Alternatieven voor Google Analytics

Privacyvriendelijk je bezoekers tracken

Umami

Wat is het?

Umami is een simplistische analyticstool waar je niet zoveel mee kunt als zware alternatieven als Google Analytics, maar die twee belangrijke voordelen heeft. Ten eerste is het mogelijk de tool zelf te hosten. Sterker nog, de makers willen vooral dat je dat doet: de clouddienst lijkt vooral optioneel. Het tweede grote voordeel is dat Umami gratis is, althans, voor kleine websites met maximaal 10.000 'events' per maand en met wat beperkingen.

Umami is een wat mysterieus bedrijf. In tegenstelling tot Plausible is Umami kortaf over zijn ontstaan en heeft het een juridisch en onleesbaar privacybeleid. Daarin staat, ietwat verstopt, dat Umami een Amerikaans bedrijf is waarvan gebruikersdata ook wordt opgeslagen in dat land. Het bedrijf geeft verder weinig informatie over welke data het van bezoekers verzamelt en hoe het informatie beveiligt. Ook dat lijkt voornamelijk een teken dat het lokaal en in eigen beheer moet worden gebruikt, maar er is ook een cloudversie beschikbaar. Om deze tool te testen, heb ik vooral naar de cloudversie gekeken, maar ik heb de lokale versie wel kort uitgeprobeerd om te zien of daar verschillen in zitten. Die zijn er weinig te vinden, althans niet in de gui.

Wat kost het?

De downloadbare variant is gratis. De code ervan staat op GitHub onder een MIT License. De clouddienst kost wel geld als je een professionele website hebt, maar er is ook een Hobby-tier, die niets kost. Die tier kun je gebruiken als je maximaal 10.000 'events' per maand krijgt. Dat definieert Umami als bezoeken naar een website, maar ook events. Dat zijn aparte elementen die je los kunt tracken. Als een bezoeker dus op een knop klikt waaraan ook een eventtag is gekoppeld, dan telt dat mee als een extra event richting je maandelijkse maximum van 10.000. De Hobby-tier heeft ook ondersteuning voor maximaal drie websites en de bewaartermijn voor data is slechts één jaar. Bovendien krijg je met het gratis pakket geen ondersteuning.

Daar staat het Pro-pakket tegenover, dat begint bij negen dollar of zo'n acht euro per maand. Dat geldt voor maximaal 100.000 events per maand, maar vanaf dat aantal loopt de prijs op naar 19 dollar voor 250.000 events tot wel 1699 dollar voor 50 miljoen events. Het Pro-pakket onderscheidt zich verder met een onbeperkt aantal websites en teamleden en het feit dat de betaalde pakketten e-mailondersteuning krijgen.

Hoe installeer je het?

De cloudversie is het simpelst. Die installeer je simpelweg met de JavaScript-trackingcode in de header die een link legt met een website-ID. Dat is echter niet het enige moment dat je de code van je site in moet duiken. Als je een event wilt aanmaken, dan moet je een property aan een element hangen. Umami geeft als voorbeeld als je een buttonelement op je website hebt staan waarvan je het gebruik wilt tracken. In zo'n geval moet je iets als data-umami-event="{event-name}" aan het element toevoegen of een nieuw JavaScript-element maken. Dat is voor veel hobbygebruikers wellicht net een stap te ver.

Umami doet zich graag voor als een perfect product voor lokale hosting, maar de installatie ervan is lastig voor wie dat nog nooit heeft gedaan. Je kunt Umami niet zomaar downloaden en op een server zetten; je moet eerst een build maken via Yarn en daarna een database configureren. Dat is niet makkelijk, zeker niet voor wie een simpel pakketje van Strato neemt, zoals ik voor dit artikel deed.

Hoe werkt het praktisch?

Umami is de minst uitgebreide Analytics-tool in deze vergelijking. Het hoofddashboard bevat alleen wat basale informatie zoals het aantal bezoekers en bezoeken in een bepaalde periode, naast de bouncerate en de gemiddelde bezoekduur. Dat is te zien in een grafiek met unieke bezoekers versus pageviews, maar meer krijg je er niet te zien. Als je doorklikt naar 'details' word je een klein beetje wijzer, maar niet veel. Je ziet dan pagina's die bezocht zijn, naast referers en daaronder de gebruikte browser, het gebruikte besturingssysteem en het gebruikte apparaat. Vooral uit die laatste categorieën haal je weinig bruikbare informatie. Umami registreert bijvoorbeeld alleen 'Chrome' of enkel 'iOS', maar maakt geen enkel onderscheidt in welke versie dat is. Je kunt die informatie wel samenvoegen, door alle 'Linux-gebruikers op een laptop met Firefox' te bekijken. De UX heeft daarbij de vervelende eigenschap de Y-as van de statistiekentabel altijd aan te passen naar de hoogste eigenschap daarvan, ongeacht of je nu 1000 bezoekers met Chrome hebt of 2 bezoekers met Opera.

Je kunt verder, zoals eerder al beschreven, events tracken, zodat je specifieke elementen op je website kunt meten. Ook dat is redelijk basic; je krijgt dezelfde informatie te zien die je ook in het hoofddashboard ziet, maar dan voor specifieke elementen zoals buttons of bepaalde links. Ook uit de rapportages word je weinig wijzer. Die tracken voornamelijk hoe de verkeersstromen veranderen tussen verschillende pagina's, maar meer gedetailleerde informatie haal je er niet uit. Analyses uit de data kun je bij Umami vergeten; als je zulke conclusies wilt trekken of daar in ieder geval ondersteuning bij wilt, ben je met andere tools beter af.

Je kunt Umami configureren met bepaalde features, maar ook daarvoor moet je de code in duiken. Zo kun je code toevoegen om do-not-trackverzoeken automatisch te respecteren of om bepaalde domeinen wel of juist niet te tracken. Verder kun je via de databasetable bepaalde gebruikers uitsluiten, maar ook het IP-adres van bezoekers verzamelen.

Privacy

Het is opvallend lastig om uit te vinden hoe Umami gebruikersgegevens bijhoudt in de cloudversie. In het privacybeleid gaat het alleen over informatie die je als eindgebruiker, dus als beheerder, afgeeft. Het enige dat het bedrijf zegt, is dat het geen cookies aanmaakt van gebruikersbezoeken en dat het de verzamelde data anonimiseert, maar het is niet duidelijk hoe het die anonimisering doet en waar die informatie vervolgens wordt opgeslagen. In ieder geval is het vanuit het dashboard niet mogelijk om individuele gebruikers te volgen; die hebben geen unieke identifier en worden zelfs niet gefingerprint.

Bij het aanmaken van events is het wel mogelijk de schermgrootte en taal van een gebruiker op te nemen, maar dat is niet genoeg om gebruikers handmatig te fingerprinten. Opvallend is verder dat Umami je de optie geeft om in de database de string disable_telemetry = 1 op te nemen om 'de compleet anonieme telemetrische data die Umami gebruikt om de applicatie te verbeteren' uit te schakelen. Welke data dat is? Dat zegt het bedrijf er niet bij.

Ook is het bedrijf kort over de serverlocaties die het heeft. "Umami Cloud-servers staan in de Europese Unie en voldoen aan de AVG", zegt het bedrijf, zonder daar verder over uit te wijden.

• Volgende pagina 5. Clicky