netwerk waar niet alleen energie maar ook de volledige economie gekoppeld is aan het weer en beslissingen van bovenaf over wie en wanneer er gebruikt mag worden.
Die dingen doe je echter niet over een nachtje of zelfs in een tiental jaar. Bepaalde aspecten zijn op kleine schaal en in het labo misschien mogelijk maar dan kun je geen elementen zoals een oorlog in Oekraïne of de Fransen die hun kerncentrales afsluiten of de Chinezen die meer willen of een financiële crisis in Zuid Europa. En dit trekt zich dus ook door naar de rest van Europa, want als niet iedereen meespeelt kun je het risico niet verspreiden.
En dat is het probleem hier, we hebben genoeg energie maar niet altijd op het juiste moment, maar energie opslaan kost geld en levert niets op en praktisch gezien onmogelijk. Het enige dat je kunt doen is overproduceren en dan het extra “weggooien” in oa een grote weerstand (ontzilten van water?), Bitcoin of cloud compute. Dat is wat oa Texas doet met hun wind, gewoon voor de piek produceren en dan de rest afhandelen met een dynamische vraag ipv dynamisch aanbod.
[Reactie gewijzigd door Guru Evi op 19 augustus 2024 20:15]
Wat voor mij steeds duidelijker wordt, is dat de overheid blijkbaar decennia steken laat vallen richting de burgers.
(ACM, gemeentes e.d. valt dan ook over overheid.)
Ze weten donders goed dat privatisering en zogenaamde marktwerking** betekent dat alles duurder wordt, want een bedrijf heeft immers maar één doelstelling, en dat is winst maken cq dividend uitkeren.
** Mooi recent voorbeeld in dit kader zijn de terugleverkosten, één leverancier begint ermee en de anderen volgen allemaal.
Zelfde als hierboven, wat ik meer bedoel, is dat al jaren (decennia) lang duidelijk is dat er meer geïnvesteerd moet worden in het energienet, de laatste jaren al helemaal, dus elke euro winst/dividend zou je daarin moeten steken.
Als je een energietransitie wilt doen de komende 10 jaar (die periode gekozen omdat per 2035 alleen maar EV's verkocht mogen worden in de EU), moet je daar elke cent insteken en ook iedereen accepteren dat winsten bijzaak zijn.
En dat laatste is een taak van de overheid, om dat af te dwingen. (Anders gebeurt het niet.)
Klopt ook dat dit al jarenlang bekend is, netbeheerders hebben dit al meer dan 10 jaar geleden bij de ACM aangekaart.
En op aanraden van de politiek vonden die het niet nodig tarieven te verhogen waarmee dit bekostigd zou worden.
Maar om dan winstcijfers van energiebedrijven er bij te halen (wat maar gedeeltelijk uit Nederland komt) is pure onzin want de netbeheerders zijn verantwoordelijk voor het net niet de leveranciers.
Maar vandaar ook mijn opmerking over Vattenfall dat je doodleuk die winstcijfers (van Vattenfall overall dus het Nederlandse deel is vele malen lager) gebruikt maar de afschrijving van 4 miljard op de Nederlandse aankoop maar buiten beschouwing laat. Als die uitgesmeerd wordt over de tijd dat NUON verkocht is hebben ze nog steeds verlies op de aankoop van NUON.
Ja, die terugleververgoeding is echt nodig zodat ze de kop boven water kunnen houden. Al die zielige leveranciers die duur jouw energie moeten inkopen. Dat kan echt niet, want er zitten zoveel onbalanskosten aan vast. Vooral de duurzame energieopwekking frustreren en het beetje winst voor de consument nivelleren.
Alles onder het mom netcongestie waar zij totaal geen oplossing bieden, maar enkel zonneparken erbij bouwen.
Met salderen maar zonder terugleververgoeding is er geen enkele prikkel om energiegebruik aan te passen aan het aanbod.
Dan kan je gewoon met z'n allen goedkope zonnestroom op het net dumpen, zelfs terwijl de actuele prijs negatief is. Daar zit dus letterlijk niemand op te wachten. Maar puur financieel gezien, maakt het voor jou als paneleneigenaar met een vast energiecontract niet uit.
Je kan je wasmachine/EV-lader net zo goed op een windstille avond tijdens piekverbruik op de duurste actuele stroomprijs aanzetten, want dat streep jij toch tegen elkaar weg.
Lijkt mij niet wenselijk toch?
Om nog maar te zwijgen over het ophalen van dit geld bij huurders die niet de mogelijkheid hebben om zelf zonnepanelen te plaatsen.
Over de marges en winsten van wat ooit nutsvoorzieningen waren, valt zeker te praten. Maar de salderingsregeling zonder terugleververgoeding had allang aangepast moeten worden aan de nieuwe uitdaging, zoals die in dit stuk wordt beschreven.
Ik zie veel meer in een oplossing waar salderen enkel op energiebelasting van toepassing is en het tarief bepaald wordt door dynamische tarieven. Dan houd je een prikkel om duurzaam energie op te wekken, maar belast je de markt er niet mee.
De huidige oplossing spekt de zogenaamde energieleveranciers teveel en blijkbaar hebben ze het niet nodig om winst te maken.
[Reactie gewijzigd door Juzzuts op 17 augustus 2024 17:19]
Prachtige visie voor hoe het idealiter geregeld moet zijn, ben ik het 100% mee eens!
Toch vind ik dit een vooruitgang, mits natuurlijk de ACM de boel in de gaten houdt en ingrijpt als de algemene tarieven niet worden verlaagd wanneer die ruimte er inderdaad is.
Dan is de niet-PV-bezittende particulier goedkoper uit, terwijl PV-eigenaren een prikkel hebben om hun gebruik aan te passen. Een goede eerste stap, zeker nadat de Eerste Kamer het eerste voorstel voor afschalen salderen had afgeschoten.
Wat voor mij steeds duidelijker wordt, is dat de overheid blijkbaar decennia steken laat vallen richting de burgers.
(ACM, gemeentes e.d. valt dan ook over overheid.)
Ze weten donders goed dat privatisering en zogenaamde marktwerking** betekent dat alles duurder wordt, want een bedrijf heeft immers maar één doelstelling, en dat is winst maken cq dividend uitkeren.
** Mooi recent voorbeeld in dit kader zijn de terugleverkosten, één leverancier begint ermee en de anderen volgen allemaal.
Dat was voor de invoering van de terugleverkosten, nu wordt er dus weer onderzocht.
De lagere winst kwam voornamelijk door de hogere inkoopkosten, niet doordat de energieleveranciers het zo slecht deden of zoveel investeerden in de netwerken. Staat ook in datzelfde rapport.
Wat ik meer bedoel, is dat al jaren (decennia) lang duidelijk is dat er meer geïnvesteerd moet worden in het energienet, de laatste jaren al helemaal, dus elke euro winst/dividend zou je daarin moeten steken.
De teruglever kosten zijn ook niet onredelijk, dat heeft de ACM ook onderzocht. Er komt nu een nieuw onderzoek omdat de kosten zijn gestegen.
De lagere winst kwam voornamelijk door de hogere inkoopkosten, niet doordat de energieleveranciers het zo slecht deden of zoveel investeerden in de netwerken. Staat ook in datzelfde rapport.
De energieleveranciers kunnen überhaupt niet investeren in de netwerken, dat doen de netbeheerders. Zo is dat bij wet geregeld.
Wat ik meer bedoel, is dat al jaren (decennia) lang duidelijk is dat er meer geïnvesteerd moet worden in het energienet, de laatste jaren al helemaal, dus elke euro winst/dividend zou je daarin moeten steken.
Er kan altijd meer geïnvesteerd worden, de netbeheerders hadden ook de oorlog in Oekraïne en de daardoor hoge gasprijs niet aan zien komen. Waardoor dus de vraag exponentieel is gestegen. Dat de vraag zou stijgen is al heel lang duidelijk, en de ACM had meer goed moeten keuren. Maar de netbeheerders hebben ook de toename in vraag verkeerd ingeschat.
Ik mis vaak ook een consequent overheidsbeleid in het algemeen. Het gaat om beleid die ook meerdere kabinetten (in tijd) kunnen overstijgen. Kijk maar naar volkshuisvesting, zorg, milieu en energie.
Nu moet nog een nieuw regeerakkoord komen aan de hand van het coalitieakkoord. Ik ben benieuwd naar de uitkomst; ook voor energietransitie.
Natuurlijk moet beleid kunnen worden bijgestuurd als omstandigheden veranderen. “ When the facts change, I change my mind.”
Maar nu is de nieuwe minister van verkeer en waterstaat van mening dat de aarde nauwelijks opwarmt.
Ik hou mijn hart vast.
Volgens mij zit een deel van het probleem in capaciteit bij zon en wind in het feit dat de effective energie veel lager is dan de aansluitwaarde.
Stel we gaan uit van die 1.6kW / huishouden.
Vroeger kon je een gas of kolencentrale neerzetten, die berekende je op 1,6kW/huishouden. Of klein beetje groter, want die centrale is regelbaar aan de vraag.
Voor wind, heb je ongeveer 2x zoveel piekvermogen nodig om die 1,6kW te leveren. Dus het net moet opeens pieken in aanbod gaan verwerken.
Bij zon is dit nog erger, daar is de effectieve opbrengst ongeveer een factor 5.
Stel we zouden de kosten van dit zwaar overgedimensioneerde net optellen bij de kosten van zon en wind productie, zou er geen zon/wind park meer gebouwd worden. Echter doordat de "stekker op zee" door de netbeheerder betaald wordt (daarom steigen netbeheerkosten zo enorm) zien we dat niet zo. Deze stekker kost zomaar 2miljard.
Als we de kosten van netverzwaring zouden stoppen in kolencentrales vervangen koor kerncentrales, zouden we volgens mij sneller en goedkoper uit zijn. En hoeft niemand zn gedrag aan te passen. (Op misschien een paar extreem grootverbruiker bedrijven)
Wat doen we dan met windparken op zee? Op zee waterstof produceren, en dat met de boot naar tatasteel brengen om de staalproductie co2 vrij te maken. Dan maakt het niet uit dat je soms wat meer en soms wat minder productie hebt, en heb je geen kabel nodig.
Volgens mij zit het probleem vooral in het DOOF zijn van de overheid voor de adviezen van technici.
Mijn wijlen vader, afdelingshoofd hoogspanning bij de EZH, 1989, opgegaan in Tennet, riep in 1990 al dat we ons moesten voorbereiden op meer zonne en wind energie. De man en al zijn collega’s hadden een vooruitziende blik.
Diezelfde overheid verbood vooruit investeren en nu zitten we dus op de blaren.
Regeren is vooruit zien, maar dat is den haag verleerd
Maar ook netbeheerders hebben het probleem collectief onderschat, dat geven ze nu juist toe. Alleen naar de overheid wijzen is dus niet correct, iedereen is hier schuldig.
De netbeheerders, althans de technische mensen, hebben het totaal niet onderschat. Maar zoals zo vaak wordt er niet geluisterd naar technici, zelfs niet die hoog in de boom zitten
De realiteit is helaas toch anders. De groei in vraag naar zowel afname als invoeding is exponentieel harder gegroeid dan verwacht, voornamelijk door de oorlog in Oekraïne en de daarmee gepaard gaande hoge gasprijs. Zie bijvoorbeeld: https://solarmagazine.nl/...bestrijding-vol-stroomnet
Mijn wijlen vader had het al over warmtepompen ter vervanging van cv’s in 1990!
Hele plannen voor netverzwaring, uit die tijd dus al, zijn langdurig on hold gezet en men komt er nu achter dat men die plannen toch beter had uit kunnen voeren…want, zoals je zegt exponentieel harder dan verwacht…door de beslissers, niet door de technici
Hele plannen voor netverzwaring, uit die tijd dus al, zijn langdurig on hold gezet en men komt er nu achter dat men die plannen toch beter had uit kunnen voeren…want, zoals je zegt exponentieel harder dan verwacht…door de beslissers, niet door de technici
Onzin, waar baseer je dat op? Verzwaring is een continu proces, de groei in vraag naar elektriciteit bestaat namelijk altijd. De groei is echter te laag ingeschat, zoals ik al zei onder andere door de oorlog in Oekraïne. Wat jouw vader in 1990 daar over dacht is allang niet meer relevant. Zo'n voorspelling wordt namelijk om de zoveel jaar herhaald, met de tot dan toe nieuw vergaarde inzichten en technologische ontwikkelingen. Naast het feit dat een voorspelling voor 30+ jaar praktisch onmogelijk is. Een voorspelling voor volgend jaar is al lastig. Al die voorspellingen konden na 2022 toch de prullenbak in, de vraag is toen geëxplodeerd. Exponentiële groei in plaats van lineaire groei!
[Reactie gewijzigd door langestefan op 17 augustus 2024 19:22]
Je verschuilt je nu dus achter precies dezelfde dingen die energie leveranciers zeggen.
Als men wél eerder was gaan verzwaren volgens plan,hadden we daar bovenop gewoon gestaag kunnen doorgaan met robuster maken en hadden we nu misschien een stapje harder moeten gaan lopen, maar hadden we niet hoeven te rennen.
Ik hoor hetzelfde verhaal van technische mensen die bij netbeheerders werken.
