Elon Musk onthult goedkoop en efficiënt zonnepaneel

Ondernemer Elon Musk heeft tijdens een presentatie een zonnepaneel aangekondigd dat zich kenmerkt door hoge efficiëntie en lage kosten. Het ontwikkelde paneel zal als eerste worden gebruikt om de bouw van een 1-gigawattcentrale te voltooien en daarna op de markt komen.

Musk deed de aankondiging als topman van SolarCity, een bedrijf dat hij met anderen heeft opgericht. Persbureau Reuters meldt dat het aangekondigde zonnepaneel een gemeten omzettingsefficiëntie heeft van 22,04 procent, gemeten door het Renewable Energy Test Center. SolarCity claimt dat het daarmee het meest efficiënte zonnepaneel heeft ontwikkeld als het gaat om de kosten per watt. Die zouden namelijk 15 tot 20 cent lager zijn dan modellen die momenteel in de praktijk worden ingezet; als dat klopt zou dit een aanzienlijke prijsdaling betekenen in de kosten voor het opwekken van elektriciteit.

SolarCity heeft plannen om het ontwikkelde zonnepaneel in te zetten voor zijn zonneboerderij in de Amerikaanse stad Fremont. Die heeft momenteel een opwekkingscapaciteit van 100 megawatt, maar dat moet in de komende jaren groeien naar 1 gigawatt. Als dat project is voltooid wil SolarCity de panelen gebruiken om bij derden te installeren. Daarvoor moet de productie worden opgevoerd tot 10.000 panelen per dag, terwijl er ondertussen nog panelen van andere bedrijven gebruikt gaan worden. SolarCity is namelijk primair een bedrijf dat zonnepanelen installeert bij klanten.

Een omzettingsefficiëntie van ongeveer 22 procent is meer dan de meeste conventionele zonnepanelen, maar er zijn al efficiëntere zonnepanelen gemaakt. Deze zijn doorgaans aanzienlijk duurder dan conventionele modellen. Ook het door Musk onthulde zonnepaneel kan nog aanzienlijk efficiënter worden gemaakt, maar ook daarmee gaan waarschijnlijk de kosten omhoog.

Reacties (158)

[MarcieMars]

In de US zijn de "soft costs", dus het installeren, vergunningen, enzovoort, vaak al hoger dan de aanschaf van de panelen zelf. Iets duurdere panelen maar die wel efficienter zijn is daar dus vaak snel winstgevend.

Wat betreft de "piek", deze zit overdag maar in landen met veel zonne-energie zit de netto piek vroeg in de avond als de panelen minder op brengen als de zon ondergaat en iedereen thuis komt. 's-nachts is er meestal voldoende capaciteit. en opladen van accus/autos kun je natuurlijk intelligent doen met demand-response. We moeten echt naar time-of-day pricing. Met wat intelligentie in je huis die beslist wat je met je zonnestroom doet (terugleveren, opslaan in je powerwall, je auto of direct gebruiken--> vaatwasser/etc inschakelen).

Je ziet dat in sommige landen waar al veel zonnestroom is, gestimuleerd wordt om panelen op west te richten. Omdat de soft costs relatief hoger worden zie je ook oost-west constructies. Da's per paneel wat minder efficient maar per vierkante meter dakoppervlak beter.

De dag-nacht piek van de zomer hebben we in een aantal jaar opgelost met accus.... daarna de grote uitdaging voor de seizoensopslag, met name ook van warmte...

[Flo]

Wat mogelijk interessant is dat SolarCity's businessmodel, als zijnde de rol van afnemer en financierder van zonnecellen, haar eigen nieuwe (en dus lange-termijn onbewezen) techniek makkelijker kan financieren. Dat is een grote voorsprong t.o.v. van een hele meuk aan start-ups en ander organisaties die betere PV technieken claimen!

Een bank staat over het algemeen niet te trappelen om een project met nieuwe panelen te financieren. Ook het verzekeren van de opbrengst van de panelen door verzekeraars zal voor nieuwe panelen duurder zijn. Er is simpelweg het risico dat het over een paar jaar toch allemaal niet zo rooskleurig is als nu wordt voorgesteld. Aan projectonwtikkelaars dan weer de taak om de juiste balans te vinden tussen energie opbrengst, kosten van de techniek, en kosten van de financiering. De techniek wordt duurder als een verzekeraar hoger kosten in rekening brengt voor de PV fabrikant. En de financiering wordt weer duurder als de techniek relatief onbewezen is.

[Verwijderd]

De opbrengst verzekeren van een zonnecel park lijkt me ook onzin. De opbrengt kun je gewoon berekenen met een beperkte marge voor het weer.
Dat kan je niet verzekeren.

[Flo]

De verzekering geeft een garantie dat de panelen preseteren zoals beloofd. Als de panelen niet presteren zoals beloofd (met een kleine marge) valt er weinig te rekenen.

Simpel gezegd geeft een fabrikant garantie op het paneel. Bijvoorbeeld dat het na 15jaar nog steeds 95% van het beloofde vermogen kan leveren (onder test condities). Nu gaat het om lange termijn projecten (denk 20-30 jaar) met lange termijn commitments van ontwikkelaars of beheerders om stroom te leveren en de rekeningen te betalen. Dan wil je graag dat een betrouwbare verzekeraar deze garantie afdekt. Het wil namenlijk zo zijn dat veel PV fabrikanten nog niet eens 20 jaar bestaan... laat staan dat ze er over 20 jaar nog zijn en kapitaalkrachtig genoeg zijn om de beloofde garantie waar te maken. De verzekeraar bied een extra assurance dat de garantie waar gemaakt wordt, ofwel met technische fixes (panel replacement) of financiele middelen (minder opbrengst dan verwacht, boetes aan stroom afnemer, etc.).

Dat is ook een tip voor huis-tuin-keuken PV panelen: check niet alleen wat de garantie inhoud, maar vooral wie of wat dit waar kan maken.

