In het kort twee redenen:
- Kennis is Macht. Hoe meer iemand van mij weet, hoe makkelijker het is om mij te manipuleren. Dat principe kun je op verschillende manier uitwerken.
- Monopolies en afhankelijkheden zijn slecht. Er zijn steeds meer markten waarop niet geconcurreerd kan worden met de reuzen.
Het meest in het oog springt natuurlijk de advertentiemarkt. Advertenties zijn er om onze aankopen te sturen, om ons te overtuigen dat we een bepaald product nodig hebben, dat het ene merk beter is dan het andere, etc.. Hoe meer ze over je weten hoe beter ze in staat zijn om je zwakke plekken uit te buiten. Enerzijds door je advertenties te tonen die inspelen op je emoties. Als je broer net een auto ongeluk heeft gehad dan kunnen ze je waarschijnlijk wel een extra duur kinderzitje aansmeren, of zo iets. Anderzijds door prijzen of aanbiedingen aan te passen aan de koper. Een huisbaas die in z'n advertentie zet "alleen blanken" die discrimineert en zal gestraft worden. Maar het is heel moeilijk om aan te tonen dat advertenties voor die woning gewoon niet getoond worden als het systeem denkt dat de bezoeker een andere huidskleur heeft.
Ten tweede is er gevaar op sociale en politieke manipulatie. Dat is recent actueel geworden door "fake news", "filter bubbles", "politieke trollen" en "engagement". Een site als Facebook weet precies hoe ze mensen bezig moeten houden: door ze boos te maken en te voeren met nieuws en meningen waar ze zich over opwinden. Derden maken daar handig gebruik van door het soort "nieuws" te schrijven dat wordt opgepikt en versterkt. Hoe meer ze over je weten hoe makkelijker het is om jouw zwakke plek te raken. Dat hoeft niet eens een bewuste strategie te zijn, maar kan ook uit de algoritmes rollen.
Dan is er het Panopticon-effect. Dat komt er op neer dat als mensen het gevoel hebben dat ze in de gaten gehouden worden, ze zichzelf gaan censureren en beperken en daar ongelukkig van worden. Het is de combinatie van privacy en vrijheid. Je hebt geen vrijheid als (je het gevoel hebt dat) de hele wereld meekijkt en je zal straffen voor je misstappen. Sexting is een recent voorbeeld van hoe het mis kan gaan. Ik gun het iedereen, en zeker alle pubers, om pikante kiekjes te maken en met hun partner te delen, maar in de huidige wereld is het niet zo verstandig. Dat moet een hoop frustraties opleveren die er alleen maar zijn omdat mensen bang zijn bekeken te (gaan) worden.
Als bonus wil ik nog even naar de China verwijzen, waar de staat toegang heeft tot alle verzamelde informatie en daar gebruik van maakt om haar burgers kort aan de lijn te houden, en ze zelfs tegen elkaar uit te spelen. (Zie "social credit score").
Zo worden mensen van alle kanten gestraft voor gedrag dat de staat niet aan staat.
Zo'n systeem hebben wij gelukkig niet, maar wij hebben ook kredietbeoordelaars en andere organisaties die mensen op allerlei punten beoordelen, en deze informatie beschikbaar maken voor commerciële doeleinden.
Als extra bonus moet ik er niet aan denken dat er hier een dictator aan de macht komt die hetzelfde gaat doen. Na de tweede wereldoorlog besloten we dat het niet zo'n goed idee is dat de overheid bijhoudt wie welk geloof heeft. Dat doen we dus niet meer, maar de dataverzamelaars hebben er vast een heel aardig beeld van.
Die zorg is echter beperkt, als er een dictator aan de macht komt kan die altijd zelf data gaan verzamelen zoals in China.
Dan het monopoliepunt. Dat monopolies slecht zijn hoef ik natuurlijk niet uit te leggen, en dat het er erg op lijkt dat de reuzen hun monopolies misbruiken ook niet. Uiteindelijk komt dat neer op minder keuze, minder kwaliteit en/of hogere prijzen voor de gebruikers. Wat het extra moeilijk maakt is de enorme berg informatie die de reuzen hebben. Het is lastig concurreren met een partij die al je klanten kent, weet hoeveel ze te besteden hebben, wat hun interesses zijn, hoeveel ze voor jou product betalen, waar ze over klagen, etc. etc. etc.
Hopelijk heb ik je zo een beetje een indruk gegeven van de mogelijke consequenties, zo niet dan vind ik het toch wel lang genoeg nu

Ik ben bang dat het in de toekomst een nog groter probleem gaat worden omdat we steeds meer data produceren en we steeds beter worden in de verwerking van die data, zoals bijvoorbeeld met AI. Ik verwacht dat daar nog problemen rond gaan ontstaan die wij nu nog niet kunnen overzien, maar dat is natuurlijk pure speculatie.