Je verschuilt je nu dus achter precies dezelfde dingen die energie leveranciers zeggen.
Energieleveranciers? Wat hebben die hiermee te maken?
Als men wél eerder was gaan verzwaren volgens plan,hadden we daar bovenop gewoon gestaag kunnen doorgaan met robuster maken en hadden we nu misschien een stapje harder moeten gaan lopen, maar hadden we niet hoeven te rennen.
Klopt, zowel de ACM als de netbeheerders hebben gefaald. Maar goed, niemand had de oorlog aan kunnen zien komen.
In realiteit is de vraag naar energie afgenomen dankzij oa LED verlichting, warmtepompen etc. Het probleem is dat vergroening zorgt dat het net moet omgedraaid worden waar we dus al 100+ jaar ontwikkelen voor grote centrales met kool (kan gemakkelijk vervangen worden door kerncentrales) wilt vergroening dat je overal de infrastructuur van “centrales” moet neerzetten maar dan in een woonwijk. Dat is gewoon niet voordelig, maar daar hebben technici het ook al decennia lang over gehad wat weggewaaid werd door de Greenpeace activisten als bangmakerij want de claim is als je maar genoeg energieproductie neerzet lost het probleem zichzelf op (alhoewel het overal in het land ongeveer gelijk donker wordt) en de oplossing is dan zolang China en Rusland en alle andere derde wereld landen dan hun zonne-energie exporteren naar ons, want groene energie brengt ook wereldvrede met zich mee.
[Reactie gewijzigd door Guru Evi op 20 augustus 2024 12:31]
In realiteit is de vraag naar energie afgenomen dankzij oa LED verlichting, warmtepompen etc.
Dat klopt, maar de vraag naar elektriciteit is sterk toegenomen. Dat komt doordat elektrificering vaak gepaard gaat met een grote verhoging in rendement.
Dat is gewoon niet voordelig, maar daar hebben technici het ook al decennia lang over gehad wat weggewaaid werd door de Greenpeace activisten als bangmakerij want de claim is als je maar genoeg energieproductie neerzet lost het probleem zichzelf op
Nee hoor, er is niks weggewaaid. Het probleem met wind en zon als grootste energiebron gebruiken is dat je afhankelijk wordt van het weer, en dat productie en consumptie vaak niet aansluiten op elkaar. Maar daar zijn de elektrotechnici (zoals ik) zich heel goed bewust van.
(alhoewel het overal in het land ongeveer gelijk donker wordt) en de oplossing is dan zolang China en Rusland en alle andere derde wereld landen dan hun zonne-energie exporteren naar ons, want groene energie brengt ook wereldvrede met zich mee.
Liever investeren we in een goed europees net. Onze interconnectors verhandelen steeds meer energie, zo kopen we goedkope groene energie van de waterkrachtcentrales in Noorwegen. Maar denk ook aan duitsland, belgië en straks de UK als de infra op de noordzee klaar is. Als het hier niet waait of de zon niet schijnt, dan is de kans groot dat in onze buurlanden dat wel zo is. En zo kunnen wel elkaar helpen.
Enkele jaren geleden was ik op een bijeenkomst van LTO en Liander, betreffende panelen op stallen/schuren. Daar wilde Liander inventariseren welle 'boeren' in een bepaalde straat hun daken gingen volleggen i.v.m. verzwaren van de kabels. Toen ik vroeg waarom ze alleen gaan verzwaren wat aangevraagd werd leek het wel of ze water zagen branden. Ik zeg: je kunt er toch vanuit gaan dat in de hele straat alle aansluitingen verzwaard moeten worden, dan kan je alles in ene keer open graven en goed aanpakken. Nou dat ging dus echt niet gebeuren. Ik kon het echt niet geloven hoe ze te werk gingen.
En in een andere straat hetzelfde met vervangen van normale huisaansluitingen. Een bewoner wilde die dan meteen aangepast hebben naar 3x25, dat kon wel zei Liander,maar dan pas NA het eerst vervangen van hetgeen er nu lag. Want dat werk was namelijk al ingepland, en dan kwamen ze 6 weken daarna wel terug voor de verzwaring. Dus letterlijk twee keer werk! Blijkbaar maakt het niet uit en wordt het op een of andere manier betaald en/of is er geld genoeg.
Aansluitkabels naar huizen worden al decennia standaard als 3-fasekabels uitgevoerd. Het "verzwaren" houdt dan ook alleen maar in: zekeringen bijplaatsen en eventueel de meter vervangen. En hoewel je dus wel een keer extra heen en weer moet rijden, valt het dus reuze mee qua dubbel werk.
Als we de kosten van netverzwaring zouden stoppen in kolencentrales vervangen koor kerncentrales, zouden we volgens mij sneller en goedkoper uit zijn.
Dat is onzin, het lost het net congestie deel helemaal niet op. Het gemiddelde verbruik per huishouden stijgt; die 1,6kW die nu berekend is, is nu en in de toekomst dus ver onder de maat. Een rip-replace van vervuilende centrale bronnen (kolen voor kernenergie) lost het CO2 probleem deels op (al kun je daar over discussiëren) maar niet het congestie probleem.
En als het over kosten gaat; een belangrijk probleem bij fossiel is dat de negatieve impact daarvan niet doorberekend wordt in de kostprijs. CO2 emissie rechten worden mondjesmaat opgehoogd omdat de kosten anders de pan uit rijzen. Groene stroom kan moeilijk concurreren met fossiel, wanneer een belangrijk deel van alle daaruit voorkomende kosten niet doorberekend worden.
We zijn vooral al heel lang verwend met - relatief gezien - spotgoedkope fossiele energie (olie, kolen, gas en in zekere zin kernenergie).
Dat noem je curtailment, en wat dat kost is niet zo makkelijk te beantwoorden. Verwachte curtailment en daarmee gepaarde kosten worden van tevoren al ingecalculeerd, voordat het wind/zonne park gebouwd is. Vandebron heeft een goed overzicht over het onderwerp:
Als je energie wil leveren met een zonnepaneel moet je dat verkocht hebben op de markt. Anders moet een bedrijf het paneel of de windmolen gewoon afschakelen. Het is niet zo dat je zomaar spanning op het net mag pompen en als je dat wel doet staan daar grote kosten tegenover. Voor huishoudens regelt de energiemaatschappij voor je dat de energie "verkocht" wordt.
Een kerncentrale zal snel 20+ miljard kosten; minstens het dubbele van wat de overheid schat. Zo gaat het ook bij onze buurlanden.
Die kerncentrale lost het piek probleem wat in dit artikel staat bovendien niet op, want die kan alleen continue hetzelfde vermogen leveren.
Met steeds meer zon en wind kan die kerncentrale een steeds kleiner aandeel van de tijd energie leveren. Dat maakt de kernenergie nog duurder.
Een moderne kerncentrale kan net zo snel op en afschalen als de huidige gascentrales. Daarnaast kan een kerncentrale er binnen 5 jaar operationeel zijn en hoeft niet zoveel te kosten als u aangeeft.
Er zijn nogsteeds zoveel onwaarheden en negatieve sentimenten rondom kernenergie. Allemaal in stand gehouden door clubs als Greenpeace en consorten.
Een moderne kerncentrale kan net zo snel op en afschalen als de huidige gascentrales. Daarnaast kan een kerncentrale er binnen 5 jaar operationeel zijn en hoeft niet zoveel te kosten als u aangeeft.
Heb je daar een voorbeeld van? Want ik ken amper recente praktijkvoorbeelden op schaal hiervan.
Om nog maar te zwijgen van de werkelijke kosten van kernenergie. De opslag van afval en de kosten van de afbraak zijn voor de samenleving. Ook de verzekering wanneer er een incident is op schaal van Fukushima is voor de samenleving. Met private financiering en spelers zijn deze dingen niet winstgevend te bouwen.
Neem je ook de werkelijke kosten van co2 intensieve opwek mee? Of vergeten we die omdat we het niet kunnen zien? Dit argument (die overigens gewoon valide is) komt elke keer alleen bij kernenergie om de hoek kijken.
Worden ooit de co2 afvangkosten van een kolencentrale meegerekend?
Ik ben helemaal te vinden voor het belasten van co2 voor zijn werkelijke kostprijs.
Met alle aspecten van ons energieverbruik moet rekening gehouden worden. Ook bevoorradingszekerheid is een argument. Ik ben tegen kernenergie, maar je zou kunnen argumenteren dat we het nodig hebben om niet aan de grillen van ondemocratische landen onderhevig te zijn (Rusland, OPEC-landen, in de toekomst mogelijk de VS, afhankelijk van wie daar de verkiezingen wint). Daarnaast verwacht men in diplomatieke kringen dat China Taiwan binnenvalt in de komende vijf jaar, wat wereldwijde oorlog kan veroorzaken. In zo'n geval wil je zo flexibel mogelijk je elektriciteitsproductie kunnen aanpassen.
Er zijn veel nuances te maken en het hangt ervan af hoe zwaar je deze argumenten allemaal weegt en hoe waarschijnlijk je verschillende scenario's inschat.
[Reactie gewijzigd door NoTechSupport op 18 augustus 2024 10:29]
Ik dacht inderdaad dat er in de westerse wereld geen voorbeelden zijn van kerncentrales die in vijf jaar operationeel zijn. De site kernenergiefeiten.be somt nog een paar nadelen op: milieu, veiligheid, economie, governance, bevoorradingszekerheid, kernwapens, SMR.
De sitenaam heeft 'feiten' in de naam, maar lijkt dus wel vooral te focussen op de nadelen...
[Reactie gewijzigd door Mattias.Campe op 17 augustus 2024 12:38]
China kan kerncentrales in 18 maand neerzetten, zowat elk nucleair project heeft minder dan 7 jaar genomen en dat model zijn ze nu ook naar Afrika aan het exporteren via Belt & Road. 150 centrales gepland in de volgende 10 jaar. Bouwkost is ongeveer 2500 euro per KW, goedkoper dan zon.
Ook recent begonnen met hun eerste thorium reactor, iets dat al bekend is mogelijk te zijn voor grofweg 30 jaar, blijkt stukken goedkoper en veiliger te zijn.
[Reactie gewijzigd door Guru Evi op 20 augustus 2024 12:40]
China's current methods for storing spent nuclear fuel (SNF) are only sustainable until the mid-2020s, and a policy to handle SNF needs to be developed.
Ik denk dat we het er over eens kunnen worden dat China een ander land met een andere infrastructuur en 'minder democratische inspraak' heeft die snelle ontwikkeling en plaatsing (but nowhere near 18 maanden) van nucleaire reactors mogelijk maakt. Kudo's to them, sort of, maar laten we dat recept hier AJB niet herhalen.
Het klopt dat een kerncentrale kan afschalen, maar een kerncentrale die maar deeltijd operationeel kan zijn is des te duurder. De vaste kosten moet dan immers over minder energie verspreid worden. Een kerncentrale kan eigenlijk alleen financieel uit als deze continue kan draaien en is zelfs dan per kWh nog duur.
Ik hoor graag welk westers land dat zo snel voor elkaar krijgt. Zelfs Frankrijk gaat zwaar over tijd en over budget.
Zo ook is elke centrale die je neerzet en vervolgens afschakelt. Het mooie is dat dit volledig niet nodig is, zet een spot cloud datacenter naast de centrale en vang de extra productie af met een ietwat goedkoper aanbod van energie zodat je alsnog geen verlies draait. Denk dat Amazon/Microsoft wel graag 3c/kWh wilt betalen voor een lokaal datacenter.
Kernenergie is tegenwoordig niet meer goedkoop.
Hinkley point C zit op 15ct/kWh.
Nederland gaat dat echt niet beter doen.
Bij een gascentrale zijn de grootste kosten de brandstof. Die centrale maakt minder kosten als deze minder aan staat.
Een kerncentrale haalt hier geen voordeel uit, waardoor alle kosten over minder energie uitgesmeerd moeten worden.
Ik ben verder overigens perse tegen, maar laten we niet doen alsof het financieel interessant is.
[Reactie gewijzigd door Noshi op 20 augustus 2024 15:19]
Hinkley Point C is natuurlijk een mooi voorbeeld van de overheid die zorgt voor onnodige kosten, het project is 3x duurder dan gepland en dat was al zoveel maal duurder dan nodig.
China kan voor de oude geraamde kost van Hinkley C (18 miljard) 6 centrales neerzetten, Hinkley C is nu geschat rond de 50-60 miljard kosten zonder enige reden waarom het 3x duurder (het materiaal wordt niet 300% duurder in een paar jaar) en er is ook geen technische reden voor de vertraging, het is niet alsof we vergeten zijn sinds de jaren 1950 hoe een kerncentrale in elkaar steekt.
En dan nog Hinkley Point C komt op 15c zitten na een 3x hogere kost, dat is nog steeds goedkoper dan de 30-50c dat we op dit moment betalen.
Wij wonen niet in China. China kan een heel gebied leeg vegen om ruimte te maken en hoeft geen lastige rechtzaken te voeren over regeltjes. Arbeid kost daar ook een fractie van wat het hier kost.
Andere westerse landen zoals Frankrijk en Finland doen het niet veel beter.
