Nokia gaat gesubsidieerd EU-onderzoek naar 6G leiden

Het Finse netwerkbedrijf Nokia gaat een door de EU gesubsidieerd onderzoek naar 6G leiden. Onder meer Ericsson is betrokken bij het onderzoek. De bedoeling is dat Europa voorop gaat lopen bij de ontwikkeling van 6G.

Het onderzoek Hexa-X heeft subsidie gekregen uit het Horizon 2020-programma van de EU. De bedoeling van het onderzoek is om uit te vinden wat 6G zal moeten gaan bieden en om onderzoek te doen naar technieken die onderdeel kunnen worden van 6G. Nokia verwacht dat 6G rond 2030 als techniek in mobiele netwerken zal gaan verschijnen. Dat is ongeveer tien jaar na 5G, dat ongeveer tien jaar kwam na 4G.

Volgens Nokia kan 6G zich richten op een aantal doelstellingen, zoals energiezuinigheid om de energiebehoefte van de hele ICT-sector te verminderen en wereldwijde dekking om ook afgelegen gebieden te voorzien van bereik. Daarnaast moet 6G stappen maken op het gebied van betrouwbaarheid en uiteraard een hogere snelheid en lagere latency bieden. In Hexa-X zitten naast netwerkbedrijven Nokia en Ericsson ook providers Orange en Telefónica, chipmaker Intel en diverse universiteiten. Hexa-X moet 2,5 jaar lopen.

De leiding ligt in handen van Nokia Bell Labs, een onderzoekstak van het Finse bedrijf. Het bedrijf Nokia maakt sinds enige jaren geen consumentenelektronica meer. Het eveneens Finse HMD heeft de licentie om Nokia-telefoons te maken, terwijl andere bedrijven onder meer tv's uitbrengen onder de Finse naam.

Reacties (77)

[Lisadr]

Intel en een handvol Europese universiteiten doen ook meer. Meer informatie op https://hexa-x.eu/

[dr.joep]

niet op jou gericht maar jullie reacties deden me nadenken over -wie- er aan gaan werken en deed mij denken dat het opvalt dat men in america of china bijvoorbeeld meteen zou applaudiseren en toejuichen terwijl er in nederland of europa vaak meteen een stel hippies en correctheids-officers het willen doodreguleren en doodpraten.

misschien is dat waarom europa zwaar achter loopt op een aantal zaken terwijl, even plat gezegt, men er elders weinig om maalt en zijn er zo voorsprongen behaalt met een dikke middelvinger naar de rest.

puur principieel vind ik ook niet dat men volatiel de normaalheid moet losmokeren om maar een voorsprong te behalen, denk dat we in die zin een respectvollere, stance op deze aardbol aannemen.

resultaat is wel dat een stel die er minder om geven een schijn van voorsprong behalen maar de daadwerkelijke kosten worden weggemoffeld en consequenties komen pas later aan het licht.

hier moet het allemaal verfijnd en verantwoord, op zich helemaal prima wat mij betreft en ben benieuwd of dit gaat leiden naar een betere oplossing voor een honger naar meer bandbreedte en lagere latencies en hopelijk ook op een verantwoorde wijze met een oog op gezondheid en andere regelgeving.
move fast and break things, vind ik gewoon een lelijk iets.

interessant om te lezen dat 'europa' toch zichzelf (weer) meer in de markt wilt zetten.

[Reactie gewijzigd door dr.joep op 23 juli 2024 06:34]

[Kevinp]

Ik weet niet precies wat je wil zeggen. Maar ten dele vind ik het vooral erg gevaarlijk dat er steeds meer grote Chineese en Amerikaanse spelers zijn en minder Europese.

Er is geen europese creditcard. Apple pay, google pay zijn Amerikaans. (overigens is Meastro ook van Mastercard).

Amazon komt zomaar opzetten waar Bol.com al jaren eerder was. Hetzelfde geld voor Facebook en Hyves.

We moeten in Europa kijken of we wat opportunistisch kunnen ondernemen want we kunnen wel wat Europese power gebruiken.

Het is zorgelijk dat we onze backbones op US en Aziatische hardware bouwen. Onze medicijnen worden nauwelijks in Europa ontwikkeld. Globale economie is prima, maar je moet er wel voor zorgen dat je een basis houdt.

[Tjomme01]

Amazon komt zomaar opzetten waar Bol.com al jaren eerder was.

