Gerucht: TSMC maakt Apple A13-soc op verbeterd 7nm-procedé met euv

Volgens een gerucht gaat TSMC later dit jaar de Apple A13-soc maken op een verbeterde versie van zijn 7nm-procedé met euv. De massaproductie op dit procedé zou in de loop van het tweede kwartaal van dit jaar van start gaan.

Volgens de Taiwanese krant Digitimes, die zich baseert op een Chinees artikel uit de Commercial Times, begint TSMC aan het begin van het tweede kwartaal met de productie op het 7nm-procedé met euv. TSMC zou de volgende high-end soc van Huawei, vermoedelijk de Kirin 985, hierop produceren. Dat procedé noemt TSMC N7+ en later in het kwartaal komt daar weer een verbeterde variant van met de naam N7 Pro; die zou gebruikt worden voor de productie van de Apple A13-soc. Eind vorig jaar ging er al een gerucht dat Huawei als eerste gebruik zou maken van TSMC's productie met euv.

In hoeverre het N7 Pro-procedé afwijkt van N7+, is niet duidelijk. Eerder dit jaar kwamen er al berichten naar buiten over de productie van TSMC op 7nm met euv. De Taiwanese chipgigant maakt al langer chips op een 7nm-procedé, maar gebruikt daarvoor nog immersielithografie. Bij de eerste generatie van TSMC's 7nm-procedé met euv zal euv-lithografie toegepast worden op enkele kritische lagen van de chips. Bij de overgang naar 5nm zal euv voor meer lagen worden ingezet.

Begin april maakte TSMC bekend klaar te zijn om te beginnen met de productie van de eerste chips op 5nm met euv. Nu de productielijn gereed is kan er begonnen worden met het maken van de risc production. Massaproductie op het 5nm-procedé zal in de loop van volgend jaar plaatsvinden. Volgens geruchten krijgen iPhones in 2020 een soc die op het 5nm-procedé gemaakt zal worden. De verwachting is dat TSMC op 18 april tijdens een bijeenkomst voor investeerders meer bekendmaakt over zijn procedés waarbij euv wordt ingezet.

Reacties (38)

[Ruw ER]

Zijn dit dan ook machines van ASML? Of hoe zit dat eigenlijk.

[Rhys08]

Ja, de EUV stappen kunnen, tot nu toe, alleen door ASML NXE-machines worden uitgevoerd. Die machines kunnen de 7nm met minder stappen belichten dan de immersiesystemen.

[choi99]

Er zijn geen andere (gelijkwaardige) leveranciers van chipmachines. AMSL zou eigenlijk miljarden euro's moeten vragen voor hun machines ipv miljoenen. ASML is dan ook niet voor niets doelwit van datahacks en dergelijke.

[gjmi]

Als ze miljarden in plaats van miljoenen gaan vragen, heb je een aantal mogelijkheden:
- Je telefoon word factoren duurder, daar word je niet blij van.
- niemand koopt die machines, concurrenten leven op en ASML gaat onderuit. Technische vooruitgang gaat een stuk trager.
- ...

In alle gevallen is de consument (dus ook jij) de dupe.

[Thoppie]

Dat is niet het enige. EUV moet cost effective zijn. Er zijn alternatieven voor EUV: je kunt dubbel, driedubbel, tot wel zesdubbel belichten met oudere machines. Als dat minder kostbaar is, zal een klant daarvoor kiezen. Eén keer belichten met EUV geeft wel scherpere patronen en is op dit moment dus ook gewoon goedkoper.

Tl;dr: als ASML EUVs duurder maakt, gaat de klant DUV machines kopen, en die maakt Nikon ook.

[stevenw64]

is het niet zo dat veel grote chipfabrikanten heel veel investeren in ASML? Wellicht zijn die machines om die reden miljoenen en niet miljarden?

[JanusJaap]

Klanten investeren niet om de kostprijs lager te houden, ze investeren omdat ASML niet als enige het risico van de grote investeringen wil dragen, het gaat uiteindelijk wel om miljarden die nodig zijn om een nieuwe generatie machines te ontwikkelen. En er wordt niet meer voor een machine gevraagd omdat ASML de enige is. Want met 'oudere' technologie kunnen er nog steeds betere chips worden geproduceerd. Dit kost echter meer proces stappen. Een klant kan dus nog steeds Nikon kopen om alle (belichtings) stappen te doorlopen. Een ASML EUV machine mag dus uiteindelijk niet meer kosten per 'chip' dan 1 van de concurrentie.
Een beetje te simpel uitgelegd misschien, maar geeft iig een reden aan waarom de ASML machines niet een miljard mogen kosten. En uiteindelijk is ASML net zo afhankelijk van zijn klanten als andersom...

[matty___]

Zodat je als consument nog meer voor een telefoon moet betalen?

[matthew2300]

De kostprijs van een telefoon heeft niet zo heel veel te maken met de uiteindelijke winkelwaarde. Die is verhoudingsgewijs maar een fractie.

