VS staat gebruik elektronica in vliegtuigen bij opstijgen en landen toe

Passagiers mogen in de Verenigde Staten straks tijdens het opstijgen en landen hun elektronische apparatuur gebruiken. Nu moet elektronische apparatuur nog worden uitgeschakeld. Wel moeten apparaten gedurende de hele vlucht in de vliegtuigstand blijven staan.

Michael Huerta, het hoofd van de Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA, heeft dat donderdagmiddag bekendgemaakt tijdens een persconferentie. De wijziging zal niet per direct ingaan: vliegtuigmaatschappijen moeten de wijziging nog implementeren en die moet vervolgens worden goedgekeurd door de FAA; Huerta verwacht dat dat snel zal gebeuren. Bovendien geldt de wijziging enkel voor Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen, maar verwacht wordt dat de Europese luchtvaartautoriteit het voorbeeld van de Amerikanen zal volgen.

De wijziging maakt het mogelijk om in vliegtuigstand van de vertrekgate tot de aankomstgate bijvoorbeeld, tablets, smartphones en laptops te gebruiken. Het voeren van gesprekken op telefoons is niet toegestaan, en daarnaast moet sommige zware elektronische apparatuur uit veiligheidsoverwegingen wel worden opgeborgen, om te voorkomen dat ze de cabine doorvliegen, bijvoorbeeld bij een landing in stormachtig weer. Wat precies de criteria zijn voor een zwaar elektronisch voorwerp, werd echter niet duidelijk.

Gebruikers mogen wel via wifi verbinding maken met de wifi-hotspot in het vliegtuig; anders dan in Europa wordt vliegtuiginternet in de VS inmiddels redelijk breed aangeboden. Ook mogen reizigers bluetooth gebruiken, bijvoorbeeld om een toetsenbord te koppelen met een tablet. De wijziging is vooral handig voor reizigers op korte vluchten: op een vlucht van drie kwartier is er op dit moment slechts circa een kwartier tot vijfentwintig minuten waarin reizigers hun elektronische apparatuur mogen gebruiken.

Daarnaast adviseert de FAA om wel op te letten tijdens de veiligheidsinstructie. "Die instructies kunnen je leven redden", aldus Huerta. Daarnaast blijft het tijdens sommige specifieke vluchten, met bijvoorbeeld weinig zicht, wel degelijk verplicht om elektronische apparatuur uit te schakelen, waarschijnlijk omdat de gevolgen dan groter zijn mocht de apparatuur toch last hebben van elektronische interferentie. Huerta schat dat dat in 1 procent van de gevallen zal gebeuren.

Reacties (129)

[Anoniem: 535502]

Ik vraag me af of het tegenwoordig zooooo moeilijk is om eens 5 tot maximaal 10 minuten zonder elektronisch toestel te overleven.
Vijf minuten zonder gsm, mp3-speler, tablet, e-reader, smartphone EN het lijkt wel nog erger dan het einde van de wereld.
Als het aan mij lag, zouden er wel meer plaatsen mogen zijn waar al die elektronische rommel verboden wordt.

[GekkePrutser]

Het is geen 10 minuten. Je zit vaak echt 45 minuten te wachten van instappen tot kruishoogte hoor. Het duurt 15 minuten voor iedereen ingestapt is (ik sta altijd vooraan want dan heb ik plek voor de bagage). Dan nog 10-15 minuten wachten, riemen checken enz. Dan taxiën, opstijgen. Dan pas op kruishoogte mag alles pas weer aan.

Als je wekelijks vliegt is dat gewoon heel vervelend. Niet om te facebooken, gewoon een boekje lezen ofzo. Met die 10kg die je maar mee kan nemen telt elk grammetje, en dan is zo'n iPad gewoon super als ereader.

Als ik voor een halve week tot een week op reis moet voor mijn werk dan loop ik echt te schipperen met die 10kg, werk laptop op is al 3kg incl oplader. Die 45 minuten dat je dan niet gedwongen bezig bent zijn dan juist een mooi moment om even alles op een rijtje te zetten, lijstjes maken, enz.

[Matsooh]

Dan vraag ik me echt af waar me mee bezig zijn als we al die tijd niet meer zonder onze iPad kunnen. Jesus dan moeten we echt stoppen met de ontwikkelingen in de informatica.

Ok je vliegt vaak, je denkt dat je allen regeltjes van veiligheid kunt, nene je vliegt telkens op een ander type met andere regels met andere procedures. Steek die iPad heel even weg, geniet van het uitzicht let even op (Ocharme 5 minutjes) voor de safety briefing ookal denk je dat je die al helemaal kent, maar als je echt niets daarmee inzit ga dan gewoon 45 minutjes slapen ofzo, maar serieus steek even die iPad weg, niet alleen voor het vliegen, maar gun jezelf ook even wat rust...

[Greetoz]

Wat een bullshit. de tijd dat je apparatuur daadwerkelijk uit moet is vaak maar 10 minuutjes. tevens hoef je niet tot kruishoogte te wachten maar totdat het fasten seatbelt sign uit is en dat is vaak al onder de 10.000 ft. Tijdens het boarden mag het gewoon aan staan.

Of het wel of geen onzin is laat ik in het midden maar als je nog geen 10 minuten je smartphone of ipad uit kan zetten moet je denk ik even bij jezelf te raden gaan of je wel helemaal goed bij je hoofd bent (niet persoonlijk op jou maar in het algemeen).

[Roy23]

Ik vond het altijd al onzin dat gameboys en dergelijke uit moesten staan tijdens het opstijgen en landen..

[Hoiz]

Het gaat er ook erg om dat mensen aanwezig en alert zijn bij het opstijgen.

[w00t00w]

Precies: de meeste incidenten gebeuren tijdens opstijgen en landen - mocht er wat misgaan, of dreigen mis te gaan, dan helpt het niet bepaald als eerst alle 300 passagiers van hun device weggerukt moeten worden alvorens je hun aandacht hebt (al doet verlies van cabin pressure of vervaarlijk klinkende geluiden van elders in het vliegtuig wat dat betreft ook wonderen )

Maar al met al, waar hebben we het in godsnaam over? Is het nou zo'n fucking drama om even 15 minuten je telefoon, tablet of laptop weg te leggen? Voor sommigen blijkbaar in voldoende mate om hun medepassagiers aan een risico bloot te stellen - weliswaar een verwaarloosbaar klein risico, maar het spreekt boekdelen over het egocentrisme van die mensen. Aan de andere kant, je zal maar 5 minuten moeten wachten om te kunnen reageren op die status-update, of wereldkundig kunnen maken wat je net weer naar binnen gewerkt hebt...