En wat doet Bol.com in Nederland? ook de concurrentie opslokken.

[Kevinp]

Klopt je hebt daar gelijk in, maar bol.com is niet meteen heel de wereld.

Verschil met bol.com is dat bol niet perse op prijs is gaan concureren. Amazon doet dat duidelijk wel.

[dr.joep]

ik wil niets zeggen behalve dat het me opvalt dat we in europa meestal terughoudender zijn soms zelfs doodgereguleert terwijl men daar elders minder om geeft wat inderdaad gevaarlijk is.
denk dan aan uitstoot of zelfs werknemersrechten en veel meer.

het lijkt alsof "vooruitgang en productie" tegenwoordig alleen in het buitenland plaats vind waar men minder geeft om houdbaarheid en gevolgen.
zo kan ik het alleen verklaren want het zal toch niet zijn dat we gewoon stom zijn hier of dusdanig comfortabel dan wel gemakzuchtig dat we er niets meer aan willen toevoegen?

maar goed, volgens joep met de pet, ik houd mij niet bezig de wereldeconomie en vooruitgang verder.

helemaal eens met de punten die je aanhaalt.
ik weet dat wij heel goede software engineers hebben in nederland en het is echt geen kwestie van 'niet kunnen' om een paypal op te zetten.
dacht dat nederlanders van oudsher te boek stonden als ondernemers of zijn we tegenwoordig toch meer consument dan iets anders en vooral heel goed in bestaande zaken te herinpakken voor een premium? of zal het misschien in de wettelijke vrijheid/restrictie liggen?
waarom al die dingen hier niet gebeuren? ik heb geen flauw idee.

[Reactie gewijzigd door dr.joep op 23 juli 2024 06:34]

[Bas Boss]

Ik heb begrepen dat het vooral de financiering hier moeilijker verloopt. In de VS hebben ze hoofdzakelijk ik plek waar het talent en de financiers elkaar ontmoeten.

Maar ik ben wel positief over de toekomst op dit gebied. De EU heeft veel meer macht dan dat het zelf denkt. En je merkt ook steeds meer daar bewust gebruik van wordt gemaakt.

[YukanMosvic030]

Ik ben het bijna met alles eens wat je zegt. We moeten zeker meer Europese dingen ontwikkelen. Maar dat van de medicijnen klopt niet. Het is juist zo dat de meeste medicijnen in Europa ontwikkeld en gemaakt worden en onder patent elders ook gemaakt mogen worden. Europa en vooral Duitsland heeft ruim de helft van alle patenten op medicijnen in handen. Nederland, Duitsland, Zwitserland, Engeland (niet Groot Brittannië idd) en in mindere mate Spanje en België ontwikkelen veruit de meeste medicijnen en medische behandelingen. Grappige is dat China vrijwel niks zelf ontwikkeld maar wel veel maakt. De VS ontwikkeld zelf ook vrij weinig maar wel meer dan een China, maar produceert ook best veel. Brazilië gek genoeg is doet het ook heel goed qua ontwikkelen en produceren net als een Japan.

[rl3]

Heb je bronnen voor je beweringen?
Het tegendeel blijkt namelijk uit deze bronnen:
Medicijnen:
https://share.america.gov...t-worldwide-patent-count/
Totaal aantal patenten:
https://www.statista.com/...he-most-patents-in-force/

In Europa wordt een boel geproduceerd, al zou het beter gaan met een EEG zonder de extra regels van de EU.
Productie in de duurdere Europese landen valt weg en wordt verplaatst naar "armere" goedkopere delen van (Oost) Europa. Denk aan Tsjechië. Als ze daar euro's hadden zou dat weleens tegen kunnen vallen denk ik.

[Reactie gewijzigd door rl3 op 23 juli 2024 06:34]

[fwberg]

Make Europe great again!

[markg85]

Zouden we over 10 niet internet via starlink (en alternatieven) in onze telefoon kunnen hebben? Nu is die techniek nog relatief nieuw en groot. Maar 10 jaar en met de snelheid waarmee de mobiele industrie werkt. Zou best nog wel eens mogelijk kunnen worden!

[Gropah]

Mwua, weet ik niet. Als je met satalieten werkt vergroot je de afstand en ongeacht de techniek die je daarvoor gebruikt gaat daardoor de latency ook omhoog en dat is iets wat je niet altijd wilt, kijk bijvoorbeeld naar zelfrijdende auto's. Daarnaast is upgraden of klussen aan een netwerk wat in de ruimte hangt ook een stuk moeilijk en duurder. Verder is upload ook een dingetje. Starlink heeft door de gebruikte golflengte maar een kwart van de upload tov de download beschikbaar voor gebruikers, waarbij het ook nog maar de vraag is hoeveel het daadwerkelijk kan verwerken.

