Laatste Sojoez-FG-raket is op weg richting International Space Station

Drie astronauten zijn na een succesvolle Sojoez-lancering op weg naar het International Space Station. Zij stegen woensdagmiddag op vanaf de Baikonoer-lanceerbasis in Kazachstan. Het is de laatste vlucht van de huidige Sojoez-generatie.

De raket steeg op om 15.57 uur Nederlandse tijd vanaf de Kazachstaanse steppe. Aan boord zijn de Amerikaanse Jessica Meir, de Russische Oleg Skripochka, en Hazza Al Mansouri uit de Verenigde Arabische Emiraten. Als alles naar behoren verloopt koppelen de astronauten hun capsule zes uur later aan het internationale ruimtestation.

De lancering is in meerdere opzichten opvallend. Zo is het de laatste missie van de Sojoez-FG. Daar zijn er in totaal 70 van de lucht in geschoten. De raket bestaat al sinds 2001, toen Roskosmos besloot de oude Sojoez-U te upgraden. Een nieuwe raket, de Sojoez 2, zou onder andere een automatisch vluchtcontrolesysteem krijgen. De andere ISS-partners, te weten Amerika, Europa, Canada en Japan, wilden echter niet dat zulke nieuwe en ongeteste technologie zou worden gebruikt om aan het ISS te koppelen. Daarom besloot Rusland de Sojoez-FG te bouwen, een tussenweg tussen de Sojoez-U en de Sojoez 2. Naast een nieuw vluchtsysteem heeft de Sojoez-FG ook krachtigere motoren. Van alle 70 missies met de raket ging er slechts één mis. Dat gebeurde in oktober 2018, toen Sojoez-MS10 een noodlanding moest maken.

Ook schrijft één van de passagiers geschiedenis. Hazza Al Mansouri is de eerste astronaut uit de Verenigde Arabische Emiraten. Hij werd in september vorig jaar uitgekozen als één van de twee astronauten uit het land. Samen met Sultan Al Nayadi werd Al Mansouri deel van het astronautenprogramma van het land. Hij blijft niet lang in het ISS; zijn missie duurt slechts acht dagen. In die tijd doet Al Mansouri wetenschappelijke experimenten en neemt hij boomzaden mee die na zijn thuiskomst in zijn land worden geplant.

Reacties (27)

[mavaros]

Ik heb een vraag.

Waarom is deze missie binnen 6 uur bij het ISS, en duren andere missies soms vele malen langer voor ze bij het ISS aankomen. FEDOR deed er volgens mij iets van 6 dagen over om te docken.

[TommyboyNL]

Voor een snelle rendevouz als dit moet ook het ISS zelf manouvreren. Dit kost veel kostbare brandstof en husselt alles aan boord door elkaar.
Als er een veel te krappe capsule met mensen onderweg is (zoals de Sojoez, de bemanning heeft nog niet eens de ruimte om hun grote teen te strekken), is het de moeite waard om deze trukendoos open te trekken. Voor reguliere cargo maakt het echter geen zak uit of het 6 uur of 6 dagen duurt, dus laat men het ISS lekker ongestoord rondvliegen.

[multikoe]

Dit is interessant, ik wist niet de ISS ook zijn positie moet aanpassen om deze snelle docking mogelijk te maken. Interessant!.
Hier is een artikel dat de achtergronden uitgebreid beschrijft:
http://spaceflight101.com...orbit-express-rendezvous/
Ik las daar ook dat een ander voordeel is dat de Sojoez minder brandstof verbruikt voor orientatie-correcties omdat het minder lang onderweg is. En dat de positiewijzigingen van de ISS gecombineerd kunnen worden met de reguliere positiewijzigingen die noodzakelijk zijn om de ISS op de juiste hoogte te houden.

[rapsac]

Dat zal van de baan van het ISS afhangen.

[aetios]

ik kan me voorstellen dat onbemande missies een efficiënter, maar langzamere aanvliegroute kiezen. Voor astronauten is het niet heel handig om eerst een week rond te zweven, dus die schieten ze direct door.

ik heb niets hiervan daadwerkelijk opgezocht dus kan maar zo iets anders zijn.

