Verenigd Koninkrijk wil vanaf 2020 raketten lanceren vanuit Schotland

Het Verenigd Koninkrijk heeft de Schotse plaats Sutherland aangewezen als regio van waaruit in de toekomst lanceringen van kleine raketten moeten plaatsvinden. De eerste lanceringen staan in 2020 gepland.

Ruimtevaartorganisatie UK Space Agency maakt bekend dat er 2,5 miljoen pond, omgerekend ongeveer 2,8 miljoen euro, beschikbaar is voor de ontwikkeling van de eerste Britse spaceport in het noordelijk gelegen Sutherland. Volgens de BBC is het Amerikaanse Lockheed Martin geïnteresseerd in een samenwerking met de Britse ruimteorganisatie. Zo zou het bedrijf Electron-raketten van de fabrikant Rocket Lab vanuit Schotland willen lanceren. Deze raketten met een lengte van zeventien meter worden momenteel vanuit Nieuw-Zeeland gelanceerd. Lockheed zou dan een trap van de Britse versie van deze raket ontwikkelen, aldus de BBC.

De ruimtehaven zou het mogelijk maken om raketten in het VK te ontwerpen, te bouwen en te lanceren. Tot de payload van de raketten zouden bijvoorbeeld satellieten kunnen behoren. Volgens de BBC zijn niet alleen de Electron-modellen een mogelijke kandidaat, maar ook de LauncherOne. Die heeft een lengte van ongeveer zestien meter. De geplande ruimtehaven ligt tussen de plaatsen Tongue en Durness.

Reacties (86)

Als Kerbal mij iets geleerd heeft, is dat je dicht bij de evenaar wilt zitten. Waarom in schotland, of all places?

Valt wel mee.
De ESA basis Kourou (5 graden Noorderbreedte) en NASA Cape Canaveral (28 NB) liggen vrij dicht bij de evenaar.
Maar de Russen hebben Baikonour op 45 NB.
Durness is helemaal boven in Schotland. 58.5 graden NB.
Die launch-site in Nieuw Zeeland is in Mahia, op 38.5 graden zuiderbreedte.

Launches naar geo-synchrone banen zijn wat lastiger van hoge breedte. Die lanceren meestal naar LEO en dan met een extra booster raket van LEO naar geo-synchroon.
Voor sterk oscilierende noord-zuid banen of voor polaire banenn in LEO (veel gebruikt voor remote-sensing, communicatie en weer satelieten) kan een hoge launch-site zelfs gunstiger zijn.
En Rocket Lab heeft de focus met name op die markt.

De lanceringen van "Electron" zijn voornaam Cubesat's deze worden vaak in een (SSO) polar orbit gebracht, https://en.wikipedia.org/wiki/Polar_orbit

je hoeft dus niet bij de evenaar te zitten

De lanceringen van "Electron" zijn voornaam Cubesat's deze worden vaak in een (SSO) polar orbit gebracht, https://en.wikipedia.org/wiki/Polar_orbit

je hoeft dus niet bij de evenaar te zitten

Veel keuze hebben ze niet van die locatie, de enige richting die ze vanuit schotland op mogen lanceren is richting het noorden. Anders moeten ze over bewoond land.

Ligt er aan wat voor orbit je wilt.

Voor geostationary orbit wel, maar bijv polar orbit niet.

Als Kerbal mij iets geleerd heeft maakt het weldegelijk uit. Door op de evenaar te beginnen heb je de grootste rotatie snelheid. Vervolgens lanceer je met de draaing van de aarde mee op sneller in een stabiele baan te komen. Van daaruit kan je relatief zuinig je van roteren. Als je op een pool op zou stijgen moet je al je snelheid zelf genereren terwijl je opstijgt zonder te kunnen profiteren van de draaiing van de aarde.

Door op de evenaar te beginnen heb je de grootste rotatie snelheid.

1.200 van de 27.000 km/h die je nodig hebt voor LEO. Vier (4) procent van je totale snelheid, die je misschien weer ongedaan maakt met koerscorrecties. En die je voor een polaire baan volledig de verkeerde kant op helpt. Dan kost het je extra brandstof om er van af te komen

Vier (4) procent van je totale snelheid

Ik heb geen specifieke kennis van lucht- en ruimtevaart (anders dan wat ik hier sporadisch op Tweakers lees), maar ik mag aannemen dat juist in die eerste vier procent van de snelheid aanzienlijk meer dan vier procent van de totale energie gestoken moet worden, aangezien in de natuurkunde dynamica weinig dingen lineair werken. Ik neem aan dat het energieverbruik later in de tijd juist afneemt vanwege lagere luchtdichtheid en afnemende massa (minder brandstof mee te zeulen)?