En dan heb ik het nog niet over de klachten die er zijn over starlink door astronomen vanwege de luchtvervuiling

Er zal zeker een groep gebruikers zijn die het zou kunnen gebruiken en zeker in afgelegen dorpen, gehuchten of woningen zal het veel kunnen doen, maar ik schat zelf dat het gros van de bevolking toch wel aan de "normalere" verbindingen blijft hangen.

[EvertSchut]

Misschien is klussen aan tienduizenden masten voor een paar landen (4000 masten voor 4G in Nederland bijv) ook soms wel meer werk dat iets in 1 satelliet doen die een continent dekt?

[bbob]

Hou ook rekening met extreem slecht weer, zware onweer dikke wolken dat een sat verbinding niet optimaal kan werken. Dan zit een groot gebied ineens zonder. Daarnaast verdeel je het over 4000 masten zal de uitval van een paar masten geen probleem voor de rest zijn.

[EvertSchut]

Je hebt als gebruiker utval als je de mast waarom je zit niet meer kan bereiken. Nu zou je nog op 3 masten kunnen zitten, maar de overige 3997 masten, daar heb je niks aan. Maar mij hoor je niet zeggen dat satelliet overal ideaal voor is, ik reageerde op het punt mbt onderhoud.
Overigens, stel dat iemand als Musk, net zoals met tesla en zoals uber taxi's vanuit de VS een coup wil plegen op de gesloten EU markt, dan is het een fantastische klap dat jij geen masten (vergunningen) en al dat onderhoud nodig hebt. De zittende operatord hebben het nazien en worden gedwongen mee te werken.

In de [/fantasie on] modus kan ik me voorstellen dat je met ultra breedbandige parallele bitstreams, waarbij niet serieel maar parallel de bits worden verstuurd in het frequentiedomein, storingen en capaciteit behoorlijk kunnen meevallen. 36000 km is de afstand naar een geostationaire satelliet, dat is een hoop, maar een constellatie van low orbit satellietten op <12000 km en veel bandbreedte kon nog wel eens "vliegen" [/fantasie off]. Denk aan het ouderwetse OFDM dat de snelheid van een oude coaxkabel of telefoonkabel van kilobits naar megabits/s heeft vergroot. Naar een satelliet toe kan je veel hogere frequenties gebruiken en heb je meer bandbreedte. Een grote brok data zou misschien dan nog met best redelijke latency in parallele brokjes tegelijk kunnen overgaan. Juist omhoog heb je geen last van belemmeringen, het weer en daken inderdaad daargelaten. Iridium, een netwerk van LEO satellieten, werkt op 780 km van de gebruiker.
Mobieltjes kunnen natuurlijk ook roamen. Een beetje mobiel pakt nu toch al in een sessie diverse frequenties achter elkaar, of tegelijk. Aan aards offload en dekkings- netwerk zal dus zeker handig blijven. Maar ook met terrestriele netwerken heb je last van isolatie en dubbel glas en flats bijvoorbeeld. Het enige echte zorgpunt lijkt me capaciteit, els je heel europa met een paar satellieten moet bedienen komt er aardig wat langs jouw satelliet maar je zou er misschien steeds meer steeds lager kunnen laten vliegen als de behoefte er blijkt te zijn, maar vliegen ze te laag dan vallen ze naar beneden denk ik - misschien is stuiterende satellieten een idee? ;-).

[Reactie gewijzigd door EvertSchut op 23 juli 2024 06:34]

[Terracotta]

Er is niet genoeg bandbreedte daarvoor. Starlink is voor bepaalde usecases geweldig (luchtvaart, zeevaart, remote locaties).
Die satelliet moet haar spectrum delen en in stukken kappen voor haar gebruikers en haar backbone connectie.

De cellular tower heeft fiberverbindingen voor haar backbone. Elke fiber heeft de volle bandbreedte ter beschikking die de natuur ons gegeven heeft.

