Qualcomm hoeft EU-boete van miljard euro niet te betalen door onregelmatigheden

Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft een streep gezet door de boete van bijna een miljard euro die Qualcomm in 2018 kreeg. Het Gerecht concludeert dat er 'procedurele onregelmatigheden' waren waardoor de chipontwerper zich niet goed kon verdedigen.

In 2018 legde de Europese Commissie een boete op van 997 miljoen euro aan Qualcomm. De chipontwerper zou tussen 2011 en 2016 oneerlijke afspraken hebben gemaakt met Apple over het gebruik van zijn 4G-modemchips. Eurocommissaris voor Mededinging, Margrethe Vestager, concludeerde toen dat Qualcomm concurrenten daardoor voor vijf jaar had uitgesloten van de markt.

Volgens het Gerecht, dat onderdeel is van het Europees Hof van Justitie, zijn er in de zaak meerdere procedurele onrechtmatigheden opgetreden die de verdediging van Qualcomm hebben aangetast. Daardoor is ook de analyse van de Europese Commissie over het machtsmisbruik van de chipmaker ongeldig, concludeert de rechtbank.

Bij het samenstellen van het dossier heeft de Commissie onder andere nagelaten om de precieze inhoud van alle interviews vast te leggen, terwijl dat verplicht is. Volgens de rechtbank gaat het met name om 'vergaderingen en conferencecalls met derden'.

Qualcomm vocht de uitspraak aan en krijgt nu gelijk. Het Gerecht zet ook vraagtekens bij de gemaakte concurrentieanalyse en merkt onder andere op dat Apple gedurende de periode geen technisch alternatief had voor de 4G-modems van Qualcomm. Volgens de uitspraak heeft de Commissie 'geen rekening gehouden met alle revelante feitelijke omstandigheden'. Door de uitspraak hoeft Qualcomm de boete van bijna een miljard euro voorlopig niet te betalen. De Europese Commissie kan nog in beroep gaan tegen de uitspraak.

De betreffende zaak waar nu een nieuwe uitspraak in is gedaan, gaat specifiek over 4G-modems. Qualcomm kreeg in 2019 ook een boete van de EU van 242 miljoen euro voor het te goedkoop verkopen van 3G-chipsets. Ook heeft de Europese Commissie in 2020 een onderzoek ingesteld naar Qualcomm wegens misbruik van zijn marktpositie met 5G-modemchips. De uitkomst van dat onderzoek is nog niet bekend.

Apple iPhone 6 uit 2014, met 4G-modem van Qualcomm

Reacties (41)

[Jazco2nd]

Ik zou het geweldig vinden als Tweakers.net een overzicht maakt van alle boetes, zowel over prijsafspraken als monopolie en dergelijke sinds de jaren '90 en nagaat welke van die boetes daadwerkelijk zijn betaald, deels of volledig.

Volgens mij is het antwoord dat ruim meer dan de helft van de boetes helemaal niet is betaald en het overgrote deel slechts deels. Dus ook boetes die Microsoft kreeg met monopolie van Internet Explorer of Windows etc.

[Reactie gewijzigd door Jazco2nd op 28 juli 2024 04:22]

[Maurits van Baerle]

Je denkt serieus dat er bedrijven wegkomen met boetes niet betalen?

In dit specifieke geval is de eerdere Qualcomm boete via de rechter onterecht verklaard, er is dus geen boete en dus hoeft Qualcomm niets te betalen. Maar, als een boete daadwerkelijk heeft stand gehouden tot alle rechtsmiddelen zijn doorgelopen en de hoogste rechter een uitspraak heeft gedaan dan wordt zo'n boete natuurlijk gewoon betaalt. Je blijft als bedrijf niet lang overeind als je je boetes niet betaalt.

[Jazco2nd]

Wat ik denk is toch niet relevant. Zoek zelf maar eens op.. "alle juridische middelen" inderdaad, dan ben je al gauw 10+ jaar verder zonder te betalen en al verlies je, is er van de oorspronkelijke boete vaak veel minder over.

Enne, privacy boetes van de EU die veelal alleen door Ierland kunnen worden opgelegd, die dat niet graag doet als safe haven voor US corporates? Ierse waakhond is al meermaals op de vingers getikt. En als ze dan eindelijk een beetje boete geven, gaan ze die vervolgens niet incasseren..