[Reactie gewijzigd door Eskimo0O0o op 16 juli 2018 11:50]

Ik ben ook geen astrofysicus, maar de enige reden dat het aan het begin meer energie kost lijkt mij inderdaad luchtweerstand en zwaartekracht. Beiden zijn niet significant anders als je wat noordelijker of zuidelijker zit. Die lucht beweegt mee met de aarde dus die rotationele snelheid die je mee krijgt heeft daar geen invloed op.

toevallig wel; beide zijn iets lager op de evenaar.
de zwaartekracht omdat de aarde niet perfect rond is maar op de polen iets platter.
https://physics.stackexch...ity-stronger-at-the-poles

Ook de luchtdruk is daar wat lager vanwege de temperatuur
https://www.quora.com/Atm...air-pressure-and-thin-air

he amount of solar radiation arriving at the earth's surface and in the atmosphere is much greater at the equator than it is at the poles.

This difference drives a temperature difference, which in turn drives convection cells in the earth's atmosphere, because hotter air expands, becomes less dense and then rises, while colder air contracts, becomes more dense, and then falls.

En daarom stond dat woordje "significant" in mijn post
Want nee, een 0,3% verschil in zwaartekracht zou ik niet echt significant noemen in bovenstaand verhaal. Ik vind zo snel even niet wat het gemiddelde verschil in luchtdruk is, maar dat gaat ook niet veel meer zijn.

Klopt. Energie is kwadratisch met de snelheid. E=1/2 m*v². Dan zou je dus denken, 8% in plaats van 4%. Dat is al een betere benadering. In werkelijkheid is het nog complexer.

Het probleem met raketbrandstof is dat je de brandstof zelf ook moet lanceren. De brandstof die je op 5 kilometer hoogte nodig heb, moet je de eerste 5 kilometer omhoog brengen, en dat kost ook weer brandstof. Dat is geen linear of kwadratisch effect, maar exponentieel.

Baansnelheid op de evenaar is ongeveer 1670km/h.
Baansnelheid in Nederland is ongeveer 1050km/h. Netto ben je op de evenaar dus ongeveer 620km/h sneller.

Alleen voor een geotationaire baan (of andere banen in het equatoriale vlak).

Als je in een polaire baan wil lanceren dan krijg je juist energie mee die haaks op de richting staat waar je heen wil (namelijk noord-zuid) en dan heb je dus extra energie nodig omdat je de bocht om moet.

zeurmode: 40K/24 = 1666 km/h

Van daaruit kan je relatief zuinig je van roteren.

Is dat wel zo? Ik denk dat het zowat 3x zoveel energie kost om eerst in een equatoriale baan te komen en dan naar een polaire baan te gaan, dan om meteen in een polaire baan te lanceren. Je moet de snelheid in de equatoriale richting weer kwijt raken en eenzelfde snelheid verkrijgen in de polaire richting. Die snelheid kun je niet zomaar omzetten in een andere richting, zoals een vliegtuig dat kan, omdat je in het luchtledige niets hebt om je tegen af te zetten.

Die snelheid moet je ook niet omzetten in snelheid er loodrecht op. Snelheid is een vector en heeft richting.

In plaats daarvan kun je de snelheid omzetten in hoogte - vlieg in een elliptische baan weg van de aarde. Ver weg van de aarde heb je bijna geen snelheid meer, omdat je kinetische enrgie is omgezet in potentiële energie. Energie is een scalar en heeft geen richting. Roteer nu 90 graden, en val terug naar de aarde.

Hoewel dit een vrij gecompliceerde manoeuvre is, is het meestal wel brandstofbesparend.

Dat is een goeie, ik vraag me alleen af hoe dat uitwerkt als je op een LEO uit bent. Die elliptische baan zal gemiddeld een stuk hoger moeten zijn om te zorgen dat je perigeum niet binnen de atmosfeer komt. Het zal dus een aanzienlijke hoeveelheid energie kosten om in die baan te komen, en ook om die weer in een LEO om te zetten.

Wat? Zeggen jullie dat de physics van Kerbal niet klopt? Maar hoe moet ik m'n raket simulaties nu doen?

Uiteindelijk wil je gewoon van elke plek op de aarde kunnen lanceren..

Je kunt wel zoveel willen. Natuurkunde en economie zijn praktische beperkingen, en die zullen beperkingen blijven opleggen.

