Zalman komt met concrete plannen voor 3d-schermen

Zalman is bij de gemiddelde tweaker wel bekend als fabrikant van koelers en waterkoelingsystemen, maar werkt daarnaast ook aan andere producten. Op Cebit pronkt het bedrijf momenteel met een 3d-scherm dat nog dit jaar op de markt moet komen.

De lcd-schermen met een beelddiagonaal van 19" en 22"moeten vooral gamers aanspreken. De schermen hebben dan ook een native resolutie van respectievelijk 1280x1024 pixels en 1680x1050 beeldpunten. Om de hardware betaalbaar te houden is er dan ook niet geïnvesteerd in speciale technologieën, maar wordt gebruikgemaakt van het alombekende '3d-brilletje'. Journalisten die het scherm even mochten uitproberen met een demo van World of Warcraft stellen dat de techniek werkt en een 3d-ervaring zeker aanwezig is. Bovendien resulteerde een speelsessie van zowat veertig minuten volgens hen niet in hoofdpijn of vermoeide ogen, een kwaal die nog wel eens voorkomt bij gebruik van stereoscopische schermen. Of de software aangepast moest worden om het 3d-beeld te genereren, of of de drivers voor het scherm deze taak voor hun rekening nemen, is niet geheel duidelijk. Zalman verwacht het 19"-scherm in het tweede kwartaal van dit jaar op de markt te kunnen brengen met een prijskaartje van 260 Britse ponden, omgerekend ongeveer 380 euro.

Reacties (60)

[Micr0mega]

Ik heb deze schermen afgelopen zondag zelf gezien, en heb zelfs even gepraat met de (waarschijnlijk) Koreaan die er bij stond.

Ik zag meteen al dat hier gebruik gemaakt werd van gepolariseerde brillenglazen, wat werd bevestigd door de man bij de stand. Het nadeel hiervan is dat je effectief maar de helft van de verticale resolutie ziet. Voor elke "3d beeldlijn" zijn 2 beeldlijnen op het scherm nodig, een voor links en een voor rechts. Om te zorgen dat dus niet alletwee de ogen hetzelfde beeld zien, is de gepolariseerde bril.

Over de software: het is niet nodig om de software aan te passen voor het gebruik van 3d. Het makkelijk is, dat nVidia hier gewoon standaard drivers voor maakt: klik
Deze ondersteunen gepolariseerde, de groen/rood en "lcd shutter" brilletjes (laatste bezit ik zelf).

Grootste nadeel (voor mij) op dit moment: de 8800 serie wordt nog niet ondersteund

[Kurios]

nog niet ondersteund inderdaad. Maar het scherm is nog niet op de markt. Dus wat nu het grote nadeel voor je is?

[Micr0mega]

Ik bezit zelf LCD shutter glasses, die met dezelfde drivers waar ik het over had werken. nVidia maakt deze drivers al jaren, ik heb de shutter glasses ook al enkele jaren.

uitleg over shutter glasses
uitleg polarized glasses

Nog iets anders dat van belang is: ATI maakt dus geen drivers voor deze technieken, dus die worden op dit moment ook niet ondersteund. Dus totdat een 3rd party zelf met drivers komt, of ATI: iedereen aan de nVidia kaarten.

[buzzin]

Jammer dat het niet werkt voor mensen zoals ik.
3d brilletje hebben nog nog nooit gewerkt, omdat ik een dominant oog heb (ja dat klinkt fout)
Zeg maar het tegenovergestelde van een lui oog, echter zelfde effect (ik kijk voor 75% met een oog, ondanks dat mijn 25% oog beter is)

'Echte' 3d zou geen probleem zijn....maar dit werkt helaas niet...
Maar goed, in vergelijking met de hele doelgroep zal ik wel onder een klein groepje vallen....