[The Realone]

Ik vond/vind het altijd onzin dat mensen met 0,0 kennis van zaken er altijd maar roepen dat het onzin is. Ik zeg niet dat het wel of niet gevaarlijk kan zijn om die apparaten aan te laten staan, maar wie ben ik in godsnaam om de levens van honderden mensen in een metalen buis op het spel te zetten omdat "zoiets toch echt geen kwaad kan"? Zelfs als is die kans nagenoeg nihiel.

[L-VIS]

Het probleem wordt hier: http://jalopnik.com/59701...-when-the-plane-takes-off beschreven. Die regel heeft nog nooit zijn nut bewezen en niemand heeft die regel kunnen uitleggen. Dat is waarom mensen zoals Roy23 zo (imo terecht) reageren.

[Stoney3K]

Het probleem wordt hier: http://jalopnik.com/59701...-when-the-plane-takes-off beschreven. Die regel heeft nog nooit zijn nut bewezen en niemand heeft die regel kunnen uitleggen. Dat is waarom mensen zoals Roy23 zo (imo terecht) reageren.

Ik denk dat één reden heel duidelijk is, als het opstijgen of landen namelijk een beetje ruw gebeurt dan worden al die apparaten een partij ongeleide projectielen door de cabine heen. Daarom is het alleen maar goed dat ze vragen om laptops, tablets, MP3-spelers (en andere losse voorwerpen zoals boeken) tijdens het opstijgen op zijn minst weg te stoppen op een plek waar ze niet los kunnen zwerven.

[Flozem]

Sterker nog: waarom zou ik mijn mp3 speler die nauwelijks energie verbruikt / straling afgeeft moeten uitzetten? En mijn oordopjes zelfs uit moeten doen? Dat gaat me echt niet redden als dat vliegtuig neerstort.

Wat betreft wifi en telefonie kan ik me er nog wat bij voorstellen. Maar apparatuur die nauwelijks wat verbruikt?

Moeten hartpatiënten hun pacemaker uitschakelen? Moet iedereen het batterijtje uit zijn of haar horloge halen? En waarom kan de steward of stewardes tijdens het stijgen en dalen wel reclame maken via de intercom voor wat voor overpriced crap dan ook?

Omdat het klinklare onzin is. Gedurende mijn vlucht naar Dubai bleef zelfs de onboard entertainment draaien tijdens het opstijgen en landen.

[Matsooh]

Inderdaad, veel gewone elektronische apparaten daar is niet mis mee, maar helaas zijn regels in de luchtvaart vaak oud, moeilijk te veranderen,.... het gaat daarbij voornamelijk nog rond brandveiligheid en ontploffings gevaar, maar deze kans is vrijwel nihil + het geen heel vliegtuig naar beneden zal halen. Iets dat straling uitzend (Doet elk elektrisch apparaat, maar ik heb het hier over sterke stralingen en radio golven: wifi, gsm, ...) kan bepaalde onderdelen beïnvloeden en storing op radio ontstaan. Wifi is minder en minder een probleem door de ontwikkeling in de luchtvaart + het minder/andere straling heeft als GSM en het tegenwoordig vaak zelfs wordt aangeboden door luchtvaartmaatschappijen zelf, maar er is geen enkele reden om je GSM niet op vliegtuig modus te zetten, het zal je batterij besparen want je zal toch geen ontvangst hebben.

Inderdaad over vliegtuigmodus werd vroeger ook wel eens moeilijk gedaan omdat men niet precies wist welk effect het had, maar dit gebeurd ook minder & minder.

[arjankoole]

Het probleem wordt hier: http://jalopnik.com/59701...-when-the-plane-takes-off beschreven. Die regel heeft nog nooit zijn nut bewezen en niemand heeft die regel kunnen uitleggen. Dat is waarom mensen zoals Roy23 zo (imo terecht) reageren.

De luchtvaart is zo veilig als ze is (de veiligste manier van personentransport) omdat ze geen enkel risico nemen. als ze een fout maken, maken ze die liever ten gunste van de veiligheid (nee tegen alles zeggen), dan dat ze 1 keer een fout maken die honderden mensen het leven kan kosten.

Ik vond dat een prima uitgangspunt.

[jrfloor]

Ja en nee. Ze zijn zo veilig om dat ieder incident tot op de bodem wordt uitgezocht en dan worden daar regels voor gemaakt. Daar komt bij een extreem conservatieve instelling waarmee zelfs verwaarloosbare risicos worden meegenomen en dat is gewoon onzin.

[arjankoole]

Ja en nee. Ze zijn zo veilig om dat ieder incident tot op de bodem wordt uitgezocht en dan worden daar regels voor gemaakt. Daar komt bij een extreem conservatieve instelling waarmee zelfs verwaarloosbare risicos worden meegenomen en dat is gewoon onzin.

Is dat werkelijk onzin als je bekijkt dat je 200 of meer mensen in een aluminium buis met wanden van een paar mm dikte propt, en dat hele zaakje met een paar ton aan bagage vervolgens naar 10km hoogte (soms 12 of 13) sodemietert met soms wel een snelheid van > 1000 km per uur. (op de terug vanuit New York bijvoorbeeld, lekker 175 km/u rugwind)?

De factoren die in de commercieele luchtvaart meespelen zijn veel, groots, en complex. Overmoed lijdt onherroepelijk tot incidenten, en je wilt niet dat daarbij honderden levens te betreuren zijn, die je had kunnen voorkomen.

recentelijke crashes zien steeds meer overlevenden (gelukkig), en dat heeft z'n grondslag. Alles wordt uigezocht, ja, zoals je al zegt, en alles heeft wetgeving tot gevolg, klopt ook. Maar ook die verwaarloosbare risico's mee afwegen spelen daar een aanzienlijke rol.

[Compizfox]

Het punt is dat het geen risico is, zelfs geen verwaarloosbaar risico. Het is gewoon totale bullshit.

Dit is net zoiets als dat er bij sommige tankstations bordjes hangen met drie regels: Zet je motor af, niet roken/geen open vuur, en niet bellen. Die eerste twee zijn risico's die je terecht moet vermijden. Die laatste is totale lariekoek. Een tankstationhouder heeft dat een keer bedacht en anderen hebben het overgenomen, maar niemand kan die regel uitleggen.