De day-ahead stroomprijs en veel jaarcontracten zitten al een tijd rond de 10c, ik weet niet waar je 30-50c vandaan haalt. Dat zal wel incl. belasting zijn.
[Reactie gewijzigd door Noshi op 20 augustus 2024 17:57]
Zoveel ruimte heb je niet nodig, toch veel minder dan een zonnepark met dezelfde output.
En het is precies de rechtszaken en regeltjes die de overheid kan afschaffen als het serieus is over groene energie, ze doen dit vandaag voor zowel zon als wind door zulke systemen uit te sluiten van alle ecologische wetgeving en dan subsidiëren ze Chinese fabrikanten en vervoer.
Daarnaast haalt China zowel de ingenieurs en de turbines van het Westen want ze hebben geen capaciteit om dit allemaal zelf te doen. En dan volgt er een tiental ingenieurs de persoon die GE of RollsRoyce naar China vliegt. Moest de markt open zijn zouden we zelfs onder de kosten van een centraal geplande economie moeten komen.
Het 15c dat Hinkley Point aangeeft is de geschatte kost voor consumenten, dus je moet appels met appels vergelijken, dat je op de markt soms groene energie aan 10c kan aankopen (in het midden van de dag en het is goed weer) heeft weinig te doen met de kosten van een volledig jaar van stabiele energie, dus als je zoveel MW aan kern neerzet moet je dus evenveel MW productie (niet naamplaat) aan een combinatie zon/wind/batterij en de kosten vergelijken.
[Reactie gewijzigd door Guru Evi op 21 augustus 2024 17:38]
Of je redeneert de andere kant op, met genoeg kernenergie, kun je juist zon- en windenergie verminderen. Zodat de lelijke zonneweides en torenhoge molens weg kunnen, hou je wat parken op de zee over.
Geen last meer van een te hoge opbrengst op tijdens dat je het niet wil, meer ruimte voor huizen of natuur en een stabiele aanvoer van energie die makkelijk te schalen is.
Desnoods gebruik je de zon en wind om bijvoorbeeld groene waterstof te maken, of andere energiedragers voor de industrie om zo op dat vlak te vergroenen.
Als geld en nucleair afval geen issue zou zijn, heb je helemaal gelijk. Helaas groeit het geld niet aan bomen en hebben we nog geen duurzame oplossing voor het nucleaire afval. Helaas.
Het afval wat een centrale veroorzaakt past makkelijk op een gebied wat kleiner is dan wat een windmolen aan afval veroorzaakt zodra deze end of life is (vooralsnog worden de wieken bv niet gerecycled) en zijn prima zo te verpakken dat het, ook in de toekomst, geen proberen gaat opleveren.
En dat kernenergie veel duurder zou zijn, is ook niet helemaal het hele verhaal, aangezien bij groene energie zelden tot nooit de kosten gerekend worden die juist ontstaan door de problemen met opbrengst op tijden die nutteloos zijn.
Daarnaast heb ik wel geld over voor een stabiele bron van energie, zeker als daardoor er meer ruimte komt voor huizen en natuur.
Quantificeer het afval van een kerncentrale die zijn materiaal volledig mag gebruiken met een windmolen die elke 5-10 jaar nieuwe wieken nodig heeft.
Kosten voor kerncentrales in China liggen dichtbij of onder de bouwkosten per kW capaciteit van zonnepanelen eenmaal effectief productie erbij gerekend (20-30% voor zon, 90-95% voor kern) is zon zo’n 3x duurder om nog niet te spreken over de verzwaring van het netwerk nodig voor groene energie Kun je ook zien aan onze eigen groene energiekosten.
[Reactie gewijzigd door Guru Evi op 20 augustus 2024 12:50]
Ongeveer een kuub per jaar wat in een meerdere kuubs beton opgeslagen moet worden voor de komende duizenden jaren. Dat telt wel lekker op :-)
Heb je een bron voor die windmolens? Want juist de wieken zelf had ik niet verwacht als slijt onderdeel. De lagers dan weer wel, maar dat alles lijkt goed te recyclen?
Een kerncentrale produceert een paar gram per jaar hoog radioactief afval.
Het grootste deel van de afval is laag radioactief, er is zelfs een museum (ik dacht in Nederland - ik heb geen Twitter account om te lezen waar dit is: https://x.com/energybants/status/1463972510115024897) maar het afval is gewoon verwerkt onder de vloer en veilig om over te lopen.
De wieken van windmolens zijn berekend voor een levensduur van 20 jaar tot erosie ze onbruikbaar maken. ECHTER 5-10% van de windmolens (afhankelijk van locatie) worden jaarlijks beschadigd en hebben reparatie nodig vanwege wind/stormen, hagel, vogels en andere dingen die 'rondvliegen', zelfs een kleine beschadiging leidt vaak tot een volledige vervanging omdat ze licht genoeg gemaakt moeten worden dat reparatie onmogelijk wordt en je wilt ook geen onstabiliteit, net zoals banden moet je de wieken enorm precies balanceren, doe je dat niet of is de reparatie verkeerd wel, je kan reeksen videos vinden van windmolens die zichzelf desintegreren. Dus na 10 jaar hebben heeft een groot deel, in sommige parken statistisch allemaal nieuwe wieken.
En hoe groot is dit probleem: tegen 2050 zal er wereldwijd 40M ton aan niet-recycleerbaar glasvezel+lijm per jaar begraven moeten worden.
[Reactie gewijzigd door Guru Evi op 20 augustus 2024 14:36]
Je kan het ook omdraaien. Als we voor zon en wind de extreme belasting van het net meenemen in de kostprijs, zijn ze opeens helemaal niet zo goedkoop meer. Ook het afvalprobleem van zon en wind hoor je niemand over.
Tel die twee componenten net zo mee als we met kernenergie doen en dan is de vergelijking heel anders. Dan wordt kernenergie veel aantrekkelijker, want vereist een veel minder zwaar net, en veel minder ruimte, en heeft een veel langere levensduur.
Daarmee kan kernenergie zon en wind overbodig maken (ipv andersom). Alleen zo willen we niet redeneren.
Kernenergie per kWh is alleen dermate veel duurder dan zon/wind/batterijen. Zeker ook gezien de kostencurves van die drie. Dat het nu al uit kan op gunstige locaties en bijna uit kan op andere locaties, om bij elk zonnepark of windpark ook een batterijsysteem neer te zetten. Een batterijsysteem kan de opgewekte energie die niet direct het net in kan verdelen over (bijvoorbeeld) een etmaal.
Kern: 2500-3000 euro per kW capaciteit
Groene energie: 1500-2500 euro per kW capaciteit
Productie: 90% vs 15-35%
De rest moet je zelfs niet meerekenen, het verschil is al zo groot dat het niet waard is om te vergelijken.
[Reactie gewijzigd door Guru Evi op 20 augustus 2024 12:53]
Ja precies, kernenergie is simpeler, stabieler, schoner, veiliger dan zon/wind. Maar ik was benieuwd naar de berekening van @Thomas M waaruit blijkt dat zon/wind goedkoper is. Zeker als je landoppervlakte meeneemt in dit kleine landje.
Onderaan staat een rapport (https://www.lazard.com/me...ds-lcoeplus-june-2024.pdf). Op bladzijde 32 en 33 van dat rapport is US Nuclear te vergelijken met Solar PV + Storage (dat is wel utility scale, maar solar PV is veel duurder in de VS dan hier door hun handelsrestricties van Chinese panelen) en Wind + Storage (dat is dan wel onshore). In die vergelijking, die ietwat onbevredigend is doordat het niet precies met Nederland overeenkomt, is Nuclear (kernenergie) altijd duurder.
Op basis van extrapolatie van de historische ontwikkelingen van LCOE op bladzijde 16 en 17 is de verwachting dat de kostprijs van zon en wind nog steeds kan dalen, maar die van kernenergie niet. Dus het verschil wordt alleen maar groter.
[Reactie gewijzigd door Thomas M op 24 augustus 2024 20:47]
Inderdaad, wat er ook maar beperkt wordt besproken, is de realiteit van de echte economie of "markt". En dat hier gewoon losjes wordt omgegaan met gedragsaanpassing. En vaak vanuit een versimpelt bevoordeeld privé of gezinsconsument perspectief en niet vanuit elke economische sector en de gemiste investeringen.
Hiermee bedoel ik het is leuk om het over de energiemarkt te hebben en daar markt principes van vraag en aanbod gaan bespreken. Maar als je dit op een dynamische 24 uur spanne gaat doen met een versimpeld model dat ook niet stabiel is dan hebben we het over een aandelenmarkt met speculaties, verwachtingen, trends en een hoop andere onbekende. Niet de basis van de echte economische markt en de economie, de mogelijke privé-investering enzovoort.
Waar de basis van "vraag en aanbod" op steunt, is de economische realiteit van "stabiliteit". In het geval van energiekosten voor een bedrijf is dit de vaste kost per kWh gedurende een lange periode ongeacht het verbruik of wanneer men wat verbruikt ideaal. Deze kan je dan incalculeren en een voorspelling qua energiekosten voorzien. Nu in de realiteit kan en wordt er rekening gehouden met voorspelbare macrofactoren etc. Dit op zich maakt het vaak al moeilijk voor sommige sectoren en iets wat investeerders of uitbreidingen naar andere ander locaties drijft. Succesverhalen worden vaak uitvergroot, hieromtrent maar negatieve verhalen en vooral de gemiste investeringen worden vaak genegeerd of geminimaliseerd.
Als bedrijf heb je al genoeg kopzorgen met je eigen realiteit van "vraag en aanbod" en een hoop operationele onvoorspelbaarheden waardoor dingen niet volgens een planning verlopen etc. Als je daarbovenop ook nog moet investeren in je eigen infrastructuur en als "klein tot middelgrote" verbruiker je operationeel gedrag "moet" aanpassen om kosten te optimaliseren dan verminder je die stabiliteit. En zal je in de realiteit deze moet door reken aan de klant. Die dan weer zit opgescheept met die financiële onzekerheid en zo verder.
Europa op zich is al complex genoeg qua wetgevend kader, hoge operationele kosten, wetgeving qua verloning en maximale uur/ per week voor personeel enzovoort. Dus een stabiele en algemeen goedkope energiemarkt kan zeker een meerwaarde zijn. Het overschot aan energie kan men effectief verkopen in het buitenland ongeachte de huidige prijs om de algemene Europese energiemarkt en kost te stabiliseren (eventueel een stuk daarvan teruggeven qua vermindering in energiekost aan de klant, I.p.v. de windmolens of zonneparken af te sluiten). En hopelijk kan dit ook investeringen van nieuwe (hoog) technologische grootverbruikers en andere sectoren terug aantrekken
-10 jaar lang niemand die eigenlijk wat doet hieraan vind ik erg slecht met het vooruitzicht dat men overgaat naar electrische auto,'s en warmtepompen/air-conditioning
- Als we kernfusie hebben is er geen Energie tekort meer . Dus hopen dat dat opschiet.
- Er worden hier nog steeds zonneparken neergelegd
- Waarom niet zoiets doen als water als Accu gebruiken door het - bij overschot - omhoog te pompen bij 2 meren met dijken . En als je tekort komt weer via turbines naar beneden . Andere landen doen zoiets ook. Er zit natuurlijk best wat verlies in maar dan heb je een natuurlijke Energie opslag .
We hebben geen tekort aan energie, dus die kernfusie gaat dit probleem niet oplossen (wel andere problemen, maar niet deze).
Het probleem hier is niet het gebrek aan energie, maar gebrek aan ruimte om de energie van de ene plek naar de andere te krijgen. Daar heb je veel en hele dikke kabels voor nodig. Die zijn er te weinig.
Het is dan ook een transportschaarste en niet energieschaarste.
Het is dan ook een transportschaarste en niet energieschaarste.
Iets genuanceerder; bij wind- en zonneluwe dagen (of nachten) is er vervangende capaciteit nodig, anders is er wel degelijk energieschaarste. Of die 'reserve capaciteit' dan uit batterijen komt (wat een uitdaging is) of uit standby centrales is een andere discussie, maar die buffer is wel nodig.
...maar dat is een "als - dan" scenario dat mogelijk in de toekomst gaat spelen. Nu is daar nog geen sprake van. Er is ruim voldoende capaciteit door de bestaande centrales. Die voorzien in de base load en kunnen bijspringen in pieken, ook op windstille- of zonneluwe dagen. Pas als die centrales massaal buiten dienst (moeten) gaan, en er nog geen vervanging is, ontstaat er een "energieschaarste".
Deels mee eens, maar je kunt dat scenario niet negeren wanneer je nu in het netwerk gaat investeren. Want het maakt nogal uit of je naar een decentraler model wil gaan of bij het oude model wil blijven. Uiteindelijk kost die standby capaciteit ook gewoon geld.
We zien op meerdere plekken dat er initiatieven verrijzen op plekken waar gesloten centrales staan of stonden.
In Nijmegen bijvoorbeeld, wordt op de plek van de oude G13-centrale nu een nieuwe gascentrale gepland. Die voorziet alleen in bijschaling op pieken, waarbij een windpark en zonnepark op hetzelfde terrein op passende dagen de baseloadfunctie overnemen. De gascentrale zal daardoor vaker op de waakvlam staan dan oudere centrales.
