Duitse Hoge Raad: inhoud Facebook-account overledene behoort tot erfenis

De inhoud van een Facebook-account van een overledene behoort tot diens erfenis en het sociale netwerk moet erfgenamen toegang geven. Dat heeft de Duitse evenknie van de Hoge Raad bepaald in een zaak van ouders na de dood van hun dochter in 2012.

De hoogste rechtbank in Duitsland, het Bundesgerichtshof, oordeelt dat er geen reden is om digitale communicatie anders te benaderen na een overlijden dan analoge communicatie. "Analoge documenten zoals dagboeken en persoonlijke brieven worden geërfd. Vanuit een erfrechtelijk perspectief is er geen reden om digitale inhoud anders te behandelen", aldus het Bundesgerichtshof.

Facebook wilde de inhoud van een account van een overleden meisje niet vrijgeven, hoewel de ouders konden inloggen met het wachtwoord. Het account stond al op 'In Memoriam'. Volgens Facebook zou het met het vrijgeven van de gegevens de privacy schenden van het meisje en gebruikers die met haar hebben gecommuniceerd op Facebook. Het Bundesgerichtshof wuifde dit weg, omdat ook dit hetzelfde is als bij analoge communicatie. Wat het meisje betreft geldt de privacywetgeving niet, omdat die alleen gaat over levende mensen.

De Duitse uitspraak heeft geen directe gevolgen voor de rechtspraak in Nederland, maar het Bundesgerichtshof heeft de implicaties wel getoetst aan de Europese privacyverordening AVG, die eerder dit jaar inging. Het meisje overleed in 2012 bij een ongeluk met de metro. De ouders wilden aan de hand van de Facebook-communicatie nagaan of zij met zelfmoordplannen rondliep. Inmiddels kunnen gebruikers op Facebook aangeven wie zij de controle willen geven over hun account en de bijbehorende inhoud na hun overlijden.

Reacties (119)

Hoe gaat dit trouwens met digitale eigendommen, denk aan een Steam bibliotheek die bij sommige personen toch wel enkele (tien)duizenden euro's waard kan zijn. Bij fysieke games kun je in je testament aangeven dat de games naar neefje/broertje/etc. X gaan. Maar kun je bij Steam oid ook aangeven dat 2 libraries gemerged moeten worden?

https://www.eurogamer.net...team-account-when-you-die
https://steamcommunity.co...7365/#c490123938441692380

De libraries kunnen niet gemerged worden.
De Steam games zijn niet in het 'bezit' van de koper, maar de gamer koper voor een 'non-recurring subscription/limited license' om het spel te spelen.
Je kan hooguit logindetails nalaten, dat zou wel verboden zijn volgens de gebruikersovereenkomst.

Daarentegen kan het Europese Hof van Justitie hier wel verandering in brengen met de Tom Kabinet zaak. Die zaak gaat er namelijk over of e-books (onder bepaalde omstandigheden) gezien moeten worden als eigendom dat doorverkocht kan worden (nadat zoiets in UsedSoft voor software werd bepaald).

Hou er rekening mee dat de regels voor (e)books niet gelijk is aan software (wat games zijn). Dus als het mag voor ebooks betekend het niet direct dat het ook geld voor je games en je steam account...

@Jerie: Als dat ergens in de EU wet specifiek staat, dan heb je natuurlijk vast een linkje daarnaartoe. Care to share?

[Reactie gewijzigd door Cergorach op 13 juli 2018 10:42]

Eigenlijk heeft de rechtbank in Den Haag gevraagd of de regels die nu gelden voor de doorverkoop van software ook van toepassing kunnen zijn op werken die vallen onder de algemene auteursrechtrichtlijn. In UsedSoft is namelijk bepaald dat als een licentie wordt verkocht voor onbepaalde tijd tegen een geschikte prijs, dat er dan een eigendomsoverdracht heeft plaatsgevonden en dat de koper deze dan kan doorverkopen (onder bepaalde omstandigheden).

Er is trouwens veel discussie over de vraag of videogames gezien moeten worden als software in de zin van de Softwarerichtlijn of juist als werken die vallen onder de auteursrechtrichtlijn. Het Europese Hof van Justitie heeft hierover gezegd dat:

Zoals blijkt uit de verwijzingsbeslissing vormen videogames als die in het hoofdgeding evenwel complex materiaal dat niet alleen een computerprogramma bevat, maar ook grafische en geluidselementen die, hoewel zij in computertaal zijn gecodeerd, een eigen scheppende waarde hebben die niet tot deze codering kan worden beperkt. Voor zover de delen van een videogame, in casu de grafische en geluidselementen, bijdragen aan de oorspronkelijkheid van het werk, worden zij samen met het volledige werk auteursrechtelijk beschermd op grond van de bij richtlijn 2001/29 ingestelde regeling.

(Case C‑355/12 (Nintendo), alinea 23)

Gezien delen van games dus vallen onder de softwarerichtlijn en een ander deel onder de auteursrechtrichtlijn, zitten games in een legal limbo totdat het HvJEU er eindelijk uitspraak over doet.

[Reactie gewijzigd door Michelli op 13 juli 2018 14:38]

Juist wel, volgens de EU wet moet jij je games kunnen overdragen aan een ander.

De berichten die je op Facebook plaatst zijn ook niet meer je eigendom, maar dat van Facebook, volgens de overeenkomst die je sluit.

Deze uitspraak in Duitsland laat echter zien dat in tegenstelling tot wat Facebook of Steam zou verwachten, de wet boven de overeenkomst geldt.
Ook lekker trouwens. Als ik samen met mijn vrouw een digitale collectie heb samengesteld, die op mijn naam staat, mag ze die dus niet meer bekijken zodra ik dood ben? Mijn bankrekening en zelfs het huis staan ook op mijn naam, maar als ik dood ga, mag ze er gewoon blijven wonen ;-)

De berichten die je op Facebook plaatst zijn ook niet meer je eigendom, maar dat van Facebook, volgens de overeenkomst die je sluit.

Onzin, (intellectueel) eigendom is niet op die manier overdraagbaar. Volgens de (algemene) voorwaarden heeft Facebook wel een bijzonder uitgebreide licentie op wat jij op Facebook post, maar daarmee is het nog niet zomaar hun eigendom.

Wellicht kan je dit wat meer uitleggen. Welke voorwaarden zijn bijvoorbeeld in strijd met het intellectueel eigendom?

