Onderzoekers van een Australische universiteit hebben een nieuwe manier gevonden en ontwikkeld om qubits te manipuleren. De nieuwe methode maakt het volgens hen mogelijk om quantumcomputers met 'miljarden qubits' te produceren.
De ontdekking werd al in 2020 gedaan door een medewerker van de UNSW-universiteit van Sydney. Postdoc-onderzoeker Tuomo Tanttu ontdekte toen tijdens experimenten dat hij de spin van elektronen in quantumdots met elektrische velden kon manipuleren. Tot dusver gebruikte het laboratorium daar magneetvelden voor. Sinds 2020 heeft het onderzoeksteam, dat naast dr. Tanttu uit onder meer dr. Gilbert en professor Dzurak bestaat, de techniek verfijnd.

Tanttu deed de ontdekking min of meer bij toeval. Hij experimenteerde met verschillende geometrieën van de microgolfantennes waarmee hij de elektronenspin met een magneetveld beïnvloedt. Een van de experimentele antennes produceerde echter een veel sterker elektrisch veld dan het magneetveld, waarop de spin veel sterker reageerde dan het op magneetvelden deed. Daarmee is een derde manier ontwikkeld om elektronenspin in qubits te manipuleren, naast ESR en EDSR. Voor ESR, of electron spin resonance, worden microgolfantennes gebruikt en voor EDSR, of electric dipole spin resonance, worden magneetvelden gebruikt. Voor de nieuwe derde methode, de zogeheten intrinsic spin-orbit EDSR zijn geen magneten meer nodig om de qubits te manipuleren, wat hun 'aansturing' sterk vereenvoudigt. De techniek maakt gebruik van elektrische velden om de spin te manipuleren en zou het mogelijk maken de elektronenspin te veranderen zonder nabije qubits te beïnvloeden. Daarvoor zijn geen micromagneten of antennes vlak naast de gates nodig. De onderzoekers hebben hun werk in Nature gepubliceerd.
De onderzoeksgroep van Tanttu werkt samen met UNSW-spinoff Diraq, een quantumtechnologiebedrijf dat door Dzurak is opgericht. Dat toepasselijk genaamde bedrijf wil met bestaande chipproductietechnieken quantumcomputers op basis van cmos-quantumdots maken. Door die bekende productiemethoden te gebruiken, zouden quantumchips met miljoenen of zelfs miljarden logic gates gemaakt kunnen worden; hoe meer qubits een quantumcomputer heeft, hoe krachtiger hij is. Die logic gates bouwen de onderzoekers met qubits die bestaan uit quantumdots met 'gevangen' elektronen. Zonder afhankelijkheid van micromagneten om de spin van die elektronen te veranderen, kunnen de qubits in potentie dichter op elkaar in het siliciumsubstraat worden aangebracht.