Jedec breidt DDR5-geheugenspecificatie uit naar 8800MT/s

Jedec, de organisatie die standaarden vaststelt voor geheugentechnologie, heeft de DDR5-geheugenspecificatie bijgewerkt om hogere snelheden mogelijk te maken. Er komt ook een nieuwe beveiligingsfunctie.

De vernieuwde specificatie, JESD79-JC5, legt de standaard vast voor DDR5-geheugenchips met datatransfersnelheden tot 8800MT/s. Dit betekent dat de industrie het eens is dat DDR5-8800 zowel qua prestaties als qua kosten haalbaar is. In 2020, toen DDR5 uitkwam, heeft Jedec DDR5-specificaties tot 6400MT/s vastgesteld, met ruimte voor toekomstige uitbreidingen.

De bijgewerkte DDR5-specificatie bevat ook een functie die gericht lijkt op het verminderen van Rowhammer-aanvallen. De functie in kwestie heet Per-Row Activation Counting. PRAC houdt bij hoe vaak een geheugenrij is geactiveerd om bitflips veroorzaakt door overmatige activaties te voorkomen.

Reacties (27)

[70sMike]

De aanduiding MT/s herkende ik niet. In het artikel waar naar verwezen wordt staat 8800 Mbps. MT/s is short for megatransfers (or million transfers) per second (bron: https://www.kingston.com/en/blog/pc-performance/mts-vs-mhz).

SDRAM
Clock: 100MHz
Transfer rate: 100MT/s
Bandwidth: 800MB/s

DDR SDRAM
Clock: 100MHz
Transfer rate: 200MT/s
Bandwidth: 1600MB/s

[FreezeXJ]

Klopt, dat is omdat dit Double Data RAM (DDR dus) is, die versturen zowel bij opgaande als aflopende klokpuls data. Vroeger was er ook SDR op de markt, die dus maar 1x per tik data stuurt. Daarnaast is dit DDR5, en die gebruikt een base-clock (systeemklok) van 200 MHz ofzo, maar werkt intern op 16x zoveel, en verstuurt dan 2x data, dus daarom kom je op duizenden MT/s.

Vlot uit-mn-hoofd overzichtje
DDR1 200-400 MT/s
DDR2 400-800 (1066) MT/s
DDR3 800-1600 (2133) MT/s
DDR4 1600-3200 (4000) MT/s
DDR5 4000-6400 (nu dus 8800) MT/s

Daarbij zie je dat DDR5 een enorme sprong is/lijkt, normaal beginnen ze op 2x de vorige snelheid, maar nu even niet.

[ocf81]

Waar ik dan benieuwd naar ben is of we dit soort snelheden alleen terug gaan zien bij op het moederbord vastgesoldeerd geheugen, of dat dit ook mogelijk zal zijn voor DIMMs.

[mapa2011]

Dit is zeker mogelijk voor DDR5 dimms er zijn nu al kits leverbaar van 8000MT tot en met 8400MT.

Kingston 8000MT -> https://www.kingston.com/...ype=ddr5&speed=8000mt%2Fs

GEIL 8400 MT -> https://geilmemory.com/product/?id=60

G.SKILL 8400 MT ->
https://www.gskill.com/pr.../F5-8400J4052G24GX2-TZ5RW
https://www.gskill.com/pr.../F5-8400J4052G24GX2-TZ5RK

TEAM 8200MT -> https://www.teamgroupinc....er=ZmlsdGVyLTIxMj00NjA1Jg

En als voorbeeld moederborden met 8000MT+ support via O.C. https://www.gigabyte.com/...?pids=9579,9173,9308,9168

Of de asus ROG boards ff googlen

[Reactie gewijzigd door mapa2011 op 23 juli 2024 05:22]

[ocf81]

Ik heb het vermoeden dat dit niet gaat werken met met 64GiB of meer.