Overigens hangen dat soort invoeders aan het TenneT-net, niet aan het net van regionale netbeheerders zoals Stedin en Liander. Hierdoor speelt die capaciteitsvraag voor dat segment niet zozeer bij de regionele netbeheerders, maar bij TenneT.
Die regionale beheerders proberen zich wel te mengen in de discussies die lopen over bijvoorbeeld buurtbatterijen (want de kans is groot dat die wel aan het regionale net worde gehangen) en dan moet je inderdaad zeker weten dat de batterij gevoed of ontladen kan worden via een voldoende grote infra. Want hoewel die producten nu worden verkocht als een zeer lokale oplossing, kun je er geld op inzetten dat men ook zal willen handelen met die capaciteit, dus moet de energie ook het landelijke net op kunnen en niet alleen naar de huizen in de wijk.
Eigenlijk had de overheid jaren terug de zonneparken op die manier moeten reguleren en niet plaatsing op ieder gasveld op een plek waar geen infra lag toe moeten staan.
Dag nacht cyclus is eenvoudig op te lossen met accu’s. Seizoensopslag, dat is het probleem. Gigantische hoeveelheid zonne-energie in de zomer, tekort in de winter.
In theorie is dag nacht cycles opvangen met batterijen wellicht te doen, als je het op de achterkant van een bierviltje berekend. Maar in de praktijk is dat natuurlijk lastiger. Plaatsing (vergunningen, ruimte, materiaal) is een potentiële uitdaging, nog los van _waar_ je welke capaciteit het beste kunt inzetten. Maar op termijn ontkom je volgens mij niet aan lokale buffering. Niet alleen omdat het capaciteit op 'bovenliggende punten in het netwerk' vrij kan maken (of aanvullen), maar ook omdat het kan bijdragen aan een stabieler / redundanter net.
Maar dat de oplossing voor de problematiek geschetst in het artikel niet met 1 'magic bullet' op te lossen is, dat is wel duidelijk
Seizoens opslag is ook helemaal niet nodig voor heel Nederland.
Zie: https://www.knmi.nl/over-...en-met-weinig-wind-en-zon
Daar in staat dat slechts voor 8 dagen opslag nodig is om slechts keer in de 30 jaar een tekort te hebben.
Waarom niet zoiets doen als water als Accu gebruiken door het - bij overschot - omhoog te pompen bij 2 meren met dijken . En als je tekort komt weer via turbines naar beneden . Andere landen doen zoiets ook.
Omdat dat niet rendabel is. Laten we even aannemen dat we ongeveer 8 GWh opslag willen. (Belgie wat iets kleiner is dan Nederland heeft zo'n 6 GWh in de Ardennen.) Dijken moeten als ze hoger worden ook brder worden, dus als je die hoger dan zo'n 20 meter maakt gaan de kosten heel snel stijgen. In dat geval heb je dus een gemiddeld hoogteverschil van 10 meter. Om dan 8 GWh op te slaan heb je zo'n 25 vierkante kilometer nodig. Met daaromheen een dijk van 20 meter hoog en zo'n 12 kilometer lang. En dan gaan we er nog van uit dat we maar 1 meer nodig hebben omdat we aan de andere zijde het IJsselmeer al hebben. En als je die dan in 4 uur wil kunnen leegmaken om electriciteit te gaan leveren dan heb je een gemiddeld debiet van 14000 kubieke meter per seconde. Dat is meer dan het hoogste debiet van de Rijn ooit.
Als je niet een paar honderd meter hoogteverschil hebt kan je voor opslag beter accu's gebruiken.
Er is geen energietekort maar een transportschaarste. Tenzij iedereen een eigen kernfusie reactor krijgt los dat het tekort aan kabels en dergelijke niet op natuurlijk
Dat is niet helemaal waar. De kern van het probleem is dat er een tekort aan schone energie was of leek aan te komen. Anders had waarschijnlijk niemand zonnepanelen of een warmtepomp gekocht. En bij voldoende constant aanbod (kernfusie?) zijn er ook geen pieken op je net. Er even vanuit gaande dat mensen dan hun zonnepanelen en warmtepompen ook niet meer gebruiken. Ik vind het onbegrijpelijk dat niemand hierop geanticipeerd heeft. Het probleem werd al zeker 15 jaar geleden voorspeld. En echt niet alleen door internet wappies. Als toen direct daadkrachtig was ingegrepen door overheid en netbeheerders, had de benodigde infrastructuur er nu gelegen.
De laatste keer dat de overheid grootschalig en daadkrachtig ingegrepen heeft was met de Deltawerken.
Als nu pas de watersnoodramp zou zijn gebeurd, had de EU het niet toegestaan grootschalig in te grijpen met de bouw van de Deltawerken vanwege de duizenden studies die eerst hadden moeten zijn gedaan naar de ecologische impact, en hoe dat dan weer "gerepareerd" zou moeten worden. Tot de conclusie komend dat dat niet werkt, en wordt er dus niets gedaan, of erger.
Maar het is niet gebeurd, en sinds @GrooV aangeeft dat het al heeel lang bekend is dat het een probleem zou gaan worden... dus blijkbaar hebben die "hoge pieven" er geen belang bij (gehad) om het hoogspanning netwerk aan te pakken en/of meer betrouwbare & laag co2 producerend kernenergie aan te sluiten.
Kernfusie gaat hem echt niet worden op korte termijn en ja er zijn steeds meer projecten, maar allemaal testopstellingen die maar heel kort kunnen draaien en een godsvermogen kosten.
Onze dijken zijn niet hoog genoeg om er serieus energie mee op te slaan
Ik zie op kortere termijn echt wel een oplossing in decentrale thorium reactors. Dit zijn relatief goedkope reactors die efficiënt een mix van thorium en andere brandstof gebruiken. Het zijn verder vrij kleine installaties die geen jaren duren om uit te rollen:
Kernfusie hebben we al, hangt alleen die op 150 miljoen km in de ruimte . Het omzetten en opslaan van die energie is nog een uitdaging...Ok, het omzetten met zonnepanelen is an sigh niet het probleem, alleen nog de opslag voor langere tijd en economisch verantwoord.
In dit verband helpen veel gemeenten (waaronder b.v. Den Haag) ook helemaal niet om hun netbelasting te verlagen (Den Haag is mede-eigenaar van Stedin). Er worden relatief veel nieuwbouwwoningen gebouwd - alle met zonnepanelen -, maar de inzet van zgn EV-kabelgoottegels blijft verboden. Dus je hebt panelen, maar je mag je EV niet opladen met een kabel over de stoep. En dat wordt ook niet gefaciliteerd dmv dus die EV-tegels.
De gemeente heeft natuurlijk wel een lucratief contract met bedrijven die de laadpalen uitbaten. Dat dan weer wel... Randgemeenten als Westland en Leidschendam-Voorburg zetten trouwens wel dit soort tegels in.
Wat mij betreft wordt inzet van EV-tegels (daar waar het maar kan) landelijk verplicht. Hartje centrum wordt lastig, maar richting de buitenwijken is veel mogelijk.
[Reactie gewijzigd door Tao op 17 augustus 2024 09:28]
Gemeente Rotterdam heeft een vergelijkbaar beleid, met ook als argument dat ze niet willen dat jij de openbare parkeerplek waar je zou laden als eigen parkeerplek zou zien - maar iedereen probeert toch altijd voor eigen deur te parkeren
Lijkt mij ook een valide argument. Die plek is niet van jou dus waarom zou je een stroomkabel leggen naar een plek die niet van jou is? Levert alleen maar gezeik op met je buren.
Hoezo? Levert helemaal 0 gezeik op met de buren. Waarom zouden de buren gaan zeiken omdat jij je auto op laad op een parkeerplek waar je net zo goed recht op hebt?
Nee maar wat als de buren hun auto parkeren voor jouw deur en hem daar een paar dagen laten staan, waar ze recht op hebben.
Dat levert toch gezeik op of niet?
Dat bedoel ik. Mensen gaan plekken claimen waar ze geen recht op hebben. En dat levert zeker wel gezeik op.
[Reactie gewijzigd door Arjant2 op 17 augustus 2024 13:19]
Nee maar wat als de buren hun auto parkeren voor jouw deur en hem daar een paar dagen laten staan, waar ze recht op hebben.
Dat levert toch gezeik op of niet?
Als je daar wakker over kan liggen dan zou ik toch kijken of je kunt verhuizen naar een plek met eigen oprit.
Ik heb precies die situatie al enkele jaren en kom dus best vaak thuis dat ik niet eens in de straat kan parkeren. Vooral in het weekend als ik laat uit Amsterdam terug kom.
Doe je niks aan. Onderdeel van het leven. Ik zorg er dan ook voor dat mijn auto altijd rond een bepaald percentage zit met superchargers als het nodig is. Tenzij ik die week echt niet anders kan, dan hang ik em een nacht aan de publieke paal twee straten verderop.
Thuis laden heeft met mijn energieprijs alleen zin in geval van nood. Een supercharger is ongeveer €0,10/kWh goedkoper.
Het punt van de gemeenten is dat je dus geen recht op die parkeerplek, op het moment dat jij daar je eigen laadpunt mag maken dan kun je die plek dus wel claimen en dat mag dus niet. Als "jou" plek niet bezet is mag daar iemand ander parkeren, wie dan ook, omdat het de openbare weg is. Als jij dan thuis komt en wilt laden maar er staat iemand op "jou" plek dan heb je er dus geen recht op want openbare weg iedereen mag daar parkeren. Maar als jij daar een eigen laddpunt mag maken kun je claimen dat het jou plek is en daarom mag het dus niet.
Het punt van de gemeenten is dat je dus geen recht op die parkeerplek
Dat zeg ik ook niet. Ik zeg dat je net zo veel recht hebt op die parkeerplek als een ander. Groot verschil.
Als ik daar zelf een laadpunt neer zou zetten gaat ie gewoon open for public met bijbehorend tarief. Als ik er overdag niet ben heb ik er helemaal niks aan en als de gemeente zelf geen palen extra wil neerzetten, be my guest.
Ik woon zelf in een hof met 12 parkeerplekken voor twaalf woningen, daar staan heel vaak andere auto’s en ik heb dus ook heel vaak dat de parkeerplaats helemaal vol is, toch hebben we de mogelijkheid om gewoon een stekker met haspel uit te rollen en op die manier een willekeurige parkeerplek van sap te voorzien waar op dat moment dan je auto staat.
Heeft niks te maken met claimen, maar met sociaal delen in een buurtje kan dat prima.
Er staan hier ook zat auto’s van mensen die verderop wonen en bij de nieuwbouw en verkoop daarvan ook doorgekregen hebben dat het zeker niet de bedoeling is dat ze hier parkeren. Toch doen ze het wel. Irritant? Ja, ga ik er wat van zeggen? Nee, want ik heb geen poot om op te staan anders dan het vriendelijk vragen.
Dat is een valide argument, maar ook met reguliere auto's wil iedereen altijd maar voor z'n deur staan. Bij m'n ouders in de wijk leidt dat soms zelfs tot boze mensen aan de deur omdat bezoek de auto op "hun" plekje heeft gezet, dat soort kleinburgerlijk gelul.
Sommige mensen zijn zuinig op hun auto die betaald is van hun eigen zuur verdiende centjes. Dan is het prettig als ie voor de deur staat, dan kan je er af en toe een blik op werpen. Niks met kleinburgerlijk te maken. Maar u heeft wellicht een auto die van de baas is. Dat maakt het anders natuurlijk.
Als je bang bent dat iemand je auto beschadigd en daarom de hele dag voor het raam zit te kijken, dan kun je beter verhuizen naar een huis met garage, of een goede verzekering afsluiten. Dit lijkt me echt geen leven.
Mijn oma had ooit een dame op bezoek waarvan de man in de auto bleef zitten om precies dezelfde reden. We maken er nog steeds grappen over, maar eigenlijk is het zielig dat mensen zo lijden onder het lijden dat ze vrezen.
Dat zeg ik toch ook niet. Ik zeg, af en toe een blik werpen. Dat is wat anders dan heel de dag uit het raam kijken.
En dat jij dat zielig vindt, moet jij weten. Ik ben graag zuinig op m’n spullen. Dat is helaas een uitstervend iets, als je ziet hoe mensen met hun spullen omgaan tegenwoordig.
Het is een gedeelde plek net zoals er geen stoeltje is voor jou in de trein. Sowieso is het niet zo dat het vervullen van je belastingplicht op enige manier relevant is voor de faciliteiten die de overheid biedt.
Wat jij ervan vindt, vind ik niet zo relevant. Ik ben graag zuinig op m’n spullen en ik verwacht dat anderen respectvol omgaan met andermans spullen. Helaas is dat iets wat je steeds minder ziet. Niet zo gek ook, als je als kind niet meer wordt geleerd om met respect om te gaan met anderen en andermans spullen.
Maar vind het maar sneu hoor, ik lig er geen seconde wakker van wat jij ervan vindt.
Ja dat was ook een beetje de strekking van mijn argument. meer retorisch/sarcastisch bedoeld. Punt is dat iedereen op “de beste plek” wil parkeren toch? En dat is dan een beetje subjectief. De ene wil het liefst zo dichtbij huis mogelijk, een ander niet onder een boom, of met de deur aan een open kant waar niet meer auto’s staan.