We spreken over miljarden toestellen die tegelijk verbonden zijn. Om dat met een shared spectrum, low power satelliet te doen, good luck. Starlink heeft zijn eigen booming groeimarkt (lucht-, zeevaart, zelfs long-distance treinen, remote locaties etc...) waar ze genoeg geld mee gaan verdienen om succesvol te zijn en voort te evolueren, een overname van de huidige gesatureerde en volwassen cellular markt is economisch niet zinnig.

Waar 6G waarschijnlijk op zal voortborduren is de rechtstreekse communicatie zonder de cell-towers wanneer het niet nodig is. Voor 5G is dit al voorzien voor vehicle-to-vehicle.

[EvertSchut]

De toekomst zal het leren, zeker satelliet is qua capaciteit / spectrum enorm beperkt. Dat peer-to-peer idee van mobieltjes onderling is leuk, doet me denken aan al die wifi routers waarmee je in theorie in de steden een extreem fijnmazig netwerk hebt. Op 4G kan je al bellen over wifi, het was in 2012 een grote belofte en ziggo werd niet voor niets door vodafone ingelijfd. Maar als operator lijk je dat lokale device toch niet genoeg in de hand te hebben, terwijl picocellen elk op een eigen glasvezel ongeveer de natte droom zijn die jij ook schetst, en terecht.
We zouden ook etalages krijgen die ons op 4G advertenties zouden gaan pushen, ook zo'n mooi idee. Maar dan werden wel door de "etalage" frequenties gebruikt/geleend uit het landelijk netwerk. Misschien was dat dan ook weer te oncontroleerbaar. In de markt zie ik vooral hele grote krachten, zelden niet uit de VS, die onze reclame en politiek bepalen en daar waar ze het kunnen (hotels, email providers, taxi's) de markt pakken met enorm diepe zakken en zo min mogelijk met lokale intelligentie te doen willen hebben. Maar dat heeft niks met techniek te maken, meer met controle. Als je de kpn's stuk zou kunnen krijgen met een giga bedrag op een bizar spectrum dat niemand voor mogelijk hield, dan zou Musk het doen. En die man krijgt met zijn investeerders ook veel vor elkaar waarvan je technisch dacht dat het niet kon. Totdat het ineens overal is.
De radioband "middengolf" had in de jaren 50-60 een bandbreedte van een kiloherz. De FM radioband van pakweg '60 en later 20 megaherz, 20.000 keer meer. Er werden links gebruikt tussen masten op de mobiel ondenkbare frequentie van 2 GHz, er waren grote schotels voor nodig namelijk, en coaxkabel leek onbruikbaar. Een radionetwerk (Sky, 3FM, Q) pakt daarvan een stukje. Maar een sukje van 20.000 MHz is aanzienlijk meer dan een stukje van een 1 kHz. Met UMTS/4G werd rond het jaar 2007 de 2GHz toch wel degelijk mobiel inzetbaar. Providers kochten 10-tallen Megaherzen. Satelliet en 5G gaat nu onderin in Gigaherz banden, waarbij een operator eerder 100MHz in totaal krijgt ofzo. En het zit tot 3x in je mobiel (MiMo 3). Wat zou er gebeuren als je over 10 jaar tientallen teraherzen hebt 1 THz per provider? En mimo 1000? Dat helpt voor je capaciteit hoor. En een richtantenne met miljoenen antennes die miljoenen beams kan maken, het is het doortrekken van ontwikkelingen.
Overigens: diezelfde ontwikkelingen maken je glas met wifi in je meterkast of 6G mast ook weer sneller en sat zal wat dat betreft altijd een achterstand hebben, tenzij je alle patenten in handen hebt en ze daar niet op toestaat.
Leuke toevoeging: e-Sim. Daarmee zijn de lokale, zelfs Europese, operators al hun controle over de devices en dus klanten kwijt. Leuke enabler voor grote amerikaanse bedrijven. Als Apple via e-sim Musk zijn netwerk prio een geeft, speelt KPN de tweede viool.