[matty___]

Wel als je van miljoen een biljoen maakt. Dus in plaats van 40 euro van de soc naar 400

[Stijn Weijters]

https://www.beterrekenen.nl/website/index.php?pag=243

[ViveUtVivas]

Ja zover ik weet heeft Samsung een 10 tal EUV machines vorig jaar gekocht.
TSMC heeft er geloof ik 7 ofzo.

Leuk vooruitzicht voor ASML want beide partijen willen flink uitbreiden in aantallen.

Samsung heeft als doel ergens rond de 40 van deze EUV machines af te nemen.

[fleshlight]

Als dit klopt, waarom wordt er dan gesuggereerd dat ASML Samsung kwijt is als klant?
Ik vind het spionageverhaal met de dag dubieuzer worden..

[dikkechaap]

Dat wordt nergens meer gesuggereerd nu. Samsung heeft een software deal gesloten met de Chinese concurrent (Xtal), dat betekent niet dat ze geen zaken meer doen met ASML.
Maar je kan er natuurlijk ook gewoon een samenzwering in zien.

[Thoppie]

Dat is waardeloze journalistiek. ASML heeft grofweg drie takken: DUV machines, EUV machines en applicaties. Onder applicaties vallen onder andere meettools, maar ook stukken software om de klant te helpen met procesoptimalisatie. Eén van die stukjes software wordt gemaakt in de VS, door een bedrijf dat ASML in 2007 heeft gekocht. Dat is de software waar XTAL mee aan de haal is gegaan.

[ELD]

Lijkt mij moeilijk aangezien ASML de enige is die EUV machines maakt.

[Toine1]

Ik ben ze uit het oog verloren sinds 2016, maar ik weet dat Gigaphoton ook toen een 250Watt EUV machine in ontwikkeling had. Zelf heb ik ze nog nooit zien staan of bewijs gekregen dat ze functioneerde.

[amigob2]

Gigaphoton is een leverancier van lasers, niet van Lithografisch machines.
En was dus een concurrent van Cymer die dus overgenomen is door ASML.

[Toine1]

Gigaphoton maakt wel degelijk een EUV source, iedereen die in deze branche zit weet dat ook. Maar verder dan wat wazige claims ben ik zelf gekomen. Ook mensen die er veel verder in zijn qua kennis konden mij er niets over vertellen.
Aub een Google vondst https://www.gigaphoton.com/en/news/4657 en waarschijnlijk is er ook meer verkrijgbaar op Google van Gigaphoton EUV resultaten.
Trouwens er is ook ooit een derde partij geweest, ga dit maar eens na met Google

[amigob2]

uhh, er wordt gezegd dat Gigaphoton een EUV machine maakt.
Net als jij zeg ik, dat doen ze niet ze maken alleen een Source en die source heeft een zo smalle band breedte dat het ook laser genoemd mag worden

[Toine1]

De laser in de Gigaphoton EUV source is van Mitsubishi, en ik heb nooit gehoord dat ze bij ASML de EUV source een Laser noemen wel de lichtbron of EUVvessel
Hier een uitleg hoe dit systeem werkt https://m.youtube.com/watch?v=iByn8l3f9pE bekijk dan ook eens wat de bedoeling is van die Laser in de EUV source.

edit: Hier een youtube film over de EUV source van Gigaphoton https://m.youtube.com/watch?v=Xeefv3KZ-6o weer een https://m.youtube.com/watch?v=ftqDiuxTHIw

De laser in ASML EUV is trouwens van Trumpf De spiegel van Zeiss En volgens mij komt het vessel zelf weer van VDL, ik denk VDLetg, maar ja dat staat er weer niet op.
Leuk detail, In video van Gigaphoton hebben ze weer over een hoek van 62gr, terwijl de ASML EUV weer in een hoek staat van 28gr, dus het lijkt erop dat het Cymer en Gigaphoton ontwerp uitwisselbaar zijn. Het ligt er gewoon aan hoe je de hoek bepaalt.

[Reactie gewijzigd door Toine1 op 23 juli 2024 04:27]

[JanusJaap]

Er worden zaken door elkaar gehaald, per ongeluk denk ik. Iemand begon er mee de Source een EUV machine te noemen. Dit is natuurlijk niet fout, het is een machine, maar in de contex rondom dit verhaal niet het meest duidelijk.
Gigaphoton maakt de 'gewone' lasers die gebruikt worden door de DUV machines van ASML.
Ook hebben ze ooit wat moeite gestoken in een zogenaamde EUV Source. 1 van de manieren om een EUV Source aan de praat te krijgen, is doormiddel van hoogvermogen laserlicht te richten op gesmolten Tin. Tin wordt omgezet in plasma en bij terugval wordt licht uitgezonden, +/- 13.5nm van golflengte.

ASML's EUV machines (lithografie machines) gebruiken een lichtbron (Source) die licht met een golflengte van 13.5nm opwekt. Diverse fabrikanten hebben geprobeert met iets werkends te komen, uiteindelijk heeft ASML gekozen voor (en geinversteerd in) de techniek van Cymer (die net als Gigaphoton ook nog lasers maakt voor de DUV machines)

ps: de source een laser noemen is wmb niet accuraat, het spectrum licht is idd redelijk smalbandig, maar het licht 'divergeert' vanaf de oorsprong. Er zijn diverse technieken nodig om er uiteindelijk een bruikbare straal licht uit te krijgen.