[Verwijderd]

Een belofte kun je ook niet verzekeren. Dat is gewoon iets wat je contractueel moet regelen. Als de panelen minder presteren dan contractueel afgesproken dan betaal je gewoon flink minder voor de panelen. En je kunt het rendement al controleren tijdens de bouw van het project. De levensduur verzekeren lijkt me ook niet verzekerbaar. Neem dan een leverancier die waarschijnlijk wel 25 jaar zal bestaan zoals Panasonic. Bovendien is het logischer om te plannen dat je de panelen vervangt na 15 jaar. Niet omdat ze af zijnmaar omdat je complete park beter rendeert op de betere panelen die dan op de markt zijn.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 27 juli 2024 21:11]

[Flo]

Garantie = belofte. En de geboden garantie is wel te verzekeren.

Je stelt dat het contractueel kan worden geregeld. Dat is zeker waar. Alleen geniet het dan vaak de voorkeur om dat via een onafhankelijke en betrouwbare third party te doen: de verzekeraar.

Rendement controleren tijdens de bouw kan. In de PV industrie is het ook niet ongewoon on panelen direct bij het verlaten van de fabriek te testen (steekproefen tot 100% controler).

Enige reden om panelen te vervangen na 15 jaar kan zijn dat er een grote sprong in opbrengst (lees efficiency van panelen) gemaakt kan worden. Panelen vervangen na 15 jaar (zonder grote sprong in opbregnst) is onnodig: goede panelen gaan lang genoeg mee. Andere onderdelen (bijv. omvormers) worden wel vervangen. Er zijn ook kleine marges (het is inmiddels een aardig volwassen industrie) dus panelen preventief vervangen kan vaak niet uit.

Jouw stelling dat "levensduur verzekeren lijkt me ook niet verzekerbaar" is onwaar. Mocht het je interessen, een quote van de website van Munich Re:

Munich Re has developed new coverage solutions that extend the performance warranty for photovoltaic modules to up to 25 years. This performance warranty cover for operators is supplemented by a further insurance solution that pays compensation directly for guarantee trigger events in the event that a manufacturer should become insolvent, thereby making it much easier to obtain funding for major solar energy projects and giving all the stakeholders greater planning reliability. Since the beginning of 2010, we have insured over 55 solar module manufacturers and projects for performance cover up to 25 years, including a Chinese manufacturer last year in collaboration with our partner company, Ping An. Munich Re also offers similar performance guarantee covers for the manufacturers and operators of solar thermal power plants. In the same way as the risk transfer for PV or wind farms, this technology calls for intensive inspection of the development and manufacturing processes by experts from Munich Re.

http://www.munichre.com/c...rance/concepts/index.html

[Reactie gewijzigd door Flo op 27 juli 2024 21:11]

[Verwijderd]

Enige reden om panelen te vervangen na 15 jaar kan zijn dat er een grote sprong in opbrengst (lees efficiency van panelen) gemaakt kan worden.

15 jaar geleden was 12%-14% de norm voor grote parken. Nu 18%-20% de norm voor standaard panelen.
Dat vindt ik wel significant genoeg voor vervanging. Ook al omdat de panelen in die 15 jaar zo'n 10% efficientie verloren zullen hebben.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 27 juli 2024 21:11]

[franssie]

Dit soort dingen zijn dus wel gewoon te verzekeren bji een externe verzekeraar. Dus als de fabrikant failliet gaat bestaat de verzekeraar nog wel voor jouw opbrengst garantie - dat is in ieder geval het idee.

[eerdepeer]

Het verbaast mij dat er nog geen combi zonnepaneel zonneboiler bestaat! (En dat die dingen nog steeds zo ontzettend lelijk zijn.)

[Skyaero]

Die bestaan al een jaar of 15 en worden veelal onder de naam 'PVT' verkocht. Helaas is de technologie nooit echt populair geworden, met name vanwege de sterk dalende prijs voor PV. Ook zonnecollectors (dus alleen thermisch) hebben daar onder te leiden.

In Nederland is in 2006 een spin-off van het onderzoekscentrum ECN de markt opgegaan. De spin-off is later opgekocht door Zen Renewables, en deze zijn inmiddels failliet. Ik weet dat o.a. Vaillant nog aan het kijken is naar PVT.

[r_j]

Ze worden oa geleverd door optisolar (www.optisolar.nl). Er zijn er meer...

[Stoney3K]

Die bestaan al een jaar of 15 en worden veelal onder de naam 'PVT' verkocht. Helaas is de technologie nooit echt populair geworden, met name vanwege de sterk dalende prijs voor PV. Ook zonnecollectors (dus alleen thermisch) hebben daar onder te leiden.

PVT is ook eigenlijk allleen rendabel als je krap zit in je dakoppervlak om panelen op te leggen, anders zijn afzonderlijke PV panelen + zonneboiler efficiënter.

[scsirob]

Zijn zonnecollector buizen op de achterkant van standaard panelen mogelijk? Die panelen worden hardstikke heet en daardoor minder efficient door de hitte van de zon. Ik kan me voorstellen dat je met water door die buizen in feite watergekoelde PV panelen krijgt, en de opgenomen warmte met een warmtewisselaar in een boiler opslaat? Of bestaat dat al?

[Reactie gewijzigd door scsirob op 27 juli 2024 21:11]

[Stoney3K]

Zijn zonnecollector buizen op de achterkant van standaard panelen mogelijk? Die panelen worden hardstikke heet en daardoor minder efficient door de hitte van de zon. Ik kan me voorstellen dat je met water door die buizen in feite watergekoelde PV panelen krijgt, en de opgenomen warmte met een warmtewisselaar in een boiler opslaat? Of bestaat dat al?

Dat is de gangbare manier om een PVT paneel te maken. De PV cellen worden op een aluminium bodemplaat gezet die aan de achterkant voorzien van buizen om de warmte op te memen (in feite dus een groot waterblok zoals je dat ook op je CPU kan zetten).

Het rendement daarvan is alleen wel minder dan een losse warmtecollector en aparte PV panelen.

[Scarra]

Hebben ze op een school in Eindhoven gedaan, staat me bij.

[Skyaero]

Daar komt het wel op neer, een vlakke plaat collector met daarop zonnecellen gelamineerd. Aan de achterkant van de plaat lopen koperen buizen waar water doorheen gat.

Lang niet alle cellen kunnen overigens tegen de warmte. Ik heb bij ECN een paar prototypes gezien van PVT panelen die het niet lang hebben volgehouden :-)

[lars_jj]

Dit terwijl zonnecollectoren wel een vele hogere efficiency hebben dan PV panelen...

