Met de torenhoge energieprijzen, die voor de meesten gelukkig worden getemperd door het prijsplafond, is het nut van energiebesparing al snel zichtbaar in je portemonnee. Een lampje uitdoen, de koelkastdeur niet te lang openhouden, ongebruikte voedingsadapters uit het stopcontact trekken: alle beetjes helpen. De gevleugelde uitspraak dat je 'geld nodig hebt om geld te verdienen' zou ook bij je desktop op kunnen gaan. Daarbij hebben we het niet over een dure mining-rig of videokaart om hashes te berekenen, maar over upgrades om minder energie te gebruiken.
We hebben in het verleden geschreven over het zuiniger maken van je videokaart, want de laatste jaren zijn zeker de topmodellen alsmaar meer gaan verstoken. Ook de topmodellen uit de nieuwste generatie processors kunnen zuiniger worden gebruikt dan je misschien denkt, zonder noemenswaardig aan prestaties in te boeten. En als je nog een oude monitor met ccfl - ja, de laatste kwam in 2017 uit - hebt, bespaar je met een nieuwe led-backlitmonitor ook een paar watt.
We horen als argument om een voeding te kopen weleens dat het 'veel hogere rendement een hoop energie bespaart'. Nu zijn er natuurlijk nog veel meer redenen om een kwalitatief goede voeding met minimaal een 80Plus Gold-label te kopen. Ik vroeg me echter vooral af of je - ook met de hoge energieprijzen - de extra kosten van zo'n dure voeding terugverdient. Daarom heb ik een rekentooltje met Google Sheets gemaakt om door te rekenen hoeveel je bespaart als je je voeding vernieuwt. Op de volgende pagina lees je hoe het werkt en zijn een paar voorbeelden op een rij gezet.
:strip_exif()/i/2004080030.jpeg?f=imagenormal)
Als voorbeeld nemen we twee systemen uit recente Desktop BBG's. De Google Sheet (zie laatste pagina) kan desgewenst ook met Testlab-data rekenen, zodat je je eigen combinatie van processor en videokaart kunt selecteren. Bij de twee BBG-desktops hebben we echter de opgenomen vermogens van de complete systemen gemeten, dus dat biedt een realistisch uitgangspunt.
Volgens de BBG-data heeft ons mainstream-gamesysteem een opgenomen vermogen van ongeveer 35W idle en 300W tijdens gaming. Een wat krachtiger systeem met een RX 6900 XT of RTX 4080 bleek 430 tot 475W te vragen, dus daar noteren we 450W voor. We hebben die cijfers doorgerekend met de minimaal vereiste rendementen van de diverse 80Plus-certificeringen voor voedingen van respectievelijk 350W en 500W tot 1000W. Lagere vermogens doorrekenen heeft geen zin; een voeding van bijvoorbeeld 400W levert nu eenmaal onvoldoende voor een systeem van 500W.
Grafieken opgenomen vermogen mainstream BBG-systeem
- 80% idle - 20% load2
- 70% idle - 30% load2
- 50% idle - 50% load2
De y-as in bovenstaande grafieken begint niet bij 0. Dat is niet om je voor de gek te houden; aangezien de data dicht bij elkaar ligt, is een variabele y-as gekozen om de verschillen duidelijker inzichtelijk te maken.
De mix van actief gebruik en idle is wat arbitrair, net als het aantal uren dat een pc aanstaat. In de sheet kun je dat zelf fijnmazig invullen, maar voor dit voorbeeld hebben we een mix van 80 procent idle en 20 procent gemengde belasting (of eigenlijk het in-game opgenomen vermogen van de BBG-systemen), een mix van 70 procent om 30 procent, en een gelijke verdeling van 50-50 aangehouden, alle drie met een pc die gedurende tien uur per dag aanstaat. Boven- en onderstaande grafieken tonen het opgenomen vermogen van die drie scenario's, met voedingen met verschillende certificeringen en vermogens. Het gearceerde gebied toont het bereik van voedingsvermogens met het laagste verbruik.
Grafieken opgenomen vermogen high-end BBG-systeem
- 80% idle - 20% load
- 70% idle - 30% load2
- 50% idle - 50% load
De y-as in bovenstaande grafieken begint niet bij 0. Dat is niet om je voor de gek te houden; aangezien de data dicht bij elkaar ligt, is een variabele y-as gekozen om de verschillen duidelijker inzichtelijk te maken.
Dat levert een heleboel cijfers op, die we hebben gecondenseerd. Voor het mainstreamsysteem, met het idle-vermogen van 35W en de load van 350W, noteren we een verschil in opgenomen vermogen van afgerond twaalf procent in de drie scenario's. Bij de drie berekende scenario's met het meer high-end gamesysteem van 50W idle en 450W load daalt het verschil tussen de zuinigste voeding en minst zuinige voeding tot slechts negen procent.
Bij die procenten horen natuurlijk de daadwerkelijke vermogens, en ook die vallen wel mee. Het mainstreamsysteem kost, afhankelijk van de belasting, pakweg één tot twee kilowattuur per dag. Daar zit een spreiding in van een kwart kilowattuur. Dat is niet veel, maar op jaarbasis gaat het toch om ongeveer 90kWh. Met een stroomprijs van 40 cent per kilowattuur, dat is de huidige Essent-prijs, is dat ongeveer zesendertig euro. Voor het high-end systeem loopt het verschil in opgenomen vermogen op tot ruim honderd kWh, wat goed is voor dik veertig euro. Dat is gerekend met vijf uur flinke belasting per dag. Als je je systeem intensiever gebruikt of simpelweg hardware hebt die meer verbruikt, lopen de vermogens en daarmee de verschillen natuurlijk op.