Maar ik ga niet de onderzoeksjournalist uithangen, vandaar mijn verzoek

[Reactie gewijzigd door Jazco2nd op 28 juli 2024 04:22]

[RobbieB]

Alleen al door inflatie is het vaak al interessant om door te procederen voor vele jaren.

[Verwijderd]

Maar, als een boete daadwerkelijk heeft stand gehouden tot alle rechtsmiddelen zijn doorgelopen en de hoogste rechter een uitspraak heeft gedaan dan wordt zo'n boete natuurlijk gewoon betaalt.

En laat dat proces nu net een eeuwigheid duren. Ondertussen heeft dat bedrijf het bedrag van die boete verder kunnen investeren en scheert inflatie er nog eens gans deel af. Die boete van 1 miljard EUR. die Intel in 2009 opgelegd werd? Nog steeds geen bal van betaald (in 2022 nu ook besloten dat het niet hoeft) en moesten ze dat NU moeten betalen, dan zou dat het equivalent van 733,971,727.29 EUR. uit 2019 voorstellen. Al meer dan 250 miljoen uitgespaard, alle merci.

De EU maakt maar al te graag publiek dat het Big Tech aanpakt met torenhoge boetes, maar tot zover is het allemaal maar kattenpis wat er uit voortgevloeid is.

[vanaalten]

Ik vind het opmerkelijk dat bij rechtszaken waarbij het gaat over honderden miljoenen euro's, er niet meer zorgvuldigheid is wat betreft de procedures en bijbehorende details. Ik bedoel,

Bij het samenstellen van het dossier heeft de Commissie onder andere nagelaten om de precieze inhoud van alle interviews vast te leggen, terwijl dat verplicht is.

... is er dan niemand bij zo'n zaak betrokken die de spelregels door en door kent en in de gaten houdt? En zo niet, zou het niet rendabel zijn om iemand er bij te betrekken puur en alleen om dat soort dingen in de gaten te houden?

[CAPSLOCK2000]

Ik vind het opmerkelijk dat bij rechtszaken waarbij het gaat over honderden miljoenen euro's, er niet meer zorgvuldigheid is wat betreft de procedures en bijbehorende details. Ik bedoel,

Ik ken de situatie niet maar dingen zijn zelden zo simpel als ze lijken. Ik denk dat we wel wat kunnen opmaken uit de verwoording (die in overeenstemming is met de oorspronkelijke engelse tekst), let op de woorden die ik vet heb gemaakt.: "om de precieze inhoud van alle interviews".

Dat kun je dus ook lezen als "Er was één interview waarin één piepklein detail is weggevallen".

Ik ga er van uit dat de advocaten van Qualcomm lang en diep in deze enorme zaak hebben zitten graven om fouten te vinden. Dat er fouten gemaakt worden in een zaak van dit formaat is te verwachten, dat is niet meer dan menselijk. Nu vertrouw ik er op dat dat rechter dat ook wel weet en niet voor één gat te vangen is maar die moet het uiteindelijk doen met de informatie die de advocaten aanleveren. Qualcomm kan de beste advocaten van de wereld betalen om eindeloos twijfel te zaaien en de EU moet het doen met beperkte middelen (de overheid kan nooit dat soort salarissen betalen, zelfs de meest excessief verdienende ambtenaren kunnen daar niet aan tippen). Een gek kan meer vragen dan tien wijzen kunnen beantwoorden. Bij twijfel krijgt de verdachte het voordeel van de twijfel.

... is er dan niemand bij zo'n zaak betrokken die de spelregels door en door kent en in de gaten houdt? En zo niet, zou het niet rendabel zijn om iemand er bij te betrekken puur en alleen om dat soort dingen in de gaten te houden?

Bij een zaak van dit formaat zal het eerder een heel team zijn en dan nog kunnen die niet altijd en overal bij zijn.

[Reactie gewijzigd door CAPSLOCK2000 op 28 juli 2024 04:22]

[Groningerkoek]

Dit gaat veel verder dan een foutje, en zowel het persbericht waarnaar wordt verwezen als de gehele uitspraak zijn daarin zeer duidelijk, ik snap dan ook niet dat je de conclusie kunt trekken dat het mogelijk slechts om 1 piepklein detail ging.