Ik adviseer mensen over het algemeen nog een kleine zonnecollector/boiler installatie te gebruiken naast hun PV systeem. Zelfs als ze hier een paar PV panelen voor moeten inleveren (wat betreft plaats).

[Skyaero]

Een belangrijk verschil tussen PV en collectoren is dat je een overschot aan elektriciteit wel kan terugleveren, maar een overschot aan warmte niet. In een eenpersoonshuishouden waar de bewoner 's ochtends doucht, heb je helemaal niets aan een collector.

Bij veel tapwatergebruik, en met name in de middag en avond, zijn collectoren inderdaad (energetisch) veel effectiever.

[Floor]

Hoezo niet?
Je moet je stookgedrag anders afstellen. Je huis overdag opwarmen en 's avonds rustig laten afkoelen. Je gebruikt je huis en meubels als extra warmte buffer. Dit gaat alleen met traditionele huizenbouw waarbij er veel massa in het huis zit. Huis goed isoleren en nadenken over ventilatie (wordt te vaak vergeten).
Afhankelijk van de beschikbare ruimte kan je overwegen om extra warmte buffers (zout) te plaatsen.

Voordat je met dit soort technieken gaat beginnen, start met het goed (!) isoleren van je huis. Dak isoleren met PIR platen (lambda 0,023) waarvan de warmteweerstand t.o.v. glaswol (0.033 tot 0.040) een factor 1,4 tot 1,7 beter is.
Goed isoleren is nog altijd de meest veilige en efficiënte manier van 'goed bezig zijn voor portemonnee en milieu'.
Goede isolatie blijft een leven lang goed, verhoogt je leefcomfort en kan je desgewenst zelf goed aanbrengen waardoor je ook bespaard op arbeid.
En vergeet nooit, bij isoleren hoort beter ventileren.

[beerse]

Mijn huis is voorzien van een aansluiting op een warmte-net. Daarmee zou ik theoretisch de warmte van de zonnecollectoren kunnen terugleveren. Helaas heb ik nog nergens gezien dat een dergelijk systeem leverbaar is, al is mijn zoektocht al weer zo'n 2 jaar geleden.

Voor zover ik de techniek achter de warmte-meter bij mij in huis heb begrepen meet die de hoeveelheid water die door het systeem gaat en het verschil tussen de in- en uitgaande temperatuur.

Nu dus nog een warmte-wisselaar die ze zonnewarmte kan opwaarderen naar zo'n 80 graden (zo warm is dat warmtenet) en ik wil wel eens zien hoe ze bij de eneco kijken als mijn warmte meter terug loopt.

[migjes]

laten we het hebben over zonnepaneel = PV paneel (PhotoVoltaic)
en een zonnecollector, dat schrijft wat makkelijker.
(de zonneboiler is het opslag vat wat binnen staat.)

er zijn al een aantal bedrijven die de combi hebben gemaakt van een zonnecollector met PV cellen er in.
maar er is een probleem, waar een zonnecollector zware isolatie wil om zo hoog mogelijke temperaturen te halen, wil een PV paneel het liefst zoveel mogelijk warmte verliezen.
PV cellen verliezen helaas spanning als ze te heet worden.
dus combineren werkt elkaar een beetje tegen.

(er is een uitzondering, maar niet echt geschikt voor een particulier huis.
als je een KWO (Koude/Warmte Opslag) hebt, dan heb je bijna een ongelimiteerde koeling voor de panelen, maar dan heb je wel een middel groot kantoren complex nodig om effectief te zijn.)

en schoonheid is een beetje aan de aan schouwer.
het kan mooi en sierlijk gebouwd worden of gewoon op dak geplempt worden.

[Reactie gewijzigd door migjes op 27 juli 2024 21:11]

[Flo]

Naast het warmte/koude probleem van PVT speelt ook nog dat de balans tussen opgewekte warmte en electriciteit maar net moet passen met de vraag naar beide. Dit speelt zeker voor industriele applicaties, maar in beperkte mate ook voor huis-tuin-keuken gebruik.

[pwghost]

Ik ben ze op dit moment an het maken voorons dak gewoon privé niks commercieel ofzo

[HummerHealey]

Grootste probleem met zonnen panelen, deze of andere, is dat je alleen bespaart op het (variabele) deel van de energie leverancier en niet op de (vaste) kosten van de netbeheerder. Daardoor duurt het oeverloos lang voor je de panelen eruit hebt. Jammer maar waar.

[Hann1BaL]

6 tot 7 jaar heb je nodig om het terug te verdienen. Is dat werkelijk oeverloos lang?
Ik vind dat vrij snel.

Maar redeneer eens anders:
Je investeert 3000 - 4000 euro en krijgt een rendement terug van ongeveer 15% per jaar. Zet dat geld op de bank en je krijgt er niets of misschien 0.8% voor terug (met het risico dat je vermogensbelasting moet betalen die hoger is dan de rente.)

Zonnepanelen zijn nu al een zeer goede investering voor thuis en met nog betere panelen zou de efficiëntie en rendement alleen maar omhoog gaan.

[Verwijderd]

Je hebt inderdaad een behoorlijk rendement, maar vergeet niet dat de waarde van de panelen na een bepaalde tijd 0 is, terwijl je spaargeld er nog steeds is. In de rendementsberekening wordt de afschrijving vaak vergeten.

[andreetje]

Je moet het rendement op lange termijn bekijken. De panelen dalen inderdaad in waarde, maar de opbrengst wordt vaak voor 80% gegarandeerd na 25 jaar. De levensduur kan veel langer zijn. Er zijn panelen die al 60 jaar stroom leveren.

Financieel gezien gaat het als volgt:
- investeer bedrag x, bijvoorbeeld 7000 euro.
- dat geld staat 25 jaar vast
- je krijgt elk jaar 1000 euro terug.

Na 7 jaar heb je de panelen terugverdiend. Daarna verdien je er nog 18 x 1000 euro aan. Aanname: rendement loopt terug, stroomprijs stijgt, je mag salderen, na 25 jaar verhuis je.

[dangerousp]

Aanname is hierbij inderdaad dat de stroomprijs stijgt.. Als iedereen zonnepanelen heeft, zal het aanbod hoger zijn dan de vraag en dus een lagere prijs en langere terug verdientijd.