Zodra iemand anders (bezoek of een andere buur) een keer op "jouw" plek staat is de kans groot dat dit gezeik oplevert. Zeker wanneer degene ook nog eens "jouw" laadplek in bezet houdt.
[Reactie gewijzigd door Caayn op 17 augustus 2024 12:26]
Zodra iemand anders (bezoek of een andere buur) een keer op "jouw" plek staat is de kans groot dat dit gezeik oplevert
Ik snap deze redenatie echt niet. Sommige mensen lopen graag een kort stukje als ze boodschappen gedaan hebben. Anderen wassen de auto met een tuinslang. Weer anderen kijken graag of hun auto er nog staat, of ontgrendelen de auto met de afstandsbediening om hun zoon of dochter iets uit de auto te laten pakken. Iedereen heeft een goede reden om de auto voor de deur te zetten, en niemand heeft het over een "recht". Als het niet lukt heb je pech, probeer het later nog eens. Een hele enkele keer wil ik de auto heel graag voor de deur zetten (bijvoorbeeld als ik veel spullen moet inladen), en verzet ik hem als ik overdag thuis ben en het wat rustiger is. Waarom zou dat allemaal niet tot burenruzie lijden, maar een laadgoot wel?
Prijs je gelukkig dat jij geen burenruzie daardoor hebt. Dit is helaas iets dat daadwerkelijk gebeurd (heb het zelf ook wel eens gehad, briezende tierende man omdat ik op openbare weg op 'zijn' plek parkeerde). Dat soort dingen gaat nu vooral om gevoels questies (mensen die er onrustig van slapen als hun auto om de hoek staat) of beperkte impact (boodschappen iets verder tillen/auto moeten verzetten). Kun je nagaan als het om de portomonee gaat (publiek laden is voor de meeste mensen duurder) en de impact potentieel groter wordt (volgende ochtend langs de snellader bijvoorbeeld).
Prijs je gelukkig dat jij geen burenruzie daardoor hebt. Dit is helaas iets dat daadwerkelijk gebeurd
Ik ga niet ontkennen dat er burenruzies ontstaan. Ik denk alleen niet dat die voorkomen gaan worden door laden op eigen stroom onaantrekkelijk te maken.
Maar dat lukt niet altijd. Neem b.v. Kerstavond: jij bent weg omdat je bij Marie eet, maar de buren hebben juist hun familie op bezoek. Die zouden dan op "jouw" plekje willen staan, maar ja dar zit jouw aansluiting he? Gevolg is dat mensen een plek claimen, ook al zijn ze elders onderweg of staan ze elders geparkeerd. Als iedereen een vaste plek heeft, kan je dus niet meer bij mensen op bezoek... die plekken zijn immers gereserveerd voor als die mensen weer thuiskomen....
Wij hebben zelf ook een kabelgoot en deze komt precies uit tussen twee plekken.
Als we thuiskomen proberen we daar de elektrische auto neer te zetten, maar als er een andere auto staat, dan hebben we pech. Als we dan écht moeten opladen, dan zetten we hem een paar honderd meter verder aan een openbare laadpaal.
Ik claim geen parkeerplek want ik heb er geen recht op. Ieder heeft evenveel recht op de plek. Maar je merkt wel dat buren proberen een plekje vrij te houden, omdat ze weten dat wij hier profijt van hebben.
[Reactie gewijzigd door Junketsu op 17 augustus 2024 13:42]
Tja, inderdaad een non-argument van de gemeente.
Een auto heeft een parkeerplek nodig...
Daarnaast lossen laadpalen niets op m.b.t. de schaarse parkeerruimten in gemeente. Integendeel, want het kost per laadpaal 2 parkeerplekken.
En over investeren in laadpalen combi's met openbare verlichting (zoals b.v. in Arnhem gebeurt) wil men niet nadenken
Het is inderdaad heel bijzonder dat er zoveel gemeenschappelijke grond wordt gebruikt voor de opslag en toegang tot die opslag van prive goederen voor een hele lage vergunningsvergoeding.
Hier mag zo'n kabelgoot wel, maar dan ben je verplicht om het door de gemeente aan te laten leggen. Het hele traject duurt ongeveer 9 maanden en kost een lieve duit. Kosten zijn afhankelijk van de situatie en eventueel benodigde vergunningen.
Er is echter een goed alternatief waar je geen vergunning voor nodig hebt. ChargeArm (https://chargearm.com/nl/) heeft een laadpunt met de kabel aan een beweegbare arm. Het snoer ligt daardoor niet over de stoep, maar gaat op ruim twee meter hoogte over de stoep. Iedereen kan daar gemakkelijk onderdoor lopen. Dit mag (vrijwel) overal, zonder dat er een vergunning voor nodig is. Voorwaarde is dat de paal en kabel op eigen grond wordt geplaatst.
De chargearm komt in veel gevallen nog goedkoper uit dan het zelf plaatsen van een lader plus laten leggen van een kabelgoot.
Er is binnenkort een nog goedkoper alternatief: een laadkabel die plat is bij het stoepgedeelte. Zie https://flatpower.tech/ . Ik weet niet hoe duurzaam en veilig het is, maar het klinkt in ieder geval als makkelijk en flexibel.
Ja, even serieus. 500 euro? Wat is dat voor bizarre prijs?
Dan wacht ik wel 9 maanden tot de gemeente van die goottegels heeft gelegd. Dan kunnen de buren daar ook gewoon gebruik van maken (hij wordt dan op de erfgrens geplaatst).
500 voor een laadkabel is veel, voor een oplossing voor laden over de stoep is het relatief goedkoop - afgezien van illegale manieren (gewone kabel en mat ofzo eroverheen, onder de stoep door). Als bij jou de gemeente betaalt heb je geluk, vaak mag het niet of moet je de helft zelf betalen.
Edit: ook deze kabel is niet per definitie toegestaan lees ik op hun site
[Reactie gewijzigd door Bokkiej op 17 augustus 2024 14:18]
Had ik ook genoemd in mijn voorstel aan wethouder en gemeenteraad.
Tevergeefs. Aan die kabel over de stoep (op zo'n 2 meter hoogte nota bene) kon je blijven haken...
Aan die kabel over de stoep (op zo'n 2 meter hoogte nota bene) kon je blijven haken...
Dat snap ik eigenlijk wel. Een man van 1,80 die 's avonds met een vermoeide kleuter op zijn schouders in het donker over de stoep loopt?
Daarbij denk ik dat we concessies moeten doen voor een houdbare toekomst. Minder auto rijden, minder vlees eten en een minder mooie straat. Maar wat is dit een lelijk ding.
Eigenlijk denk ik dat we een stap verder zouden moeten gaan. Via "Not just bikes" (Nebula/YouTube) begreep ik dat je in Japan, of in elk geval in de grote steden, alleen een auto mag kopen als je hem ergens kan parkeren, en dat ergens is niet de openbare weg. Uiteindelijk is gratis parkeren een manier om de kosten voor auto's te spreiden onder alle burgers, want elke vierkante meter weg én parkeerplaats moet betaald worden. Als je openbare parkeerplaatsen in woonwijken afschaft en in plaats daarvan een eigen oprit verplicht stelt heb je ongeveer evenveel grond nodig, worden de kosten veel eerlijker verdeeld én hoef je geen Sinterklaasstaf aan een vlaggenmast te binden.
[Reactie gewijzigd door 84hannes op 17 augustus 2024 21:07]
In Nederland noem je dat een parkeervergunning Kost je als je geluk hebt een paar tientjes, heb je wat minder geluk (binnenstad) een paar honderd euro per jaar.
Uiteindelijk is gratis parkeren een manier om de kosten voor auto's te spreiden onder alle burgers, want elke vierkante meter weg én parkeerplaats moet betaald worden
En daar betaalt elke autobezitter keurig aan mee middels motorrijtuigenbelasting. En laten we inderdaad autorijden nog exclusief maken voor de beter bedeelden. Laten we andere werknemers lekker met de bus gaan. Asociale gedachte
Onzin, die motorrijtuigen belasting is nauwelijks genoeg om het wegennet te bekostigen, laat staan de fossiele subsidies en de parkeervakken die gesubsidieerd worden en ruimte van anderen afnemen.
Autorijden zou heel snel elitair moeten worden. In een 2000kg koelblik je 75kg lichaam verplaatsen is geen mensenrechten en extreem inefficiënt.
Ik wil best graag met het OV. Ik zit er ook niet op te wachten om 3x per week dezelfde saaie rit naar m’n werk te maken.
Maar OV is heel duur. En het duurt verschrikkelijk lang. Een combinatie van fiets, trein en bus naar m’n werk kost anderhalf uur zonder vertragingen. M’n autorit is normaliter 35 minuten (als de werkzaamheden rond Amsterdam weer voorbij zijn…). De praktijk leert dat ik met goed plannen zelden in de file sta, terwijl ik met het OV de helft van de ritten vertraging had toen ik dat 2 maanden heb geprobeerd. En dan kun je niet eens zitten vaak.
Dus hoe krijg je mensen als ik de auto uit?
1. De rit moet niet zo lang duren
2. Het moet betrouwbaar zijn
3. Bij voorkeur minder vaak overstappen en beschikbaarheid van zitplaatsen, zodat ik kan werken in de trein en het geen verloren tijd is (wat een autorit wel is)
Ik ben bang dat je één punt over het hoofd ziet. Als je de maatschappelijke kosten doorberekend aan de autorijder. Dat zijn zaken als lokale luchtverontreiniging (fijnstof heeft significante invloed op onze gezondheid), klimaatverandering, veiligheid etc. en misschien wel bovenaan: leefbaarheid. Stel je eens voor hoe een gemiddelde woonwijk er uit kan zien als je alle parkeerplaatsen en autostraten vervangt door voetpaden, fietspaden, gras, bomen en bankjes.
Ik heb geen berekeningen maar vermoed dat autorijden dan bijzonder onaantrekkelijk wordt.
Totdat dat eerlijk verrekend wordt durf ik mijn auto ook niet weg te doen.
[Reactie gewijzigd door 84hannes op 19 augustus 2024 10:22]
Ik zou dat zelf niet zo eerlijk vinden eigenlijk. Ik rijd al elektrisch om de uitstoot zo laag mogelijk te krijgen. Ik heb natuurlijk nog steeds uitstoot van fijnstof door slijtage van remmen en banden, maar het is wel minder dan met een brandstofauto. Ik probeer ook zoveel mogelijk op schoon opgewekte elektriciteit te laden. En zeker in de buurt van kwetsbare verkeersdeelnemers rijd ik zeer defensief, naast dat mijn auto ook diverse technologieën heeft om ongevallen te voorkomen.
De kosten zijn voor mij overigens nog het minst belangrijke deel. Het is vooral de onbetrouwbaarheid en dat ik van en naar m'n werk gewoon 2 uur verlies op een dag. Dat heeft teveel impact op mijn leven om nog acceptabel te zijn.
Het punt is dat het niet een natuurwet is dat auto's het meest efficiënte vervoersmiddel zijn, dat komt door de gesubsidieerde infrastructuur. Als je de maatschappelijke kosten berekent vermoed ik dat je, in elk geval in dichtbevolkte delen van het land, beter die auto-infrastructuur kunt afbouwen en OV-infrastructuur kunt opbouwen.
Ik geloof best dat jij defensief rijdt, maar dat is niet het punt. Het is niet een individuele auto die er voor zorgt dat kinderen niet op straat kunnen spelen, het is het feit dat er auto's kunnen rijden. Bij ons in de wijk hebben we straten met parkeerplaatsen achter en een groenstrook voor het huis, dat is al een stap in de goede richting. Tijdens de vakantie verbaas ik me er altijd over hoe graag (sommige) mensen kamperen. Kunnen we een stad niet iets meer op een camping laten lijken? Meer groen, minder steen, minder haast?
Ik denk eerder dat het dan aan de weginrichting ligt dat kinderen niet op straat kunnen spelen. Hier kan dat bijvoorbeeld prima en dat gebeurt ook volop.
Neemt niet weg dat ik het esthetisch wel een verbetering zou vinden als er niet overal auto's staan. Ik zou het ook nog wel acceptabel vinden als ik bijv. mijn auto buiten de bebouwde kom op een grote parkeerplaats moet neerzetten, zodat de bebouwde kom inderdaad vrij van auto's blijft. Maar echt zonder auto leven zie ik niet snel gebeuren. Het OV is gewoon te matig daarvoor.
Ik vraag me ook af of het voldoende werkt om er geld tegenaan te gooien. Het is gewoon een traag en log systeem, doordat je vertrekt vanaf een plek waar je niet vandaan wilt vertrekken, daarna stop je bij ongelofelijk veel bushaltes/stations (wat je verder vertraagt), om daarna op een plek aan te komen waar je niet wilt zijn.
Dit geeft je referentiekader aan. Je kiest voor een baan op 35min autorijden, waardoor je het OV traag vind. Ik koos voor een baan op 20min fietsen, waardoor ik de auto traag vind (5 minuten sneller, veel ongezonder). En nogmaals: denk alle snelwegen, autowegen en straten weg, maar laat fietspaden, wandelpaden, trambanen, busbanen, metrorails en treinrails liggen. Is de auto dan nog snel?