Overdracht van "intellectueel eigendom" (auteursrecht) vereist volgens de Auteurswet een bijzondere vorm van overeenkomst, namelijk een akte. Je kunt dit dus niet overdragen door het accepteren van (algemene) voorwaarden.

Bovendien vraagt Facebook dat ook niet. Zie artikel 3.3 van hun algemene voorwaarden: "You own the content that you create and share on Facebook and the other Facebook Products you use...".

Wat je Facebook geeft, is een licentie op jouw content. Een licentie is een "gewone" overeenkomst, die wél kan ontstaan door het accepteren van de voorwaarden.

[Reactie gewijzigd door Herko_ter_Horst op 12 juli 2018 21:20]

Nee klopt, daar heb je gelijk in.

De Steam games zijn niet in het 'bezit' van de koper, maar de gamer koper voor een 'non-recurring subscription/limited license' om het spel te spelen.

Dan kan die licentie toch gewoon geërfd worden? Net als games op fysieke dragers geërfd worden.

[Reactie gewijzigd door Olaf van der Spek op 12 juli 2018 16:23]

Dan kan die licentie toch gewoon geërfd worden? Net als games op fysieke dragers geërfd worden.

nee zuiver goederenen erfrechtelijk kun je een licentie niet zomaar overdragen omdat het volgens de letter van de wet geen puur eigendom is

Maar ja stroom is dat ook niet en darvan zegt de jurisprudentie wel dat er sprake is van een zekere vorm van eigendom ook het runscapearrest is hier van toepassing

Dat maakt alkes een stuk ingewikkelder vooral om dat daar tegenover staat dat niet-overdraagbaarheid geen verboden beding is in Alg Voorwaarden

Over iTunes is daar ooit gedoe over geweest. Dit was wel 2012 dus ik weet niet wat er gewijzigd is.
https://www.theguardian.c...llis-apple-itunes-library

"Bruce Willis to fight Apple over right to leave iTunes library in will
Die Hard actor wants extensive music collection to be inherited by daughters instead of reverting to Apple ownership "

Misschien is het een flinke reden waarom men nu zo op abonnementen zit met muziek en steeds meer voor alle media.

Volgens het artikel gelinked in de post van @SpeedQber was dit dus een nepverhaal. Maar de vraag erachter is uiteraard wel valide en on-topic.

Ik zie het probleem niet direct bij iTunes aangezien de mp3's geen drm hebben.

Voor zover ik weet staat er in de voorwaarden van Steam dat de licenties komen te vervallen bij het overlijden van de account eigenaar. Onthou dat je geen eigenaar bent van de spellen maar slechts het recht hebt om ze een bepaalde tijd te mogen gebruiken.

Onthou liever dat er ook voor dat soort aankopen wetgeving van toepassing is. Er is nog steeds veel over te doen, maar in beginsel zijn digitale aankopen ook over te dragen en een EULA kan nooit boven de geldende wet en regelgeving staan.

Dit is weer typisch zo'n antwoord waar je niks aan hebt. Ja het staat in de algemene voorwaarden waar je mee akkoord bent gegaan. Maar die steam games kunnen wel als goed gezien worden als in 3:1 BW. Zie het Runescape Arrest.

Of het echt in jouw eigendom zit valt nog te twisten. Ik denk het zelf wel want er wordt een goed gekocht waar jij voor betaald.

Maar stel dat het huur zou zijn zoals Steam beweerd. Dan nog heeft Steam zich alsnog te houden aan de Nederlandse wetgeving. Dat zou dus kunnen betekenen dat als er gebreken zijn Steam dit moet verhelpen. En bij huurrecht zou je dus een deel van de huur kunnen inhouden, oftewel dat ze wat moeten teruggeven.
En bij huur kan je ook afspreken dat je in een keer het bedrag betaald, het hoeft echt niet maandelijks te zijn.

[Reactie gewijzigd door Holland1994 op 12 juli 2018 21:21]

Belangrijkste vraag is of het een goed of dienst is. Daarnaast geeft het artikel in mijn eerdere reactie aan dat er discussie bestaat of het distributierecht hier van toepassing is.

Als de auteur beroep kan doen op het distributierecht kan doorverkoop verboden worden omdat het een nieuw geval van distributie betreft waarop de auteur het alleenrecht heeft. Bij en fysiek recht is het distributierecht voor een fysiek exemplaar uitgeput. Dat wil zeggen dat je geen toestemming van de auteur nodig hebt voor verkoop. De vraag aan de EU is voornamelijk of dit voor digitale exemplaren ook zo is.

Als het een dienst betreft dan gelden de voorwaarden rond aankoop en doorverkoop niet, maar dan zal er wel een dienst geleverd moeten worden anders dan het product op zich. Onze producten moet u als een vorm van dienstverlening zien gaat hem niet worden.

Simpel antwoord eingenlijk.

De media dus de digitale inhoud dus het spe, film, foto, plaatsen en of muziek. Zal nooit jouw eigendom worden.

Wat wel jouw eigendom is. Is de licentie overeenkomst. In zekere zin ben je eigenaar van de licentie op de media.

Nu is de vraag alleen kunnen en mogen licenties na overlijden als erfgoed gezien worden.

Zelfde zit ook in de fysieke media. Je hebt een licentie op de media. Omdat het fysiek is mag je het erven maar om dat de content online zou staan weer niet??

Bij Facebook teken je er ook voor dat je berichten niet je eigendom meer zijn. Dat hoeft er dus niks mee te maken te hebben.

En voorwaarden gaan niet boven de wet gelukkig hoor.

Bij Facebook teken je er ook voor dat je berichten niet je eigendom meer zijn. Dat hoeft er dus niks mee te maken te hebben.

Fout. Je blijft gewoon eigenaar. Je geeft jouw posts/foto's etc. alleen in licentie aan Facebook.

Zie artikel 3.3:
"You own the content that you create and share on Facebook and the other Facebook Products you use, and nothing in these Terms takes away the rights that you have to your own content. [...] To provide our services, however, we need you to give us some legal permissions to use this content."

Je hebt gelijk inderdaad.

Dat kan best in de voorwaarden staan maar de vraag is wat zegt de wet hierover.
als de wet iets anders zegt zijn de voorwaarden gewoon nietig.
De uitspraak hier zegt dus tegen facebook het account is onderdeel van de erfenis. Wie er toegang krijgt bepaald uiteindelijk wat er in een testament staat en zonder testament zal het met de erfgenamen overeengekomen moeten worden.