[andreetje]

Dat is waar.

Al verwacht ik dat de stroomprijzen zullen stijgen (het energieakkoord gaat immers tientallen miljarden euro's kosten) en de paneelprijzen en omvormerprijzen zullen dalen.

In Duitsland zijn de stroomprijzen ook niet gedaald, ondanks de vele zonnepanelen.
http://www.energywakeup.n..._405___30_NL_158_____#158

Verder kun je de terugverdientijd verkorten door slim in te kopen. Ik heb zelf de panelen en de omvormer tweedehands "als nieuw" gekocht. Ik heb de installatie zo veel mogelijk zelf aangelegd. Mijn t.v.t. is ca. 5,5 jaar, dus dat valt te overzien.

Alles bij elkaar genomen vind ik het een goede investering in vergelijking met de spaarrekening.

[Powermage]

Of door de onbalans in het net word de stroom op veel momenten gigantisch duur en op een aantal momenten heel goedkoop wat per saldo toch duurder zal worden.

[r_j]

Ik snap niet waarop deze aanname is gebaseerd. De energieproductie uit wind en sonneenergie is erg variabel. Dat betekent dat de standaard door het netwerk geleverde energie enorm gaat fluctueren (zonne dag met veel wind versus windloze nacht). Dat betekent weer dat die electrische energie neit kan worden opgewekr door nucleaire- of kolencentrales want die zijn niet snel bij te regelen. De enige traditionele centrale waarbij dit kan zijn de gascentrales, en die zijn nu juist per kWh het duurst!

[Stiggy]

Rendement op lange termijn bekijken heeft alleen zin als je weet dat je lang in hetzelfde huis woont. En wie weet dat nou nog? Langer dan 10 jaar vooruit kijken lijkt me al helemaal niet realistisch.

[andreetje]

Als je je huis verkoopt hebben de zonnepanelen meerwaarde, Al is het maar omdat je je huis sneller verkoopt.
Na 10 jaar heb je je panelen al lang terugverdiend, en je hebt er een goed gevoel van.

[Stiggy]

Dat geld alleen als je ze een beetje netjes weg kan werken. Als ze pontificaal in het zicht zitten kan je huis er minder van waard worden. Ik zou in ieder geval zeker minder bieden op een huis met een lelijk dak. En als ik zo op funda kijk (waar ik behoorlijk vaak op kijk) heb ik eigenlijk nog nooit een duidelijk waardeverhogend effect gezien. Hoe weet je dat dus zo zeker?

[andreetje]

Het is stukken goedkoper om zonnepanelen te verwijderen van het dak, dan om een installatie te laten aanleggen.

http://www.zonnepanelenze...en-goed-voor-verkoop-huis

[Sliderhome]

Het Zonnepaneel gaat wel lang mee maar een omvormer helaas niet.
Deze gaat gaat regelmatig stuk na 12 jaar. En moet nog van het totaal rendement.

[lars_jj]

Klopt, halverwege de duur van de panelen moet je nog eens de kosten meetellen van een inverter. Wel is het zo dat je vaak kan kiezen voor een gereviseerde tegen een gereduceerde prijs.

Over het algemeen gaat met elke generatie de levensduur van de inverter wel omhoog.

[djunicron]

Vergeet hier ook niet even in te verdisconteren. Immers wat heb je liever? In één keer over 2 jaar 2300 retour van je investering of of over 3 jaar jaarlijks 785 terug?

Nu is het wel zo dat de rentestand behoorlijk laag is en dus het effect hiervan als zeer laag kan worden afgedaan, maar het moment van terugverdienen tov het investeringsmoment kan je bij dit soort langdurige investeringen eigenlijk niet laten zitten.

Ook voor de aannames vallen tegenargumenten te leveren, je zou het eigenlijk per scenario moeten uitrekenen. Of tenminste de worst-case-scenario moeten doorrekenen om te kijken of het de moeite waard is.
Stroomprijs daalt met 2% per jaar, redenment loopt terug, panelen gaan uiteindelijk toch maar -1 standaard deviate van de levensduur mee (of zelfs minder), bankrente verdubbelt in de komende 5 jaar, etc.

[TWeaKLeGeND]

Gooi de afschrijving op 33% van het rendement (afschrijving is minder dan dat!) heb je het alsnog over 10% rendement

[Verwijderd]

Als je geen zonnepanelen plaatst dan betaal je alsnog die 8 jaar normale energierekeningen. Na die 8 jaar blijf je dezelfde rekeningen betalen terwijl je met panelen nog steeds rond de 0 euro blijft. Ik vraag me dus af hoe jij rekent.

[joo5ty]

Wij 'jongeren' verhuizen gemiddeld om de 3 jaar. Het is maar de vraag hoe mooi/lelijk de volgende bewoner die zwarte vlekken op je dak vindt.

[Hann1BaL]

Dat klopt en voor veel mensen zal het een meerwaarde zijn voor het huis en dus een hogere verkoopwaarde. Wij jongeren verhuizen helemaal niet gemiddeld om de 3 jaar. "jongeren" moet je dan sowieso wel definieren, maar ik denk dat 7 sowieso al beter in de buurt komt.

Jonge gezinnen/partners of zelfs alleenstaanden die een huis kopen verhuizen echt niet gemiddeld om de 3 jaar. De kosten verbonden met de aanschaf van een huis zijn daar echt te hoog voor. Zonnepanelen worden vooral toegepast bij mensen met een koopwoning, dus de mensen die relatief vaak verhuizen zullen ook relatief vaak huren.

De waarde van de panelen is eigenlijk voor 25 jaar gegarandeerd. De omvormers zul je naar verwachting eens per 10-12 jaar moeten laten vervangen.
Het rekensommetje van andreetje geeft wel al aan dat je die afschrijving eenvoudig terug verdient. Het komt er gewoon echt op neer dat "het uit kan" tenzij je echt snel verhuisd. Dan weet je niet of het uit kan, omdat het moeilijk te bepalen is wat de meerwaarde van de zonnepanelen voor het huis zijn.

[djunicron]

3 jaar maakt het afschrijven van die 7-10% Kosten Koper wel heel erg financieel intens...