[Reactie gewijzigd door EvertSchut op 23 juli 2024 06:34]

[sympa]

De truuk met mobiele netwerken is om steeds kleinere cellen te gebruiken. Dus de antenne dichter bij huis.
Nou kan je in een satelliet wel een hoop richtantennes verwerken, dus elke antenne bestraalt dan een niet-zo-groot stuk landoppervlak. Maar dik denk dat het minimaal een paar vierkante kilometer is. mmwave 5G gaat werken met cellen van meters groot in plaats van kilometers. 1000 keer zoveel capaciteit, voor een cel van 30 meter versus een cel van 1 kilometer.
Verder is de hardware in satellieten lastig te upgraden en is het stroomverbruik en gewicht ook nogal beperkt.
En wat ook rottig is, die satellieten gaan in een noodvaart om de wereld. De meeste satellieten bedienen dus onbevolkt gebied (oceaan) of dunbevolkt gebied, "doen" dan een paar minuten een stad, en gaan de rest van hun rondje weer nutteloos zitten wezen in hun complexiteit.
Alsof je de oceaan afdekt met picocellen. Dan is "planning en installatie" wel eenvoudiger, je hebt zoveel extra spul nodig... nee, "dat gaat niet vliegen".

[Swerfer]

Dat moet dan wel een mega-satelliet zijn met een nuceaire energiebron en 100-en antennes. Anders ga je de bandbreeedte nooit halen. Tevens als je over 1 satelliet spreekt, dan is die geostationair en heb je enorme afstanden (2x 36.000 km). Dat is niet wat je wilt. Niet geostationair moet je dus weer 10-tallen mega-satellieten hebben. Oplossing is in de toekomst met verstrengelde q-bits werken, echter hoef je dan geen satellieten meer te hebben, omdat locatie en afstand dan niet beperkend is. Een q-bit in je PC en het verstrengelde deeltje bij je provider...

[Reactie gewijzigd door Swerfer op 23 juli 2024 06:34]

[Groningerkoek]

Maar je gaat nooit een continent kunnen dekken met 1 satelliet. Los van de capaciteit welke in de verre toekomst misschien opgelost kan worden zit je ook met schaduwplekken aangaande het signaal.

[Terracotta]

Die satelliet kan nooit het aantal klanten dekken dat je wil. Er is nu al congestie op het aantal mogelijke gebruikers. Zelfs Starlink gaat niet kunnen dekken wat de cel-tech met hun torens en fibers doen in dichtbevolkte gebieden.

[alwuzomondo]

die 4000, dat is per operator. (al worden er regelmatig masten gedeeld)

[Michael_OsGroot]

Ja, maar starlink is natuurlijk in handen van Musk en heeft per definitie een hogere theoretische responsetijd dan gewoon een toren 2 kilometer verder op.

[Gomez12]

Maar je zou qua infrastructuur wel kunnen denken aan 1 toren 2 kilometer verder op, die het doorzet naar sateliet.

Dat scheelt je een berg bekabeling

[Bob de Slager]

Wanneer de lasers voor sat-naar-sat communicatie op alle starlink sats operationeel zijn... (daar zijn we nog even niet). Dan zou Starlink altijd de lagere latency moeten hebben naar alles wat hemelsbreed meer dan ongeveer duizend kilometer verderop is.

[J2S]

Het is heel moeilijk om je mobieltje een signaal te laten sturen dat sterk genoeg is om de ruimte te bereiken. Als je een starlink connectie wilt hebben, krijg je er een basis stationnetje bij. En de ping is veel hoger. Zal niet lekker werken in de dichtbevolkte gebieden iig.

[markg85]

Vergeet niet, we hebben het over 10 jaar verder!
Kijk maar is naar 10 jaar geleden wat voor smartphones we hadden (Google Nexus One tijdperk). Vingerafdruksensors bestonden nog niet voor mobiel! in-screen camera's al helemaal niet en video was zo ongeveer 480p.

[Mellow Jack]

Toch is 3 - 4 en 5G een voorzetting van elkaar. Tuurlijk is het mogelijk maar 10 jaar lijkt relatief kort

[ApexAlpha]

Waarom zou je liever draadloos communiceren met een satelliet op 400km van je af dan een antenne ergens op een dak, een paar 100m van je af?

Dat laatste is natuurlijk altijd beter. Daarnaast is de bandbreedte van Starlink eindig, en dus sowieso nooit geschikt voor dichtbevolkte gebieden, zoals heel Nederland.

StarLink is leuk voor vliegtuigen, schepen, mensen in afgelegen gebieden etc... En dan bedoel ik 80km-naar-een-supermarkt afgelegen, niet achterhoek-in-Nederland "afgelegen".

Het is echt voor twee verschillende doeleinden en vooral complementair aan elkaar, niet concurrerend.