[Matsooh]

Kijk, dit is het probleem, mensen die geen kennis hebben over luchtvaart gooien direct zo'n reacties naar boven, maar wat is de reden dat het ooit werd ingevoerd? Het is ingevoerd met een reden, we zien inderdaad 2013 en luchtvaart is enorm geëvolueerd, maar regels/aparatuur wordt enkel aangepast/toegelaten als er bewezen dat het betrouwbaar en veilig is. Zo was tot op een paar jaar niet toegelaten een GPS als primair navigatie hulpmiddel te gebruiken (Nu ook zelfs onder bepaalde regels) terwijl het al heel hard was ingeburgerd en zich wel had bewezen. Luchtvaart is zeer gecompliceerd, is maar zo veilig als de onveiligste schakel daar in. Natuurlijk is er geen probleem met elektronische apparatuur op dit moment, en bij de meeste grote toestellen zelfs niet met GSM's toch kan het verschrikkelijk veel storingen veroorzaken over de radio, dus als jij gaat roepen dat het bullshit is, tja vertel me dan waarom? En ik weet niet of jij zelf al met een vliegtuig hebt gevlogen/zelf al hebt ondervonden welke impact dit kan hebben? Dus voor je gaat verklaren dat iets bullshit is zou ik me eerst zelf eens goed inlichten. Trouwens je voorbeelden van het tankstation: Inderdaad die bordjes hangen daar, en dat is om een steekvlam te voorkomen, in de luchtvaart gaat het niet om steekvlammen maar om beïnvloeding van radiogolven...

[Matsooh]

Ik denk dat je mijn reactie nog eens moet nalezen. Ik weet niet waarom die bordjes aan een tankstation hangen, maar dit heb ik gezegd over gebruik van gsm in de luchtvaart:

Trouwens je voorbeelden van het tankstation: Inderdaad die bordjes hangen daar, en dat is om een steekvlam te voorkomen, in de luchtvaart gaat het niet om steekvlammen maar om beïnvloeding van radiogolven...

Dus het gaat zelfs niet over steekvlammen, maar over radio golven die worden gebruikt in de luchtvaart en de beïnvloeding ervan. Waarom je dus in je 1^ste post al het voorbeeld van een tankstation aanhaalt heeft niets te maken met luchtvaart.

[postbus51]

Sry maar ik reageerde toch echt op compizfox , niet op jouw reactie

[The Realone]

Dat inderdaad. Elke vorm van twijfel bij zoiets als een vliegtuig wegnemen, want ALS het fout gaat, gaat het vaak enorm fout. In dit geval moet je de mogelijke risico's op laten wegen tegen een nagenoeg niet bestaand probleem, namelijk het 15 minuten niet kunnen gebruiken van een elektronisch apparaat.

[postbus51]

Tja net zoals een motor met een vorkheftruk de/monteren erg veilig tot er een
naar beneden komt en er nieuwe strengere regels komen ( helaas dus ook echt gebeurd )
Een stomme opmerking als een radar meer vermogen uitzend waarom die kleine
handheld gadjets dan uit ?
Mss straks ook maar alle pacemakers uit ?

[ebia]

Is toch niet helemaal zo, want anders zouden ze bijvoorbeeld ook wel naaldhakken verbieden aan boord, je kunt die glijbaan/raft er immers mee mollen en zo de levens van tientallen op het spel zetten...

[kaasboer09]

In alle statements mis ik echter een belangrijk punt: brandveiligheid. Deze specifieke regel voorkwam namelijk ook het gevaar van paniek in de cockpit doordat de batterijen (voornamelijk hogere capaciteiten: LiPo, NiMH, etc) de fik in kunnen vliegen. Vandaar dat alle apparatuur volledig uitgeschakeld moet zijn, en enkel flight-mode activeren onvoldoende is.

[WvdV]

Toch heeft nog nooit iemand in een vliegtuig zijn polshorloge moeten "uitzetten" hoewel dat in de meeste gevallen toch ook echt een elektronisch apparaat is. Er zijn dus altijd apparaten geweest die door de vingers gezien werden. Pacemakers idem dito.

[kaasboer09]

de capaciteit van een horloge of pacemaker is ook niet dermate hoog dat het ooit een gevaar kan vormen, laat staan een serieuze brand. Bijvoorbeeld bij een laptop batterij is dat wel het geval.

[Anoniem: 457607]

Ik las laatst een Amerikaans artikel waarin 100% werd uitgesloten dat een consumentendevice stoort op de instrumenten in een modern vliegtuig. Het schijnt technisch gewoon niet mogelijk te zijn. Helaas ben ik de link even kwijt.

In het artikel werd ook gemeld dat gevaar helemaal niet de reden van de regel is, de reden is om mensen te laten opletten, bewust zijn van belangrijke vliedbewegingen, enz.

Ik denk dat dat artikel correct is. Niet omdat ik een expert ben, maar gewoon door logica toe te passen. Als het daadwerkelijk gevaarlijk was, dan was het niet zo dat geen hond er op controleert. Mogelijk vallende bagage wordt 100% gecontroleerd. Gordels worden 100% gecontroleerd. Stoelen rechtop wordt 100% gecontroleerd. Een wifi apparaat wat een vliegtuig naar beneden kan halen wordt nauwelijks gecontroleerd?

[Matsooh]

Gevaarlijk is het niet echt, maar kan zeer storend zijn voor piloten wanneer je gedurende 2 a 6 uur de hele tijd met dat storende geluid van een gsm zit (Je kent het geluid van een gsm te dicht bij een radio). En ja inderdaad het gene wat je hebt gelezen klopt voor de volle 100%, wanneer je de nieuwste Boeing of Airbus vliegt heeft niemand daar direct last van, maar nogsteeds vliegen er oudere toestellen rond die dit wel hebben. Wat kan je dan doen? Zeggen aan de ene persoon het mag wel op dit toestel en niet op dit toestel? Ik ken alle toestellen vanbuiten, maar niet iedereen kent dat; resultaat niemand weet waar het wel of niet mag. Trouwens van elektronische apparaten (Game boy, iPad, ereader, mp3,...) maakt cabine personeel niet zo snel een probleem, wanneer het om GSM straling gaat wordt het al wat moeilijker, niet omdat het direct gevaarlijk is, maar omdat er op sommige vlakken geen zekerheid bestaat of het kan interfereren. Trouwens op 10 km hoogte ga je echt geen gsm signaal hebben, dus bespaar zelf batterij en zet gewoon je GSM op vliegtuigmodus = iedereen blij!