Om maar wat te noemen, appartementje na 5 jaar verlaten bij een prijs van 175.000 gaat je gewoon 17.000 verlies opleveren, dat is voor veel jongeren de helft van het netto basis jaarsalaris. Dat maakt je vaste lasten eigenlijk 290 euro per maand hoger voor die 5 jaar.

Maar je punt staat wel dat je dan een langdurige investering doet voor 3 (tot 7?) jaar, die je eigenlijk pas op langere termijn terug gaat verdienen. Oftewel mee wachten tot je een woning betrekt waar je ook werkelijk voor langere tijd gaat blijven wonen.

[Verwijderd]

Je loopt hopeloos achter want de energie reuzen hebben de politiek zo bespeeld dat ze in de toekomst geen vaste, gunstige prijs meer hoeven te betalen voor elektriciteit opgewekt met zonnepanelen. Dat betekent dus dat ze je alleen nog maar tegen afbraakprijzen willen vergoeden en dat het dus helemaal niet meer rendabel te krijgen is.

Exit zonne-energie!

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 27 juli 2024 21:11]

[Powermage]

Tegen die tijd hang je een tesla accu aan je muur (of een andere thuis-accu) en ben je de lachende derde

Zonne-energie zal echt geen exit krijgen hoor.

[Olie317]

Ga er maar vanuit dat het salderen binnen 5 jar verleden tijd is.

[Verwijderd]

De overheid zal salderen laten bestaan omdat een groot deel van onze energievoorziening dan verkocht is aan het buitenland en omdat we aan bepaalde milieudoelen moeten boldoen

[Verwijderd]

Klopt. Maar veel mensen realiseren zich niet dat de meeste kosten van je energierekening bestaan uit verwarming (gas). Dat valt niet te doen met elektriciteit vanuit een accu. Of de huizen moeten 10x beter geïsoleerd worden dan dat ze nu zijn.

Met zo'n accupack wordt de terugverdientijd op elektriciteit wel heel erg lang, 10 tot 15 jaar of misschien wel langer. De zonnecellen produceren ook steeds minder stroom dus op een gegeven moment is het niet meer rendabel te krijgen.

Tenzij er een doorbraak komt zie ik het voorlopig niet economisch werken. Het is altijd efficiënter om energie centraal op te wekken in plaats dat iedereen dat zelf doet, economisch gesproken. Ook over de CO2 uitstoot ben ik sceptisch want de productie van zonnepanelen en accu's kost enorm veel energie en materialen. Zou me niet verbazen dat het uiteindelijk alleen maar door een paar geitewollensokken types wordt gedaan.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 27 juli 2024 21:11]

[r_j]

Dat kunnen ze ook niet in de toekomst. De grote variatie die ontstaat in de behoefte zorgt ervoor dat de capaciteit nog steeds hoog moet zijn, terwijl de stroomafname gemiddeld minder wordt. Dit werkt kosten verhogend. Daarom is de waarde van teruggeleverd electriciteit minder (de centrales moeten toch blijven draaien).

[mjl]

Met een beetje fatsoenlijke investering haal je al snel 5-8% rendement. Als je het doorrekend moet je ze 10 jaar laten liggen om rendabel te zijn, reken dan ook nog eens dat je na 15 jaar je omvormer moet vervangen.

Hou dan er ook nog eens rekening mee dat het huidige gelijk salderen er op een gegeven moment van a zal gaan, dus alles dat je niet zelf direct verbruikt wordt dan een stuk onvoordeliger.

Al met al duurt het langer dan de 6-7 jaar die voorgelegd worden in de verkoop praatjes. Neemt niet weg dat het over de hele levensduur (25-30 jaar) nog we uit kan en wat fossiele brandstof scheelt.

[Hann1BaL]

Ik ben het met je eens qua rendement op investering, al doen veel mensen dat uit "angst" niet zo snel. "Veilig op de bank"

Als je doorrekenT moeten ze er 10 jaar op liggen? Waarom? Reken dan eens door? Zoals gezegd heb je het er na 7 jaar uit.

Op een set zonnepanelen van 3500 euro krijg je ongeveer 650 euro terug per jaar. Dan gaik uit van 3000 kWh a 23 ct. (werkelijk 690 euro.)
Dat zou een rendement zijn van 19% (en dan reken ik dus al voorzichtig.) Dan heb je binnen6 jaarr het systeem terugbetaald.

Nu is het werkelijk 5.4 jaar, maar is het sterk afhankelijk wanneer je ze aanschaft. En de 0.6 jaar kunnen we dan afzetten tegen het rendement op het vermogen wat je zou hebben mocht je het niet investeren in zonnepanelen.

Door uit te gaan van 7 jaar, ben ik erg voorzichtig geweest. Het is verder vooral niet aan te raden om zonnepanelen te nemen voor meer dan je verbruik.

Qua salderen heb je natuurlijk een punt, maar het salderen stopt niet voor 2020. Dat betekent dat je investering al voor een groot deel terug verdiend is als je nu zonnepanelen neemt. Zelf heb je je verbruik voor een groot deel in de hand. Vaatwasser, wasmachine, droger: zet ze met tijdschakelaar aan overdag.

Ook is een snelle ontwikkeling voor huisaccu's: Accu's die je in de meterkast kunt monteren die 10 kWh kunnen opslaan zodat je de buffer op kunt vangen. Deze investering heeft dan natuurlijk wel een negatief effect op het rendement. Dat je de omvormer moet vervangen is ook juist, maar gaf ik zelf ook al aan.

Maar belangrijker: Het enige wat op de agenda staat is dat het salderen zal worden besproken in 2017 en op zijn vroegst in 2020 zal worden aangepast. Daarbij komt dat NL nogal achterloopt met de mindering in CO2 en het maar de vraag is of het salderen daadwerkelijk zal stoppen.

[mjl]

19-8 (de 8% is die je in een andere investering zou kunnen stoppen met hetzelfde geld) is 11 procent netto extra redement op het vermogen dan, plus dat er tijdens de levensduur van de panelen de omvormer minimaal 1x vervangen wordt zit je al snel aan 10 jaar terugverdienen. Daarna kun je afhankelijk van de saldering je natuurlijk 15-20 jaar de besparing rekenen.

Netto is het een redelijke investering, zeker als het geld nu niks oplevert op de bank, maar ik vind de zonnepaneel 'adviseurs' een beetje kort door de bocht om zo simpel te zeggen dat het na 6 jaar terugbetaald is. Er wordt nog aan zoveel (zekere en onzekere) factoren voorbij gegaan.