Facebook denkt dan weer zelf een functie te kunnen bepalen dat jij iemand kan aanwijzen. Leuk maar erfenis moet je toch laten vastleggen en zelfs al wijs jij iemand aan de erfgenamen kunnen het gewoon opeisen.

Ik weet van Wargaming dat het in principe een lifetime license is als je content koopt in hun spellen, er was heel wat voor nodig voor een Amerikaanse gebruiker om WG NA zover te krijgen dat zijn zoon zijn World of Tanks account mocht overnemen na zijn overlijden.

In de EULA is de content namelijk gekoppeld aan jou als persoon, als jij dus overlijdt is de juridische verbintenis dus verbroken.

IANAL maar dit is wat ik gehoord heb destijds.

Dat kan goed kloppen. Een overeenkomst tot het leveren van diensten is doorgaans geen eigendom, en dus niet overerfbaar. Dat werkt overgens 2 kanten op. De erfgenaam hoeft dus ook geen vergoeding voor zo'n dienst te betalen. Praktisch gezegd: je erft noch het telefoonabbonement, noch de maandelijke kosten daarvoor.

Praktisch gezegd: je erft noch het telefoonabbonement, noch de maandelijke kosten daarvoor.

Zeg dat maar niet te hard. Op het moment dat jij een erfenis accepteert, accepteer je niet alleen de lusten maar ook de lasten. Je zal dus het abonnement zelf moeten beëindigen.

Als jij gewoon de overlijdens akte opstuurt wordt het abonnement opgeheven en hoef je alleen dat stukje wanneer de maand begon tot het punt van overlijden aan abonnement geld te betalen, soms zijn bedrijven ook wel coulant en hoef je dat niet te betalen of je betaald voorruit en dan krijg je het verschil gewoon terug.

Toen mijn vader 3 jaar geleden overleed hebben wij totaal geen problemen gehad mbt opzeggen van verzekering en opheffen van rekening met schuld, dit werd gewoon kwijt gescholden.
Hooguit dat we toen nog een keer post kregen gericht aan mijn vader, kan gebeuren met al die automatisering maar dat was ook zo opgelost.

Zijn facebook pagina heb ik niet om laten zetten naar in memoriam want dan is namelijk een groot deel niet meer beschikbaar.
Nu kunnen mensen die hem goed kenden nog even wat herinneringen ophalen.

Dat mijn zus overleed heb ik KPN op de hoogte gebracht en desgevraagd een kopietje overlijdensakte gestuurd. Haar abo had nog een looptijd van 7 maanden à 50€ per maand. Wat denk je dat ik terug krijg? Een brief van KPN of ik even 350€ over wil maken om het contract af te kopen! Het ging niet om een achterstallige rekening, in geval iemand zich dat af vroeg, maar echt om de maanden die nog moesten komen.

Haar facebook pagina (en mail enz enz) heb ik zelf in beheer genomen, daar ik toch al al haar wachtwoorden wist.

Edit: @Marcva: Na een bezoekje aan het business center de volgende dag (moest ik toch al zijn) wel ja. De medewerkster zag dat ik in staat was de hele tent te verbouwen. Zij vertelde me dat ik niet de eerste nabestaande was dat jaar die onterecht een afkoopsom had ontvangen. Ze hebben het bedrag intern afgeschreven, en een bevestiging op zwart/wit gezet. Dat laatste vroeg ik om, omdat bij KPN de linkerhand maling heeft aan wat de rechterhand uitspookt, en andersom. Voor je het weet krijg je alsnog een aanmaning; dat was (en nog steeds is) typerend voor het KPN van de 21e eeuw.

[Reactie gewijzigd door mischaatje2 op 12 juli 2018 18:12]

Heeft KPN uiteindelijk de keutel ingetrokken?
Soortgelijke ervaring met hen, maar dan met opzegging

Veel abbonnementen beeindigen daarintegen van rechtswege op het moment van overlijden.

Dan had je maar benificièr moeten aanvaarden

Beneficiair aanvaarden betekent alleen maar dat er gekeken wordt naar het saldo van de erfenis. Dat heeft met individuele kosten niets te maken. Daarbij komt dat je niet een deel wel kunt aanvaarden en een ander deel niet. Je kunt dus niet het mobiel abonnement laten voor wt het is, maar jouw jeugdfoto's wel meenemen.

Dat creeert wel een flink grijs gebied, een verkoper kan jou dan een levenslang "abonnement" verkopen op een product wat in het eerste jaar X euro kost en daarna 0, dit is wat Steam in feite doet. Het lijkt me goed als de rechter grenzen stelt aan wat als een dienst gedefinieerd kan worden.

[Reactie gewijzigd door Origin64 op 12 juli 2018 18:04]

Ik weet van Wargaming dat het in principe een lifetime license is

Lifetime = levenslang, dus niet als je dood bent

Dat ik precies wat ik zeg

WG NA stelde eerst dat de zoon geen toegang mocht tot vaders account na zijn overlijden, omdat de licentie tot toegang tot hun content gebonden is aan de vader

Nuja, je kan ook je password in de akte zetten?

Ik kan me er iets bij voorstellen dat bijvoorbeeld: "progress", "xp punten" en unlocks niet echt overdraagbaar zijn.

Gold en gekochte tanks, zou je eigenlijk moeten kunnen erven? Al is dat inderdaad ook het probleem hier.

Gold en gekochte tanks, zou je eigenlijk moeten kunnen erven?

Nee dus. Alle content die je koopt is niet eens bezit van je, het is alleen een licentie om deze content in hun spellen te kunnen gebruiken. De licentie is persoonsgebonden, dus bij overlijden is het gewoon 'weg'.

In dit specifieke geval met WG NA was het volgens mij iemand die heel bekend was in de NA community, en die een terminale ziekte had. Zijn zoon had dus een heel emotionele binding met deze 'content', hij wilde dit graag behouden zodat hij soms zijn vader kon 'eren/herinneren' door de content van zijn WG account. Zijn vader had namelijk ook een grote emotionele binding ermee, hij was volgens mij een veteraan ofzo.

Helemaal duidelijk heb ik het niet hoor, zoals ik al eerder aangaf is de NA community aldaar niet iets wat ik op de voet volg of gevolgd heb.

Dan koop je niet maar lease je.

In elk geval, mijn oudste zoon krijgt mijn steam paswoord wanneer ik er niet meer ben.

