V.O.C.-simulator
'Sid Meier's Civilization IV: Colonization' is een lange en bovenal verwarrende titel. De game had beter Colonization 2008 kunnen heten, want het gaat om de remake van het in 1994 verschenen Colonization. Verder dankt de titel zijn naam aan het feit dat dit geesteskind van Sid Meier is ontwikkeld met de Civilization IV-engine. Colonization is echter een stand-alone game, je hebt Civ IV dus niet nodig om het te kunnen spelen.
Getest op: pc (exclusieve titel)
Zoals gezegd gaat het hier om een remake en het spel is voor een groot deel hetzelfde gebleven. Vier Europese landen, Spanje, Groot-Brittannië, Frankrijk en Nederland, zijn er op uit om de Nieuwe Wereld te ontdekken en te veroveren. Zie het als een V.O.C.-simulator, maar dan zonder schurft en rum. Het ultieme doel is gebieden in te pikken, er de onafhankelijkheid uit te roepen en de represailles die dit teweeg brengt af te wenden. Grofweg bestaat de game uit drie fasen. Als eerste dient een nieuwe kolonie te worden opgestart. Daarna moet de kolonie tot bloei komen en in de laatste fase breid je je militaire macht uit en roep je de onafhankelijkheid uit.

Stuyvesant
In de eerste fase vertrek je uit je basis, onder aanvoering van een historische leider. Elk volk heeft twee leiders om uit te kiezen. Voor Nederland zijn dit Adriean van der Donck en Peter Stuyvesant en Spanje heeft bijvoorbeeld Simon Bolivar, een van de grote Zuid-Amerikaanse vrijheidsstrijders. Elk land en elke leider bezorgen je een unieke bonus. Zo'n bonus bestaat er bijvoorbeeld uit dat immigranten sneller overkomen naar het nieuwe land of dat de inheemse stammen minder weerstand bieden. Met een schip, een soldaat en een pionier zoek je grondgebied en een goede plek om je te vestigen. Je sticht de eerste nederzetting en dan kan het spel echt beginnen.

Handel en wandel
Die eerste nederzetting moet groeien, wil je een kans op succes hebben. Handel en productie zijn in het begin het belangrijkst. De Nieuwe Wereld was rijk aan grondstoffen, zoals katoen en suiker, die in Europa schaars of niet aanwezig waren. In het productiescherm van je nederzetting kun je het terrein en de gebouwen beheren. Hier regel je welke grondstoffen worden opgehaald en welke er verbouwd en geproduceerd worden. Het is natuurlijk zaak om genoeg eten te produceren, zodat je meer kolonisten kunt huisvesten. Met extra mankracht werk je aan de rest van de handel en productie. Een kolonist kan houthakken of hout bewerken tot de planken die je nodig hebt om uitbreidingen voor de nederzetting te bouwen. Hier komt de inzet van specialisten om de hoek kijken. Een timmerman creëert namelijk twee keer zoveel planken, en een houthakker levert meer hout op, dan een 'gewone' kolonist. Het is een puzzel om alle poppetjes op de juiste plaats te zetten, vooral in het begin want dan kom je menskracht tekort. Gaandeweg wordt het belangrijk om de specialisten zo te plaatsen dat ze het meeste effect hebben. Naarmate de bevolking en het aantal nederzettingen toeneemt, wordt deze puzzel uitdagender en is micromanagement vereist om je nederzetting te voorzien van ruw materiaal en complete producten. Terwijl je nederzetting in ontwikkeling is, moet je voortdurend kleine wijzigingen aanbrengen. Dit is een van de leukste onderdelen van Colonization.
Religieuze onvrede
Specialisten kun je opleiden - waarover later meer - maar ze kunnen ook in de toestroom aan nieuwe burgers zitten die je kolonie komen versterken. Europeanen verlaten hun continent vanwege de religieuze onrust die er heerst. Die onrust kan door jou worden aangewakkerd, door kerken en kathedralen te bouwen zullen Europeanen zich veel sneller geroepen voelen om de grote stap naar jouw kolonie te wagen. Of er zich vissers, boeren of brouwers onder de immigranten bevinden heb je niet in de hand en het kan ook verkeerd uitpakken, want soms gaat het om gelukzoekers of criminelen die een betere toekomst zoeken. De stroom immigranten brengt ook een ander nadeel met zich mee. De koning, die is achtergebleven in Europa, ziet steeds meer van zijn onderdanen naar jouw kolonie vertrekken, terwijl er daar steeds meer stemmen opgaan voor onafhankelijkheid. Dat kan ertoe leiden dat de koning zijn grip verliest op de rijkdom in het Verre Oosten, en dat wil hij voorkomen. Langzaam maar zeker bouwt hij daarom aan een Europees expeditieleger dat te zijner tijd jouw wens naar onafhankelijk moet beteugelen.