Daarnaast bespaar je op de energie rekening, dus verdienen is het al niet

[beerse]

Er zijn energie leveranciers met hoge vaste kosten en leveranciers met lage vaste kosten. Kies ieder jaar een andere en je komt bij de voor jou beste uit.

[mashell]

op het (variabele) deel van de energie leverancier en niet op de (vaste) kosten van de netbeheerder

Daar heb je best wel een punt. De kosten zijn relatief hoog maar in plaats van te investeren in de netten om klaar te zijn voor toekomstige verandering in gebruik (andere plekken van opwekking, andere piektijden) wordt er alleen gejammerd door de netbeheerders.

[tibi]

het is niet waar maar het is ook nog eens onzinnig. mijn panelen heb ik er in 5 jaar uit de 25 jaar die ze daarna nog functioneren loop ik binnen.

maar het is een onzinnige redenering want hoe lang duurt het voor je tv er uit hebt? je nieuwe telefoon? de mars? je koopt enorm veel spullen die je niet nodig hebt het rendement is plezier of genot.

ik heb 27 panelen gekocht die doorzichtig zijn en zwart. erg mooie panelen. ik gebruik ze als afdakje voor mijn was lijn, als dak voor mijn veranda en rechtop gezet rondom mijn dak terras als hek.
ik zou goedkoper uit zijn geweest als ik een golfplate dak zou maken en ee aluminium hek maar dan had ik een stuk minder plezier!

[Peetke]

De panelen hebben hetzelfde standaard formaat als alle andere zonnepanelen. Ze zijn echter 360Wp, dus echt aanzienlijk hoger rendement dan nu gangbaar. Mijn panelen waren bijv 240Wp (15%) nu is redelijk gangbaar 260Wp. Een 22% rendement is echt erg hoog, zeker als ze daar de prijs laag van weten te houden (lees: efficiënte productie en geen rare grondstoffen).

[bbob]

Revolutionair, nee het is gewoon een ontwikkeling net als in andere sectoren waar men efficiency vergroot. Over zeg 5 of 10 jaar heb je voor dezelfde prijs misschien een paneel dat 28 of 30% efficiënt is.

Waar ik nog steeds een beperking zie is tijdelijke opslag van al deze energie. Musk heeft voor thuis dan wel leuk een accupakket van 10 of 20kw maar dat is naar verhouding weer veel te duur.

[Crackh34d]

Dat zal niet gebeuren. De harde efficientie limiet voor een kristallijn silicium paneel is ~ 29% (de zogeheten Richter limiet), en wordt vooral veroorzaakt door Auger recombinatie. Dus zelfs al maak je je paneel perfect (al het licht ingekoppeld, nul verliezen), dan kom je daar nog niet bovenuit. Het record op cellniveau is op dit moment 25.6% (een SHJ-IBC van Panasonic). Hoewel ik verwacht de 26% op research-niveau nog wel mee te maken, lijkt hoger me erg onwaarschijnlijk.

Gelukkig hoeven we ons niet blind te staren op efficienties: Het echte belangrijke is de levelized cost of electricity (LCOE), en laat zonne-energie nu net de laatste jaren zo belachelijk goedkoop zijn geworden dat het eindelijk serieuze competitie biedt voor conventionele energiebronnen.

[Verwijderd]

nieuws: Onderzoekers demonstreren efficiënte zonnecel met 'quantum dots'
Je weet nooit wat de toekomst gaat brengen ....

[Crackh34d]

Nee dat weet ik niet. Wat ik wel weet is dat ik al wat jaartjes meeloop in dit onderzoekswereldje.

Die quantum dots van NREL vertonen inderdaad MEG, maar niemand heeft hier ooit een efficiente (en duurzame en makkelijk produceerbare) zonnecel mee gemaakt. Vergeet niet dat onderzoekers vaak afhankelijk zijn van geldschieters, en dus al snel zullen roepen dat hun nieuwe vinding de heilige graal is.

Perovskites zijn nu de hype, en halen zo'n twintig procent. Helaas dat die cellen al sterven als je er alleen al naar kijkt, en alleen op heel kleine schaal gemaakt kunnen worden. Amorf en microkristallijn silicium cellen zijn helemaal uit de picture, zowel qua productie als onderzoek. CdTe en CIGS zijn m.i. de enige dunnefilm technieken die kristallijn silicium enige weerstand kunnen bieden.

Nee, doe mij maar bewezen duurzame (levensduur easily>30 jaar) en goedkope techniek die ook nog eens efficiënt is: Kristallijn silicium. En voor wie denkt dat dat vakgebied uitgekristalliseerd is: Niks is minder waar. Zie bijvoorbeeld het geheel nieuwe TOPCon concept van Fraunhofer ISE. 25.1% cell met industrieel perfect schaalbare technieken (https://www.ise.fraunhofe...acted-silicon-solar-cells)

[KopjeThee]

Hoe denk je over het paneel van Elon Musk?

[Crackh34d]

Erg veelbelovend. Ze hebben laatst Silevo overgenomen, en volgens hun website: Silevo is the first company to commercialize a ‘tunneling junction’ solar cell. Het zou me niet verbazen als ze net zoals het eerder aangehaalde Fraunhofer TOPCon concept een dunne tunneloxide gebruiken, wat ook de hoge efficientie verklaart.

Wat trouwens ook nog een groot voordeel is dat vaak over het hoofd wordt gezien, is dat zulke panelen vaak een stuk hogere openklemspanning hebben door hun extreem goede oppervlaktepassivatie. Dit leidt tot een veel betere temperatuurcoefficient (lees: de efficientie neemt minder af met oplopende temperatuur) en zijn daardoor vaak een stuk beter onder realistische operationele temperaturen (~60 C) , t.o.v. de standaard test temperatuur van 25 C.

EDIT: Ah mijn laatste punt wordt ook mooi op hun eigen website aangehaald zie ik: http://silevosolar.com/ca...triex-technology/harvest/

[Reactie gewijzigd door Crackh34d op 27 juli 2024 21:11]

[bbob]

Dus bij 29% stoppen we.