Als je een spel 'koopt' op Steam koop je een licentie om dat spel te spelen, deze licentie is persoonsgebonden.

Zou je zoon niet blij maken met een dode mus

Dacht je dat hij steam een overlijdensbericht gaat sturen? Games kosten evenveel op steam als vroeger een fysieke kopie, ik heb mooi betaald voor ondertussen 600+ stuks. Wettelijk is één ding, redelijk en rechtvaardig is een ander. Ik krijg als 50er ook geen korting omdat ik 30 jaar minder lang van die games kan genieten dan een 20er…

Ik begrijp je volkomen, maar ik ben bang dat het wel eens fraude zou zijn als je handelt zoals jij aangeeft. Ben het trouwens met je eens hoor, vroeger kocht je eens spel en kreeg je deze fysiek ( op floppy / cd / dvd ) en deze werd dan ook je eigendom ( je mocht ze doorverkopen volgens mij, dus dan is het echt eigendom toch ). Weet niet precies wanneer dit veranderde, er is een tijdje geweest dat de spellen die ik op dvd kocht op de dvd steam kregen meegeleverd en deze kon je ook niet doorverkopen omdat de activatie code aan je steam account verbonden werd bij installatie.

"Lifetime" is een vage term. Er staat meestal niet bij wiens leven dat betreft.

TomTom had eens een lifetime kaartenupdates, dit was echter voor de levensduur van het product...

Precies. Dat bedoel ik. En de fabrikant beslist wanneer het product EOL is.

Volgens mij heeft steam iets in de voorwaarden over dat de licentie om spellen te spelen niet overdraagbaar is o.i.d. Weet niet of dit juridisch wel helemaal kan en mag maar kan me voorstellen dat het mogelijk is om zoeits af te dichten net zoals dat bijvoorbeeld iemand die een prijs wint om xxx de rest van zijn leven gratis te krijgen niet over te dragen is aan iemand anders.

Zo'n bepaling kan best legaal zijn. Ik zie er geen probleem mee. Het punt is, een bepaling in de licentie bindt de partijen van die licentie. Dat de licentie niet overdraagbaar is, betekent dus dat de eigenaar van het account die overdracht niet mag doen.

Het punt is nu dat vererving een vorm van overdacht van rechtswege is. Het gebeurt "automatisch". De overdracht is het gevolg van het overlijden, en overlijden kun je nu eenmaal niet per contract.verbieden.

Overigens is je voorbeeld niet vergelijkbaar. Het is irrelevant of een "prijs bij leven van A" onderdeel van de erfenis van A is. Zelfs als het in de erfenis zou vallen, dan nog wordt het geen "prijs bij leven van de erfgenaam van A". De prijs werd exact waardeloos bij het overlijden van A.

In sommige plekken is het per wet verboden om te overlijden. Zoals in het parlement in Engeland. Van rechtswege ;-)

Wat een mythe blijkt te zijn en nergens op gebaseerd:

https://www.bbc.co.uk/news/magazine-17610820

Je hebt gelijk.

Ik kan wel vinden dat het dragen van een plank over de stoep illegaal is, net zoals vliegeren, sleetje rijden in de sneeuw over de stoep en 'irritante' spelletjes spelen op de stoep :-D

http://www.lawcom.gov.uk/...015/03/Legal_Oddities.pdf

Het is toch te zot voor woorden dat dit in de in de rechtszaal bepaald moest worden.

Is dat zo? Ik vermoed dat zonder rechterlijke uitspraak Facebook het nooit goed had kunnen doen. Je hebt namelijk:

Een groep die vind dat het onder de erfenis valt, die klagen Facebook dus aan als ze de informatie niet leveren.

en

Een groep die vind dat privacy belangrijker is, die gaan dus Facebook aanklagen als ze de informatie wel leveren aan de erfgenamen.

Dus hoe je het ook wendt of keert, Facebook kan het niet goed doen en het is goed dat er nu jurisprudentie is over dit geheel ( in Duitsland!). Mijn vrees is dat er nu weer groepen zijn die naar het Europese hof willen over dit geheel waardoor het nog langer duurt voordat we uitsluitsel hebben.

Dit is een apart geval.

Het meisje overleed in 2012 bij een ongeluk met de metro. De ouders wilden aan de hand van de Facebook-communicatie nagaan of zij met zelfmoordplannen rondliep.

Dit staat dan toch nog steeds los van het feit of digitale documenten onder de erfenis vallen of niet?

Vervang Facebook-communicatie voor het woord "dagboek" en het is ineens geen discussie meer.

Dit staat dan toch nog steeds los van het feit of digitale documenten onder de erfenis vallen of niet?

Vervang Facebook-communicatie voor het woord "dagboek" en het is ineens geen discussie meer.

Sinds wanneer wordt er in een dagboek communicatie tussen twee personen bijgehouden.
Dit is een wezenlijk verschil tussen een dagboek en communicatie zoals brieven.

Vervang het liever met brieven en je hebt een goede vergelijking

Bedoelen idd hetzelfde. Wilde aangeven dat wanneer je de analoge variant pakt het ineens allemaal heel logisch klinkt

Nee, want brieven die ten tijde van overlijden eigendom waren van de overledene zijn gewoon als fysiek object deel van de erfenis, daar twijfelt niemand over en niemand klaagt over privacy schending, niet bij brieven van je oma of het dagboek van Anne Frank.

[Reactie gewijzigd door Origin64 op 12 juli 2018 18:06]

Facebook doet het nog steeds niet goed door de gebruikers dan iemand te laten kiezen na overlijden.
Dat moet in een testament worden vastgelegd. Je keuze aan facebook doorgeven is leuk maar denk dat als je geen testament hebt de erfgenamen toegang krijgen.

Waarom te zot? Dit soort dingen hoor je júist juridisch te toetsen. Daar is de rechtspraak uitermate geschikt voor zelfs. Niet alles is strafrechtelijk he...

Het is niet zot... het wordt zot omdat mensen hier niet echt bij stilstaan. Ik heb een pact met mijn broer. Dat hij binnen paar seconde, toegang kan hebben tot al mijn accountgegevens (zowel bankzaken als Steam Platform als social media). Mocht er uiteindelijk iets onverwachts gebeuren met mij (wat al genoeg ellende met zich meebrengt) hoef ik niet bang te zijn dat ze nog met het gezeik van social media gedoe krijgen. Ook de afspraak gemaakt dat hij per direct mijn gehele Facebook account mag verwijderen mocht ik te komen overlijden (staat ook zo bij de facebook-instellingen maar toch).