[kwakzalver]

Een ding heb ik altijd geleerd. Bij een afwijking gedurende de start of landing...afbreken. Maar om nou gewoon op te stijgen terwijl je navigatiesystemen zeggen dat je de andere kant op vliegt? Niet al te slimme bemanning.
linkje
Dit was trouwens een B737....

Moraal is. Er hoeft maar een idioot met de verkeerde electronica aan boord te zitten om de boel te verkloten....

En waarom alleen grote dingen vastgezet/opgeborgen moeten worden is ook zo'n vreemde regel. Die kleine dingen die 'rondschieten' nog gevaarlijker dan die grote dingen.

Ter aanvulling...met een Europese vlucht is de hoogte meestal dusdanig dat je rustig 'verbinding' kan krijgen. Er zijn er altijd stug een aantal die toch hun telefoon aanzetten of aanhouden....

[Reactie gewijzigd door kwakzalver op 23 juli 2024 19:43]

[hgoor]

Over 0,0 kennis van zake gesproken:

Je hoefde het geen onzin te "vinden" het wás gewoon 100% onzin, en wel hierom:

Alle genoemde apparatuur (mobiele telefoons, gameboys, tablets, laptops etc.etc.) is 100% FCC goedgekeurd (of door vergelijkbare nationale organen) en waren/zijn dus getest op interferentie en storing.

En andersom: alle apparatuur aan boord van een vliegtuig is getest & gekeurd opdat deze geen storing op jouw mobiel/gameboy/tablet etc. veroorzaakt (het mes snijdt namelijk aan twee kanten).

De FAA was alleen zo eigenwijs om die FCC goedkeuring van apparaten (nota bene: van een andere overheidsinstantie - over langs mekaar heenwerken gesproken) jarenlang te negeren.

Dus.....

[Krankenstein]

FCC goedgekeurd betekent niet dat het geen negatief effect kan hebben. Een GSM heeft een zendvermogen van een paar Watt. Dat is veel, in radiothermen. Daarom hoorde je vroeger ook altijd getik op de radio/stereo als je een bericht of oproep ontving. Dat is nou een typisch voorbeeld van een merkbare storing.

Vliegtuigen werden vroeger niet ontworpen op elektronische storing van binnenuit, omdat dat nog niet bestond. Vliegtuigen gaan lang mee, er vliegen dus nog steeds vliegtuigen uit de jaren 80 rond. Mobiele telefoons kunnen zeker effect hebben op dat soort vliegtuigen. Alles is dubbel/drievoudig uitgevoerd, dus het zal zelden resulteren in een crash maar apparatuur kan er zeker door gestoord worden.

Reden dat het nu wel mag zal onder andere zijn omdat de hoeveelheid zeer oude vliegtuigen klein is.

[GekkePrutser]

Uit de jaren '80? In Afrika misschien Zelfs die van Ryanair zijn maar een paar jaar oud. Dat is ook wel zo slim want daarna gaan de onderhoudskosten steeds meer toenemen ten opzichte van het aantal vlieguren. Dat is gewoon niet economisch meer.

In de private luchtvaart zie je wel veel oude toestellen, en daar mag je zelfs gewoon je telefoon aan houden, als de gezagvoerder dat goed vindt. Handig als je dat zelf bent

[arjankoole]

Die fokkers die je nog best veel ziet vliegen komen volgens mij allemaal uit de jaren 80, en ook de welbekende 747-400 komt uit 1988.

Je moet kijken uit welk jaar het model type komt, want dat is je uitgangspunt. Niet of ze nog steeds geproduceerd worden, want vliegtuig productielijnen lopen heel kant door. Vanaf de 767/777 kun je er misschien een beetje vanuit gaan dat ze ontwikkeld zijn met in gedachten dat er straling vanuit de cabine kan komen.

[Stoney3K]

FCC goedgekeurd betekent niet dat het geen negatief effect kan hebben. Een GSM heeft een zendvermogen van een paar Watt. Dat is veel, in radiothermen. Daarom hoorde je vroeger ook altijd getik op de radio/stereo als je een bericht of oproep ontving. Dat is nou een typisch voorbeeld van een merkbare storing.

De meest voorkomende storing van mobieltjes aan boord is ook redelijk simpel: Geknetter van een GSM door de headset van de piloten als iemand in de cabine probeert te bellen.

De besturingssystemen zijn dan wel dubbel uitgevoerd, de headsets van de piloten zijn (om logische redenen) dat niet. En vooral tijdens bewegingen op het vliegveld (taxi'en, opstijgen en aanvliegen/landen) moet een piloot de luchtverkeersleiding duidelijk kunnen verstaan en is het gerammel van een GSM door een radiobericht heen er storend, en op zijn minst tijdrovend.

[Matsooh]

Helaas: heel mooi standpunt maar toch gebeurd het vaak dat er interferentie is op radio golven. Is dit dodelijk, neen niet direct, gaat dit er voor zorgen dat piloten stuur fouten gaan maken door verkeerde instrumenten, neen ook niet direct, maar je weet zelf hoe irriterend het is als je gsm te dicht tegen je radio ligt, wel als een piloot dat gedurende 2 tot 6 uur heel de tijd hoort, geloof me daar wordt je gek van... Hoewel het met grote toestellen veel en veel minder voorkomt, vliegen er nog steeds toestellen die dit wel hebben, men kan niet zeggen op dit toestel wel & op dit toestel niet want dan weten mensen op de duur zelf niet meer waar het wel mag of niet.

[curumir]

Volgens deze redenering zou je dus ook moeten bellen met je mobiel, immers zijn mobieltjes inclusief bel-functie goed gekeurd door de FCC etc.

[hgoor]

Afgezien van praktische beperkingen (zoals bereik en dergelijke): helemaal juist.

[The Realone]

Die praktische beperkingen gaan in de meeste gevallen niet op omdat het speelt bij het opstijgen en landen. Je zult dan toch wel signaal op kunnen pikken.