Begrijp me niet verkeerd: als het werkt voor 'normale' mensen, vind ik dat ze het zeker moeten ontwikkelen!

ps. wist niet dat zallman dit ook deed

[D-rez]

Iedereen heeft een dominant oog.
Dit is namelijk te testen door een arm te strekken en met je duim en wijsvinger een 'O' te maken. Kijk nu door de 'O' naar een object recht voor je.
Sluit je linker oog. Zie je het object nog altijd, dan is je rechter oog dominant. (en vise versa)

[Verwijderd]

DE mate waarin het dominant is is nogal wezenlijk. Met een 3d brilletje zie ik 80% van de tijd blauw scherp en rood niet, of zie ik alles in raar 2D in wit, omdat m'n ogen het gewoon vertikken netjes mee te werken en de beeldjes niet aan elkaar gelijmd worden.
Dit effect wordt bij mij minder (en dus wordt het 3d effect beter) naarmate de verversingssnelheid omhoog gaat, trouwens. Gisteren een aantal 3d beeldschermen op CeBit bekeken, en degene op 60 Hz leveren allemaal van tien seconden kijken ongeveer één seconde 3d en de rest gek 2d. Er stond ook een demo van een TFT-3d-scherm dat op 100 Hz ververste en een vissenkom met bewegende inhoud toonde, en dát zag er al een heel stuk beter 3d uit. Echt goed werd het echter nergens, ik blijf met intervallen terugval naar 2d houden.

3D zicht is nogal een complex iets. Je moet én de ogen én de hersenen voor de gek houden en dan moet je ook nog zien in te bouwen dat er tichtallen mensen zijn die gewoon niet geschikt zijn voor deze fopstunts. Die gaan geen 3D zien van zo'n scherm, of via zo'n bril. Ever.

[Verwijderd]

Heb je wel ooit zo'n 3d-headset op gehad? Dat zou volgens mij wel moeten werken bij mensen zoals jij aangezien daar met de plaats/beweging van je hoofd rekening wordt gehouden.

Voor degenen die het niet weten: dieptewerking wordt niet alleen bepaald door het feit dat we 2 ogen hebben (anders zouden mensen met maar één oog wel een erg grote handicap hebben) maar ook door het feit dat bij het bewegen van het hoofd het beeld dat we zien veranderd: het perspectief verschuift en voorwerpen die dichtbij staan bewegen sneller dan voorwerpen die verder weg staan. Onze hersenen weten dat te interpreteren als diepte.

Bij veel proodieren (die meestal de ogen aan weerzijden van het hoofd hebben en daardoor geen stereoscopisch zicht hebben) kun je zien dat ze hun hoofd in beweging houden om zo beter diepte te kunnen schatten.

En je kunt zelf ook de test nemen waarbij je één oog afdekt en dan zonder je hoofd te bewegen een voorwerp probeert op te pakken (probeer iets te pakken waarvan je niet uit ervaring al weet waar het staat). Doe daarna hetzelfde terwijl je continue je hoofd van links naar rechts beweegt, je zult zien dat het dan veel makkelijker gaat.

[TheCapK]

Aanvulling op Quintesse: als je het makkelijker wil maken dan moet je met twee halfgebogen armen twee potloden met de punten tegen elkaar proberen te houden terwijl 1 oog dicht is. Wel eerst je oog dicht doen voor je je armen buigt. Het maakt verder niet uit welk oog je dicht houdt het eindresultaat blijft hetzelfde.

[Nicap]

Dat jij met 1 oog nog steeds diepte kunt "zien" komt volgens mij alleen omdat je hersens al weten hoe dat tafeltje voor je eruit ziet. Iemand die geboren is met 1 oog kan naar mijn weten nooit echt diepte zien. Zijn hersens zijn immers nooit aangeleerd om dat te doen. En met 1 oog je hoofd bewegen veranderd daar niets aan.

[TweeB]

Bij mij hangt het af of ik met m'n linker hand een O maak of met m'n rechter..

[Verwijderd]

indien het met polarisatie werkt zoals elmuerte speculeert (en ik ook) dan zal dit geen effect hebben ... dan zie je het even 3D als in de echte wereld lijkt me

tenzij je al eens naar disneyland bent geweest en de 3D cinema nog steeds als 2D ervaarde

[MMaster23]

ik heb helaas pech

heb een speciale vorm van staar waardoor ik mijn rechteroog amper 15% kan zien. waardoor van dit soort dingen al heel snel niet meer werken.

kad vroeger ook stereo uitput + bril op mijn GF3Ti500 .. helaas werkte dat voor mij niet

[DRAC303]

same here ...
ik zie niets van die 3d gevallen, tkan ook gewoon aan mij liggen, maar ik vermoed dat mijn lui ook hier speelt!

[Koenzie]

Mooie ontwikkeling en zeker een mooie prijs.
Fijn dat er ook getest is of het hoofdpijn oplevert.

Hoop alleen niet dat de drivers bijvoorbeeld een aanslag plegen op je geheugen of processor...