De auto is niet efficiënt, de infrastructuur maakt 'm efficiënt.
Keuze is natuurlijk erg relatief, want een woning dichterbij m'n werk was gewoon te duur. En dan hebben we al geen grote woning nodig (samenwonend stel zonder kinderen). Een andere baan ligt ook niet zo simpel, want de meeste leuke/goede werkgevers zitten nou eenmaal in metropool Amsterdam.
Er zal ongetwijfeld een manier zijn om het OV sneller te krijgen door meer infrastructuur aan te leggen en veel meer bussen, treinen en metro's te laten rijden. Maar ik zie zelf niet in hoe je het zowel flexibel als snel maakt.
U heeft werkelijk geen benul van de feiten. Autobelastingen en accijns op brandstof is een van de grootste inkomstenbronnen van de overheid waarmee heel veel zaken worden bekostigd, waaronder het OV dat met subsidies bij elkaar wordt gehouden en nu al overbelast is. Als iedereen de auto zo laten staan en met het ov gaat zoals u stelt, dan kunt u het vergeten met het OV. U heeft dan namelijk geen plek meer en het kaartje zal explosief in prijs stijgen.
Weet u wat elitair is? Stellen dat zorgmedewerkers, schoonmakers en werklui niet meer met de ‘ineffiente’ auto mogen gaan rijden en helemaal kapot belasten. Dat is niet alleen elitair, maar ook nog eens asociaal.
Tijd om te stoppen met dromen.
[Reactie gewijzigd door Naafkap op 18 augustus 2024 16:13]
accijns op brandstof is een van de grootste inkomstenbronnen van de overheid
Kun jij mij even voorrekenen hoeveel euro ik jaarlijks aan brandstofaccijns betaal voor een auto die het hele jaar stil staat? Wegenbelasting weet ik wel: in 2024 betaalde ik €556. Kun jij mij een plekje in een woonwijk in de randstad wijzen waar ik 15m^2 grond kan huren voor €50/maand? Dan zet ik daar een schuurtje neer om mijn fietsen veilig te stallen.
[Reactie gewijzigd door 84hannes op 19 augustus 2024 10:14]
Wat zuig je toch allemaal uit je duim joh. Als iedereen uit de trein stapt en in een auto stapt kun je het ook vergeten om van Utrecht naar Amsterdam te rijden. Zo'n stupide scenario is helemaal niet relevant. Netwerken groeien mee naar belasting, en dat gaat niet van de één op de andere dag.
Het OV is niet overbelast, althans niet meer dan het weggennetwerk waar je net zo goed elke spits vaststaat.
En je stroman over zielige zorgmedewerkers en hardwerkende werkenden bla bla raakt ook kant nog wal.
Nogmaals: 2000kg voertuig om 75kg persoon te verplaatsen is stupide en inefficient. En je vindt dat jij het wel nodig hebt dan is er niets mis mee dat je er voor moet betalen.
Laten we nou alsjeblieft niet doen alsof een trein niets weegt. Laten we de SNG nemen, in driebakker configuratie weegt het kreng 110 ton en heeft 148 zitplaatsen. Ok toegeveven, als elk stoeltje bezet is dan is dat 743 kilo voertuigmassa per passagier. Echter, de bezettingsgraad in de spits is amper 43% geweest in Juni. Daarmee stijgt het voertuiggewicht naar 1750 kilo per passagier. Buiten de spits is dat getal nog veel hoger.
Een gemiddelde EV tikt net de 1800 kilo aan. En surprise surprise: een auto rijdt alleen als ik hem nodig heb, een trein rijdt altijd, ook als hij vrijwel leeg is.
Een makkelijkere concessie zou zijn dat Nederland terug gaat naar maximaal 15 miljoen inwoners. Kan iedereen vlees blijven eten en auto blijven rijden en nog steeds veel milieuvriendelijker zijn.
Een man van 1,80 die 's avonds met een vermoeide kleuter op zijn schouders in het donker over de stoep loopt?
Dus ze houden serieus rekening met een één in een miljoen-miljard kans? Of gebeurt het vaker dat er in het holst van de nacht mannen van 1,80 met hun kind op hun schouders lopen? Rare hobby... ik zou het kind eerder dragen (of op je rug) dan op m'n schoulders zetten.
En daarbij vind ik dat het niet alleen aan de bewoner ligt als je blijft haken, papa heeft ook de verantwoordelijkheid om gewoon op te letten. Je gaat me niet vertellen dat zo'n kabel compleet onzichtbaar is.
Ik denk dat je ook voor zo'n chargearm een vergunning nodig hebt, omdat je boven gemeentegrond komt ook al staat de paal verankerd op jouw eigen grond, de arm + kabel komen erboven. Misschien dat het nu gedoogd wordt of niet altijd actief op gehandhaafd wordt.
Ik zie een mooi toekomstig verdienmodel voor gemeenten in de vorm van precariobelasting.
Ik zie ook voorbeelden waarbij de arm boven gemeentegrond aan de gevel bevestigd is: https://www.bndestem.nl/r...a-s-op-de-stoep~a5f4b649/
Ik ken het nieuwsartikel. Dit gaat over een laadpaal die aan de buitenkant van een muur, boven gemeentegrond is bevestigd. Dat mag inderdaad niet. De gemeente Roosendaal heeft ook niet netjes gehandeld door vragen van de man nooit te beantwoorden.
Hier in de straat staan twee van dergelijke armen, allebei zonder vergunning, maar met medeweten van de gemeente en getekende "geen bezwaar" verklaring van een wethouder.
Op eigen grond mag je (tot een bepaalde hoogte) een paal neerzetten. De max. hoogte is afhankelijk van de gemeente, maar meestal ergens tussen de 2 en 3 meter. Ga je hoger, of is de voet of top breder, dan heb je wel een bouwvergunning nodig (tenzij je hem boven eigen erf aan een boom of muur kunt schroeven). De arm mag tijdens gebruik gerust over gemeentegrond hangen, mits die geen overlast veroorzaakt. Er zijn wel weer regels over de hoogte van het aansluitpunt (kastje waar het laadsnoer uitkomt). De parkeerplaats bij de paal blijft wel openbaar en mag door iedereen gebruikt worden. Je bent er dus nooit zeker van dat je je auto binnen bereik van je laadpaal kan parkeren.
Op de arm die boven het voetpad hangt mag geen reclame (ook geen merknaam) staan en je mag anderen (behalve bezoek) geen gebruik laten maken van je laadarm. Dan val je namelijk weer onder andere regels die wel vergunningsplichtig zijn.
Dan heb je alsnog niets aan zulke voorzieningen als iemand anders zijn auto voor jouw deur parkeert. Ik heb zelf een garage met eigen oprit, maar blijf echt zo lang mogelijk doordieselen.
Ik neem aan dat jouw voordeur niet aan het trottoir grenst.
Wat let je dan (i.p.v. een openbare parkeerplek te claimen) om wat grasbetontegels in je voortuintje te leggen waar je je auto neer kan zetten tijdens het opladen?
Overigens ben ik van mening dat diegenen die zo graag een auto willen bezitten er dan ook maar voor moeten zorgen dat hun auto op eigen terrein kan worden neergezet. Bovendien betalen EV bezitters al geen (of minder) motorrijtuigenbelasting, kunnen ze het uitgespaarde geld gebruiken om die parkeerplek op eigen terrein aan te leggen.
Ik neem aan dat jouw voordeur niet aan het trottoir grenst.
Dat klopt. Voortuintje van enkele meters.
Wat let je dan (i.p.v. een openbare parkeerplek te claimen) om wat grasbetontegels in je voortuintje te leggen waar je je auto neer kan zetten tijdens het opladen?
Overigens ben ik van mening dat diegenen die zo graag een auto willen bezitten er dan ook maar voor moeten zorgen dat hun auto op eigen terrein kan worden neergezet. Bovendien betalen EV bezitters al geen (of minder) motorrijtuigenbelasting, kunnen ze het uitgespaarde geld gebruiken om die parkeerplek op eigen terrein aan te leggen.
Ik zou graag m'n auto in mijn eigen voortuin willen kunnen laden.
Alleen: er ligt een stoep. Ik mag daar geen uitrit op de publieke ruimte laten aanleggen (wat de gemeente enkele ruggen op kan leveren)
Ten tweede moet ik volgens mijn eigendomsakte verplicht een schutting aanleggen.
Ten derde zou ik een bewegende constructie kunnen verzinnen, waarmee die schutting uitklapt en ik mijn auto de voortuin in kan rijden. Alleen moet ik dan wel over de stoep rijden met mijn auto.
Hoe dan ook.... onmogelijk voor mij.
Wanneer je alleen maar in onmogelijkheden blijft denken dan kom je natuurlijk nergens.
Ik denk dat een aantal van die 'beren op de weg' wel opgelost kunnen worden maar dat vergt natuurlijk wel wat persoonlijk investering (ook financieel) en nagaan wat wel (mogelijk ook in de toekomst) kan. Je mag niet verwachten dat de gemeenschap / regering alles voor jou gaat oplossen, al helemaal niet wanneer je iets aanschaft waarvan jij claimt dat daarvoor een openbare parkeerplek voor jou alleen opgeofferd moet worden. Want, dan heb je er een kabelgoot neergelegd en dan zet iemand anders zijn auto op die (openbare) parkeerplek neer. Wat ga je dan doen, moet die persoon z'n auto dan ergens anders neerzetten omdat jij daar jouw auto wil opladen?
Nope, dan wacht ik tot die parkeerplek vrijkomt. Zo vaak hoef ik ook niet te laden.
En "in onmogelijkheden denken": dat zijn onmogelijkheden die de gemeente mij oplegt.
Anders had ik al lang geregeld wat jij als eigen verantwoordelijkheid beschrijft. Daar sta ik namelijk helemaal voor.
Helaas mag een eigen parkeerplek in de voortuin vaak niet. Reden, simpel op het moment dat je in de voortuin kan parkeren moet er ook een oprit gemaakt worden (vaak door de gemeente) en voor een oprit mag je niet parkeren, dus is er een parkeerplek minder beschikbaar in de straat voor openbaar parkeren (iedereen dus). De meeste woonwijken in Nederland zijn gebouwd in een tijd dat lang niet elk huishouden een auto heeft, de woonwijk van mij (jaren 60/70) is rekening gehouden met 0,7 auto per huishouden, nu is dat eerder 1,5. Reken maar uit wat er gebeurt als ook maar een 10de hun voortuin in een parkeerplek veranderen.
Je mag helemaal niet parkeren in je voortuin. Daar is gewoon wetgeving voor, nog los van wat @hbvdh hierboven schrijft over een wel of niet dan nodige oprit.
En nee, je mag er ook niet zomaar een parkeerplaats van maken. Idem.
[Reactie gewijzigd door Siaon op 17 augustus 2024 21:46]
In dit verband helpen veel gemeenten (waaronder b.v. Den Haag) ook helemaal niet om hun netbelasting te verlagen (Den Haag is mede-eigenaar van Stedin). Er worden relatief veel nieuwbouwwoningen gebouwd - alle met zonnepanelen -, maar de inzet van zgn EV-kabelgoottegels blijft verboden. Dus je hebt panelen, maar je mag je EV niet opladen met een kabel over de stoep. En dat wordt ook niet gefaciliteerd dmv dus die EV-tegels.
Want als alle EV-eigenaars hun auto gaat opladen ze thuiskomen 's avonds met zo'n kabelgoottegel, dan help je inderdaad om die piek op het stroomnet tussen 16u en 20u te verminderen met je zonnepanelen...? Je weet wanneer de zon schijnt op een dag...?
Heb je het stuk gelezen over V2X? Elektrische autos kunnen juist als oplossing dienen voor het lokale net congestie probleem.
Je moet ze inderdaad niet allemaal volle bak laten opladen als je thuiskomt, maar voornamelijk verder ontladen om het net te ontlasten. Daar moet de consument weer een economische prikkel voor krijgen. Bijvoorbeeld in de vorm van dynamische tarieven.
Als je dit combineert met autos goedkoper op laten laden als de zon schijnt/aanbod is op t werk of P+R, dan ben je al een eind verder.
Als ze op hun werk arbeiden, helpt dat inderdaad niet. Maar dat laadgedrag wordt al enkele jaren geconstateerd. Komst van die tegels verandert noch beïnvloedt dat.
Er wordt in toenemende mate ook (meerdere) dagen thuis gewerkt.
Je vergeet alleen dat de parkeerplek voor je huis op de straat niet van jou is. Daar mag dus iedereen staan. Hoe wil je dat gaan doen?
In de randstad is het vaak al moeilijk genoeg een parkeerplek te vinden dus parkeren precies voor je eigen deur is in de meeste gevallen een utopie. En als jij je eigen plek gaat claimen wat denk je dat er gebeurd met je verhouding met de buren in de straat?
Je vergeet alleen dat de parkeerplek voor je huis op de straat niet van jou is. Daar mag dus iedereen staan. Hoe wil je dat gaan doen?
In de randstad is het vaak al moeilijk genoeg een parkeerplek te vinden dus parkeren precies voor je eigen deur is in de meeste gevallen een utopie. En als jij je eigen plek gaat claimen wat denk je dat er gebeurd met je verhouding met de buren in de straat?