Onafhankelijkheid
In de nieuwe wereld ontmoet je ook andere volkeren. Er zijn acht inheemse stammen en je kunt andere Europeanen aantreffen, die net als jij naar een onafhankelijke kolonie streven. Wie dat doel als eerste bereikt heeft het spel gewonnen. Naarmate het spel moeilijker wordt, en natuurlijk tijdens een multiplayer-pot, zijn de andere landen partijen waar je zeker rekening mee moet houden. Het geeft een extra dimensie aan Colonization.

Jagers en vissers
De inheemse stammen kunnen dwarsliggen of jou juist helpen. Wanneer je hun tempels en ruïnes plundert zullen ze tegengas geven, maar als je op vriendelijke voet blijft kun je van ze leren. De stamleden zijn volleerde jagers en vissers en vinden het een eer om hun kennis met je te delen. Dit is een uitgelezen mogelijkheid om simpele burgers te veranderen in specialisten. Wanneer de productie hierdoor toeneemt, neemt ook de handel toe. Schepen die heen en weer reizen naar Europa verkopen daar hun goederen en nemen sympathisanten mee terug. Helemaal zonder weerstand gaat dit niet. De koning ziet zijn kolonie floreren en zal steeds meer opeisen, belastinggeld bijvoorbeeld. Als leider van je kolonie kun je zo'n 'verzoek' weigeren, maar dan zal de koning op zijn beurt niet langer genegen zijn om jouw handelswaar te kopen. In het begin is dit een overkomelijk probleem, maar later, als de kolonie grotere hoeveelheden goederen produceert, heb je een afzetmarkt nodig. Bovendien wil je de koning niet al te pissig maken, want dan zal hij zijn troepenmacht in een hoger tempo uitbreiden. Met het geld dat je verdient koop je specialisten, militairen en schepen. Het is erg belangrijk dat je op deze manier je specialisten uit kunt kiezen, zodat je de nederzettingen kunt finetunen en jezelf kunt voorbereiden op het laatste deel van de game.
Tweede fase
We zitten inmiddels in de tweede fase. Je nederzetting loopt goed en de koning is licht wantrouwig, maar hij laat je vooralsnog met rust. Er rijst echter een probleem: je bevolking wordt onrustig en er gaan steeds meer stemmen op om de onafhankelijkheid uit te roepen. Je kolonisten zien nu immers weinig terug van hun noeste arbeid, het is vooral Europa dat er rijker van wordt.