[Countess]

het zal eerder op de videokaart zijn.
die moet minimaal 120FPS renderen, en dan van uit 2 verschillende hoeken.
vraag me alleen af hoe dat scherm het dan weer geeft want een refresh van 120 is niet mogelijk over een DVI kabel.

[rlKoekie]

niet helemaal waar, 60 fps is voldoende. een mens kan 60 fps waarnemen omdat ie 2 ogen heeft die 30 doen.

[Punksmurf]

De bewering dat je 60hz kan waarnemen omdat je 2 ogen hebt slaat natuurlijk nergens op.

Feit is wel dat je voor een vloeiend beeld zo'n 25-30fps nodig hebt. Door 60 beelden per seconde te renderen kom je ook uit op 30fps (omdat je per frame 2 beelden nodig hebt) en dat is dus wel voldoende.

[Verwijderd]

je hebt overduidelijk geen idee over hoe de ogen werken.
De ogen nemen passen alle waardes aan zolang een frame duurt. Dus als je 1 frame op je beeld ziet wordt dit ook als 1 frame geintepreteerd(ofzo ;p) En als je dit 30x doet schokt het beeld echt ongelovelijk hard. Ook bij 2 beelden schokt het nog.
Stel eens dat we een persoon zien lopen in oneindig veel fps. Dan nemen onze ogen zijn lichaam (doorzichtig net zoals op actie foto's) waar over de 30 fps die zijn ogen doen.
Oftewel alle plekken waar de persoon is langs gelopen in 2sec. zijn voor onze ogen als een wazige vlek te zien. Deze wazige vlek is voor ons heel goed te herkennen als zijnde een beweging, en ons brein zet dit dan om in een mooie vloeiende actie.
Als we daarna kijken naar iemand die in 30fps langs loopt zien we geen waas (mits de ogen synchroon lopen aan de fps anders zien we een klein beetje waas ;p). Dus dan gaat de persoon 30 scherpe beelden maken, en heeft het brein niet door dat de persoon beweegt --> schokt.

(is beetje versimpelde uitleg ;p)

[HammerT]

Waarom zou een videokaart meer moeite hier mee hebben dan? Die genegeerd toch al een 3D beeld, dit beeld wordt juist omgezet naar een 2D beeld. Dus eigenlijk heb je juist minder inspanning nodig

[justice strike]

het 3d beeld mnet deze schermen nu omgezet worden naar 2*2d beelden. een voor elk oog. Dus dat is dubbele inspanning voor de vidkaart (en niet minder inspanning)

[Verwijderd]

bij nVidia kan je al langer een stereoscopic driver/patch downloaden om het standaard rood-blauw brilleke te gebruiken... hoe het allemaal werkt en of er performance verlies is... geen idee

[Punksmurf]

Performanceverlies is ~50% - hij moet 2 kijkhoeken renderen per frame en daar gaat de meeste tijd inzitten. Verder moeten die beelden gecombineerd worden maar dat zal wel een vrij simpel filtertje zijn dat relatief gezien bijna niks kost.

[Ad-]

Op de CeBit heb ik er achter gezeten ja.
Het is inderdaad goed 3D. De resolutie zou er niet onder lijden ,maar het leek mij dat de resolutie wat bescheiden was.
Maar het effect was iets te aggressief waardoor (ik in elk geval) je niet alles scherp kon zien.
Wat mij betreft: leuk idee, nu nog goed uitwerken.

[Verwijderd]

dit las ik gister al op Hardware.info.. bij dit scherm moet je een bril dragen voor het 3D effect.. wat ik me dan afvraag.. is dit scherm ook normaal te gebruiken zonder speciale bril zodat er een normaal beeld weergegeven wordt.

[Hann1BaL]

Dat moet haast wel. Deze schermen werken volgens het principe snel van beeld te verwisselen waarbij de bril elke keer voor zeer korte tijd 1 oog afsluit. Daar merk je niets van, maar zo heb je elke keer per oog net een andere kijkhoek, wat het 3d gevoel geeft. (de reden dat we 3d kunnen zien, is omdat de beelden van onze ogen net verschillend zijn.)

Waarschijnlijk kan je die functie prima uitzetten waardoor je elke keer gewoon dezelfde kijkhoek voorgeschoteld krijgt en je alles 2d ziet.

@elmuerte: true (meer heb ik daar ook niet op te zeggen..)