Nee hoor, want technologie en inzicht verandert, met jouw redenatie zouden we helemaal nergens fatsoenlijk ooit kunnen opstijgen. Het zal overigens niet snel gaan ivm economische beperkingen, daar heb je wel gelijk in.

Dit lijkt me onzin. Waarom zou je dat willen wanneer er geen goede reden voor is? "gewoon" lijkt me niet echt een goede reden.

Nou, dat denk ik niet. Anders moeten we "in de toekomst" eerst naar de evenaar vliegen/rijden, voordat we met de taxi naar de maan/Mars kunnen.

Nee, waarom zou je van iedere plek willen lanceren, onzin toch?

Met deze analogie zouden wij verwachten dat de lijnvluchten naar onze vakantiebestemmingen in elk weiland bij ons om de hoek op moet kunnen stijgen.

Ja, technisch is het mogelijk. Is het rendabel en economisch? Mwah. Ook "in de toekomst" als we om wat voor reden dan ook naar de maan/Mars willen (en nee, dit is echt geen forensenverkeer) denk ik dat we economisch genoeg te werk gaan om in te zien dat een vliegtuig/hyperloop ritje naar de dichtstbijzonde space port niet zoveel moeite is.

Maar, 1 space port per land is toch niet teveel gevraagd?

Anders kunnen we Eindhoven ook wel sluiten en alles via Schiphol laten gaan
(tenzij we "in de toekomst" binnen een half uur bij de evenaar kunnen zijn, dan zou het minder uitmaken)

Ik zeg, ga ze even vertellen dat volgens het spel Kerbal ze verkeerd zitten.

Voor het lanceren van satellieten in een polaire baan maakt de locatie niet echt uit.

Volgens mij is dat alleen een must als je andere hemel lichamen in het zonnestelsel wilt bereiken. Satellieten kunnen nog steeds in een polar orbit worden gelanceerd vanaf die plek. Ze kunnen raketten richting het noord-oosten langs Noorwegen lanceren dan hebben ze nog een beetje profijt van de rotatie van de aarde.

[Reactie gewijzigd door ashwin911 op 16 juli 2018 11:23]

Wat Kerbal je heeft geleerd is dat je je huiswerk beter moet doen voordat je een bericht plaatst.

2,8 mil klinkt nou niet echt als een bijzondere investering? Kan aan mij liggen of de abnormale bedragen waar ze in de VS mee smijten..

Het gaat om de ontwikkeling en niet om de bouw. En let op het woordje "initial", wat is weggevallen in het Tweakers artikel:

("Initial funding of £2.5 million will go to Highlands and Islands Enterprise to develop the vertical launch site in Sutherland")

Voor dit geld kan je de basisontwerpen maken en een tender uitschrijven richting de partijen die dit echt moeten gaan realiseren.

Dacht ik ook, maar denk dat het alleen om de locatie gaat.
Het echte geld zit in de raketten, satellieten en andere apparatuur.
De locatie zelf is maar klein aan de afbeelding in de link te zien.

De basis van Electron is ook niet super groot als ik het plaatje op wikipedia bekijk (link). Wat faciliteiten om de raket voor te bereiden, af te tanken en overeind te takelen en dat is het wel.

Gaat maar om een hele kleine basis. Het is geen Cape Canaveral of Baikonour.
Als je die launch-site in Nieuw Zeeland op Google Earth op zoekt (Mahia Bay) zie je dat dat terrein nauwelijks 200-300 meter groot is.

Er komen steeds meer cube-sats die met een relatief kleine raket de lucht in kunnen worden geschoten.


Tevens maakt de VK veel wapens, daarmee zou je het een en ander kunnen combineren.

De UK overheid heeft het zelf in dit artikel ook meermaals over 2 miljoen pond..

The UK Government is driving the commercial space age and Scotland is leading the way. We are investing £2.5 million in a vertical launch site in Sutherland which will create hundreds of new jobs. And we will invest a further £2 million in horizontal launch sites -

Wellicht zijn de investeringskosten dus enkel loonbetalingen.

Ik heb wel het idee dat de UK de ruimtevaart niet serieus neemt, of ze hebben gevonden hoe het betaalbaar kan. Uit hetzelfde artikel blijkt dat het totale spaceflight budget voor de UK maar 50 miljoen Pond is....

The £50 million UK Spaceflight Programme is also considering leading proposals for horizontal spaceplane operations from across Britain, submitted as part of its call on low cost access to space.