[Reactie gewijzigd door ApexAlpha op 23 juli 2024 06:34]

[WillySis]

Ik denk niet dat Starlink (of een van de alternatieven) naar de mobiele telefoon zelf gaat komen. De energie behoefte van op satelliet gebaseerde verbindingen staat haaks op de doelstelling om de energiebehoefte juist naar beneden te brengen.
Ik kan me wel voorstellen dat dat soort communicatie wordt ingezet om basis stations (masten) met elkaar te kunnen verbinden. Een glasvezel is uiteraard energie zuiniger, maar niet overal even gemakkelijk neer te leggen. Een basis station met een windmolen en/of aantal zonnepanelen en wat accu's kan je overal neerzetten en wanneer er niet al te veel data overheen moet is een koppeling via Starlink een prima alternatief.

[vbmot]

Een hybride model met fallback naar satelliet zou best welkom zijn, dan kan ik mijn inreach abonnement stopzetten.

[EvertSchut]

Mooie devices heeft garmin daarvoor! Werkt met iridium netwerk ze ik. Gebruik je dan niet al 3G/4G etc als het kan, kan je geen router inzetten die het combineert, of is t punt dat je alles bij 1 partij wil hebben?

[Reactie gewijzigd door EvertSchut op 23 juli 2024 06:34]

[vbmot]

De inreach mini is een ontzettend handig ding idd. Heb 'm regelmatig meegenomen tijdens solo wandelingen buiten mobiel netwerkbereik. Je kunt helaas geen data verbinding maken, alleen tekstberichten, locatie, sos etc verzenden. Via bluetooth en een app kun je fatsoenlijk berichten sturen via een smartphone.

Het zou natuurlijk nog handiger zijn om alles in één apparaat te hebben, een betere integratie is niet denkbaar, zeker als zo'n netwerk wel snel genoeg zou zijn voor data.

[TheVivaldi]

Dus voor tv moeten we per se af van al die satellieten, maar voor internet moet we ineens terug naar satellieten?

[demartijn]

Logisch. Regeren is vooruitzien.

Echter heb ik hier wel een beetje dubbel gevoel bij. Hoe zit het nu met de 5G hardware van Nokia en Ericsson? Is dit nu eindelijk een beetje op orde? Kan het nu wel concurreren met onze Chinese 'vrienden'?
Of lopen de zaken alleen maar aardig omdat de providers er nu shoppen bij gebrek aan beter (wegens ban op Huawei)?

[Belgar]

De enige gaten waren in de antennes. De overige apparatuur doet prima zijn werk en is gewoon gecertificeerd.

Concurrentie met China gaat meestal niet over technologie, maar subsidies. 5G is gewoon een standaard en daar voldoe je wel of niet aan.

De grootste kosten aan het bouwen van een netwerk zijn echter de antennes en de chinese antennes zijn erg goed en ook extreem goedkoop. Zo goedkoop dat je als provider in Europa eigenlijk geen keus hebt..

[demartijn]

Wordt er, naast dit onderzoek, dan niet als 'de wieder weerga' gewerkt aan een oplossing voor dit probleem? We hebben hier toch ook enorm veel creatieve mensen die een goede antenne kunnen bedenken voor concurrerende prijs? Of zijn die Chinese antenne's alleen maar zo goedkoop omdat ze gesubsidieerd worden?

[Belgar]

Dat is dus de vraag, maar er is ook echt een verschil in aanpak.

Nokia en Ericsson hebben sterk ingezet in het intelligenter maken van het gehele eindpunt. Huawei heeft ze uit elkaar gelaten en zich op de antennes gefocused.

Het is een beetje de 20xx/30xx serie discussie van nvidia met raytracing. Ja het wordt ooit een belangrijke nieuwe technologie, maar is het NU een sellingpoint als je alleen snelle rasterisation wil? Als je effectief geen concurrentie hebt kun je nvidia zijn. Als je concurrent China is en ze hebben wel een goed verkrijgbare 6900XT voor de helft van het geld...

[JackBol]

Het gaat om de productie kosten.
Massa is kassa, maar het mag niets kosten.

[K-aroq]

Ericsson is marktleider op 5G gebied. Dus dat werkt blijkbaar prima.

[fapkonijntje]

Huawei bedoel je?

[Transferno]

Eigenlijk een interessante vraag. Maar een beetje zoekwerk en je ziet dat de 1e vraag moet zijn: marktleider op basis van welke criteria? Technologie, verkoop, aantal gebruikers op hun technologie, ...?