[Reactie gewijzigd door FireBladeX op 12 juli 2018 15:05]

Waarom is dit te zot voor woorden? Wat is dan volgens jouw de logische manier van werken? Dat de nabestaande de inhoud krijgen als onderdeel van de erfenis? Of juist niet. Voor beide is wat te zeggen. Het is goed dat er nu een juridisch onderbouwde uitspraak is.

Worden alle online highscores dan ook omgezet naar de rechthebbende ?

Is toch ook niet met gewone (wereld)records?

Nee, dus exact mijn punt, niet alle content of verwezelijkheden zijn erfbaar. Sociale media zijn in dat opzicht zeker voor interpretatie vatbaar.

Hoezo niet? Niet alles is per definitie logisch zoals jij denkt.

Ben ik het helemaal mee eens, er is geen verschil tussen brieven en anderen geschreven nalatenschappen en de inhoud van een digitaal social media account.

Snap dat FB dit wilde laten toetsen echter, denk dat ze anders behoorlijk in de problemen hadden kunnen komen ivm. privacy wetgeving?

Zoals het artikel al zegt hebben dode mensen geen recht op privacy en het lijkt me dat een beetje advocaat van Facebook dat ook zonder toetsing via de rechtbank had kunnen achterhalen.

Waarom zouden ze het dan niet meteen vrijgeven? Lijkt mij ook geen goede PR en dus neem ik nog steeds aan dat ze het gedaan hebben om zichzelf in te dekken tegen eventuele claims over privacy wetgeving.

Als je een andere reden kan geven ben ik een en al oor. Hoop niet dat FB de gegevens 'per ongeluk' al niet meer beschikbaar heeft en dus niet meer kan delen ( en dat zij b.v. daarom hebben geprobeerd er zo onderuit te komen ). Dat zou namelijk alweer een rel van jewelste opleveren.

Wat is dat nou voor onzin?

Alsof een advocaat een uitspraak van de rechter 100% kan voorspellen.

De reden uberhaupt dat er advocaten bestaan is juist omdat je niet kan weten wat een rechter zal besluiten.

En het komt juist heel vaak voor dat exact het omgekeerde word uitgesproken door de rechtbank dan wat men verwacht in bepaalde gevallen.

Daarom praat men ook over "grijze gebieden"

Ze beroepen zich dan ook mede op de privacy van de contacten. Die familie kan nu bv alle dickpics die ik dat meisje heb gestuurd zien. En je weet ongetwijfeld dat dat een heel realistisch voorbeeld is van wat de familie tegen kan komen. Dus ik zou zeggen dat Facebook een keertje een redelijk argument had.

Dode mensen hebben wel recht op privacy, namelijk 100 jaar na dood, kun je niet aan hun gegevens komen. (bijvoorbeeld bij genealogie)

De "rechten" worden echter wel geërfd, dus niet zo eenduidig.

Het ging eerder om de nog levende communicatie partners denk ik zo.

Natuurlijk kan dat. Alleen op dat account staan ook uitlatingen en persoonsgegevens van levenden. Die hebben wel recht op privacy. Dus daar komt wat belangenafweging om de hoek kijken.
Ik vind het niet gek dat dit in een rechtbank werd afgewogen. Deze uitspraak maakt het in Duitsland een recht van nabestaanden om hierover te beschikken.

Het is wel een stukje ingewikkelder, aangezien het inmiddels dode meisje prive communicatie had met nu nog levende personen.

Zelfs wanneer je je beperkt tot het meisje, en stelt dat deze geen recht op privacy heeft na overlijden, heb je wellicht juridisch gelijk, maar ook hier zie ik de zaak niet zo simpel. Als dat echt zo is, dan kunnen we standaard ieder dagboek wel openbaren, als je dood bent heb je toch geen privacy.

Dat doen we niet, want we beseffen dat zelfs voor overleden personen je voorzichtig om moet gaan met prive informatie.

Dit vind ik wel.
Je houdt mss al sneller heel persoonlijke berichten bij op je messenger dan dat je dit zou doen bij bijvoorbeeld een brief destijds.

Je wilt toch niet dat je ouders ineens gaan ontdekken naar wie jij allemaal je dick pics hebt lopen sturen...

Argument gaat niet op, ook in echte briefpost kunnen 'gevoelige' zaken ( dickpics ) zitten en deze worden al overerft. Dat jij briefpost niet lang bewaart is ook geen steekhoudend argument, er zijn namelijk genoeg mensen met een schoenendoos met hun hele correspondentie.

Dat is het wel...Dat jij het hier niet mee eens bent is iets anders.

Simpelweg gewoon omdat het één een ruimtelijke beperking heeft en het andere niet.

De briefwisseling die ik krijg van bedrijven ed gaan vaak weg terwijl de mails vaak gearchiveerd worden.

Op het bedrijf is dit hetzelfde principe. Papieren worden alleen tijdens hun bewaartermijn bijgehouden terwijl voor emails deze wel gewoon bijgehouden worden en er niet gekuist wordt om de tijd.


Voordien stuurden mensen ook brieven naar elkaar is geen argument dat dit hetzelfde is als sociale media.
Ik vermoed niet dat er een studie gedaan is naar het fenomeen dick pics maar ik ga een gokje doen en zeggen dat dit minder gebeurde vroeger dan nu.
Sexting via fax of via de post lijkt mij ook minder handig...

De gemakkelijkheid waarmee je momenteel conversaties voert over het internet geeft dit een andere dimensie.
Conversaties vroeger deed je in het echt of over de telefoon. Nu doe je die vaak al over het internet in chats en wordt er dus veel meer bijgehouden.

Ik ben het dus niet oneens dat er vroeger ook persoonlijke zaken bijgehouden werden in dagboeken of brieven. Maar er is veel meer nu dan dat er ooit in brieven ed stond.

[Reactie gewijzigd door DaemonAngel op 12 juli 2018 15:35]

Je kan vinden wat je wilt, maakt het nog niet waar ofzo hoor. Anders was de uitspraak ook anders geweest niet

De briefwisseling die ik krijg van bedrijven ed gaan vaak weg terwijl de mails vaak gearchiveerd worden.

Maar dit gaat niet over zakelijke 'post' maar persoonlijke. Ik heb geschreven brieven van mijn moeder die al jaren overleden is, denk je dat ik die weg ga gooien omdat ze ruimte in beslag nemen?