[mapa2011]

Dat vermoeden kan ik je bevestigen, althans niet volgens fabrikant specificaties.

Kingston verkoopt de 8000MT als een single 16GB module verder geen vermelding van max aantal modules ondersteund.

Team 16GB op 8200MT

Geil (check even via specification, deze is gewoon te downloaden) 8400 zowel single pack als dual pack MAX 48GB op de hogere MT tenzij je verlaagd naar 6800MT en dan tot 96GB.

G.Skill heeft een kit tot max 48GB op deze snelheid.
Overigens wel handig G.Skill heeft een QVL (qualified vendor list) met asus / asrock staan welke boards stabiel werken met deze snelheden en ASUS/gigbyte/Asrock/MSI hebben op hun beurt ook een QVL online staan bij het kopje support (bij een moederboard).

Als tip zou ik de moederboard fabrikant wel volgen met aanbevolen geheugen snelheden / SKU en settings om out of the box mee te beginnen.

https://rog.asus.com/moth...core/helpdesk_qvl_memory/

https://www.gigabyte.com/...CE/support#support-memsup

https://www.msi.com/Mothe...0-GODLIKE-MAX/support#mem

[Ludewig]

Waar ik dan benieuwd naar ben is of we dit soort snelheden alleen terug gaan zien bij op het moederbord vastgesoldeerd geheugen, of dat dit ook mogelijk zal zijn voor DIMMs.

Het kan ook voor DIMMs, maar hoe hoger de snelheden, hoe gevoeliger het allemaal is voor ook maar de kleinste verstoring. Zo kun je met 4 DIMMs in je systeem niet de hoogste snelheden halen omdat de DIMMs elkaar verstoren, maar zelf 4 DIMM slots op je moederbord ipv 2 kan ervoor zorgen dat de signalen die terugkaatsen in het lege RAM-slot ervoor zorgt dat het niet stabiel is op hogere snelheden.

En de lengte van de connecties tussen het RAM-slot en de processor, en hoe ze precies aangelegd zijn, maakt ook weer uit.

Als je de allerhoogste snelheden wilt halen, dan moet je 1 van de meest optimale moederborden kopen voor het halen van de hoogste snelheden, en dan alsnog eigenlijk een lot in de loterij winnen, waarbij er geen kleine imperfecties zitten in je moederbord of geheugen die het frustreren. En dan nog zit je hoogstens op de rand van stabiliteit.

Voor een normaal persoon die gewoon een stabiel systeem wil heeft het zelden zin om zoveel geld uit te geven voor iets dat niet zoveel snelheid geeft en veel potentiële problemen.

Overigens worden de moederborden, geheugencontrollers en geheugenchips in de loop der tijd wel beter, dus het wordt wel steeds makkelijker om hogere snelheden te halen als nieuwe generaties moederborden, CPUs en geheugen uitkomen.

[ocf81]

Als iemand die geregeld aan de bovenkant van het spectrum zit van wat officieel ondersteund wordt qua geheugenomvang ben ik reeds aardig bekend met deze beperkingen. Het is wel jammer dat hiermee de mogelijkheid van upgrades in essentie de nek om wordt gedraaid. Als je meer geheugen wil na een paar jaar, dan is het nu beter om de rest ook maar te vervangen. DDR5 is wat dat betreft een kleine ramp. Je moet eigenlijk naar meerdere geheugencontrollers wil je dit probleem oplossen, maar dan gaat de prijs door het dak omdat je dan in de workstation markt terecht komt.

[Reactie gewijzigd door ocf81 op 23 juli 2024 05:22]

[Ludewig]

Het is natuurlijk wel zo dat je met de huidige 8000+ kits sowieso buiten de JEDEC-specs draait. Het is allemaal overgeklokt en dus buiten spec.