Aangezien we het toch over de EU hebben, is deze wel interessant. Geografish heeft de EU de meeste 5G patenten in bezit.
https://www.lexology.com/...c9-4580-87dd-0696c1e65510

Ergens dus ook wel logisch dat de EU ook de ontwikkeling van 6G hier wil verankeren.

[DeComponeur]

Maar wat is vooruitzien...
Huawei noemt de volgende generatie voorlopig 5,5 G
reviews: Voorstellen tonen toekomst 5G - Op naar 5,5G

Goed dat ze er nu al mee beginnen, terwijl 5G nog lang niet klaar is.
De betrouwbaarheid zal de grootste uitdaging worden denk ik. Met name bij slechte weersomstandigheden is het niet zo eenvoudig verbindingen stabiel te houden die gebruik maken van (hele) hoge frequenties. Als ze bijvoorbeeld bepaalde vervoersmiddelen 'autonoom' willen laten rijden, zullen ze daar toch iets voor moeten bedenken...

[SultanPindakaas]

Nu al ....

[StefanJanssen]

Ik zou eerder zeggen: Nu pas?

De specificaties van 5G waren in 2019 afgerond. Als ze tot die tijd niets aan onderzoeken hebben gedaan hebben al deze mensen een jaar op hun handen gezeten?

Zodra 1 ding onderzocht is gaat het meteen door met het volgende onderzoek. Ik kan mij zelfs voorstellen dat er al 6G onderzoeken liepen terwijl 5G nog in de maak was.

[downtime]

Ik zou eerder zeggen: Nu pas?

Waarom zo’n haast? Het duurt nog jaren voor de markt helemaal over is naar 5G. Er is helemaal nog geen behoefte aan 6G.

[StefanJanssen]

Er is al wel behoefte aan 6G, niet voor hetgene waar 4G en nu 5G gebruikt wordt maar er zijn genoeg bedrijven die graag 6G willen toepassen.

Daarnaast is een nieuwe techniek er niet van de 1 op de andere dag. Als je kijkt naar 5G, De eerste onderzoeken hiervoor waren al in 2008. We zijn nu 12 jaar later en we zijn nu met de uitrol bezig. Als je stil gaat zitten op 5G tot je 6G nodig hebt zit je zo in 2050 voordat het daadwerkelijk gebruikt kan worden.

[wildhagen]

Als je pas iets gaat onderzoeken c.q. ontwikkelen als er behoefte aan is, ben je veel en veel te laat. Want voor zoiets dan op de markt is ben je weer jaren verder.

Regeren is vooruitzien, je moet vooruit lopen op ontwikkelingen waarvan je nu al weet dat die over enkele jaren gaan komen, zodat je al iets op de plank hebt liggen op het moment dat de vraag er daadwerkelijk komt. Of op zijn minst een heel eind gevorderd bent met je onderzoek/ontwerp.

Anders gaan we straks achterlopen op de rest van de wereld (zoals China, die flink aan de weg aan het timmeren is), want die gaan echt niet wachten tot wij hier iets gaan doen. We kunnen volgens mij beter voorop lopen dan achterop.

[downtime]

Als je pas iets gaat onderzoeken c.q. ontwikkelen als er behoefte aan is, ben je veel en veel te laat. Want voor zoiets dan op de markt is ben je weer jaren verder.

Je hoeft ook niet tot 2030 te wachten voor je begint. Ik bedoelde dat het weinig uitmaakt of je nu in 2019 of 2020 begint als je de nieuwe technologie toch pas rond 2030 in wilt voeren.

[fruitbakje]

Totdat er opeens wel behoefte is, en Europa opeens wéér afhankelijk is van China omdat Europa wachtte op een behoefte en China wél strategisch nadacht (en dus voorafgaand de behoefte al aan de bak ging).

[gepebril]

Volgens mij had Europa ook 5G producten, alleen deed Huawai het voor de helft van het geld.
De VS had het laten liggen daar, daar CEO's van grote bedrijven meer kunnen verdienen met 'share buy backs' dan te investeren in R&D. En aangezien Huawai niet zo goede banden heeft met NSA dan Europa was 5G via Huawai een security issue voor VS

[debroervanhenk]

De onderzoekers van Nokia hebben vast niet de afgelopen anderhalf jaar vakantie gevierd. Dat ze nu in een samenwerkingsverband aan 6G gaan werken en daar subsidie voor krijgen, betekent niet dat ze ook nu pas weer nieuwe technologie gaan ontwikkelen.