Op basis van de rekenvoorbeelden zou je kunnen stellen dat je eigenlijk de allerbeste voeding voor je systeem zou moeten kopen die je kunt vinden. Je bespaart zelfs met deze vrij bescheiden systemen immers meerdere tientjes per jaar op je energierekening. Als we uitgaan van een levensduur van je voeding van vijf jaar, verdien je dat met gemak terug. Natuurlijk zijn er veel meer variabelen en nuances aan te brengen. Ten eerste zijn de rendementen van de verschillende 80Plus-certificeringen waarmee ik reken, de minimale rendementen waaraan de voedingen moeten voldoen om die certificering te krijgen. In de praktijk lijkt het gemiddelde rendement, volgens de 80Plus-database, ongeveer twee procent hoger te liggen.
Daarnaast kan je energieprijs verschillen, bestaat de kans dat de voeding in het gewenste vermogen niet met hogere certificeringen verkrijgbaar is, kun je bepaalde wensen met betrekking tot het merk hebben, of andere features, zoals rgb-fans of modulariteit, willen. Jouw situatie kan daarbij natuurlijk volkomen anders zijn dan hier geschetst, maar dat is op te lossen door zelf je eigen parameters door te rekenen.
Bij het testen viel in ieder geval één ding op: het vermogen van je voeding lijkt niet enorm veel uit te maken. Natuurlijk is het behoorlijk onzinnig om een 1500W-voeding voor een kantoorsysteem te kiezen, maar de verschillen tussen de vermogens vielen in bovenstaande rekenvoorbeelden erg mee. Voor het mainstreamsysteem bleek een 500W-voeding in de meeste gevallen de zuinigste oplossing. Voor het high-end systeem is dat 700 tot 800W. Dat voelt ongeveer iedereen op z'n klompen aan en is conventionele wijsheid, maar het is altijd prettig om een en ander te kunnen staven met harde cijfers.
Bij het kiezen van een voeding gelden vele criteria voor evenzoveel gebruikers, en het voorgaande is dan ook nadrukkelijk geen koopadvies voor voeding A of voeding B. Wel hoop ik dat dit artikel inzicht geeft in je eigen verbruik en de invloed van zowel het vermogen als de certificering van je voeding. Nogmaals, elk gebruikerscenario is anders, maar met de twee praktijkvoorbeelden in het rekenvoorbeeld zou je in ieder geval een aardige indruk moeten krijgen.
Met de Google Sheet kun je zelf aan de slag om je eigen situatie door te rekenen. Voor je dat gaat doen, is het zaak een eigen kopie te maken van de sheet. Op het tabje 'Berekening' kun je in het linkergedeelte een eenvoudige berekening maken. Daarmee reken je uit hoeveel energie het op 20%, 50% of 100% belasten van een voeding van een bepaald vermogen en bepaalde certificering vraagt. Let wel: daarmee reken je altijd met percentages van het totaalvermogen. Als je een voeding van 650W vergelijkt met een 900W-voeding, reken je met 20%-load dus met respectievelijk 130W en 180W.
/i/2005690190.png?f=imagenormal)
Die optie kun je het beste gebruiken om voedingen van gelijke vermogens maar verschillende 80Plus-certificeringen te vergelijken. Je kunt hem ook gebruiken om heel andere elektronica te vergelijken en met rendementen en duty-cycles - de belasting kun je daarvoor misbruiken - te spelen.
Het rechterdeel van de 'Berekening'-tab is bedoeld om met 'realworld-data' te rekenen. De testdata van het testlab zit erin, zodat je de door ons gemeten idle- en load-vermogens van videokaarten en processors kunt gebruiken. Met een correctiefactor kun je een marge inbouwen, bijvoorbeeld voor je koeling of andere overhead, of om eventuele power spikes op te vangen. Vervolgens kun je twee verschillende of twee identieke combinaties van hardware met elkaar vergelijken, zodat je kunt zien wat bijvoorbeeld een videokaartupgrade aan extra vermogen kost. Ook kun je je eigen - al dan niet fictieve - verbruikscijfers invullen. Zo kun je uitrekenen wat je hardware aan vermogen kost en hoeveel geld je daardoor kwijt bent. Je kunt namelijk je actuele energieprijs invullen en zo uitrekenen wat je pc per dag, maand of jaar kost. Alle gele velden zijn bedoeld om data in te voeren; de andere velden tonen de resultaten van de berekeningen. In dit topic, waarin ik onze community om feedback vroeg, staat nog een uitleg over dit tooltje.
Ga naar de Google Sheet met de rekentool
Ga naar het topic met meer uitleg over de rekentool
Hopelijk heb je met de gegeven voorbeelden én met de 'rekentool' voldoende handvatten om voor jezelf te bepalen of je je voeding wilt upgraden en wat die mooie nieuwe hardware nu in termen van je carbon footprint en energierekening kost.