Met de kennis en mogelijkheden van nu zul je gelijk hebben. Wat jij niet kan en ik ook niet is min de toekomst kijken naar nieuwe technieken materialen die ineens ontdekt worden waardoor een hogere efficiency mogelijk is.

Een serieus alternatief komt wat mij betreft pas echt op gang als er betaalbare opslag komt. Zonder die opslag blijf je afhankelijk van licht.

[Tkunne]

Daarom heeft Crackh34d over de efficientie limiet van kristalijn silicium. Rendementen van bijv Ga-As pannelen liggen nu al veel hoger. (~44%). Andere materialen kunnen dus idd wel over de 29% heen.

[bbob]

En die nu duurdere andere materialen of nog te ontdekken kunnen op termijn weer goedkoper worden. Grenzen die nu bekend zijn op dit gebied betekenen niet dat die er of x jaar nog zijn.

[Verwijderd]

Je moet er wel bij vermelden dat we maar een deel van de beschikbare zonne-energie gebruiken. Fotonen met energie lager dan bandgap van Si (lambda = 1.1 µm) worden niet geabsorbeerd en fotonen die meer energie hebben dan (lambda = 1.1 µm) worden wel geabsorbeerd maar hun overschot-energie wordt niet gebruikt.
Ik weet nu niet specifiek hoe efficiency gemeten wordt en bij welke golflengte maar de volgende revolutie zal sowieso plaatsvinden in het gebied van wavelength-shifters

[Crackh34d]

Efficientie wordt gebenchmarked op een zogeheten AM1.5g spectrum, zeg maar een standaard spectrum dat overeenkomt met zonlicht.

Met je statement over wavelength shifters ben ik het totaal niet eens. Je kunt twee manieren wavelength shiften:

Downconversie: Maak van een hoog energetisch foton meerdere fotonen. Dit moet je altijd aan de voorkant van de cell toepassen, omdat als je dit aan de achterkant toepast de hoogenergetische fotonen al door je silicium zijn geabsorbeerd. Echter, elke downconverter straalt zijn de fotonen die gedownconvert zijn altijd in random richtingen uit. Aangezien er een redelijke escape cone is, zul je vaak een heel groot deel van deze fotonen gewoon weer verliezen. (Je kunt tricks met preferentiele forward scattering doen, maar nog steeds...). Downconversie heeft nog nooit meetbaar een cell efficienter gemaakt.

Upconversie: Je maakt van twee laag energetische fotonen één foton maakt dat wel geabsorbeerd kan worden. Upconversie is echter ook niet erg efficient en werkt eigenlijk alleen goed als je concentrators gebruikt (omdat je twee fotonen tegelijk moet gebruiken). Bovendien gebruik je hier doorgaans lanthanides voor, waarbij je je moet afvragen of je dit op een Terrawatt schaal wilt doen.

[Verwijderd]

Jij somt de huidige toestand op van wavelength shifters.
Met de volgende revolutie bedoel ik het onderzoek van de komende 10 jaar. Wavelenght shifters zijn trouwens zowat het enige gebied waar nog gigantische vorderingen kunnen gemaakt worden in pv-industrie.

[Left]

Waar ik nog steeds een beperking zie is tijdelijke opslag van al deze energie.

Het is natuurlijk geen toeval dat juist Elon Musk nu zo inzet op zonne energie. Elektrische auto's vormen nu al de grootste tijdelijke opslag van elektrische energie. Hoe meer er van die auto's komen, hoe aantrekkelijker zonne energie wordt; en aan de andere kant, hoe goedkoper zonne energie wordt, hoe aantrekkelijker elektrische auto's worden. Het is dus een win-win voor Elon.

[Sissors]

Het probleem is wel dat één van de twee pieken in elektriciteitsconsumptie wanneer je heel veel elektrische voertuigen hebt, 's avonds/ 's nachts is. Dan wil je dat ze bijladen voor de volgende ochtend, en dat is juist wanneer je zo ook wil ontladen omdat je zonne-energie centrale geen drol oplevert.

Oftewel, enkel dat elektrische auto's grote accus hebben betekend niet dat het direct een geweldige combinatie met zonnepanelen is.

[trisje]

Het is een fabel dst er juist in de avond meer energie wordt gebruikt. Meeste energie zit toch echt in de kantoor uren. En dat is echt veel meer. Zelfs in de winter. Bovendien kan de auto ook overdag geladen worden bovendien kan het laden in een uurtje plaats vinden.

[Sissors]

Welke fabel heb je het over? Is er hier iemand die zegt dat we vooral savonds/snachts energie gebruiken?

ALS we voornamelijk over gaan op elektrische auto's, dan zullen die voor een flink gedeelte savonds en snachts worden opgeladen (lijkt me nogal een inkoppertje). En dus ALS we voornamelijk overgaan op elektrische auto's, dan lijken me die auto's niet geschikt om als buffer voor het net snachts te dienen.

[LaMaZitten]

ALS we voornamelijk over gaan op elektrische auto's, dan zullen die voor een flink gedeelte savonds en snachts worden opgeladen (lijkt me nogal een inkoppertje)

Dit hoeft natuurlijk niet persé zo te zijn. ALS er gewerkt kan gaan worden met (makkelijk) verwisselbare accu's voor die elektrische auto's, dan kunnen die gewoon overdag laden, en dan kan 's avonds bij thuiskomst de opgeladen accu (even) in de auto worden geplaatst.

Uiteraard moet er wel goed worden nagedacht over het makkelijk maken van het wisselen, maar daar moet toch iets voor te bedenken zijn.

[WouterG]

Daar is juist het net zo handig voor. Thuis wek ik tijdens kantooruren de meeste energie op die getransporteerd word naar mijn auto die ergens anders op staat te laden. We moeten af van het idee dat duurzame energie lokaal opgeslagen of gebruikt moet worden, dat is nergens voor nodig. Die paar procent verlies is wel op te lossen met een half paneeltje extra. Meer accu's betekend naast meer kosten ook meer milieuverontreiniging en dat wil niemand. De terugleververgoeding moet daarom gewoon reëel blijven.

[Reactie gewijzigd door WouterG op 27 juli 2024 21:11]

[WhiteDog]

Ik zou stellen tussen 16u en 18u, omdat dan vele bedrijven nog draaien en er tegelijk mensen thuiskomen die beginnen verwarmen en koken?