Ik ben het dus niet oneens dat er vroeger ook persoonlijke zaken bijgehouden werden in dagboeken of brieven. Maar er is veel meer nu dan dat er ooit in brieven ed stond.

Maar dit is kennelijk geen steekhoudend juridisch argument.

[Reactie gewijzigd door MarvTheMartian op 12 juli 2018 16:06]

En het is niet omdat 1 rechter zo oordeelt dat dit waar is en zo hoort te zijn he . . .

Rechters zijn in het algemeen wat gedateerd en niet helemaal mee. Dat is net het hele probleem aan de wet, dat die gedateerd is altijd.
Ik vraag mijn grootvader ook geen facebook advies

En ik zal er mijn persoonlijke ervaring aan toevoegen. Voor wat de N=1 waard is.
Ik was blij dat mijn zus haar fb op in memorian is gegaan en dat mijn ouders hier niet op konden gaan neuzen. Ik had het erg gevonden als zij die persoonlijke zaken allemaal hadden kunnen gaan lezen.

[Reactie gewijzigd door DaemonAngel op 12 juli 2018 16:19]

Mhm het is waar dat een rechterlijke uitspraak niet per definitie betekent dat het vonnis 'klopt', het is echter wel waar dat het vonnis 'geldig; is. Als je belanghebbende bent, kan je in beroep natuurlijk

N=1 is idd. niet echt een goede vijver om in te vissen. Ook is het nogal een verschil, bij het geval in Duitsland wilden de ouders toegang omdat er mogelijk sprake is van zelfmoord. Dit kan voor de nabestaanden een heleboel twijfel wegnemen ( ik weet echter niet of dit een rol speelde bij de uitspraak, volgens mij hoe ik het artikel lees totaal niet al vind ik dat het moreel gezien een groot verschil maakt ).

Het is een interessante zij discussie, in hoeverre social media een groter 'privacy element' met zich mee brengt als geschreven post bijvoorbeeld.

Jij zegt van wel, ik vind duidelijk van niet. De 'krabbels' die ik nu via FB krijg zijn veel nietszeggender dan de brieven die ik vroeger kreeg, vandaar. Diepgang van communicatie via social media is in mijn optiek ( alweer, N=1 ook hier, al denk ik dat het algemeen geaccepteerd is dat social media minder diepgang heeft maar ik durf niet 100% stellig te zijn ) vrijwel afwezig.

Beide goede argumenten :-). Inderdaad interessante discussie.

Voordeel aan sociale media is dat je dit gemakkelijk op een persoonlijke basis kan aanpakken. En dus iedere N=1 het voor zichzelf beslist wat die wilt wat er gebeurt.


Ik ben het volledig met je eens dat het zelfmoord aspect hier voor mij ook een ander licht op zou schijnen.

"Ik vraag mijn grootvader ook geen facebook advies "

Je schrijft nogal alsof jouw persoonlijke situatie voor iedereen geldt. Niet alleen bij bovenstaande
opmerking.
Er zijn natuurlijk zat opa's die hun kleinkinderen juist wel een Facebook advies (kunnen) geven.
Iets wat jij met een smiley iets niet voor te stellen grappig lijkt te vinden.

-.-

Je laatste zin is onleesbaar maar over de rest. Ik denk dat je het te letterlijk opgevat hebt.
Mijn 70 jarige bovenbuur heeft een iphone X en een smartwatch en was recent advies aan het geven voor e-banking. Dus ik besef best dat dit kan hoor.
En als mijn opa iemand advies geeft ivm facebook is dat wel het minste van je zorgen... Hij is redelijk dood namelijk...

Volgens mij klopt de zin, als jij hem wilt begrijpen.

Zat opa's schrijf ik.

En jij betrekt het meteen op je eigen opa.

Maar dat is hier de gewoonte, iedereen denkt dat hij, of zijn ervaringen, de norm zijn.

Als in de email privacy gevoelige zaken staan, zou je ook als bedrijf de email moeten verwijderen, zie hiervoor ook de AVG wetgeving.

Dat is dus niet voor iedereen zo. Dat social media een hoop veranderd heeft betekend niet dat men voor Facebook geen dagboeken bij hiel of persoonlijke brieven aan elkaar stuurde. Voor de uitvinding van de telefoon/telegraaf was je enige optie een brief sturen naar iemand.

Ja en ik denk niet dat mijn grootouders 50 tal brieven per dag naar hun vrienden stuurden.

Dat er vroeger ook brieven verstuurd werden is geen argument waarom er nu niet meer informatie in onze berichten te vinden is over ons en andere hun persoonlijk leven dan in het verleden.

Dat er meer informatie is te vinden lijkt mij irrelevant. Misschien dat je meer onzin bij houd maar het intieme karakter van informatie in brieven zal ongeveer het zelfde niveau hebben of denk je dat men vroeger geen brieven verstuurde waar men uitgebreid beschreef wat men graag wilde doen met de ontvanger?

Daarbij, je bent dood dus de je bezittingen (ook digitaal) gaan naar de nabestaanden. Volkomen terecht dus dat jou virtuele correspondentie daar ook onder valt.

Als je wilt uitsluiten dat jou dickpicks uitkomen is de beste remedie ze niet sturen. Of in elk geval niet via een platform wat dat tot in den treuren bewaard. Scheelt ook weer als ooit iemand je account weet te ontvreemden.

Net de hoeveelheid informatie die te vinden is maakt dit verschillend.
Dat is juist het relevante verschil.

Je maakt een wet niet voor de paar mensen die massa's intieme brieven verstuurden. Je maakt het voor de meerderheid van de bevolking.
De hoeveelheid data die gedeeld wordt in het algemeen, via sociale media, is groter dan wat er vroeger gedeeld werd via brieven.

Net de hoeveelheid informatie die te vinden is maakt dit verschillend.
Dat is juist het relevante verschil.

Hoeveelheid != privacy gevoelig.

Ik krijg dagelijks meer 'onzin' krabbels via social media, ik zou een jaar social media troep in een enkele brief kunnen vinden. Wat maakt het uit dat mijn FB account weet waar ik dagelijks geweest ben, met wie ik daar was ( als dat al te correleren is)?

Als mensen een fysieke brief schrijven staat hier bijna altijd ECHTE informatie in, waarom stuur je anders een brief met postzegel die er dagen over kan doen om aan te komen? Niet om te zeggen: Hey ik ben nu in winkelcentrum X bij de Y winkel, deze hebben echt lekkere Z!