[elmuerte]

Je kan doormiddel van lichtpolarisatie tegelijk het linker en rechter beeld uitzenden. Het enige wat je dan nodig hebt is een bril met een haaks gepositioneerde polariserende glazen. Je hebt dan helemaal geen ranzig knipper brilletje nodig.
Tenzij iemand eindelijk een fatsoenlijk holographische projector produceerd zal het altijd een filterende bril oplossing zijn. Tenminste, als je een bron wilt gebruiken.

[Verwijderd]

@ elmeurte, idd
zo wordt het nu denk ik bij disneyland in de 3D cinema toegepast
lichtpolarisatie is de beste oplossing lijkt me ook; maar een hoge resolutie lijkt me dan wel aangeraden omdat de resolutie ongeveer halveert per oog of ben ik mis?

[Eric Oud Ammerveld]

Als ik het zo lees werkt dit scherm niet door snel van beeld te wisselen (zoals "vroeger" gedaan werd).
Dit scherm heeft twee resoluties en kan twee verschillende beelden tegelijk weergeven.

Via een Polaroid splitsing zal je door je ene oog (m.b.v. de bril) enkel de horizontale en door je andere oog enkel de verticale lijnen te zien krijgen.

Het wisselen van beeld gaat dus niet door de refresh rate te halveren (zoals "vroeger" gedaan werd) maar door beide beelden tegelijk weer te geven.
Dit verklaard tevens waarom je hier geen hoofdpijn bij krijgt.
(Lage refresh rate resulteert in hoofdpijn)

Dit brilletje hoeft dan waarschijnlijk ook niet op de computer te worden aangesloten zodat deze synchroon overschakelt naar horizontale en vertikale lijnen.

[Punksmurf]

Waar je dat leest weet ik niet maar het klinkt zeker wel als een mogelijke oplossing van het probleem.

Het zou ook kunnen gaan om zo'n 'knipperbril'. Het probleem met die dingen is momenteel dat die precies haaks op de tft-beeldschermen zijn gepolariseerd waardoor het niet werkt (beeld blijft zwart). Die brillen werken namelijk wel als je ze 90° kantelt. Het uitbrengen van een bril met een gedraaide polarisatie (of een scherm..) zou dit dus al oplossen.

Helaas zijn veel TFT-schermen niet geschikt voor hoge refreshrates en zelf op 60hz (30fps) werkt het vaak niet door ghosting.

Ik denk dat jouw theorie wel eens heel slim is (en wat ze hier mogelijk gebruiken).

[Verwijderd]

Als dit met zo'n 3d-brilletje werkt, zie ik niet helemaal in waarom dit met een speciaal scherm van Zalman moet? Als het scherm via software in die 3d-modus wordt gezet (groene en rode lijntjes), dan kan je dat toch op elk scherm zo vertonen? Het LCD-scherm zelf is toch niks anders dan een normaal conventioneel LCD-scherm?

[Sorki]

Het leuke hieraan is dat het niet met groen & rood werk, maar met een polarisatiefilter. Zoals in de betere 3d filmzalen.

Je zet een soort zonnebrilletje op met licht getinte glazen. Het effect is stukken beter dan met de kleurtjes.

Ik heb op cebit even wow kunnen spelen op deze schermen en moet zeggen dat het echt wel een hoog fun gehalte heeft. Je word helemaal niet ziek van het beeld enz en het 3D effect mag er zijn.

Of het bruikbaar is voor dagelijke taken is een andere zaak ...

[supertheiz]

Zal wel om een polaroidfilter scherm gaan en niet om een groen/rood 3d:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Polarisatiefilter

[Verwijderd]

Met rode en groene beelden hou je een soort 3d zwartwit beeld over... Dit scherm lijkt te werken met horizontaal en verticaal gepolariseerde pixels.... die je dan met een brilletje weer uit elkaar kunt halen voor je linker en rechter oog. Resultaat: Volledig kleuren 3d.
(Alleen iets donkerder door het polaroid brilletje)

Edit: Ok, dubbelpost, te langzaam getypt :-)

[arjanH]

Hmm ik kan met iets herinneren over een 3d Bril die ik vroeger kreeg bij mijn Geforce2 kaartje. dus echt nieuw lijkt mij dit niet.

edit: http://www.dansdata.com/images/v7700d/3dspecs320.jpg

[Verwijderd]

Maar die werkt alleen op crt schermen

[DW-ike]

inmiddels is er al geruime tijd een shutter brilletje die ook werkt met LCD monitoren: linkje

[dcm360]

En waarom dan alleen op CRT?