Als je dit ook had gelezen in het artikel:

Volgens de rechtbank gaat het met name om 'vergaderingen en conferencecalls met derden'.

had je al kunnen weten dat dit zeer duidelijk niet om slechts 1 detail kon gaan. Maar dat het bij verschillende dingen is voorgekomen maar het meeste bij 'vergaderingen en conferencecalls met derden'

De commissie heeft bedacht dat als zij het gesprek geen interview noemen maar een meeting of conference de plicht tot mededeling en overlegging van notulen komt te vervallen. En de rechter heeft hier terecht de vloer mee aangeveegd omdat de wetgeving hier duidelijk genoeg is dat de zienswijze van de commissie ronduit belachelijk en schofferend is. Er is geen complete lijst met hoeveel gesprekken er zijn geweest en met wie, men weigerde zelfs te zeggen of met bepaalde partijen wel of geen overleg is geweest, van veel gesprekken met derden zijn zelfs helemaal geen notulen gemaakt.

En dit is slechts 1 van de vele dingen waar de commissie de fout in is gegaan.

[Reactie gewijzigd door Groningerkoek op 28 juli 2024 04:22]

[CAPSLOCK2000]

Dit gaat veel verder dan een foutje,

Excuus als ik daar niet duidelijk in was, het was niet mijn bedoeling te zeggen dat er niks aan de hand is, maar dat er ook niet staat dat er een grote janboel was zoals een beetje werd gesuggereerd.

De commissie heeft bedacht dat een als zij het gesprek geen interview noemen maar een meeting of conference de plicht tot mededeling en overlegging van notulen komt te vervallen. En de rechter heeft hier terecht de vloer mee aangeveegd omdat de wetgeving hier duidelijk genoeg is dat de zienswijze van de commissie ronduit belachelijk en schofferend is. Er is geen complete lijst met hoeveel gesprekken er zijn geweest en met wie, men weigerde zelfs te zeggen of met bepaalde partijen wel of geen overleg is geweest, van veel gesprekken met derden zijn zelfs helemaal geen notulen gemaakt.

Bedankt voor je toelichting, ik heb alleen de samenvatting en het persbericht gelezen en daar staan geen details in staan.

[bigbadbull]

[...]
Ik ken de situatie niet maar dingen zijn zelden zo simpel als ze lijken.
[...]
Bij een zaak van dit formaat zal het eerder een heel team zijn en dan nog kunnen die niet altijd en overal bij zijn.

Bij dergelijke zaken en bij veel zaken tout-court is het inderdaad een zwaar probleem dat een foutje snel gemaakt zijn en dat er advocaten zijn die zich specialiseren in vrijspreken van criminelen en consoorten door het zoeken naar dergelijke fouten.
Vrijgesproken worden voor moord omdat het arrestatie bevel 1 minuut te laat getekend werd.
Het is helaas niet meer de geest van de wet die telt maar de letter punt en komma.

En hier zou ik op voorhand ook procedure fouten kunnen afdwingen lijkt mij.
Iemand van Qualcom belt een onderzoeker op via teams en geeft nog wat achtergrond info; lap niet opgenomen, dus procedure fout, dus vrijspraak.

[Lord Anubis]

Er was volgens mij voldoende ander bewijs; dus dat wordt dus ook vernietigd?

[Lord Anubis]

Wat ik zelf soms voel bij dit soort zaken, is dat er ‘bewust’ ‘teveel’ aan ‘bewijs’ is verzameld, en het daar, bij de afwerking, mank op loopt.

[Fraaank]

Ach, je schuift wat betrokken mensen een aardige duit in het vestzakje en je spaart jezelf bijna een miljard euro uit.

[GeeBee]

We lezen graag je bewijzen in deze zaak daarvoor.
Iets roepen zonder bewijs schuurt tegen 'onregelmatigheden tijdens de rechtszaak' aan.

[Flagg]

Ik adviseer dat je voortaan beter niet reageert als je tenminste niet wil dat mensen je gaan zien als paranoïde wappie...

Just a tip...

[Fraaank]

Wellicht de definitie van wappie opzoeken, voordat je me straks ook nog woke gaat noemen. Mijn gecharseerde uitspraak was eerder als reactie op @vanaalten aangezien het ook onwijs vreemd is dat er bij rechtzaken waar zoveel geld gemoeid is, er zulke amateurfouten worden gemaakt. Dat is toch raar of vinden we dat maar de normaalste zaak van de wereld?