[Verwijderd]

Voor dit soort technologie is 2001 nu niet echt oud. Nasa gebruikt motoren die in de jaren 60 zijn ontwikkeld. Veel van die techniek heeft zich bewezen en gaan ze niet het wiel opnieuw uitvinden.

[Verwijderd]

Voor dit soort technologie is 2001 nu niet echt oud. Nasa gebruikt motoren die in de jaren 60 zijn ontwikkeld. Veel van die techniek heeft zich bewezen en gaan ze niet het wiel opnieuw uitvinden.

Je kan de motoren die nu gebruikt worden door NASA werkelijk niet vergelijken met de motoren van 60 jaar geleden. Dat ze bepaalde elementen delen betekent niet dat ze hetzelfde zijn. Daarnaast is er een hele nieuwe generatie die op dit moment meer gebruikt worden.

[Blokmeister]

Naja, ik weet niet of NASA de motoren zelf op hun raketten gebruikt, maar de raketten van United Launch Alliance gebruiken wel motoren die zo goed als identiek zijn aan oudere motoren uit de Sovjettijd. Zie: https://everydayastronaut.com/raptor-engine/, https://en.wikipedia.org/wiki/NK-33 en https://en.wikipedia.org/wiki/Delta_IV. Ik vond het ook echt bijzonder dat er blijkbaar nog steeds oude motoren uit Rusland gekocht worden. De Sovjetunie was hun tijd ver vooruit kwa raketontwikkeling.

[CivLord]

Dat er nog steeds oude motoren uit de Sovjet tijd in Rusland worden gekocht komt niet doordat er in de VS niet de kennis was om vergelijkbare motoren te ontwikkelen of te bouwen.
De Sovjets hebben voor hun bemande maanprogramma krachtige motoren ontwikkeld en massaal gebouwd. Toen dat maanprogramma voortijdig ter ziele ging hadden ze loodsen vol met kant-en-klare raketmotoren, maar geen raket om deze in te gebruiken. Die loodsen gingen op slot en na de val van de Sovjet Unie werd bekend dat er nog steeds vele motoren opgeslagen stonden.
Rond die tijd was er in de VS een nieuwe raket in ontwikkeling die motoren van ongeveer dezelfde klasse nodig zou hebben. Deze bleken veel goedkoper in Rusland in te kopen en vervolgens in de VS aan te passen dan zelf in de VS te ontwikkelen en te bouwen. Dus is voor het eerste gekozen. Achteraf bezien was dat een beslissing uit de categorie 'penny-wise and pound-foolish', omdat daarmee de ontwikkeling van dergelijke motoren op een laag pitje is gezet en veel kennis en ervaring in de vergetelheid is geraakt.

[Jaco69]

Het was ook om te zorgen dat de Russische raketgeleerden geen werk zouden hoeven zoeken in landen als Noord-Korea. En omdat de Russische raketmotoren een stuk efficiënter zijn als wat ze in Amerika konden of durfden maken. En omdat er snel een motor nodig was en andere opties te veel geld en tijd en onzekerheid gingen kosten. Ik denk dat het geld goed besteed was zeker qua kennis en ervaring en dus niet 'penny-wise and pound-foolish' en misschien heeft de duidelijke sprong in raket techniek die er de laatste tijd gemaakt is zelfs iets met deze beslissing te maken.

[Reactie gewijzigd door Jaco69 op 23 juli 2024 13:30]

[CivLord]

De raketmotoren stonden al kant en klaar in loodsen opgeslagen. Door deze op te kopen zijn er geen Russische raketgeleerden aan het werk gehouden.
Dat was overigens wel één van de doelstellingen van de internationale samenwerking met Rusland in verschillende projecten, zoals eerst de bezoeken aan de MIR door niet-Russische ruimtevaarders en de samenwerking aan het ISS.