Race tegen de klok
Het is goed om te beseffen dat je vanaf nu een race tegen de klok speelt. Vooral de eerste keren dat je de game speelt kun je hier fouten maken. Het is erg verleidelijk om te genieten van je sterke kolonie en daarbij het einddoel, het middels een oorlog uitroepen van de onafhankelijkheid, uit het oog te verliezen. De productie en handel moet zich gaan verschuiven naar militaire doeleinden. In dit stadium van het spel is je kolonie stabiel en groot, dus gebeurt het managen op een grotere schaal. Elke nederzetting moet wapens en paarden hebben om militaire eenheden te kunnen produceren. Met paard en wagen en met schepen zul je de nederzettingen met elkaar moeten verbinden en de voorraden goed verdelen. Niet elke nederzetting hoeft natuurlijk soldaten op te leveren. Met de inmiddels opgebouwde universiteiten kun je de specialisten opleiden die je nodig hebt. Het puzzelwerk houdt voorlopig nog niet op.
Founding Fathers
Gedurende de game komen er ook nog Founding Fathers langs. Dit zijn belangrijke historische figuren, zoals kunstenaars, handelaren en militairen, die zich tegen betaling van punten kunnen aansluiten bij jouw kolonie. Je kolonie vergaart punten in vijf onderdelen: politiek, religie, militair, handel en ontdekking. Die punten worden gespaard en wanneer je een vast aantal hebt bereikt biedt een Founding Father zich aan. Iedere Founding Father brengt zijn eigen bonus mee voor je kolonie, maar hij kan zich maar bij één volk aansluiten, dus je moet zijn aanbod goed overwegen. Gebruik je de punten die je hebt gespaard meteen en ontneem je een tegenspeler daarmee een kans op de bonus? Of spaar je verder, met een specifieke Founding Father voor ogen? In een schema, dat wel wat weg heeft van een tech-tree, kun je zien voor welke keuzes je komt te staan. Het is een aardig systeem dat in multiplayer meer nadruk krijgt dan in singleplayer, waar je over het algemeen minder last hebt van de andere volkeren.
Nieuw jasje
Onafhankelijkheid
Europa zal steeds meer druk op je uitoefenen. Er wordt steeds meer belastinggeld opgevraagd, het expeditieleger wordt groter en de handel met Europa steeds moeilijker. Jassenmakers die overkomen moeten bijvoorbeeld worden omgeschoold tot wapensmid, wil je niet met een overschot aan winterjassen zitten in het Caribisch gebied. Met wapens en paarden bouw je langzaamaan een leger op dat zich moet kunnen verdedigen tegen de wraak van het moederland. Je moet het moment kiezen om de onafhankelijkheid uit te roepen en dat is een van de lastigste opgaven in de game. Is je leger al sterk genoeg? Misschien niet, maar als je de tijd neemt om het eerst te versterken ben je wellicht te laat om het expeditieleger van de koning van de kaart te vegen. Is de gametijd afgelopen terwijl er nog één voetsoldaat van over is, dan heb je de game verloren. Het is daardoor lastig in te schatten wat het juiste moment is om de onafhankelijkheid uit te roepen.

Wanneer je eenmaal de onafhankelijkheid declareert, krijg je ook de kans om een eigen grondwet te bepalen. Je wordt gedwongen om tussen verschillende staatsvormen te kiezen, en iedere vorm heeft een bepaald voordeel. Blijf je handelen met Europa of heb je liever de steun van de inheemse bevolking? Nadat je een staatsvorm hebt gekozen begint de hoofdpijn pas echt. Ongeveer twee beurten later staat namelijk het leger op de stoep, dus je moet goed zijn voorbereid op de slag die volgt - en dat blijkt een van de moeilijkste onderdelen van Colonization.

Je kunt je timing en voorbereiding nog zo goed voor elkaar hebben, het expeditieleger verslaan blijft een immense opgave. Het leger komt in drie of vier golven aanzetten en landt direct naast een paar van je nederzettingen. De soldaten van de koning vallen georganiseerd aan en schromen niet om nederzettingen in te nemen. Als dat gebeurt moeten ze er weer uit worden verdreven en dat kost tijd en manschappen. Een echte veldslag wordt het echter nooit, de strijd is geconcentreerd rond een klein aantal belangrijke locaties. De overwinning is pas een feit als alle aangelande troepen zijn verslagen. Als je daarbij een paar nederzettingen kwijtraakt is dat geen ramp, het hogere doel is belangrijker dan een paar dorpjes. Zelfs op de laagste moeilijkheidsniveaus heb je een forse kluif aan dit eindspel.
Conclusie