...
Je maakt een wet niet voor de paar mensen die massa's intieme brieven verstuurden....

"De wet" is er alleen voor grote groepen mensen ?

En dan zeg je ook:
"
En het is niet omdat 1 rechter zo oordeelt dat dit waar is en zo hoort te zijn he . . .

Rechters zijn in het algemeen wat gedateerd en niet helemaal mee. Dat is net het hele probleem aan de wet, dat die gedateerd is altijd"

Weinig vertrouwen in het rechtssysteem, óf (laten we hopen niet te snel) vooral angst voor de tevoorschijnkomende dickpics

'Je maakt de wet' is niet hetzelfde als 'de wet is er'

Hier zit een belangrijk verschil in. De wet is er namelijk voor iedereen. Maar als je een wet opstelt doe je dit niet voor 1 persoon of 1 situatie.


En dat heeft niets te maken met vertrouwen in het rechtsysteem. Ik weet hoe de wet er uit ziet en die is vaak gedateerd want ze verwijderen vaak oude zaken niet. Net de reden dat je een rechter nodig hebt voor met de wet iets te doen en dat advocaten zo belangrijk zijn.
Ivm technologie is het effectief wel zo dat de wet altijd achterop hinkt. Kijk maar naar heel het recente nieuws hier ivm drones. Drones zijn er maar een wettelijk kader (was) er niet.

De Dickpics is een voorbeeld hoor ik had geen zin om het vb van de overleden zus aan te halen. Maar zoals in een andere reactie aangegeven is het voornamelijk daarmee dat ik naar deze uitspraak kijk. Ik had namelijk niet gewillen dat mijn ouders hadden rondgeneusd op haar fb en in haar berichten. Dit zou ik sad gevonden hebben voor haar want ze was altijd heel gesteld op haar privacy.
Bij zaken zoals een dagboek denk je daar wel ergens over na dat dit in iemand zijn handen terecht kan komen. Maar van berichten op fb doe je dit vaak niet.

Bij zaken zoals een dagboek denk je daar wel ergens over na dat dit in iemand zijn handen terecht kan komen. Maar van berichten op fb doe je dit vaak niet.

Ziedaar de kern van het vraagstuk.

Maar in het geval van social media is er veel meer informatie van derden op het account te vinden. En die derden kunnen nog leven, en indien ze niet meer leven, wie is dan de eigenaar van die informatie?

Bingo! Dat is precies de reden dat ik denk dat FB verplicht was om dit te toetsen bij de rechter

Kun je ook aangeven dat ipv de account gegevens over te dragen bij overlijden, ze alles verwijderen?

Iemand moet dan je overlijden bevestigen meen ik. Maar of het echt zo spannend is allemaal.. als je dood bent maakt het toch niet meer uit wat er in je account staat, en je nabestaanden kunnen het dan zélf nog wissen. En zo niet, over een <x> aantal decennia bestaat FB toch niet meer. en zijn backups overschreven.

Ja maar ze kunnen ook de communicatie zien met de mensen waarmee je hebt gesproken die nog wel in leven zijn.

Wat nou als er geheimen zijn verteld? Dat is nog steeds eigenlijk prive.

True. Maar ach, je bent dan tóch al dood, dus heb je daar ook geen last van.

Geen idee. Misschien dan gewoon geen nabestaanden toegang geven tot je account en het wachtwoord regelmatig wijzigen.

Nee maar jij hoeft er geen last van te hebben maar degene die jou dat geheim heeft verteld of het geheim van jou heeft gehoord kan er wel last van hebben.

Geheime dingen over Facebook Messenger delen is toch al geen goed idee. Zelfs WhatsApp is een beter alternatief. Of iMessage, vooral favoriet bij de FBI agenten schijnbaar.

[Reactie gewijzigd door EraYaN op 12 juli 2018 15:18]

Wat nou als er geheimen zijn verteld? Dat is nog steeds eigenlijk prive.

Je bedoelt net als die brief, of dat hoofdstuk in 'Lief dagboek' waarin je je ziel blootlegt over wat er misging met die relatie van 8 jaar terug?

Uhhh je begrijpt het blijkbaar niet.

Als jij hebt gesproken met iemand via facebook in een prive gesprek met iemand die nog in leven is en er zijn in dat gesprek geheimen verteld kan de persoon die nog in leven is er last van krijgen.

En eigenlijk word die persoon zijn privacy geschonden.

Een dagboek kan je toch niet vergelijken daarmee? Dat zit niet achter een wachtwoord en is geen communicatie tussen 2 personen. En van een brief weet iedereen vantevoren dat het door iedereen gelezen kan worden.

Maar bij een gesprek waar je alleen te maken hebt met het account van een persoon dat met een wachtwoord is beveiligd is dat anders.

Uhhh je begrijpt het blijkbaar niet.

Ik ben bang dat ik het best wel begrijp hoor..

Als jij hebt gesproken met iemand via facebook in een prive gesprek met iemand die nog in leven is en er zijn in dat gesprek geheimen verteld kan de persoon die nog in leven is er last van krijgen.

En eigenlijk word die persoon zijn privacy geschonden.

Lees die fijne AV eens goed na op zo'n FB account.
Daar staan voldoende uitzonderingen in opgenomen waarbij die vlieger niet meer opgaat.

Een dagboek kan je toch niet vergelijken daarmee? Dat zit niet achter een wachtwoord en is geen communicatie tussen 2 personen. En van een brief weet iedereen vantevoren dat het door iedereen gelezen kan worden.

Kan ook verzegeld zijn, zelfde effect als een wachtwoord.
En de term briefgeheim bestaat ook al wat langer dan vandaag.

Maar bij een gesprek waar je alleen te maken hebt met het account van een persoon dat met een wachtwoord is beveiligd is dat anders.

Nee, dat is niet anders.

Facebook kan in hun voorwaarden zetten wat ze willen maar in ieder land word het afzonderlijk bepaald en dan soms zelfs in specifieke gevallen andere beslissingen genomen.

Een brief of er nou briefgeheim bestaat of niet kan makkelijk in handen van iemand anders komen.

Een brief scheur je gewoon open, een account van iemand anders kom je niet zomaar in.

En iemand die een brief schrijft houdt er echt wel rekening mee dat het makkelijk in iemand anders zijn handen kan komen.