@GeeBee Fijn om te lezen dat er nog mensen zijn die 100% vertrouwen hebben in alle rechtspraak op de wereld.

[loki504]

Vreemd is het zeker (je zou inderdaad denken dat zulke dingen 100 keer gecontroleerd worden). Maar ongefundeerd roepen dat Qualcomm een paar mensen wat geld heeft gegeven om de rechtzaak te winnen is in mijn ogen ook vreemd. Kijken we naar wat wappies betekent.
https://onzetaal.nl/taalloket/wappie

Wappies is een spottende en kleinerende term voor mensen die stellige beweringen doen over een onderwerp (zoals corona), terwijl anderen die beweringen als onzin beschouwen. Dat komt doordat ze niet gebaseerd zijn op serieus te nemen bronnen, maar op halve en hele verzinsels en complottheorieën.

Dan kan jou opmerking daar prima in. Zo er ik weet is het bij Qualcomm nog nooit aangetoond. Laat staan in deze zaak.

nieuws: EU Hof vernietigt miljardenboete uit 2009 voor Intel voor benadelen v...

Of heeft Intel ook al mensen geld toegestopt?
En zo zullen er vast nog wel meer boetes zijn die achteraf niet betaald hoeft te worden.

Grolsch is volgens jou dus ook al een corrupt bedrijf omdat er bij een boeten van 31m ook een vormfout is ontdekt...

[Reactie gewijzigd door loki504 op 28 juli 2024 04:22]

[lekorque]

Het frustrerende is dat daadwerkelijk bewezen is dat er sprake was van marktpositiemisbruik, maar dat procedurele fouten in de marge de rechtsgang hebben vertroebeld. 'Gelukkig' is het geen "out of jail free card", en kan de zaak opnieuw worden opgepakt. Maar of we daar blij mee moeten zijn...

[Groningerkoek]

Euh nee. Dat is niet daadwerkelijk bewezen want de rechter stelt dat de commissie haar beslissing niet voldoende kan onderbouwen omdat er onvoldoende is gekeken naar veel dingen.

En opnieuw opgepakt... ooit gehoord van "ne bis in idem" Je kunt niet 2x terecht staan voor hetzelfde feit.

Hier is zoveel fout gegaan dat elke vorm van protest of hogerop zoeken door de commissie kansloos is want het hoogste rechtsorgaan van Europa heeft de zaak feitelijk in de prullenbak gesmeten, en een nieuwe zaak opstarten mag niet.

Dit is over en uit wat deze kwestie betreft in Europa.

[Reactie gewijzigd door Groningerkoek op 28 juli 2024 04:22]

[GertMenkel]

Hoewel ze vanwege ne his in idem hun kans hier verspild hebben, kunnen ze natuurlijk zo een nieuwe rechtszaak starten over de periode 2017-2022 (of 2011-2016?). Het is niet alsof een bedrijf als Qualcomm zich veel veranderd heeft en deze zaak gaat specifiek over een bepaald aantal jaren.

Het is de vraag of het de moeite waard is als blijkt dat de EU niet in staat is zo'n onderzoek volgens de regels uit te voeren, maar ik denk niet dat Qualcomm hiermee van de Europese instellingen af is.

[Groningerkoek]

Het is niet eens duidelijk of hier door Qualcomm regels zijn overtreden omdat het gedane onderzoek ronduit bagger was. Nog sterker.. het zou concurrentie hebben belemmerd terwijl er op dat moment helemaal geen concurrentie was omdat Qualcomm de enige partij was die dit kon leveren.

[SPee]

Dit is over en uit wat deze kwestie betreft in Europa.

De EU zou hier veel beter mee moeten omgaan. Er zijn al te veel van die hoge boetes aangevochten en met success van tafel geveegd.
Je zou haast bijna denken dat de rechterlijke macht hier de bedrijven een handje helpt en de EU machteloos maakt. Doordat boetes ongedaan worden gemaakt, zet dat de bedrijven niet aan tot verandering.
Tuurlijk moeten ze zorgvuldig zijn, maar ik zou graag willen dat ze minder vanwege niet-relevante details niet zomaar boetes (en daarmee hopelijk gedragveranderingen van de overtreders) ongedaan maken. Maakt het uit als ze een vergadering niet meenemen als die andere partij zegt "nee, we hebben geen zin/tijd/geld om mee te werken." of "kan het volgende week" ?
Het zou m.i. niet mogelijk moeten zijn om in dit soort gevallen te zeggen "de uitspraak is gedaan, maar nu maken we dat ongedaan", zonder dat je de mogelijkheid krijgt om dat te corrigeren of opnieuw te doen.
Nu heb je vrijspraak, zonder dat er een vrijspraak is gedaan (dus inhoudelijk is behand). Geen goede zaak.