[mjz2cool]

Het is niet zo dat het er ineens is, wanneer het er tijd voor is. Er gaat eerst heel wat tijd aan vooraf. 5G is volgens mij al in 2012-2013 begonnen.

[StefanJanssen]

• In April 2008, NASA partnered with Geoff Brown and Machine-to-Machine Intelligence (M2Mi) Corp to develop a fifth generation communications technology approach, though largely concerned with working with nanosats.[130]
• In 2008, the South Korean IT R&D program of "5G mobile communication systems based on beam-division multiple access and relays with group cooperation" was formed.[131]
• In August 2012, New York University founded NYU Wireless, a multi-disciplinary academic research centre that has conducted pioneering work in 5G wireless communications.[132][133][134]

Als ik wikipedia moet geloven was er in 2008 al aan de eerste voorzichtige onderzoeken begonnen:
https://en.wikipedia.org/wiki/5G#History

[Plexodus]

Juist nu. Je kunt beter onderzoeken (en patenteren) voor je concurrent dat doet. En met concurrent bedoel ik natuurlijk China.

[Paitor]

Tot nu toe heeft de ontwikkeling alleen gekeken naar betrouwbaarheid van het netwerk en snelheid, de dekking was altijd een ondergeschoven kindje. Als ze dat kunnen oplossen dan hebben ze een goede kans dat de 'Europese' standaard voor 6G wereldwijd wordt aangenomen.

Aan de andere kant hebben wij geen telefoonmakers van formaat in Europa meer zitten, de makers zitten in Azië en mindere mate US. Zonder hun adoptie kan een betere technologie alsnog een snelle dood sterven, zal dus ook zaak zijn hen snel te overtuigen van een nieuwe standaard.

[sympa]

Bij 5G eist de Nederlandse overheid toch al goede dekking? In de vorm van een minimaal te behalen snelheid?

[Cranberry]

Het is m.i. een verstandige stap, die hopelijk goed uitpakt en helpt om 'het Westen' tegenwicht te kunnen laten bieden tegen China.

[Mjappio]

Laten we 'het Westen' dan alsjeblieft vervangen door 'Europa' want het Westen dat iets westelijker ligt dan wijzelf, is niet per definitie een fijne toevoeging.

[loekf2]

Sinds wanneer is chipmaker Intel een Europees bedrijf ? Had meer de usual suspects als NXP of ST verwacht. Intel heeft z'n (5G) modem business aan Apple verkocht of ze moeten de restanten in Duitsland (voormalige Infineon) niet allemaal verkocht hebben.

[Brattoes]

Misschien offtopic, maar wat een vreselijk slappe krijg ik van dat plaatje en die termen die ze gebruiken. Hadden ze niet even iets vlotters kunnen bedenken?
Nu weer even ontopic, waren al deze dingen niet al zo goed als beloofd dat 5G zou brengen?

[sympa]

Met "Horizon 2020" hebben ze nog 3 weken om het af te krijgen. Misschien daarom.
Maar met "Horizon 2030" gaan de wappies een field day krijgen...

[Belgar]

Niet dat 5g nu zo innovatief is. Wat 5G vooral doet is mobiele netwerken met de haren de wereld van moderne routing in slepen. Nadat het netwerk voldoet aan de 5G standaard kunnen ze eindelijk ingezet en bestuurd worden zoals de IP netwerken van de jaren ... 80?

Ok, er is natuurlijk veel parallelle evolutie geweest en ik ben een beetje sarcastisch, maar tot de huidige 5G standaard was er geen bepaling in de standaard die operators verplichtte om een mobiel netwerk anders in te delen dan een telefoonnetwerk uit 1965. Alles van de mast naar een centrale locatie, dan weer terug naar een gateway of een andere mast.

5G is wat sneller, maar het brengt eindelijk ook verplichtingen qua indeling en mogelijkheden van het achterliggende netwerk en de beheersstructuur. Ik hoop dat een eventuele volgende standaard dat verder uitwerkt en niet alleen weer een ander bandje of modulatie gaat toevoegen.

[Robbaman]

Je hoort veel over dat 5G (en nu weer 6G) veel betere latency gaan bieden. Maar is het niet zo dat al deze technieken werken op basis van radiogolven? Die gaan we niet sneller maken, dus het moet allemaal zitten in de verwerking van die signalen.

Wat verwachten we dan voor een significante breakthroughs in de verwerking van de signalen dat het wezenlijk een stuk van de latency af kan halen? Ik snap niet hoe dat werkt.