[The CarNagE Man]

Ben benieuwd of dit wel wat gaat worden.
Alle andere 3d schermen worden zonder brilletje gebruikt...
Tevens hoop ik dat het uit te zetten is... maar we zien het vanzelf!

[simen]

Alle andere 3d schermen worden zonder brilletje gebruikt...

Waar haal je dit nou weer vandaan?
Ken jij "alle andere" 3D schermen? Er zijn een paar ideeen/proof of concepts geweest van schermen waarop zonder brilletje een 3d beeld weergegeven kan worden maar met games is dit absoluut niet mogelijk. het zou betekenen dat voor iedere richting vanwaar je het scherm in kunt kijken een apart beeld gerenderd moet worden.

Ik denk overigens dat de stereodrivers van Nvidia dit voor hun rekening nemen, ik gebruik ze ook, WoW is werkelijk een heel stuk mooier in stereografische weergave. Alleen een beetje buggy.

[Rutte]

Hoezo concept schermen? Er zijn al bijna 10 bedrijven die een 3d scherm op de markt hebben staan (zonder brilletje). Sharp lanceerde zijn eerst 3d scherm al in 1999. Philips heeft zo'n ding in Breda in Holland Casino hangen. Ik heb hier 5 maanden geleden een paper over geschreven, daar kwamen heel wat technologiën merken en schermen in voorbij. Sharps scherm (zonder brilletje) is al vanaf 250 dollar te koop (is wel maar met 1 kijkhoek, i.p.v. de 9 van een Philips)

[Verwijderd]

Werkelijk ? Cool. kan je dan ook eens het model geven ofzo. Ik kan niet wachten omzoiets te hebben.

[MucGhuine]

@ truster
Zelf op de TU ooit een demo van zo'n scherm gezien, maar daar gaat een redelijk jaarbudget van een vakgroep in op om zo'n ding te kopen.
Voor thuis gebruik is dit toch (mede door kleine afzet markt, die moet eerst nog wat groeien) wel te duur.

[Punksmurf]

De $250 die hij stelt lijken me anders niet bepaald onoverkomelijk.

[jvo]

Het 3D scherm zonder bril is geen ideetje. Heb hier toevallig een 42" model van Philips staan op het moment. Spellen als quake 3 en call of duty draaien er al op in 3D.

En niet alle richtingen worden neergezet; slechts 9 die herhaald worden.

[4n4C0nD4]

Ik kan me moeilijk voorstellen dat dit mogelijk is door enkel specifieke dirvers te gebruiken en dus zonder de software te herschrijven... allessinds als je een deftige kwaliteit wil halen..

[DW-ike]

toch is het zo: Nvidia 3D Stereo Driver Windows XP/2000, bestaan al jaren, huidige versie is 91.31 download link.
Overigens biedt deze driver, zoals ook elders in dit topic vermeld, meerdere mogelijkheden om 3d stereo te genereren, shutterglasses maar ook het bekende rood/groen brilletje en eventueel zelfs een rood/blauwe variant. Helaas wordt deze driver slechts ongeveer 1 x per half jaar bijgewerkt en valt hij alleen te gebruiken in combinatie met de gelijknamige "standaard" driver (dus de gewone 91.31 in dit geval). Verder is er geen ondersteuning voor SLI (wat eigenlijk jammer is, zo haal je met shutterglasses wel heel makkelijk dezelfde framerates) en ook AA wordt (officieel) afgeraden in combinatie met deze driver (in 3d mode)

[nadd]

Zelf ook achter gezeten bij de Cebit maar toch bekruipt mij wel het gevoel dat de techniek nog niet af is. De inkijkhoek voor mooie 3d was niet optimaal en daarnaast ondanks andere berichten voelde ik me toch wat spacey na een minuut of tien WoW.

[Pozo]

Dit scherm is dan ook voor gamers bedoelt en niet voor mensen die een 3d film zouden willen kijken (als je die al had met deze technologie).
Als ik achter mn pc zit kijk ik loodrecht op mn scherm dus daar hebben ze hem dan ook voor ontworpen.

Plus als je stereografie voor een 3d illusie op een 2d vlak gebruikt zou je moeten registreren waar het hoofd zich bevind. Als je dat doet krijg je 180 in principe graden inkijkhoek, zolang er maar 1 toeschouwer is.

Wil je niet met een of andere sensor op je hoofd zitten zal je recht voor je scherm moeten zitten