Door weinig geld in eigen ontwikkelde motoren te steken zijn in de VS de laatste jaren veel bedrijven die zich bezig hielden met de ontwikkeling en bouw van raketmotoren verdwenen of gefuseerd. Hierbij is veel kennis en ervaring verloren gegaan.
Ik weet niet wat jij onder een duidelijke sprong in rakettechniek verstaat, maar ik zie erg weinig ontwikkelingen aan grote krachtige raketmotoren. Misschien bedoel jij de nieuwe start-ups, zoals SpaceX. Die doen veel vernieuwende dingen, maar ze focussen zich vooral op het gebruik van meerdere kleinere raketmotoren en niet op grote krachtige motoren.

[Blokmeister]

Daar heb je inderdaad wel gelijk in. Echt grote motoren worden er niet veel gemaakt meer nee. Maar is dat niet met goede reden? Grote motoren hebben snel last van verbrandingsinstabiliteiten en zijn daarmee lastiger te ontwikkelen. Ik wil niet zeggen dat grote motoren niet gaaf zijn, maar ik denk zelf dat meerdere kleine motoren gewoon makkelijker zijn.

In die kleinere motoren is wel echt veel vernieuwing. Rocketlab die elektrische turbopompen gebruikt en hun motoren 3D-print. SpaceX die met de Raptor de eerste full flow staged combustion cycle engine maakt.

Anyways, je maakt wel goede interessante punten. Thanks!

[Chris_147]

Kleinere motoren zijn ook in meer toepassingen bruikbaar: 1 in kleine raket, 9 in Falcon 9, tot 31 in SpaceX grootste raket volgens dit artikel: https://www.extremetech.c...rs-smaller-rocket-engines

De Soviet Unie heeft vroeger ook een raket proberen te bouwen met 30 motoren, de N-1. Maar die is nooit succesvol gelanceerd. Het perfect laten samenwerken van al die motoren is niet eenvoudig. Met huidige controle systemen lukt dat beter dan in de jaren 60.
Leuke daarbij is ook dat je op de teller waar meer redundantie hebt, valt er 1 motor uit, dan is niet alles verloren.
Saturn 5 1e trap had 5 motoren, een daar ging ook wel eens iets mee fout: https://www.seeker.com/sa...anomalies-1766011430.html

[Blokmeister]

Oja, hoe dat met de N-1 goed mis ging werd laatst leuk verteld in de podcast Komt een Leek bij de Doctor. Aanrader trouwens!

[CivLord]

Meerdere kleine motoren kunnen inderdaad net zo veel stuwkracht leveren als één grote. En bij meerdere kleine motoren is het uitvallen van één motor niet meteen catastrofaal.
Meerdere kleine motoren zijn over het algemeen wel wat zwaarder dan één grote motor met dezelfde stuwkracht, maar met moderne productiemiddelen is dat verschil een stuk minder. (Misschien totdat je ook die grote motoren met diezelfde moderne productiemiddelen gaat produceren.)
Maar het grootste probleem tot redelijk recent, was dat het heel erg lastig was om de stuwkracht van meerdere kleine motoren goed op elkaar af te stemmen. Wanneer één motor begint te stotteren, of verschillende motoren af en toe even hikken, moet dat vrijwel meteen door andere motoren gecompenseerd worden om te voorkomen dat de raket niet uit balans raakt. Het is wel gedaan, maar vrijwel altijd resulteert dat in een raket die je zichtbaar ziet zwabberen. Hoe meer motoren je gebruikt, hoe groter het probleem. Ideeën zoals van SpaceX, die meer dan 30 motoren in één trap van de Superheavy wil gebruiken kwamen voorheen alleen voor in nachtmerries van raketbouwers.
Microsensoren in verschillende onderdelen van de motor zijn nu in staat situaties te herkennen die een paar microseconden later voor wat meer of minder stuwkracht kunnen zorgen. Microcontrollers zijn nu in staat om met die gegevens direct in te grijpen bij die motor of het met andere motoren te compenseren.

[Jaco69]

De raketmotoren stonden al kant en klaar in loodsen opgeslagen. Door deze op te kopen zijn er geen Russische raketgeleerden aan het werk gehouden.
Dat was overigens wel één van de doelstellingen van de internationale samenwerking met Rusland in verschillende projecten, zoals eerst de bezoeken aan de MIR door niet-Russische ruimtevaarders en de samenwerking aan het ISS.