[Groningerkoek]

Als men telkens maar opnieuw een zaak mag beginnen dan weet je als burger helemaal niet meer waar je aan toe bent. Moet je je voorstellen dat de politie jou een bekeuring geeft, jij vecht die met succes aan en een half jaar later legt de politie gewoon weer dezelfde bekeuring op jouw deurmat en begint het hele circus weer van voren af aan.

De EU heeft regels opgesteld waaraan toezichthouders/commissies zich moeten houden en voorwaarden waaraan zij moeten voldoen om terecht een boete op te mogen leggen. Als dus blijkt dat die regels zijn gebroken (en zelden is dat zo duidelijk als hier, en dat zijn echt geen niet-relevante details) dan is de enige mogelijke conclusie dat de boete onterecht is opgelegd, en dat heeft niets te maken met dat een gerechtelijke macht de bedrijven wel of niet zou helpen.

[SPee]

Als men telkens maar opnieuw een zaak mag beginnen dan weet je als burger helemaal niet meer waar je aan toe bent.

Daarom maak ik ook een onderscheid tussen inhoudelijk vrijgesproken vs 'vanwege een vormfout zonder inhoudelijke behandeling'.

[Groningerkoek]

En wat zou men in deze zaak dan moeten doen? Dit is geen vormfoutje wat hier is gebeurt.

En tja, vrijspraak/geen vrijspraak, hier is de conclusie eigenlijk dat het onderzoek zo slecht is en de "fouten" zo groot dat je kunt lezen dat de rechter vindt dat het ten laste gelegde niet ten laste gelegd had mogen worden. In mijn boek is dat gelijk aan vrijspraak, beetje zoals een rechter die zegt "Er kan helemaal niet bewezen worden dat u die inbraak heeft gepleegd dus spreken wij u vrij van het ten laste gelegde."

[onkl]

Dat is precies wat er gebeurd is:
"ne bis in idem" betekent dat je niet tweemaal vervolgd mag worden voor hetzelfde feit. Dat geldt in dit geval niet, omdat het besluit van de commissie niet is aangepast door het hof van justitie, maar is vernietigd ("annulment"). In juridische zin bestaat, behoudens hoger beroep, het besluit van de commissie niet meer.

En daarmee heeft de Europese Commissie de mogelijkheid om een nieuw besluit te nemen. Dat besluit mag prima zijn "Qualcomm moet 1 miljard boete betalen, want [beter gedocumenteerd dossier]". En daarmee mag Qualcomm weer naar de rechter. En die spreekt zich dan uit over het nieuwe besluit.

In bestuursrecht bestaat het concept "vrijspraak" niet (Da's strafrecht). Een rechter kan in het algemeen een besluit alleen vernietigen of in stand laten, niet inhoudelijk aanpassen. De rechter kán dus niet zeggen "Qualcomm was helegaar niet stout", alleen maar (zoals hier) "Het besluit dat Qualcomm stout was is vernietigd".

In Nederland is hier -soms- een uitzondering op, waarbij de rechter zelf een nieuw besluit kan nemen (8:72.4 AWB), geen idee of dit hof die mogelijkheid ook heeft, maar ze hebben er in deze zaak iig. geen gebruik van gemaakt.

[eprillios]

Het ne bis in idem-beginsel heeft in het bestuursrecht een andere relevantie. In ieder geval wanneer je in Nederland een bestuurlijke boete wordt gepresenteerd, kan je niet nogmaals voor hetzelfde feit een boete opgelegd krijgen. Maar voor een last onder dwangsom of last onder bestuursdwang geldt dit niet, zolang onrechtmatigheden nog niet hersteld zijn. Anders zou handhaving van regelgeving te snel verwateren.

Kortgezegd, ik verwacht niet dat Qualcomm per se vrijuit gaat.