[Jankgezichtje]

Toch wel, Nikon en Canon doen hier nog niets mee. En sinds ASML Mapper overgenomen heeft is er nog niets anders wat in de buurt van ASML's EUV komt. Xtal heeft alleen holistische software gehackt en daar is Samsung even mee in zee gegaan, maar dat heeft niet zoveel met de scanners te maken.

[Verwijderd]

Samsung heeft vorig jaar bijna 1 miljard dollar in ASML geinvesteerd mede ivm hun EUV tech.
https://www.cio.com/artic...-build-smaller-chips.html

[lowfi]

ASML heeft 90% van de markt in handen. Dus reken er maar op...

[FiXeR.nl]

Hoogstwaarschijnlijk wel, of het moet een 'gestolen' Chinese machine zijn.

https://www.rtlz.nl/beurs...jfsspionage-door-chinezen

[taaiewillem]

Niet machine-info, maar denkelijk software pakketten zijn er gestolen. Ik neem aan dat een moderne euv-machine meerdere softwaremodules nodig heeft om de gewenste nauwkeurigheid te halen. Iedere software-update van zo'n module doet de machine waarschijnlijk een paar procent beter/sneller werken/geeft minder uitval maar kost een bom geld door verhaalde researchkosten.

[Laurens-R]

De EUV machines hebben ook de nodige hardware aan boord om de vereiste precisie te halen. Met alleen de software ben je er nog lang niet. Ik vraag me dus af in hoeverre de gestolen info, de Chinezen in die zin gaat helpen.

[Reactie gewijzigd door Laurens-R op 23 juli 2024 04:27]

[Jankgezichtje]

Holistische software wordt ook, lees vooral, op de immersie systemen gebruikt. Dus het is iets breder dan alleen voor EUV

[CivLord]

Ik kan me nog de doemberichten herinneren van jaren geleden. Chips konden niet verder ontwikkelen, want de grens van een paar honderd nm was bereikt. Het was natuurkundig onmogelijk om nog kleinere structuren te maken. Jaren later opnieuw doemberichten. Opnieuw was de grens van het mogelijke bereikt ergens net onder de 100 nm. Bij kleinere structuren zouden elektronen door tunneling over springen waardoor chips niet langer konden werken met elektrische stromen.

[Laurens-R]

Het is niet alleen het productieproces wat hierbij een rol speelt. Je kan een chip op 7nm produceren, maar je krijgt dan ook weer nieuwe uitdagingen op het gebied van warmte ontwikkeling, etc. Dus nee, misschien nog niet onmogelijk, maar wel steeds een heel stuk uitdagender.

[Jankgezichtje]

Daarom is de EUV ook natuurkundig hoogstandje, 10 jaar geleden zei iedereen dat het niet zou lukken, tadaa. Daar is ook de term, as finishing touch, God created te dutch vanaf geleid.

[Reactie gewijzigd door Jankgezichtje op 23 juli 2024 04:27]

[Carbon]

Allemaal heel leuk en aardig maar zolang IOS niet de mogelijkheid bied om de volle potentie van de processor eruit te halen dan schiet je er totaal niets mee op.

iOS is niet het probleem!
Wel een probleem is dat Swift tot voorkort geen stabiele ABI had met als gevolg dat elke in Swift geschreven app een kopie van de Swift core,runtime ,foundation etc. libraries moet meeslepen
Dat zorgt voor extra overhead (laden,linken en geheugengebruik) tijdens het koud opstarten van een app.
Met ingang van Swift 5.0 (vorige maand gereleased) is de ABI stabiel en kan Apple de Swift libaries onderdeel maken van het OS, maw gelijk zoals dat nu al het geval is voor Objective-C(++)

De A12 bionic chip is sneller als de Samsung S10 variant maar toch in benchmarks van de dagelijkse apps openen is de Samsung sneller.

Wel zo netjes om dat ook even te onderbouwen met een bron!

[mr.rage]

Staan tal van video's online op youtube waar mensen de beide toestelen side by side testen.
https://www.youtube.com/watch?v=uru9AnkgzHc

Maar wat je zegt als ze dat hebben aangepakt zal IOS sneller zijn geworden.

Maar zodra er een tweede keer de app geladen wordt na tal van apps, is Samsung sneller door meer werkgeheugen.

Maar het europese model de Exynos is natuurlijk langzamer dan de Snapdragon. Dus daar zal ook wel wat verschil in zitten.

(offtopic)
In ieder geval geen spijt van de overstap. Android is echt volwassen geworden. Je kan het zo customizen en je kan er veel meer mee.
Als ik video's wil bekijken zonder reclame kan ik daar gewoon een goede browser voor gebruiken. Ik kan ook dual screen gebruiken wat super handig is.

[Rhys08]

Dat is ook echt merkbaar in het dagelijks gebruik ja!

Vind dit altijd weer zo’n non-discussie. Dat sneller is zo relatief. Tenzij je de telefoon als werkstation gaat gebruiken merk je er geen klap van.