[Menesis]

maar daarnaast redeneerde de FAA natuurlijk dat het niet per se 1 apparaat is wat de boel verstoort, maar alle apparaten bij elkaar. je hebt het al gauw over 100 apparaten die bij elkaar opgeteld wellicht wél interferentie veroorzaken. Niet zo'n hele gekke gedachte, al zou je verwachten dat het allemaal wel getest is...

[hgoor]

Zoals DJ Henk hieronder al aangeeft:

Als het écht belangrijk was zouden stewardessen als havikken alles nalopen en zou men zelfs detectoren hebben ontwikkeld of iedereen vragen bij het boarden van het toestel alles in te leveren...

Dat is het beste bewijs dat het totale onzin is!

[Blackice09]

Er zijn vast wel onderzoekjes waaruit blijkt dat een aanzienlijk deel van de reizigers gewoon hun apparatuur aan liet staan en dan niet op vliegtuigstand. Het heeft nog nooit een probleem opgeleverd en dat zal het ook nooit doen omdat alle apparatuur en bekabeling in een vliegtuig goed beschermd is (zelfs zonder de bescherming zeer onwaarschijnlijk). En radiocommunicatie zal nooit verstoord kunnen worden door laptops of telefoons.
De echte reden voor deze maatregel is dan ook volstrekt onduidelijk. Men wist niet precies hoe draadloze signalen elkaar beinvloeden en daarom is dit uit voorzorg ingevoerd. Het is nu wel duidelijk volgens mij. Of misschien is het ontstaan in een tijdperk toen mensen nog walkie-talkies en transceivers meenamen die radio frequenties konden verstoren?

[Reactie gewijzigd door Blackice09 op 23 juli 2024 19:43]

[ls470]

Het probleem met FCC goedkeuring is dat die ook niet zaligmakend is:

"The Class B technical standards are designed to protect against interference being
caused to a receiver located about 10 meters away, such as might be found in a neighbor's house or apartment. The standards are not intended to prevent interference at closer distances or within the digital device user's residence. Such interference problems can usually be resolved by the user."

Oftewel: FCC goedgekeurde toestellen kunnen/mogen binnen een straal van 10m nog voor interferentie zorgen, en meestal zit er wel een passagier op minder dan 10m van een willekeurig punt in de romp van een vliegtuig...
Ik ken zelf echter niets van EMC/EMI standaarden, dus ik weet niet of bv. de CE norm strenger is dan dit, of met dezelfde beperkingen kampt,.

[onox]

In moderne vliegtuigen als de A380 en de 787 gebruiken ze fiber optic ethernet kabels (AFDX) en waarbij elke pakketjes over twee kabels gaat voor redundancy.

[hgoor]

Daar heb ik ook over gedroomd...

[DJ Henk]

Het is zelfs voor een volslagen leek die een paar keer gevlogen heeft eenvoudig te zien dat het een overdreven maatregel was. Gewoon omdat het vliegend personeel er zelf ook niet naar handelt.

Er wordt namelijk nooit gecontroleerd of alle apparaten ook echt uit zijn en toch vallen de vliegtuigen niet bij bosjes naar beneden. Ik heb mijn telefoon weleens per ongeluk aan laten staan en daar kwam ik na het landen pas achter. Dat moet echt heel vaak gebeuren, zo dom/slordig zijn mensen wel. Denk je wel aan je telefoon, vergeet je welicht je tablet in je handbagage.

Mocht er een ongeluk echt te wijten zijn aan een electrisch apparaat dat per ongeluk aanstaat, dan kun je er donder op zeggen dat op zijn minst het cabinepersoneel heel hard op zoek gaat naar die dingen. Maar nee, het interesseert niemand iets...

[Reactie gewijzigd door DJ Henk op 23 juli 2024 19:43]

[arjankoole]

Er wordt namelijk nooit gecontroleerd of alle apparaten ook echt uit zijn

pardon? ik heb 't op menig vlucht meegemaakt dat ik toch wel even moest uitleggen waarom ik godsnaam een spelletje zat te doen op m'n telefoon. Vliegtuigmodus was toen nog niet geheel bekend.

Tegenwoordig is het vliegend personeel daar wat beter van op de hoogte gelukkig, maar ze controleren het nog wel, en ze willen je niet met een speeltje in je handen zien tijdens taxien, opstijgen of landen. (nou zitten ze zelf dan ook doorgaans in de stoelen, maar toch)

[jrfloor]

Zoals jij nu doet? Hoe weet jij dat mensen 0,0 kennis van zaken hebben? Vanuit jou redenatie moet je gewoon niet het vliegtuig in gaan. Immers er bestaat een kans, die nagenoeg nihiel is, dat jij gewoon ineens ontploft. Het zal wel niet voorkomen in de gehele tijd dat ons universum bestaat maar de kans bestaat.

[The Realone]

Ik beticht nergens iemand persoonlijk van het gebrek aan kennis, maar het wordt door zoveel mensen geroepen die er zelf nooit enig onderzoek naar hebben gedaan en het, door eigen redenering, onzin vinden.

Als ik het vliegtuig in stap dan neem ik bewust het risico voor lief dat er iets kan gebeuren, hetzelfde als wanneer ik de auto in stap. Maar dan wil ik niet ook op eens blootgesteld worden aan eventuele gevaren veroorzaakt doordat mensen iets onzin vinden en denken het beter te weten.

Ik denk persoonlijk ook niet dat het echt een groot probleem is om die apparatuur te gebruiken, maar aangezien ik niet in de positie ben om daarover een oordeel te vellen zet ik mijn spul uit als men daar om vraagt.

[Roy23]

Je gaat er vanuit dat de personen die er voor gestudeerd hebben het wel beter zullen weten en dat is in principe geen verkeerde gedachte. Dat gameboys en dergelijke uit moeten is waarschijnlijk omdat het cabine personeel niet bij iedereen kan/wilt controleren of het apparaat wel of geen kwaad kan. Dat de straling van een GSM en de Wi-Fi van een laptop de communicatie van een vliegtuig kan beïnvloeden kan ik me voorstellen maar het is niet verkeerd om jezelf eens af te vragen waarom bepaalde regels zijn opgesteld, en dus ook waarom je geen MP3 spelers of gameboys aan mag hebben tijdens het opstijgen en landen.

[GekkePrutser]

Maar het punt is, ze kunnen dat nu al niet controleren. Hoe ziet die stewardess of je telefoon echt wel in flight mode staat? Of je hem niet gewoon op stil hebt staan ergens in je tas. Ik vergeet het ook wel eens, vast wel een paar mensen per vlucht die dat overkomt.