[Groningerkoek]

Maar dit had dan ook niets met een dwangsom of bestuursdwang nodig, dit gaat om een boete opgelegd voor het vermeende overtreden van regelgeving in voorgaande jaren, en zo'n kans krijg je eenmaal.

En ja de commissie kan nog in hoger beroep om deze uitspraak te toetsen, maar hier zijn zoveel overtredingen/misdragingen geconstateerd dat alleen in een Disneyfilm deze uitspraak herroepen zal worden, en ik denk niet dat de commissie zich daar nog aan zal wagen.

[iketot]

Vraag je je toch af, hoeveel deze boete nou gekost heeft aan Europees geld aan mankrachten..

Allemaal verloren geld dus voor ons.. en Qualcomm trekt aan het langste eind, en bespaart enkele honderden miljoenen, want ook zij zullen heel veel kosten hebben gehad aan advocaten etc..

En hoe is het mogelijk dat er op zo een niveau nog onrechtmatigheden plaatsvinden, en dat basale verplichte dingen als "interviews vastleggen" gewoon niet gedaan wordt..

Er moet toch iemand aansprakelijk kunnen worden gesteld voor het in feite mislopen van deze boete door de EU..

[timeraider]

Haha, mensen in politiek of overheidsorganen aansprakelijk houden?
Als dat kon in Europa zou dit al veel mensen de kop hebben gekost.


p.s.
Het liefste zou ik ofc. willen dat het kon.. weet zeker dat een groot deel van de overheid een opschoonactie kan verwachten dan.

[Reactie gewijzigd door timeraider op 28 juli 2024 04:22]

[Kevinp]

Iedereen mag fouten maken. Maar soms lijkt het wel of dit bewust gebeurd.

We blaffen flink als Europa, maar maken fouten dan hoeven we niet te bijten.

[mbbs1024]

Ik vraag me soms af in hoeverre een aantal van die dingen geen politiek theater zijn, zodat politici zich kunnen profileren als iemand die eindelijk eens wat doet aan allerlei wantoestanden.

[svenk91]

Ach, het schrikt nog steeds bedrijven af. Misschien een stuk minder met de boete van tafel, maar zulke rechtszaken zijn alsnog geen pretje.

[g4wx3]

Eu is regelziek. Dit is nefast voor de economie. Enkel grote bedrijven hebben genoeg middelen om iets op de EU markt te zetten,om alle keuringen te doen.
Zelf een draadloos toestel ontwerpen, produceren, en verkopen? Begin dan maar te keuren op ce en red 2014/53/eu. China zet je op de markt wat je wilt, is het daarom minder veilig? Meestal niet..
voor het milieu maakt het ook niet uit

[Reactie gewijzigd door g4wx3 op 28 juli 2024 04:22]

[Icrolux]

"Onregelmatigheden"

Dit riekt.

[Terry A Davis]

Als je dit leest, maak je er niet druk om, een miljard dollar is maar geld, je bent zelf veel waardiger dan geld, geef om jezelf, wat maakt dat geld nu uit? Helemaal niks, leef gewoon je leven, en laat dit voorbijgaan, het is maar een geldbedrag, niet jij of jouw leven, laat ze maar lekker gaan, laat je leven niet zuur maken door bijvoorbeeld boetes die bedrijven opgelegd krijgen. Leef en kijk niet om. Als je jong bent denk je misschien van goh een miljard dollar is veel, maar wees wijzer, jij bent veel meer waard! Laat dit achter je, just don't care.

Fraude maak je er niet druk om, dat is hoe de wereld werkt, het is zonde van je tijd. Laat het achter je.

[Aaargh!]

Het Gerecht zet ook vraagtekens bij de gemaakte concurrentieanalyse en merkt onder andere op dat Apple gedurende de periode geen technisch alternatief had voor de 4G-modems van Qualcomm.

Ik snap deze opmerking niet echt. Het feit dat er geen concurrenten zijn lijkt me toch een argument ten nadele van Qualcomm ?

[Verwijderd]

Toch jammer dat dit geklungel ons ook nog eens geld kost....tweemaal.

[terradrone]

Kunnen ze het geld nu mooi gebruiken om hun drivers en firmware te opensourcen en alle bugs eruit te halen (geïnteresseerden zie diverse threads op het openwrt forum).