Als jij echter denkt een gesprek te voeren met iemand en iemand anders leest mee terwijl het gesprek direct gaat naar iemand zijn telefoon dat met messenger dat beveiligd is met een vingerafdrukscanner is er een verwachting dat er niet meegelezen word.

Ik heb persoonlijk helemaal geen moeite met het een of het ander, ik geef alleen aan dat het helemaal niet zo zwart wit is.

2 jaar geleden overleed een goede vriend tevens ex van me. Ik probeerde uit beleefdheid en informativiteit zijn accounts te sluiten bij Steam, Outlook en Facebook. Daarbij vermelde ik zijn persoonlijke gegevens. Naam, adres, telefoonnummer, geboorte datum. Wachtwoorden waren niet bekend.
Ook stuurde ik een bericht van datum overlijden en waar de persoon begraven zou worden.

Als je denkt dat dit makkelijk is vergeet het maar, ben er 2 weken mee zoet geweest. Ik kreeg te maken met bent u familie gerelateerd of kunt u officiële overlijdens documenten overhandigen. Geen van beiden waren aantoonbaar vanuit mij. Aan de ene kant begrijp ik het wel waarom online bedrijven zo handelen, omdat mensen ook kunnen photoshoppen en de boel kunnen manipuleren of misbruiken (mensen ter dood verklaren terwijl ze nog leven om hun leven zuur te maken uit wraak bijvoorbeeld.)

Kortom alles wat op internet staat blijft altijd voortbestaan. Gegeven is en blijft gegeven.
Enige wat ik kon doen is desbetreffende persoon verwijderen uit mijn lijst van contactpersonen van Desbetreffende accounts. Zo worden de accounts van de overledene vanzelf slaap accounts / spook accounts.

[Reactie gewijzigd door aliberto op 12 juli 2018 15:11]

Kun je ook aangeven dat ipv de account gegevens over te dragen bij overlijden, ze alles verwijderen?

Ik vraag me los van de vraag of ze de mogelijkheid bieden af of ze daartoe verplicht zijn. Meestal zijn de gebruiksvoorwaarden van een site zo opgesteld dat de website (mede) het auteursrecht krijgt op datgene wat jij er op publiceert.

Als je toegang krijgt en de mogelijkheid hebt alles wat geplaatst is weer te verwijderen dan kan maakt dat verder weinig uit, maar hier op Tweakers heb je die mogelijkheid niet of in ieder geval niet voor alle content.

Nu bestaat hier wel de mogelijkheid de account te annonimiseren, maar dat betekent dat de content wel blijft staan en veelal is die nog wel naar de gebruiker te herleiden.

Meestal zijn de gebruiksvoorwaarden van een site zo opgesteld dat de website (mede) het auteursrecht krijgt op datgene wat jij er op publiceert.

Hoezo meestal? Het zo toch het één of het ander zijn op een site.
Hoe is dat voor FB dan?

Ja dat kun je aangeven, maar de keuze is aan je executeur testamentair.

Ik heb onlangs in mijn account instellingen aangegeven dat alles gesloten moet worden in geval van mijn overlijden.
Hoe zit het daar dan mee? Mag dat ook overruled worden? Het is immers een keuze die ik zelf heb gemaakt.

Dat is wel een leuke. Dit zou kunnen worden overruled door de wet. Misschien moet dit in een testament worden vastgelegd?

Volgens mij is een testament gewoon een akte waar tekst in staat. Als er een andere wilsverklaring is waarvan kan worden aangetoond dat het jouw wil is, dan is dat net zo rechtsgeldig. Een vinkje in Facebook dat je wilt dat je data wordt verwijdert is om die reden misschien wel net zo rechtsgeldig als de eerdergenoemde akte. De akte is alleen een makkelijke methode om je wilsverklaring te documenteren.

Leuk om over te filosoferen, wat is "dood"? Wanneer ben je officieel dood? Is er een globale definitie? Als je hart stopt, ben je dan dood? Wat als het weer gaat kloppen? Als je hersendood bent, ben je dan dood? Als je 20 jaar in coma ligt in een ijzeren long zonder hersenactiviteit, ben je dan dood? Wat als je een reanimatie krijgt die niet lukt en je wordt dood verklaard, maar het is ten onrechte? Best een interessant vraagstuk, leuk dat er nu iets juridisch over naar buiten komt.

Dat iemand dood is lijkt me goed vast te stellen, alleen het gaat hier om de online activiteiten van iemand.
Die wil facebook graag behouden blijkbaar, en dat lijkt me niet juist, gelukkig heeft de rechter juist besloten.
De erfgenamen kunnen nu zelf beslissen of ze het account laten bestaan in memoriam of het helemaal verwijderen.

Juridisch gezien is het moment waarop iemand dood is redelijk gekaderd. De filosofische vraag brengt daar geen verandering in, nieuwe inzichten misschien wel maar voor nu:

Juridisch dood; deze is in Nederland equivalent aan hersendood, althans, iemand die hersendood is, is voor de wet ook dood. De vitale functies kunnen dan met hart-longmachines nog in stand worden gehouden en het is wettelijk toegestaan om organen te verwijderen voor transplantatie. Iemand is "juridisch dood" als de lijn die de elektrische activiteiten van de hersenen weergeeft bij registratie door middel van een EEG vlak is (hersendood).

Hmmm ik zou toch liever hebben dat alles verwijderd wordt. Niemand hoeft inzage in mijn communicatie met derden voor zover ik die op Facebook heb gevoerd. (Niet veel, maar er zullen een paar gesprekken zijn (in normale modus, dus niet encrypted.) Niet perse voor mij, maar voornamelijk voor hen... Mensen die even moesten praten zegmaar. Hoop dat dit soort zaken iig alsnog voor overlijden aangegeven kunnen worden; dus dat de optie “verwijder mijn account bij overlijden” van Facebook wel degelijk in effect gaat als je dat hebt aangevinkt... Kan die gesprekken ook nu weglazeren natuurlijk, afijn.

Nu gaat dit weliswaar om Duitsland, maar toch.

[Reactie gewijzigd door WhatsappHack op 12 juli 2018 20:39]

Het is een essentiële vraag die een antwoord op EU-vlak moet krijgen - een wet in heel de EU daaromtrend - en meteen het mes op de keel van Facebook en consoorten zet. Want uw gegevens zijn van u - ook al host men ze zogezegd gratis (u betaalt met privacy - een zeer dure kostbare munt - dus het is niet gratis - het is al lang en heel duur betaald).