In de workstation-markt draaien ze normaliter alleen binnen de spec en moeten ze dus wachten op nieuw geheugen dat 8000+ snelheden kan halen zonder overklok, wat nog lang kan duren, als het ooit gebeurd. JEDEC maakt altijd ruimere specs dan nu al kan, want een slimme meid standaardenorganisatie is op de toekomst voorbereid.

[ocf81]

Ja, dat klopt op zich. Maar met zo'n spec wordt er wel een impuls gegeven om die hogere standaarden meer gangbaar te maken en dat heeft doorgaans ook een leuk effect op de prijzen, zelfs voor SKUs die buiten de specs draaien.

[ari2asem]

betekent dit dat de nieuwere cpu's en chipsets nodig zijn om deze nieuwe snelheid en functie te ondersteunen?

dat er nieuwere chips voor ddr5-modules nodis zijn, is wel duidelijk

[Scriptkid]

Yep,

Overclocken is leuk maar niet reliable en feasable omdat je gewoon instabiel systeem krijgt.

Huidige procs doen zelf al aan volledige overclock en staan al op max stabiele snelheid.

Je leest dan ook heel vaak dat je maar paar honderd mhz wxtra er uit kan persen voordat je bsod of artifacts gaat krijgen.

Bijna 2ghz extra gaat je niet lukken onder normale omstandigheden daarvoor moet de proc er toch net iets andrrs gebakken worden.

[dabrainz]

Het gaat hier om de snelheid van de RAM, niet van de processoren.

[mapa2011]

Het gaat hier inderdaad om de DDR5 standaard op chip level.

@Scriptkid hier een filmpjes met stabiele overclock: YouTube: Stable OC : 8400MT CL32 (13900K + Z790 Apex)

Overigens sneller DDR5 module in je systeem zetten kost meerstal behoorlijk wat euri's en de winst...
YouTube: 8400MHz vs 8000MHz vs 7200MHz vs 6000MHz vs 5600MHz vs 4800MHz | DDR...

[Reactie gewijzigd door mapa2011 op 23 juli 2024 05:22]

[Scriptkid]

leuk een kort filmpje ,

kijk eens op de foras, iedereen die klaagt bij 6400+ dat ze terug moeten,

ja er zullen er een paar werken als je geluk hebt maar over het algemeen werkt het gewoon niet lekker.

Dat filmpje laat ook geen heavy load zien proc temp = 60 graden dat is bijna idle.

[Reactie gewijzigd door Scriptkid op 23 juli 2024 05:22]

[Scriptkid]

en wie moet die snelheid ondersteunen ?

Intel komt niet verder dan 5600 mt -> 8800 is even bijna 40% overclock

https://ark.intel.com/con...cache-up-to-5-40-ghz.html

[Elminster]

Volgende generaties?

[mapa2011]

Via O.C. tools en BIOS settings, lang verhaal. Wel mogelijk en overigens zijn er genoeg tutorials online te vinden om stabiel te laten runnen.

YouTube: Intel i9 14900KS 6.3GHz Benchmarks & DDR5 8533MHz Asus Bios Settings
YouTube: 14900KF R-Batch Memory Overclocking

Wellicht dat Tweakers.net er nog een keer een mooie O.C. op los kan laten. Dat hebben ze in het verleden ook al eens gedaan. Wellicht dat ze deze keer ook AMD EXPO vs INTEL XMB kunnen laten zien.
review: Overclocking Basics

Hier nog een bruikbaar linkje:
YouTube: How to Build a PC, the last guide you’ll ever need! (2024 Update)

[Reactie gewijzigd door mapa2011 op 23 juli 2024 05:22]

[dabrainz]

Hoezo 'Intel komt niet verder dan 5600 mt'?
Dat is baseline van de spec geweest. Een snelheid die ze garanderen.
In de praktijk kan elke 12th/13th/14th gen cpu wel 6400MTs aan, sommige budgetmoederborden hebben daar wat meer moeite mee, maar goed.