En dan de piloten zelf, die hebben vaak genoeg hun mobieltje gewoon aan staan. Op nog geen meter van het oh zo gevoelige instrumentarium.

Als het echt zo gevaarlijk was, dan was er wel een systeem dat automatisch je GSM uit zou zetten, of op zijn minst een niet uitgeschakeld toestel zou kunnen detecteren. Zo moeilijk is dat niet.

Maargoed, nu zijn ze het hier in Amerika dus ook gewoon over eens. Ik hoop dat Europa snel volgt, ik vlieg veel voor mijn werk en vooral tijdens het wachten voor het opstijgen ben je vaak zo 45 minuten kwijt met niks te doen.

[Reactie gewijzigd door GekkePrutser op 23 juli 2024 19:43]

[Stoney3K]

Als het echt zo gevaarlijk was, dan was er wel een systeem dat automatisch je GSM uit zou zetten, of op zijn minst een niet uitgeschakeld toestel zou kunnen detecteren. Zo moeilijk is dat niet.

Dat is nog niet eens zo heel moeilijk. Een GSM stuurt maximaal zendvermogen uit als er geen mast in de buurt is, dus dat is zo simpel als het vliegtuig zélf van een mast (femtocel) voorzien die alle verbindingen afvangt en alle mobieltjes op zeer laag vermogen door blijven zenden.

Het enige is dat je dan niet met je GSM naar buiten kan bellen, maar dan vind ik de veiligheid aan boord van de vlucht toch belangrijker.

[Frustus Maximus]

Precies! Ik moest meteen hier aan denken:

http://www.youtube.com/watch?v=eHooBjxmoXQ

Kan het niet beter beschrijven.

[Anoniem: 541162]

Haha mooi, na 1:00 kapot gelachen:D

Maar helaas is dat wel de toekomst waar we naartoe gaan.

[Jan de Olde]

Ik vond/vind het ook onzin, maar dat komt omdat ik regelmatig vlieg en het was al een tijdje zo dat ze er in de VS helemaal niet moeilijk over doen als ik tijdens de take off op mijn ipad zit te lezen en terwijl als ik met hetzelfde type vliegtuig naar Spanje vlieg ik mijn apparatuur opeens wel uit moet zetten tijdens de take off.

Dus ja, als je de ene vlucht de helft van de passagiers vrolijk bezig ziet met hun telefoons, pads, ereaders of notebooks tijdens de takeoff en een andere vlucht moet je opeens je telefoon uitzetten vanwege de veiligheid dan doe ik dat netjes hoor, maar ik haal er wel mijn schouders bij op...

[Brazos]

" Ik zeg niet dat het wel of niet gevaarlijk kan zijn om die apparaten aan te laten staan,..."

Het is niet tot amper gevaarlijk. Anders zou men alle apparatuur wel innemen. Bovendien, in Nederland en de rest van Europa mag je alle apparaten gewoon gebruiken, alleen telefoons, tablets, en laptops moeten enkel tijdens het opstijgen en landen in vliegtuigmodus worden gezet, ze mogen dus wel aan blijven, en eenmaal in de lucht mag je gerust alle adapters weer aan zetten.

mobiele dvd spelers (voor zover die nog bestaan), gameboys etc. mogen gewoon continu aan blijven.

[tinoz]

Moeilijk he? Regels opvolgen..Ze doen het ook alleen maar om je te irriteren. Verder niet.

[donny007]

De regel had weinig te maken met de radiosignalen; elektronica in vliegtuigen is afgeschermd tegen interferentie. De regel was er zodat passagiers niet afgeleid zijn tijdens de veiligheidsinstructies en de meest kritische fases van een vlucht (opstijgen en landen).

[zetmolm]

Dat is echt een fabeltje. Het ging echt om mogelijke straling. Helaas weten sommige stewardessen dat zelf niet eens.

[ThePendulum]

"Helaas" zou ik niet zeggen. Het argument 'opletten!' is zinniger dan het stralingsargument, dus als een stewardess meent dat het verbod op elektronische apparatuur niet met straling maar met opletten te maken heeft, lijkt me dat alleen maar beter.

[sjirafje]

Klopt, ik heb het eens gevraagd aan de stewardess nadat ik te horen kreeg dat ik mijn noise-cancelling oordopjes (die uitdrukkelijk niet waren aangesloten) moest uitzetten en uit doen. De uitleg was dat het risico dat er iets mis zou gaan tijdens het landen en opstijgen het grootst zou zijn en dat je daarom tijdens landen en opstijgen alle aandacht moet kunnen richten op de instructies die in geval van nood worden gegeven.

Overigens moet ik toegeven dat ik al een paar keer vergeten ben om mijn telefoon in vliegtuigstand te zetten en dat ik nog geen enkele keer neergestort ben

[Reactie gewijzigd door sjirafje op 23 juli 2024 19:43]

[VincentdeVreede]

Je batterij zal dan alleen wel erg hard leeg zijn gegaan omdat je mobiel constant op zoek is naar verbinding.

[Anoniem: 508432]

Wat kunnen mensen soms toch moeilijk zijn. Stel dat ik nou 15 minuten zonder mobieltje zit, erg hoor! Maarja jullie snappen het niet he. Piloten hebben een enorme verantwoordelijkheid en die nemen zij erg serieus. Stel dat het wel echt effecten heeft, wat overigens niet bewezen is, dan heeft een maatschappij heel wat uit te leggen als ze niet de juiste instructies heeft gegeven. En dan willen de overlevenden of nabestaanden geld zien. Zet je mobieltje gewoon even op vliegtuigstand, want veiligheid staat nou eenmaal voorop en geniet van het opstijgen en landen, want wat is er nou mooier dan vliegen en dan ook nog eens veilig op je bestemming aankomen? Dat is toch fantastisch?

[Anoniem: 508432]

En denk je nou echt dat de cabin crew bij iedereen langs gaat om te controleren of de vliegtuigstand wel aan staat etc? In de winkel gaan wij ook echt niet bij iedereen kijken of hij wat gratis probeert mee te nemen. Dat noemen we ook wel vertrouwen...

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 508432 op 23 juli 2024 19:43]

[supersnathan94]

Nou tassencontrole voeren we toch redelijk vaak uit in NL. Zitten nog wel eens grote vissen tussen dan.