Edit: het NL budget voor ruimtevaart is zo'n 100 miljoen euro per jaar (bron), ofwel 6 euro per inwoner. Het UK heeft zo'n 64 miljoen inwoners waardoor hun budget slechts 1 euro per inwoner is..

[Reactie gewijzigd door Theo op 16 juli 2018 11:23]

De Britse ruimte industrie zette in 2016, 14 miljard pond om. Het is na de US de 2e grootste ter wereld op dit gebied, sateliet bouw en onderzoek. https://www.gov.uk/govern...ze-and-health-report-2016
De 2,5 miljoen pond nu is puur investering voor de Ontwikkeling, niet voor de bouw of operationele kosten.
https://www.bbc.com/news/science-environment-44841123
Totale aerospace exports 30 miljard pond in 2017.
https://www.gov.uk/govern...ze-and-health-report-2016

[Reactie gewijzigd door Grovdna op 16 juli 2018 12:22]

Blijkbaar zijn de Schotten onderbetaald. Want zelfs als het geen "hundreds of jobs" zijn, maar slechts 100 man voor één jaar, dan nog is 2 miljoen pond gedeeld door 100 man maar 20.000 pond. Daar kun je net wat Polen een parkeerplek voor laten asfalteren, en na Brexit ge je die Polen ook niet meer hebben.

Die 2,5 miljoen pond zijn voor ontwikkelings studie over de ligging, bouw etc van de space port. NIET de bouw zelf. Mijn links hierboven geven de juiste informatie.

We hebben maar 1 staatshoofd, de koning

Zullen de Schotten blij mee zijn als ze in 2021 uit het VK stappen, gratis lanceerplatform én nucleaire onderzeeërs

Dta is mogelijk waarom de Britse overheid dit soort initiatieven neemt. Die basis zal moeten sluiten als Schotland onafhankelijk wordt.

Het probleem is dat raket-technologie strak gereguleerd is, omdat de militaire toepassingen te groot zijn. Alle Britse vergunningen zijn na een Schotse afscheiding niet meer van toepassing. En Schotland, als nieuw onafhankelijk land zonder raket-technologie verdragen, kan niet zomaar vergunningen afgeven aan buitenlandse bedrijven.

Bij een volgend afscheidingsreferendum kan de Britse overheid dus schermen met het verplaatsen van deze site naar Noord-Ierland, met behoud van vergunningen.

Jammer dat je anno 2018 bij het woord "raketten" meteen denkt aan kernkoppen en dat soort spul... Gelukkig gaat het hier dus om ruimteraketten

Tsja ik dacht eigenlijk direct aan iets heel anders...

Impact op het milieu

"De hoeveelheid kerosine in drie Falcon 9-raketten is ongeveer 440 ton, de RP-1 heeft een koolstofgehalte van 34 procent. Deze hoeveelheid koolstof is een druppel op de gloeiende plaat als je kijkt naar de wereldwijde industriële emissies. Maar als SpaceX inderdaad van plan is om elke twee weken een raket te lanceren, dan zal deze hoeveelheid koolstof (ongeveer 4.000 ton per jaar) snel een groot probleem worden."

Geweldig allemaal hoor, laten we nog meer troep maken, we schieten als mens nog niet genoeg troep de lucht in zeker ?

"Ruimtepuin wordt snel één van de grootste problemen waar we voor staan. Er zijn meer dan 150 miljoen objecten die we in de gaten moeten houden om botsingen te voorkomen. Een eventuele crash van de Tesla op Mars zou kunnen leiden tot puin op de rode planeet, waardoor het vervuilen van een andere planeet al is begonnen."

Wanneer ik dit artikel lees: https://www.businessinsid...elbare-schade-kan-zorgen/ lijkt het er alweer op dat we de impact op het milieu alweer aan het goedpraten zijn.
Of noemen we dat dan ineens weer "nuanceren"....

Ik zou niet het woord "nuanceren" willen gebruiken. "Debunken" of "ontkrachten" lijkt me het betere werkwoord.

Een "eventuele" crash van de Tesla op Mars is extreem omwaarschijnlijk - de Tesla vliegt niet richting Mars, en komt niet in een baan rond Mars. In de baan rond de zon die de Tesla nu heeft zit simpelweg niets wat zwaar genoeg is om de Tesla een gravity assist te geven.