Klopt. Parkeerplekken in de openbare ruimten moeten (ook) voor iedereen toegankelijk blijven.
Je kunt aan een vergunning om thuis te laden geen recht ontlenen aan een vaste plek. Je moet je auto echter wel (als er plek is) voor je deur kunnen parkeren indien daar parkeermogelijkheden zijn. Dat is toch nu ook zo?!
Bovendien kan de gemeente het verlenen van een vergunning (laden via EV-tegels gebeurt dmv. ontheffing van de APV) baseren op gedoogregels van de rijksoverheid: https://lokaleregelgeving.overheid.nl/CVDR381960/1
Dit gaat dan over het laden mbv. een zgn. kabelmat op het trottoir. Met zo'n tegel valt de kabel IN de tegel (dus nog minder overlast).
[Reactie gewijzigd door Tao op 17 augustus 2024 11:18]
Kijk, en met zo'n tegel ga jij dus qua denkwijze de mist in v.w.b. de overlast. Dan maak je er namelijk een permanente laadmogelijkheid van. Wat in de gedoogregels staat is dat je kabel + kabelmat na het laden moet opruimen. Met van die tegels blijft de kabel liggen, plus dat je de openbare weg moet openbreken om die tegels te leggen en eenmaal gelegd heeft de gemeente een probleem dat wanneer de stoep (om wat voor reden dan ook) open moet ze liever geen particulier aangelegde stroomkabels/tegels er uit willen halen en / of weer terug moeten plaatsen.
Ik laat mijn laadkabel nooit liggen als ik niet aan het laden ben. Waarom zou ik?
Zo'n EV-tegel is niet ontworpen voor vastliggend gebruik.
Heb je ze wel eens gezien?
Daarnaast kan een gemeente voorwaarden stellen (wat ze ook doen) bij het gebruik ervan.
Dus dit voorbeeld van je zal in de praktijk niet kunnen voorkomen.
Het gaat niet alleen om de laadkabel, het gaat erom dat jij dan tegels uit de openbare stoep aan het halen bent en vervangt door je eigen tegels. Dat wil de gemeente, om de redenen die ik aangaf, vermijden.
Ehm.... IK haal geen tegels uit de stoep en ik vervang ze niet door EIGEN tegels.
Dat doet de gemeente allemaal wanneer ze mee gaan in de actie om EV tegels toe te staan. Die schaft ze aan en bepaalt welk merk/type etc. haar aanstaat.
Ik betaal alleen een bijdrage in die tegels + leges voor de vergunning.
Ik snap niet dat er nog steeds wijken gebouwd worden waarbij je niet met je auto aan je eigen tuin kunt parkeren, je zou toch zeggen dat ivm laadpalen dit de wenselijke inrichting van een wijk is. Dan kunnen laadpalen zo ingericht worden dat mensen er de hele dag aan staan waardoor er geladen kan worden wanneer er voldoende aanbod energie is.
Dat is beleid, autoluw bouwen maar dat staat dus haaks op een auto kunnen opladen. Of je boodschappen fatsoenlijk kunnen uitladen. 2 parkeerplekken per woning was in de jaren 70 bouw al zeuren. Het is alleen maar minder geworden zeker bij rijtjeshuizen of flats.
Precies. Met het oog op de toekomst is autoluw inrichten dus eigenlijk een slecht plan. De hele Vinex policy voor inrichting kan wat dat betreft eens gemoderniseerd worden, al worden de woningen daar nog veel duurder van is mijn verwachting.
[Reactie gewijzigd door curkey op 18 augustus 2024 10:57]
Grondprijs is politiek. De huizen krijgen postzegeltjes grond voor heel veel geld maar aan de overkant van de weg worden hele grote distributie-dozen gebouwd met zeeën van ruimte erom heen.
Het probleem ligt geheel bij de overheid. Er is tussen 2000 en 2020 weinig tot niets geïnverteerd aan onderhoud en uitbreiding van infrastructuur (behalve snelwegen richting de grote steden). Dit hebben we allemaal gezien toen de NS wilde uitbreiden met meer treinen per uur; resultaat een vol spoor. Toen we tijdens de pandemie allemaal met de auto gingen; resultaat volle (snel)wegen. En toen glasvezel doorbrak; resultaat hele dorpen en steden open omdat zes verschillende aanbieders allemaal om de beurt glasvezel komen aanleggen. En zodoende dus ook het stroomnetwerk. Terwijl geitewollensokkenmensen riepen dat hoogspanningsmasten straling veroorzaken en dat de alu-hoedjes daar niet meer tegen werken is het enige wat de (lokale) overheid heeft gedaan is het starten van een onderzoek naar ondergrondse hoogspanning. Uiteindelijk heeft het twintig jaar stilliggen van uitbreiding van alle infrastructuur ons gebracht waar we nu zijn; we kunnen geen huizen bouwen want er is geen stroom, geen grond, geen weg, geen gas, geen water.
De NS is ook wel een zeurpiet een trein per half uur naar Schiphol en er moest al en spoor bij.
In Londen rijdt de metro om de paar minuten en dat al een eeuw ofzo.
De laatste aanwinst de Elizabeth line totaal 117 km lang.
Deels ook volgens mij omdat de machinisten geen trek hadden in een metro-achtige dienstregeling. Deze werden al schamperend als 'rondje rond de kerk' afgeserveerd.
Ik heb namens onze buurtvereniging (nieuwbouw buitenwijk Den Haag) een formeel verzoek ingediend t.b.v. het inzetten van die EV-tegels (ontlast het stroomnet, zorgt niet voor "verrommeling publieke ruimte" (argument gemeente). In april jl. werd dit door mij toegelicht met de betreffende wethouder en cie Leefomgeving. Ik stelde evt. nog een pilot voor, alhoewel de randgemeenten daar dus al ervaring mee hebben.
Er werd niet eens ingegaan op door mij aangevoerde argumenten. Enige opmerking van de wethouder was: we willen geen verrommeling van de openbare ruimte, alleen laadpalen. So much for burgerparticipatie...
Ik wist van die SP/CHU petitie van december (werd toen idem afgewezen).
Dat ze het nu proberen is prima, maar het zal wel weer vergeefs zijn.
Het is wachten op een volgende wethouder en gemeenteraad denk ik.
Ik heb Arjen Kapteijns, wethouder Energietransitie, Mobiliteit en Grondstoffen, maanden geleden hierover gesproken en geprobeerd hem over te halen maar hij vind het risico op ongelukken toch te groot.
Maar als ik door Den Haag fietst dan zie ik her en der kabels over de grond op trottoirs en fietspaden liggen, zelfs over de weg van o.a. aannemers, oliebollenkramen, terrassen en ook bijvoorbeeld bij caravans die voor de deur staan. Op de Hogeweg is bewoner met een oprijlaan waar minstens 2 auto's kunnen staan die toch even nog een autootje oplaadt met een kabel over de stoep.
Op de Hogeweg is bewoner met een oprijlaan waar minstens 2 auto's kunnen staan die toch even nog een autootje oplaadt met een kabel over de stoep.
Ik snap niet helemaal wat het benoemen van een individueel geval toevoegd aan deze discussie. Vooral omdat ik wel inzie waar kabelgoten een voordeel bieden, en dat lijkt me niet bij een (royale) eigen oprit.
Los van tegels en veiligheid is de uitdaging: opwekken op eigen terrein (bijv zonnepanelen op dak) en mobiele opslag op openbaar terrein, omdat er een fysieke verbinding (kabel) nodig is. Dit probleem is groter in stedelijk gebied waar de meeste mensen geen auto op eigen oprit kunnen plaatsen…
Het huidige saldering systeem is hiervoor ongeschikt.
Het zou mooi zijn als het tarief (voor zowel laden als leveren vanuit de accu) van openbare laadpalen gekoppeld zouden zijn aan de locale capaciteit en aanbod.
Denk dat centrale (niet commerciële, overheidsregie) het makkelijkst zou werken…
Hoe gaaf zou het zijn een centrale app met capaciteiten en tarieven van vaste en mobiele elektrische aansluitingen, dan komt er vanzelf marktwerking voor onttrekking, opslag en levering van elektriciteit aan het net…
Waarom is iedereen zo gefocust op opladen bij je thuis? Als de meeste mensen konden opladen op het werk lost het veel meer problemen op. Vooral het tijdstip van opladen is dan automatisch goed is. De meeste mensen werken immers als de zon schijnt. In plaats van electrische auto's subsidiëren zou de overheid laadpalen bij werkgevers moeten subsidiëren! Vaak is er ook nog wel plek op het net bij bedrijventerreinen.
Daar is sowieso wel eea te winnen. Als consultant zie je nog wel eens dat laadpalen alleen voor interne medewerkers zijn. De internen komen doorgaans op de fiets omdat ze vlakbij wonen, de consultants mogen naar de snelladers als ze naar huis gaan.
EV hebben wel zoveel energie aan boord dat dit nog wel eens een heel belangrijke rol gaat spelen. Niemand zal (ik noem maar wat) 4 kWh missen uit zijn EV. De EV kan nog wel eens een zeer belangrijke rol gaan spelen om het voltage rond de 230 volt te houden. Als het net vol zit heb je last van spanningsdaling. Een EV kan dit mooi afvangen en er zullen wel weer regels voor komen, maart zolang je goed bezig wilt zijn is dit een pre. NUTS bedrijven mogen wel eens wat coulanter mogen zijn als het gaat om goede bedoelingen van de burger om stroom terug te leveren. Dit moet echter wel gepromoot worden en hierin mis ik nog een erg groot deel. Het kán prima opgelost worden, maar daar is wel durf voor nodig en hierin ook de burger min of meer belonen voor zijn goede inzet. Overal bufferaccu's inzetten is niet compleet als je de EV gebruiker buiten schot laat.
Ja, het is op te lossen, maar dat kost wel geld...
Geen van de aannemers die een contract hebben met Stedin voor het uitvoeren van de ondergrondse infrastructuur wil werken in het gebied Den Haag.
Dit gebied wordt dan ook gezien als het zwarte schaap van de Randstad.
Het is een grote rotzooi onder de grond; niets voldoet aan de huidige wetgeving, waardoor een relatief kleine verzwaring direct uitloopt op een complete renovatie van elke discipline, omdat je deze niet zomaar mag achterlaten.
Uiteraard is er een landelijke database voor. Hierdoor weten we van tevoren dat het een groot probleemproject gaat worden door alle ongereguleerde meuk in de grond. Daarom worden projecten in Den Haag vaak uitgesteld totdat er een budget beschikbaar is om de hele ondergrondse infrastructuur te herzien. De randstad loopt achter de feiten aan, maar Den Haag is aan zijn lot overgelaten..
[Reactie gewijzigd door HellboyFromHell op 19 augustus 2024 13:20]
Gisteren een kerel op bezoek gehad met een aanbod van een slimme thuisbatterij met day-ahead handelmogelijkheden. Best interessant, zou met overschot aan energieopwek een terugverdientijd kunnen hebben van 6-8 jaar icm een dynamisch contract en een slimme meter. Maar goed, ook wel weer een investeringskeus.
Zou in dit verhaal een kleine bijdrage kunnen leveren en voor ons een klein verdienmodel op de lange termijn. Maar nog wel even kiezen of we toch eerst andere dingen doen dan dat.
Ik heb wat rekenvoorbeelden gezien en het handelen in het verschil van energietarieven is met een thuis batterij eigenlijk nooit interessant. Wat welk interessant is om piekbelasting en met een thuisbatterij op te vangen zodat je b.v
Van een 3x35A terug kan naar 3x25A aansluiting. Je bespaart daar al €1000 per jaar mee. Afhankelijk van hoe lang je dat piekvermogen nodig hebt loont dit dan zeker. Echter heeft niet iedereen een 3x35A aansluiting.
Prijs van een thuisbatterij is nog te hoog, lees ik overal, om het rendabel te maken om ermee te handelen. Als de prijs flink gaat zakken - lijkt er wel op - kan het weer rendabeler worden. Tegelijk, als heel veel mensen dat gaan doen dan nivelleert dat de prijs gedeeltelijk waardoor je er weer weinig mee kan verdienen.
Volgens mij wil die handelaar je gewoon wat verkopen en komtie met een mooi verhaal om je lekker te maken, maar valt het in de praktijk nogal tegen
de kilowattuur prijs die je betaalt is bestaat voor een groot deel uit belasting. Hierdoor is de prijs zelfs bij een negatief.taeief niet laag genoeg om je batterij snel.terug te verdienen.
Zodra salderen is afgeschaft is handelen mogelijk niet meer interessant voor particulieren vanwege de hoge energiebelasting op alle binnenkomende energie.
Ook zo'n aanbod gehad van 1komma5. Mijn conclusie: Het is zeer complexe materie met een heleboel onzekerheden (energie prijzen / beleid / energie opbrengst / persoonlijke omstandigheden / warmtefonds lening / bankrente op vermogen / inflatie). Maar als ik het allemaal vergelijk met mijn bestaande situatie en een paar redelijke aannames, was de ROI pas na 14 jaar positief, op een garantie van het systeem van 25 jaar.