[Anoniem: 508432]

Bij de lidl doen we dit niet. Als de klant een fles wijn uit zijn jas haalt nadat het alarm is afgegaan dan krijgt hij zelfs de kans om het nog af te rekenen! Maar ik geloof zeker dat er we grote jathonden tussen zitten indd

[supersnathan94]

ja daar kan ik me ook enigszins iets bij inbeelden, Maar als een klant stug doorloopt en naar de grond blijft kijken als er gevraagd wordt of we even een kleine steekproef zouden mogen houden dan gaat er bij mij wel een belletje rinkelen dat diegene dat echt niet van plan is. Zodra diegene de deur uit rent dan is het voor mij klaar.

maar dat terzijde. Hoe moeilijk is het nu om gewoon je telefoon op de flightmodus te zetten en 5 minuten naar de stewardessjes kijken voor de instructies. Als zo'n ding de lucht uit dondert is het toch zeker handig om te weten waar die gekleurde strips op de grond voor dienen.

[Anoniem: 508432]

Inderdaad,ben ik helemaal met je eens. Liever vijf minuten opletten en je weet wat te doen bij een ongeval dan vijf minuten op m'n mobieltje

[neeecht]

En wat als je geen vliegtuig stand hebt? Nokia E72 (nooit naar gezocht verder).

[himlims_]

is ook bullshit; noem 1 voorbeeld waarin dit (electronica) invloed heeft gehad op werking vliegtuig

de test/onderzoeken die ik gezien heb; 0 invloed

volgens mij is de beperking dan ook meer een teken van onkunde en gebrek in kennis dan daadwerkelijk aantoonbaar maken dat er een probleem (kan) zijn.

[Matsooh]

Duidelijk iemand die geen kennis hier van heeft. Luchtvaart is een zeer, zeer gecompliceerde en beveiligde sector. Wanneer niet voor de 100% kan worden aangetoond of iets veilig is, mag het niet, anders eventueel wel. Verder heeft het voornamelijk te maken met alertheid van passagiers tijdens opstijgen & landen (Meestal mag daarbuiten wel gebruik worden gemaakt hiervan). Trouwens je vroeg om een voorbeeld? Ik heb al zeer vaak mee gemaakt dat ik interferentie had op mijn Radio doordat er nog gsm aanstonden, is dit gevaarlijk? Neen, maar zeer irriterend, dus voor je gaat oordelen daag ik je uit om 2 uur lang met dat geluid in je oren te zitten, ondertussen zeer inspannend te vliegen + denken aan comfort en economische redenen? Wel veel succes!

[Rhizosis]

Doe eens wat bronnen dan.

[tinoz]

Ja natuurlijk.. Alle andere veiligheidsmaatregelen zijn ook onzin.

Ze kunnen NIET uitsluiten dat het GEEN problemen geeft, daarom mag wifi, bluetooth etc niet.

[Gamebuster]

je kunt ook niet uitsluiten dat het laten van een scheet geen problemen geeft, maar dat verbied je ook niet.

[koentjuh1987]

volgens mij had de nokia wel een vliegtuigmodus...
alleen stond deze volgens mij niet in de lijst met profielen....

[Twizzlerz]

Dan maar helemaal uit hé xD

maar ik vond het ook best stom, dat ik m'n mp3 spelertje moest uitzetten tijdens de landing, kan me niet voorstellen dat zo'n dingetje ook maar enige merkbare invloed heeft op radiosignalen etc.

[Intr3pid]

Dan zet je hem uit?

[Brummetje]

Dan zet je hem uit

[tinoz]

Gewoon uitzetten dan. Je spelletje Snake kan je later spelen

[Reactie gewijzigd door tinoz op 23 juli 2024 19:43]

[PdeBie]

Dan zet je het toestel uit.

[Brazos]

Bij de Nokia E72 (en alle andere Symbian telefoons) heet het volgens mij "offline" i.p.v. vliegtuigmodus.

[PdeBie]

Totdat iemand te lui en te beroerd is om hem op vliegtuigmode te zetten en blijkt dat het toch een probleem kan veroorzaken, waardoor er een Boeing 747 met al z'n passagiers de grond ingeboord wordt op de plaats waar toevallig ook een overvolle basisschool staat.

[Engineer]

Ik denk dat er op iedere vlucht waar dan ook op de wereld meer dan genoeg telefoons aangelaten worden. Dat valt gewoon niet te beheersen.

[PdeBie]

Niet? Bij het controleren van de gordels, kunnen de stewards en stewardessen vast ook wel even je mobiel bekijken of hij aan/uit staat.

[Engineer]

Afgelopen 5 jaar heb ik pakweg 30 vluchten achter de rug, ze hebben me nog nooit persoonlijk naar m'n telefoon gevraagd. Ze kunnen moeilijk in het vliegtuig van 300 mensen alle rug/broek/jaszakken gaan fouilleren

[Stoney3K]

Afgelopen 5 jaar heb ik pakweg 30 vluchten achter de rug, ze hebben me nog nooit persoonlijk naar m'n telefoon gevraagd. Ze kunnen moeilijk in het vliegtuig van 300 mensen alle rug/broek/jaszakken gaan fouilleren

Dat doen ze toch al bij de security als je instapt. En vloeistoffen kunnen ze mooi in een verzegeld plastic zakje aan boord brengen, met een (uitgezette) mobiel kan dat ook als ze het écht nodig vinden.

[PdeBie]

ik zeg ook niet dat het nodig moet zijn. De mensen zouden zelf zo slim genoeg moeten zijn om het telefoontoestel uit te zetten tijdens de vlucht.

[Matsooh]

Inderdaad, mensen zouden zelf eens gedurende een vlucht zich even aan de regels moeten houden en even hun gsm uitzetten, kunnen we echt niet meer zonder onze gsm's? Maar wat als stewards dat gaan controleren, iedereen heeft direct als ze weg zijn hun gsm terug aan.

[Engineer]

Als je op de goodwill van de mensheid de veiligheid van een vlucht moet garanderen, zouden er niet veel vliegtuigen aankomen.

Als je met grote groepen publiek te maken hebt, moet je daar waar nodig is strakke procedures en hekken neerzetten. De gedachte dat we samen aan 1 maatschappij bouwen bestaat IRL gewoon feitelijk niet. Er bestaat zo veel verschillende typen volk, er zitten meer dan genoeg dronkenlappen/ongeinterreseerden/vage types tussen die nieteens erbij stilstaan dat ze uberhaupt een mobiel bij hebben.