"Ruimtepuin" in de gebruikelijke terminologie is een heel ander probleem. Dat gaat om puin in een baan rond de aarde, niet de zon. Bovendien is het geen probleem voor lage banen, want puin in die banen valt snel terug naar aarde. Polaire banen, waar het hier over gaat, zijn per definitie geen geostationaire banen (die wil je vanaf de evenaar lanceren) en gaan dus ook lang niet zo hoog. Je hebt dus geen tweede trappen die in een ongelukkige baan eindigen, nog even negerend dat sinds SpaceX het uidelijk is dat je de eerste trap terug wil brengen.

Die 4000 ton koolstof van SpaceX is natuurlijk een peuleschil. Elon Musk heeft met 200.000 gebouwde Tesla's al veel meer CO2 bespaard. Vergeleken daarmee zijn de Falcons een afrondingsfout. ALs je dat getal serieus aandraagt in zo'n discussie, dan laat je zien dat je geen gevoel hebt wat eigenlijk de grootte van het broeikaseffect is. De discussies gaan over megatonnen, en jij begint over een paar kiloton.

Ik zou het relaas van msalter, geinformeerd en relativeren noemen.

Kernraketten schieten de Britten sowieso vanaf een onderzeeër af, mocht het er ooit van komen.

Daar zou ik toch eerder anno 1962 aan denken dan anno 2018.

Zolang Trump, Un of Khomenei niet in het artikel staat valt dat wel mee

Ik niet hoor, ik denk dat het een beetje afhankelijk is van welk nieuws je volgt e.d.

Ik dacht dat lanceringen altijd rond de evenaar plaatsvinden? Is het wel mogelijk om in elke gewenste baan te komen wanneer je zo noordelijk lanceert?

De meeste lanceringen zijn niet van 'rond de evenaar', Florida ligt een ruime afstand vanaf de evenaar.
Maar dichter bij de evenaar is wel beter. Frans-Guyana is een stuk dichter bij de evenaar en wordt gebruikt door bepaalde lanceringen van ESA.

Florida ligt een heel stuk dichter bij de evenaar . cos(28)=0,88, cos(58)=0,52. Florida kost je 12%, Schotland 48%. Dat is letterlijk 4 keer zoveel.

Dat er lanceringen rond de evenaar plaatsvinden heeft voornamelijk te maken met "het extra zetje" dat de raket krijgt tijdens lancering door de rotatie van de aarde. Het heeft wat dat betreft minder te maken met de daadwerkelijke baan van de raket/ payload. Zo staat een zogenaamde Polar Orbit vrijwel haaks op de evenaar.

In principe kun je overal een raket lanceren. Rond de evenaar is door de rotatiesnelheid van de aarde de middelpuntvliedende kracht groter, waardoor de brandstof/payload verhouding gunstiger is.

D'r zijn wat beperkingen, zie mijn response op Tundernerd hierboven.

"ongeveer 2,8 miljoen euro, beschikbaar is"

Uuhhhrrrr.... Voor 2.8 mln bouw je toch geen spaceport? Hooguit de kantine voor de bouwvakkers...
Ook handig wanneer Schotland besluit onafhankelijk te worden

Ik zit ook meer te denken aan bedragen rond 250 miljoen pond of zelfs 2.5 miljard pond. Een spaceport van 2.5m? Dat lijkt ook mij complete onzin.

Ook handig wanneer Schotland besluit onafhankelijk te worden

Dit! Ik moest even googlen, maar de Scottisch independence was al nee tegen gestemd in een referendum een aantal jaar geleden. Ze willen het echter opnieuw op de agenda zetten ivm. Brexit, het merendeel van de Schotten wilde in de EU blijven en de SNP blijft een hele populaire partij...

En het is niet veel soeps wat er wordt neergezet, lees het bron artikel maar...

Moest even 2 keer lezen hoor, dacht al.. voor 2.8 miljoen een space center bouwen is wel heel cheap .

Dan heb je het zelfs na 2x lezen het nog steeds niet begrepen.

ben blij dat jij het allemaal wel weet

Ja, een beetje googlen en goed lezen en je leert heel veel. Kijk naar mijn post hieronder met alle links

Ja, het heeft even googlen nodig, goed lezen en je weet hoe de vork in de steel zit. Kijk maar naar mijn post met de links.

het klink wel cool, maar met 2.5 miljoen pond kun je waarschijnlijk net de parkeerplaats asfalteren.

NB het gaat hier om noordelijke lanceringen voor een baan over de pool heen. (Al lanceert de VS vanaf Vandenberg juist zuidelijk over de pool heen om niet over land te vliegen, dus de andere kant op)
Niet naar het oosten Europa over, daarvoor ligt deze locatie verkeerd.