Ze willen maar wat graag het voordeel berekenen gedurende de 25 jaar, of liever nog, zonder de lening en de eerste 7 jaar. Beweerde dat als ik de looptijd langer zou zetten (van 5 naar 7 jaar) van de warmtefonds lening, het voordeliger zou zijn.... Ja, natuurlijk betaal ik per maand dan minder, maar uiteindelijk betaal ik onderaan de streep meer.
Maw, als je het niet puur om ecologische redenen wil: Excel is je vriend.
[Reactie gewijzigd door DrBashir op 17 augustus 2024 09:45]
Vraag even welke garantie hij geeft op de terugverdientijd. Waarschijnlijk kan hij daar niks mee, dus blijft het vooral een mooi verkooppraatje.
Als hij echt zeker is van z'n zaak betaalt hij na 8 jaar het verschil terug, of mooier nog betaal je 8 jaar lang net zoveel als je bespaart hebt i.p.v. nu in 1 keer de aanschafprijs.
In nieuwbouwwijken is de bekabeling vaak veel beter. Er worden bijvoorbeeld dikkere middenspanningskabels van 10kV of zelfs 20kV gebruikt, terwijl ook de laagspanningskabels robuuster zijn en beter bestand tegen grotere vermogens. Deze moderne kabels zijn vaak vervaardigd uit geavanceerde materialen, zoals XLPE, ofwel cross-linked polyethylene, die een betere thermische stabiliteit en langere levensduur bieden.
Is bekend vanaf welk bouwjaar er ongeveer is gestart met aanleggen van dit soort kabels?
Liander is in 2010 begonnen met de grootschalige aanleg van 20kV. Eerst in gebieden met 3kV en 6kV (zoals Haarlem), en daarna in gebieden waar al 10kV ligt.
Voor 2010 waren er wel proeftrajecten, dus het kan zijn dat je al langer aan een 20kV ring hangt.
Liander is in 2010 begonnen met de grootschalige aanleg van 20kV. Eerst in gebieden met 3kV en 6kV (zoals Haarlem), en daarna in gebieden waar al 10kV ligt.
Voor 2010 waren er wel proeftrajecten, dus het kan zijn dat je al langer aan een 20kV ring hangt.
Rotterdam heeft al jaren 20 kV Amsterdam heeft tot in de jaren 70 ook nog 3 kV gehad in het oude 220 volt gebied.
Het klopt dat de kabels in nieuwbouwwijken beter zijn (vaak al 4x150mm2). Echter zie je dat de grootste netproblemen ontstaan (of op korte termijn gaan komen) in de nieuwere wijken. Dat zijn juist de wijken waar mensen een warmtepomp, laadpaal en zonnepanelen nemen, en niet in dat flatje uit 1950 in de binnenstad.
De netbeheerders gaan de problemen nu per buurt aanpakken en hebben een priolijst gemaakt. Daar zie je juist veel nieuwere wijken in terug die als eerste verzwaard dienen te worden.
XLPE kabels werden halverwege de jaren 90 voor het eerst toegepast.
[Reactie gewijzigd door BeaM-R op 17 augustus 2024 19:49]
Interessant en uitgebreid artikel, dank daarvoor, ik heb weer wat nieuwe dingen gelezen!
Ik vroeg me in een ander topic al af of we niet eens moeten stoppen met vaste contracten bij consumenten? Kan dat afgedwongen worden door de overheid?
Heb zelf sinds paar maanden een dynamisch contract (icm PV en warmtepomp) en maak er sindsdien ook een sport van mijn verbruik te verplaatsen naar de goedkoopste uren. Al zijn de enige knoppen waar ik aan kan draaien de wasmachine en de vaatwasser (en soms wat vooruit koken, met name de oven). En de smart instelling van de warmtepomp om zoveel mogelijk te verwarmen op goedkope uren.
[Reactie gewijzigd door Evanesco op 17 augustus 2024 09:28]
Wat denk je dat er met de prijzen van dynamische contracten zal gebeuren zodra men massaal overstapt?
Zelfs een dynamische contract is maar een schatting van wat er de volgende fag verwacht wordt en niet de werkelijke situatie op het stroomnet. Dan moet je eigenlijk een contract hebben voor de onbalans markt (wat als consument niet mogelijk is). En zelfs dat zegt niks over de transport-/netcapaciteit in jouw buurt.
Als je het goed wilt doen, en niet enkel voor financieel gewin, stuur je aan op voltage wat bij jou in de meterkast binnenkomt.
[Reactie gewijzigd door Caayn op 17 augustus 2024 08:47]
Nouja het is en/en. Ik wil én niet meer betalen dan bij een vast contract én wat bijdragen aan de net-stabilisatie.
Overigens is het voltage in de meterkast nog nooit ook maar in de buurt van die 253V gekomen (Homewizard meet dat tegenwoordig). En er is daar ook lastiger op te sturen, stroomprijzen zijn 24u van tevoren bekend, dus dan kan je met timers werken.
Edit: wat zou er idd met de prijzen van dynamische contracten gebeuren? Neem aan dat je hint op duurder? Oprechte vraag. Ik denk dus van niet, immers de elektriciteitsprijs wordt bepaald door vraag en aanbod. Vraag zal overdag stijgen terwijl er met name 's zomers dan ruim aanbod is en 's avonds dalen als er minder aanbod is. Ik verwacht dan gemiddeld gezien een lagere stroomprijs voor iedereen (en een minder verstopt net). Kortom: kappen met die rare vaste contracten?
[Reactie gewijzigd door Evanesco op 17 augustus 2024 09:27]
Ik ben heel benieuwd hoe dat uitpakt. Ik heb het zelfde maar nog wel vaste tarieven. Ik zoek eigenlijk historische tarieven die ik dan tegen mn oude gegevens kan leggen zodat ik eens gevoel kan krijgen
Ik heb ongeveer dezelfde knoppen, minus de warmtepomp. En op het grote geheel maakt het amper wat uit als ik m'n apparaten op zonnige dagen aanzet: het scheelt maar een paar kwh per maand tov als ik er niet op let. Er zit een grens aan het aantal (vaat)wasjes dat je kan draaien Je moet dus wel een stapel apparaten hebben die je ook daadwerkelijk in kan zetten (warmtepomp, EV), want anders is het een druppel op een gloeiende plaat. Ik heb maar een cryptominer aangezet, om in ieder geval in een lagere boeteschaal terecht te komen. Scheelt me een tientje ofzo per maand, krijg wat crypto en ik verspil flink wat kwh-tjes, wat blijkbaar de bedoeling is
Ik hoop dat komende kabinetsperiode de volgende acties worden opgenomen. Dan hebben we een groot deel van de problemen opgelost als je het mij vraagt.
- salderingsregeling aanpassen dat die enkel voor de energiebelasting geldt en niet voor het volledige tarief.
- de zonnepaneel-tax afschaffen en in plaats daarvan de teruggeleverde kWu te vergoeden tegen dynamisch tarief.
- een transparant en eenvoudig te integreren tarief systeem waardoor consumenten eenvoudig apparaten gebruik kunnen laten maken van goedkope tarieven.
- netbeheerders samenvoegen en als overheidsinstanties opnemen.
- duurzame opwek van energie maximaal blijven stimuleren
- meer mogelijkheden, kaders en richtlijnen creëeren voor lokale buffers in het net.
- opladen van elektrische auto's bij de werkgever stimuleren.
- blijven investeren in de capaciteit van het net en laadpaalinfrastructuur.
- werken aan een uitgebreid plan om groene waterstof te genereren tbv hoog energetische industrie of massavervoer.
- nucleaire energie als vervanging van fossiele brandstoffen gaan inzetten voor de energievoorziening.
- nucleaire afval duurzaam opslaan
Laten we alsjeblieft de techniek laten leiden in het komen met oplossingen en niet de markt. Anders krijg je alleen maar meer tussenpersonen en marktjes omdat het systeem kapot is en de consument uiteindelijk de dupe is.
[Reactie gewijzigd door Juzzuts op 17 augustus 2024 14:53]
Je weet, dat de netbeheerders al van de overheid zijn, TenneT valt zelfs onder het Ministerie van Financiën, de andere netbeheerders zijn van provincies en steden.
Het opnieuw inrichten van piek- en daltarief zou een mooie stap zijn. Als dat op een voorspelbare manier is, en gewoon in het energiecontract zit, zou dat best sturend kunnen werken.
Dat zou wat mij betreft een dynamisch tarief zijn op uurbasis of misschien nog wel fijnmaziger. Zolang er maar een techniek komt die ervoor zorgt dat de consument eenvoudig gebruik kan maken deze tarief differentiatie.
Het huidige "dynamisch tarief" is niet voorspelbaar. War vooral vervelend is als je een contract wil met een voorspelbare prijs in de winter.
Een vast contract met piek- en daluren.
April-September:
3 cent/kWh korting van 23:00 tot 7:00 en van 10:00 tot 17:00.
Oktober-Maart:
5 cent/kWh korting van 23:00 tot 7:00 en van 10:00 tot 14:00.
Omdat het om een vast contact gaat wordt het prijsverschil gebruikt om de vraag te sturen, niet om 100% overeen te komen met de inkoopprijs.
Misschien kunnen we die luxe van voorspelbaarheid ook wel niet meer veroorloven met meer wind en zonne energie. Een dag of twee van tevoren voorspellen schijnt aardig te lukken. Een heel seizoen gaat wat ver.
Ben benieuwd waar het op uitdraait, maar voor het terugleveren vind ik dynamisch de enige logische oplossing.
Ik bekijk het van de kant van de gebruiker. Die kan geen verbruik verplaatsen van zomer naar winter. Van avond naar middag is al makkelijker. En als er een routine ontstaat wordt het onderdeel van vaste patronen. Zondag wasdag zeg maar, in plaats van maandag. (Om eenmalig 10 cent te besparen gaan mensen die was niet uitstellen denk ik.) En hier kan je ook de netbelasting in meenemen.
Dat is dus een ander doel dan puur dynamisch, wat niet met de netbelasting te maken heeft.
Maar als ik er over nadenk - het is heel lastig om dit goed op te lossen. Wat je nodig hebt is:
Zekerheid en voorspelbaarheid voor de consument
Sturing van netbelasting, die plaatselijk verschilt
Sturing naar de beschikbaarheid van elektriciteit
En dan heb je te maken met consumenten die verschillende wensen hebben, en zelfs met de belangen van de slechtste gascentrale in het land die alleen kan leveren (en verdienen) als de vraag juist hoog is op de verkeerde momenten...
En daar bovenop nog de wetgeving die dingen moeilijk maakt.
Wie dit oplost, op een manier die standhoudt en dus niet scheefloopt zoals het salderen, zou wel eens een Nobelprijs kunnen krijgen.
:strip_exif()/i/2006877714.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2006877484.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2006890962.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2006877574.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2006890960.jpeg?f=imagearticlefull)
:strip_exif()/i/2006877696.jpeg?f=imagearticlefull)
:strip_exif()/i/2004953244.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2006890964.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2006876124.jpeg?f=imagearticlefull)
:strip_exif()/i/2006877536.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2007231598.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2006075228.jpeg?f=fpa)
/u/298585/crop5b27aaa779f43_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/331445/crop5cd436ffb378b_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/467778/crop5d7a5dd1f296a.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/12674/dscn2951_s2.jpg?f=community){kind=small}
/u/581347/crop64beea7e7f624_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/47900/baph.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/92085/crop5aa165833d640_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/105978/IMG_0188.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/8440/FlyGuy.jpg?f=community){kind=small}
/u/649844/crop5f804331d9657_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/78991/Image2.jpg?f=community){kind=small}
/u/122874/crop5e26d7a209cd1_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/130601/whatyouwant2.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/457219/crop5a2d33fe39bb5_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/268967/crop5e8a0fac1d139.png?f=community){kind=small}
. Het omzetten en opslaan van die energie is nog een uitdaging...Ok, het omzetten met zonnepanelen is an sigh niet het probleem, alleen nog de opslag voor langere tijd en economisch verantwoord.
:strip_icc():strip_exif()/u/6363/crop5ef5d25e96962_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/189240/av70.png?f=community){kind=small}
/u/230710/Overdose_avatar_army.png?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/9023/crop586ff6dbba130_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/58925/crop67dac72bd9b69.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/116610/Baby.tux.sit-icon.jpg?f=community){kind=icon}
/u/272509/60x60-Project.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/1418476/crop6044f5089edb7.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/427246/XB1_avatar.jpg?f=community){kind=avatar}
:strip_exif()/u/134183/Barbabeau-5.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/141198/crop6164051fbcf31.jpg?f=community){kind=small}
Kost je als je geluk hebt een paar tientjes, heb je wat minder geluk (binnenstad) een paar honderd euro per jaar.
/u/24970/tesla_avatar.JPG?f=community){kind=avatar}
/u/58518/crop55c9fb6f4244f_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/269918/Cerberus60x60.jpg?f=community){kind=small}
/u/576397/crop667b60a7d50ce.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/31101/crop6368f60dde238_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/284549/crop5c8c1d3ca48d4.png?f=community){kind=small}
/u/119858/crop5aa12d86151cb_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/239221/crop5db17928dbd60_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/581763/crop671d464e1d270_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/14/wildhagen60x60.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/9411/crop615b639a9bb73_cropped.jpg?f=community){kind=small}