Het Nederlandse bedrijf Noldus verkocht biometrische technologie aan China die dat land kon inzetten voor surveillance, constateert Amnesty. Volgens de douane waren exportbeperkende maatregelen niet van toepassing. Noldus ontkent dat het om surveillancetechnologie gaat.
Amnesty somt in zijn onderzoek Out of Control - Failing EU laws for digital surveillance exports meerdere transacties tussen Noldus Information Technologies en China op. Het ging daarbij om de levering van de programma's FaceReader en The Observer XT.
FaceReader is een geautomatiseerd systeem om gezichtsuitdrukkingen zoals woede, blijheid en verdriet te analyseren. Noldus leverde FaceReader aan het Chinese Ministerie van Publieke Beveiliging en de universiteit van Xinjiang. Volgens Noldus is de software bedoeld voor onderzoeksdoeleinden en niet geschikt voor massasurveillance. Amnesty erkent dat maar stelt dat de technologie een risico vormt voor mensenrechten en dat de systemen individuen konden monitoren en op basis daarvan data konden verzamelen en analyseren, waardoor er wel sprake zou zijn van surveillance.
Ten tijde van de transacties bevatte FaceReader gezichtsherkenningstechnieken en technologie om de etniciteit te herkennen, maar het bedrijf verwijderde deze vorig jaar en heeft inmiddels beleid dat moet voorkomen dat de technieken ingezet worden voor publieke surveillance en schendingen van mensenrechten.
Het tweede product dat Noldus aan China leverde betrof The Observer XT, dat volgens het bedrijf 'compleet inzicht in gedrag en fysiologie geeft'. Het gedragswetenschappenlab van de Chinese Publieke Beveiligingsuniversiteit zou deze technieken gebruiken om onderzoekers te trainen en China zou Observer XT inzetten om gevangenismedewerkers te trainen.
Volgens Amnesty zijn de technieken risicovol vanwege de combinatie van het type product en de eindgebruikers, instituten op het gebied van beveiliging en het handhaven van de wet in China. Noldus had volgens de organisatie beter onderzoek moeten doen naar het eindgebruik van zijn producten door China.
De Correspondent berichtte al eerder over de export van FaceReader en The Observer XT aan China. Na onderzoek concludeerde het Team Export Control van de Nederlandse douane dat de levering niet onder exportbeperkende maatregelen van Europa of Nederland valt. Mede daardoor vraagt Amnesty aandacht voor de zaak met zijn onderzoek. De organisatie geeft ook voorbeelden van een Zweeds en Frans bedrijf die surveillancetechnieken aan China leveren. Volgens Amnesty gaat het om het topje van de ijsberg van een Europese industrie die miljarden euro's behelst. De organisatie roept Europa op zijn export regulerende raamwerk, de Dual Use Regulation, aan te scherpen.
Update, maandag 5 oktober: Noldus heeft zijn weerwoord gepubliceerd en benadrukt in een reactie dat zijn software nooit geschikt is geweest voor massasurveillance: "De software is nooit in staat geweest om grote aantallen mensen, in de publieke ruimte of elders, te herkennen of etnisch te profileren, en heeft dus ook nooit als surveillancetechnologie ingezet kunnen worden door wie dan ook. Ook niet in 2012 en de jaren daarna, toen wij de software verkochten aan onderzoekers in universiteiten en instituten in China."