8800 is ook wel iets wat 'zou moeten kunnen binnen DDR5', dat is niet iets wat nu al vaak gehaald wordt.
In die zin staat DDR5 ook nog redelijk in de kinderschoenen, het bestaat nog niet super lang.

De IMC's van 12th gen waren ook nog niet alles, maar ook mijn 12700K en 12900K heb ik zonder moeite op 6800MTs gekregen. Op m'n 13700K ging de 7200MTs prima. (En nee, ik ben echt geen hardcore RAM overclocker, maar met een beetje prutsen aan voltages en timings kom je een heel eind.)

[Scriptkid]

maar met een beetje prutsen aan voltages en timings kom je een heel eind.)

En daar zeg je het goed,

Dat is niet voor de mainstream en die houden zich aan de support van de vendor. Ja als tweaker kun je verder komen maar dat is niet voor de 90% userbase van Intel.

[watercoolertje]

Officieel wel voor die snelheid maar dmv overclock kan je sowieso al hoger dan de oude officiële snelheid. En misschien ook al hoger dan de nieuwe snelheid.

De functie weet ik niet, dat kan ook in het RAM zelf zitten zonder dat je CPU of Mobo daar iets van hoeft te weten/snappen.

[Reactie gewijzigd door watercoolertje op 23 juli 2024 05:22]

[Astennu]

Niet perse misschien voor de PRAC feature wel.
Qua memory snelheden kunnen sommige controllers het aan andere niet. Zowel bij intel als AMD valt 8000MT/s en hoger momenteel onder overclocken waarbij sommige memory controllers wat beter gelukt zijn dan andere en die snelheden al kunnen halen met Premium overclock modules.

[MSalters]

Waarschijnlijk wel. Zo'n nieuw iets als "PRAC" gaat niet spontaan werken op oude hardware die nooit gemaakt is om PRAC te ondersteunen. In het beste geval kan het via een BIOS update, maar dat is lang niet zeker.

[locke960]

De bijgewerkte DDR5-specificatie bevat ook een functie die gericht lijkt op het verminderen van Rowhammer-aanvallen. De functie in kwestie heet Per-Row Activation Counting

Bizar dat het zo lang geduurd heeft. Ik vind nog steeds dat geheugen dat kwetsbaar is voor Rowhammer aanvallen gewoon defect geheugen is.

Misschien een goede eigenschap om in de pricewatch op te nemen.

[mapa2011]

Waarom vindt je dat, heb jij hier enige ervaring(en) mee of voorbeelden die je aan kan dragen?

[locke960]

Een Rowhammer aanval is het herhaaldelijk uitlezen van dezelfde geheugencellen, met als gevolg dat naastgelegen geheugencellen spontaan van waarde veranderen.

Hoe kan dat iets anders dan defect geheugen zijn? Geheugen heeft 1 taak, onthouden wat erin gestopt wordt en weer correct terugleveren als er om gevraagd wordt.

Natuurlijk is niets perfect, ook in DRAM ontstaat af en toe een foutje, wil je dat niet moet je ECC geheugen gebruiken, maar Rowhammer is van een heel ander kaliber. Dat zijn geen willekeurige foutjes meer, het is het gevolg van het over het hoofd zien van een volgens de specificaties volstrekt legitiem gebruik van het geheugen. Ontwerpfout van de chip dus.

[mapa2011]

Ik weet wat rowhammmer is, dat was mijn vraag ook niet. Mijn vraag is heb jij hier enige ervaring(en) mee of voorbeelden die je aan kan dragen?

De conclusie dat het een ontwerpfout is van chips deel ik absoluut niet, overigens met elke DIE shrink process 3xnm -> 2xnm -> 1xnm schijnt rowhammer attacks makkelijker uitvoerbaar te zijn.

Hier een mooie stukje over rowhammer, zie filmpje: https://semiengineering.com/how-to-stop-row-hammer.

[Reactie gewijzigd door mapa2011 op 23 juli 2024 05:22]