Kennelijk nemen vliegtuigmaatschappijen het aanlaten van mobieltjes niet zo serieus dat er hekken en procedures nodig zijn

[Reactie gewijzigd door Engineer op 23 juli 2024 19:43]

[supersnathan94]

Vind ik behoorlijk stom als dat echt zo is. Het heet niet voor niks vliegtuigstand bij vrijwel iedere moderne GSM.

[Boy]

Ik vond het altijd maar dom als mensen hun apparatuur niet uit zette...want 'ik kan me niet voorstellen dat er iets gebeurd'...

Ik denk dit zelf ook niet, maar dat heb ik wel met meer dingen en dan hou ik me toch wel aan de regels...

Altijd dat 'hi hi, ik had het stiekem toch nog aanstaan' en al die SMS ontvanggeluidjes wanneer je weer de grond raakt...erg irritant, weer eens besef dat mensen geen respect hebben voor regels, zelfs kleine zoals deze...

ik ben een gadget freak, maar kan echt wel even aan de regels houden van een maatschappij en de telefoon pas weer aanzetten op het moment dat ze dit het liefst hebben...

[Reactie gewijzigd door Boy op 23 juli 2024 19:43]

[Zayl]

Precies om deze regelwijziging laten mensen het aan staan. Omdat er toch een verandering aan komt, waarom zou het dan nu wel gevaarlijk zijn maar over 3 maanden niet?

[Boy]

Ik heb het over de laatste jaren eigenlijk...of ja, eigenlijk 10 jaar

[Zayl]

Waarschijnlijk omdat mensen nooit bewijs hebben gezien. Ik weet ook wel beter dan dat ze mij vertellen. Als een vliegtuig echt niet tegen die straling kon bij opstijgen en landen, waren we daar al veel eerder achter gekomen. Je weet namelijk zelf ook wel hoe veel straling er buiten in de lucht hangt

[arjankoole]

Een vliegtuig is een enorme kooi. Waarom denk je dat de radio antennes van vliegtuigen UIT de romp steken?

[Zayl]

Dat verklaart dan ook waarom mijn internet verbinding gewoon 100% werkt in het vliegtuig?

[Stoney3K]

Dat verklaart dan ook waarom mijn internet verbinding gewoon 100% werkt in het vliegtuig?

3G internetverbindingen zitten op 2,4GHz met een golflengte van grofweg een centimeter. Die houdt een vliegtuigromp niet tegen: Het kaatst misschien wel tegen de binnenwanden, maar die signalen gaan met alle gemak door de raampjes heen.

Willen ze dat blokkeren, dan moeten ze alle ramen van gaas voorzien.

[arjankoole]

Precies om deze regelwijziging laten mensen het aan staan. Omdat er toch een verandering aan komt, waarom zou het dan nu wel gevaarlijk zijn maar over 3 maanden niet?

Lees nou eens, ze moeten alsnog ieder vliegtuig aanpassen hierop, en laten goedkeuren. Dus ook nu gaan ze er vanuit dat het nog steeds gevaarlijk zou kunnen zijn zonder die aanpassingen.

Ik snap niet waarom mensen zo'n moeite hebben met een paar veiligheidsregels op te volgen.

[Matsooh]

Omdat men pas iets toelaat (lees niet verbied) wanneer men 100% zeker is dat iets niet onveilig is. Je mag al blij zijn dat het binnenkort mag, dus zeik alsjeblieft al niet over het feit waarom het vroeger niet mag. Trouwens gebruik tijdens opstijgen en landen zal altijd een heikel punt zijn.

[Anoniem: 457607]

Inderdaad. Standaard bij iedere landing: blijf zitten met je gordel aan tot het vliegtuig uitgerold is. Wacht met het inschakelen van apparaten. Wat doen mensen? Gordel los, opstaan, meteen de eigen tas pakken en dom met zijn allen net zo lang staan wachten als iemand die blijft zitten.

[Boy]

LOL idd...ik blijf dan altijd rustig zitten en stap als laatste uit...ik zie die mensen wel weer als ze bij de band staan te wachten op de koffer (die dan nog niet eens aan het draaien is)

[thvers]

Gevlogen met Qatar airlines (top maatschappij) maar had mijn mobiel op vliegtuigstand staan en gewoon aan verder, filmde zelfs het stijgen en landen. Helemaal geen probleem en ze zeiden er niks van. Maar ze zeiden ok niks toen ik op 3 banken aan het slapen was bij het landen (wel met gordel om) dus misschien kon het ze niks schelen .

Hopelijk wordt dit wel snel doorgevoerd naar de rest van de wereld.

[Matsooh]

Veel maatschappijen maken geen problemen met vliegtuigstand, ze zullen je vragen deze op te zetten, het komt immers je batterij ook ten goede. Leef gewoon even voor de duur van de vlucht even de regels na, je vliegt immers samen met 200 andere personen in een vliegtuig van een paar 10 à 100 milioen. Als ze aan iedereen persoonlijk moeten gaan vragen het op vliegtuigstand te zetten is het bij 3/4 2 minuten later toch terug weg, maar hou je gewoon aan die regels? Plus als er ooit iets gebeurd tijdens opstijgen landen zal je veel meer kans hebben levend uit een vliegtuig te graken als wanneer je 100% concentreert om de Bad pigies te raken in Angry birds terwijl je in jezelf mee zit te zingen met de nieuwste song...

[fafi]

Los van het hele interferentie verhaal is er wat mij betreft een goede reden om dit niet in te voeren.

De meeste ongevallen gebeuren tijdens starten en landen. Als je bijvoorbeeld bij een afgebroken start op hoge snelheid met je iPad in je handen of je headset op zit, zul je jezelf of een ander ernstiger kunnen bezeren dan zonder. Je houdt het door de G krachten simpelweg niet onder controle en zoiets wordt een snel bewegend object door de cabine met alle gevolgen van dien.

Je aandacht bij je iPad ipv de vliegveiligheids demonstratie kan in sommige gevallen een verschil tussen leven of dood betekenen. Uit onderzoek is gebleken dat mensen in een noodsituatie zelfs vergeten hoe ze hun gordel open moeten krijgen. (zijn auto gordels gewend) Je even bewust zijn van je omgeving ipv verzonken in je iPad tijdens het starten of landen kan echt geen kwaad.