De Nederlandse politie moet stoppen met projecten rondom 'predictive policing', vindt Amnesty International. De politie experimenteert in verschillende steden met de inzet van data om misdaad vroegtijdig op te sporen. Dat is volgens Amnesty in strijd met mensenrechten.
Amnesty International heeft een rapport gepubliceerd waarbij het keek naar een van de projecten van de politie. Het gaat om het project Sensing, dat de politie sinds begin 2019 in Roermond heeft lopen. Sensing is bedoeld om criminele bendes op te sporen door gebruik te maken van verschillende databronnen, zoals sensoren en een kentekenherkennings- ofwel anpr-systeem. Het Roermondse project is een 'proeftuin' waarbij de politie kijkt of misdaad in een vroeg stadium kan worden opgespoord.
De mensenrechtenorganisatie waarschuwt dat burgers worden ingezet als 'menselijke proefdieren'. Een van de grootste problemen zou zijn dat het algoritme niet neutraal is. Volgens Amnesty discrimineert de proef tegen Oost-Europese burgers. "Het feit dat het project zich met name richt op mobiele banditerij, dat wordt gedefinieerd als zakkenrollen en winkeldiefstal door voornamelijk Oost-Europeanen, zorgt voor automatisch etnisch profileren", schrijft de organisatie. Een van de manieren waarop het systeem werkt, is dat kentekens worden gescand van iedereen die Roermond inrijdt. Auto's met een Oost-Europees kenteken krijgen dan vaker een hogere 'risicoscore' en kunnen sneller worden gecontroleerd. Amnesty zegt ook dat 'inwoners van Roermond en iedereen die de stad inrijdt, automatisch als proefdier meedoet aan een experiment waar ze geen toestemming voor geven'.
Amnesty roept de politie en de Nederlandse politiek op het project en soortgelijke projecten stop te zetten. "Ze zijn in strijd met het recht op privacy, het recht op databeveiliging en de principes van non-discriminatie." Ook zouden de autoriteiten moeten evalueren hoeveel burgers bij het project betrokken zijn geweest. Amnesty wil bovendien zien dat er een impact assessment wordt gedaan op het gebied van mensenrechten. "Geen enkel systeem dat de politie nu gebruikt, heeft zo'n assessment gehad", schrijft de organisatie.
Het project in Roermond dat Amnesty bestudeerde, is niet het enige Sensing-project in Nederland. Dergelijke projecten zijn in de afgelopen jaren ook in andere steden ingezet en niet alleen voor zware misdaad. Zo loopt er een project in het Eindhovense uitgaansgebied Stratumseind om bezoekers te tellen met camera's en om de bieromzet op uitgaansavonden te registreren met sensoren.