In Rusland krijgen iPhone-gebruikers vanaf volgende maand een scherm met Russische apps te zien als ze hun toestel voor het eerst opstarten. Dat is het gevolg van een overeenkomst tussen het Russische ministerie voor digitale ontwikkeling en communicatie en Apple.
Het gaat bij het scherm om Russische apps die gebruikers kunnen installeren, van bijvoorbeeld Yandex, Mail.ru Group, Kaspersky Lab, Rostelecom en Channel One. Het nieuwe 'appkeuzescherm' met Russische apps is een gevolg van een deal tussen Apple en het Russische Mintsifra, het ministerie voor digitale ontwikkeling en communicatie. In die deal staat volgens de krant Vedomosti dat in de set-up een extra scherm komt, wanneer een iPhone in Rusland voor het eerst aangezet wordt.
Die vinkjes staan volgens de krant standaard aan, maar gebruikers kunnen ze ook uitzetten. Op het scherm kunnen gebruikers browsers aantreffen, maar ook antivirus-software, kaartendiensten, chatprogramma's, mailtoepassingen, apps van online bioscopen, maar ook apps van de staat en het Mir Pay-betaalsysteem.
Rusland heeft een aparte deal met Apple. Op Android-telefoons hoeft dat niet: fabrikanten hebben al vaker een scherm in de set-up met opties om apps voor te installeren, bijvoorbeeld extra apps van de fabrikant zelf of van Google. Bovendien zijn Android-fabrikanten scheutiger met het voorinstalleren van apps. Op Samsung-telefoons tref je bijvoorbeeld apps van Microsoft en Facebook standaard aan.
Dat de deal er komt en dat hij nu komt, is geen toeval. Op 1 april gaat een wetswijziging in Rusland in die dat voorschrijft. Het gaat om een toevoeging op artikel 4 van de wet op consumentenbescherming. Dat artikel schrijft voor dat bij 'technisch complexe goederen' de regering kan voorschrijven om consumenten de keuze te geven om bepaalde software te kunnen installeren.
Volgens de krant Vedomosti staat die lijst niet vast. De krant citeert een bron bij het ministerie. "Als er alternatieve apps verschijnen die interessant zijn voor gebruikers en snel aan populariteit winnen, zullen ze worden opgenomen in deze selectie en verschijnen in het scherm voor pre-installatie." Het is onbekend of er een maximum zit aan de lijst. Alle apps staan wel in de App Store en hebben de reguliere keuring ondergaan.
De Russische omzet van Apple
Apple is niet zomaar akkoord gegaan met deze wetswijziging. Voordat de wet inging, zei een Apple-topman in overleg met de Russische overheid dat het bedrijf zijn strategie voor Rusland 'zou gaan heroverwegen', als de wet er zou komen. De iPhone-maker zinspeelde erop om Rusland helemaal te verlaten.
De fabrikant heeft een apart dochterbedrijf voor de Russische markt, Eppl Rus. Daar werken een paar honderd mensen en de omzet in het land komt uit rond 2,5 miljard euro per jaar. Apple verdiende vorig jaar in totaal rond 250 miljard euro vorig jaar: 1 procent van de omzet komt dus uit Rusland.
Apple zegde eerder al toe data van Russische gebruikers in Rusland op te slaan en het toonde op Apple Maps de Krim als onderdeel van Rusland, maar alleen in Rusland. In andere landen is Apple ook doorgaans gewillig om mee te werken met autoriteiten, zoals in China. Zo mogen series op Apple TV+ volgens geruchten geen verhaallijnen hebben die de Chinese regering tegen het hoofd kan stoten en verwijderde Apple een Hongkongse app die de Chinese regering niet aanstond.