Ik denk dat ik dat verward heb inderdaad. Maar behalve afstoffen, refurbishen, inpakken en opsturen van de bestaande motoren is er toch ook weer een fabriek die die dingen maakt: Why Russian rocket engines are so popular today

Ik weet niet wat jij onder een duidelijke sprong in rakettechniek verstaat, maar ik zie erg weinig ontwikkelingen aan grote krachtige raketmotoren. Misschien bedoel jij de nieuwe start-ups, zoals SpaceX. Die doen veel vernieuwende dingen

Inderdaad die bedoelde ik. Er is nu ontzettend veel innovatie door onafhankelijke partijen, het is weer net zo spannend als de Apollo tijd of tijdens de ontwikkeling en eerste vluchten van de Space Shuttle.

[Verwijderd]

Amerika ook. Maar het probleem in de vs is dat ze in de jaren 60 ca 10.000 toeleveraniers hadden voor de saturn en voor de motoren geen idee hoeveel en ze dus een deel van die kennis en machines en hulpstukken waarmee het werd gemaakt zijn verloren. Ze zijn zelfs bezig met reverse engineering. Wat ze toen deden was ongekend en nu nog steeds.

[Willemvb10]

De Delta IV gebruikt geen Russische motoren, volgens mij bedoelde je de Atlas V, die maakt namelijk wel gebruik van een Russische motor (de RD-180). En het enige wat de Raptor en de NK-33 gemeen hebben is dat ze een vorm van staged-combustion cycle gebruiken.

[Verwijderd]

Weldegelijk. De J2 is in 1959 ontstaan en vanuit daar is de rs-25 ontwikkeld die nu uit zn pensioen is gehaald.

[gp500]

Maar dat is een werkgelegenheids project.
En die motoren worden zodanig aangepast das ze een ander functie krijgen.
En helaas 1 maal gebruikt worden.

Er is evolutie, van materialen en preciese bewerking.

En nu gaan we naar meer en meer waterstof en methaan raketten motoren.
En ook met een andere aandrijvingsmechanisme.

etc etc etc.

Voor diegenen die nog denken dat we op jaren 19xx niveaus ziten.

Zelfde zie je ook in andere volwassene markten.

[Balance]

De eerste bemande vlucht van een Soyuz 2-raket staat op de planning voor 15 April 2020. Vanuit Baikonur (Kazakhstan) zal de Soyuz-2.1a variant met de drie bemanningsleden van Expedition 63 richting het ISS vertrekken.

[gp500]

Morgen gat er al een soyuz 2 omhoog voor een Sat.

Soyuz 2.1b/Fregat | EKS 3 (Tundra 3)

[Brousant]

Soyuz-2's zijn al 91 keer gelanceerd sinds 2006. Maar in 2020 is dus pas de eerste bemande vlucht gepland.

[gp500]

Wist wel dat ze waren gebruikt, staat ook int het artikel.
Alleen was wel leuk om mss te zien hé.

[vectormatic]

Ook nog een opmerkelijk dingetje, dit is de laatste geplande lancering vanaf "Gagarin' s Start", het lanceerplatform waar het voor de bemande ruimtevaart allemaal begon. Voor de Soyuz 2 is er een ander pad beschikbaar, en zal dit pad niet meer worden geupgrade.

The end of an era zogezegd.

[wildhagen]

Aan de ene kant zonde. De Soyuz-FG is toch een zeer betrouwbaar werkpaard gebleken de afgelopen jaren.

Aan de andere kant mooi, want de Soyuz 2 is toch wel een stukje moderner en geavanceerder weer.

[gp500]

Zie niet zo behalve bewezen gebruikte techniek waarom je de soyuz 2 zou uitstellen.
Toen was automatisering vluchtcontrole nog een beetje een durf.
Vooral met de mir-botsing achter in het hoofd denk ik.

Al is dat ook wat verwarrend omdat de capsule en de raket beide wel soyuz worden genoemd.

[Reactie gewijzigd door gp500 op 23 juli 2024 13:30]