Dat is toch wat de BE overheid ons vertelt als het over stroomtekorten gaat

[haarbal]

Het punt is meer dat 's nachts de zon niet schijnt, dus kan je de auto niet thuis opladen met zonne-energie.

[Richh]

Daar hebben ze bij Tesla ook wat voor bedacht, een accupack die je in huis kan hangen: de PowerWall.

http://www.teslamotors.com/nl_NL/POWERWALL

[Sissors]

Niet alleen Tesla, alleen die hebben de grootste marketingmachine eromheen. Maar wat heeft dat met elektrische auto's die als buffer voor het net dienen te maken?

[TheSiemNL]

De Nedap PowerRouter doet dit al langer dan de PowerWall van Tesla.

http://www.powerrouter.com/nl/powerrouter-nederland.html

[Blokker_1999]

Ik denk dat we die piek vooral moeten verplaatsen naar overdag wanneer vele wagens stilstaan op parkings. Met het klassieke stroomnet is de nacht trouwens dan weer een beter moment net omdat de centrales dan het minst belast zijn.

[Mic2000]

De opslag lijkt mij niet zo'n probleem, vroeg of laat komt er iemand die een robuust product neerzet om met de opgewerkte energie waterstof aan te maken en indien stroom nodig is weer de waterstof gebruikt wordt om een motor aan te drijven.

Sterker nog, ik denk dat Musk en Co al lang met een oplossing bezig zijn maar ze alle producten stapje voor stapje uitrollen om zo mensen te laten wennen en enthousiast en onderzoekend te houden.

[Reactie gewijzigd door Mic2000 op 27 juli 2024 21:11]

[GeoBeo]

Grappig dat je waterstof noemt. Als je even op youtube zoekt naar "musk hydrogen" zul je zien dat Elon Musk het hele waterstof gebeuren enorm dom vindt.

[Tribits]

Ik neem aan dat je doelt op deze video (Elon Musk on why Hydrogen fuel cell is dumb), waarin Musk dan ook onomwonden uit de doeken doet waarom waterstof een dom idee is. URL bevat een timemark, maar voor het geval dat het niet werkt: zijn commentaar op waterstof begint op 10:20.

[Reactie gewijzigd door Tribits op 27 juli 2024 21:11]

[Lennie]

Als waterstof betaalbaar kan dan was het al lang gedaan.

Er zijn te veel partijen die er iedere keer naar kijken en het lukt ze nog niet om prijs competitief te zijn.

Misschien is bij waterstof opslag het probleem van volume ? Of zijn er juist bepaalde onderdelen nodig waarvan de grondstof duur is.

[bilgy_no1]

Waterstof thuis opwekken en opslaan zie ik niet zo snel kostenefficiënt gebeuren. Wellicht op grotere schaal, zoals per wijk, maar dan zijn er ook alternatieven.

Je ziet ondertussen de prijs per kWh voor batterijen al sterk dalen. Voor huishoudens is dat een betere oplossing.

[cadsite]

Dat toestel bestaat al. Vind het zo onmiddellijk niet terug maar ben het al tegen gekomen.

[Alxndr]

de powerwall voor dagelijks gebruik heeft capaciteit van 7 kWh en prijskaartje van $3000 met 10 jaar garantie. Als je een beetje zuinig met stroom omgaat is 1 zo'n accu dus genoeg en kost het je (als we 1:1 omzetten van $ naar €) € 50 per maand. Hoezo vind je dit te duur?

[Pietervs]

Even een berekeningetje op loslaten.
50 dollar komt (meestal) nagenoeg neer op 50 euro.
Er vanuit gaande dat stroom 20cent per KWh kost, zit je dus op 250 KWh opslag per maand, dat is dus 9 KWh per dag. Gezien het feit dat het apparaat maar 7 KWh op kan slaan en je in de winter maanden geen 7 KWh opbrengst per dag hebt, is dat dus inderdaad te duur.
Jammer genoeg, want ik zou verd*md graag een powerwall willen hebben

[Alxndr]

Dan ga je elektrisch koken en verwarmen, kosten voor PV elektra zijn nu ongeveer 17 cent en hierboven claimen ze ongeveer 10% goedkoper te zijn. Een gemiddeld huishouden verbruikt 3500 kWh/jaar, plus gas wat ook steeds duurder zal worden gezien Groningen en Rusland. Laatste cijfers die ik weet zijn €120 per maand. Denk dat een terugverdientijd van 10 jaar best reëel is. Vergelijk dat met een hypotheek met 30 looptijd en je bent èn goedkoper en duurzamer. Vroeger of later zal er toch ook echt wel een CO2 tax komen.

[Pietervs]

Koken doen we al electrisch, warm water en verwsrming via de stadsverwarming (over diefstal gesproken... Maar dat is een andere discussie!).
Wij verbruiken zo'n 3300 KWh, daar gaat nog zo'n 1200 vanaf die we rechtstreeks vanaf de zonnepanelen verbruiken.
Probleem is niet eens zo zeer de opslag, maar de overbrugging van de wintermaanden: in december en januarie wekken we in totaal 200 KWh op: te weinig om zo'n Powerwall rendabel te kunnen gebruiken.

[Alxndr]

Als helemaal off-grid gaan het doel is is dat idd een probleem onoverkomelijk probleem. Helaas raak je in ons verouderde systeem van wet en regelgeving zonder aansluiting op het net ook je heffingskorting kwijt à € 377 per jaar kwijt. Maar zolang je je aansluiting hebt kom je er met salderen wel lijkt me.

[Pietervs]

Nee, het gaat me niet om het off-grid gaan (hoewel dat wel een leuke bijkomende optie zou zijn ).
Het gaat mij er om, dat het nog niet rendabel is om een powerwall te kopen, tenminste niet van Tesla/Elon Musk, zeker niet in de wintermaanden.
Maar misschien dat die van concurrenten wel voordelig(er) zijn.

[phsdv]

Vind ik duur, ik verbruik ongeveer voor 25 euro elektriciteit per maand dan is 50 euro voor een accu veel....

[Verwijderd]

Echter voor mensen met een groot dak boeit die efficiency totaal niet. Kostprijs per watt piek.
Ik denk dat kostprijs per watt piek toch even iets belangrijker is als efficiëntie.

[bbob]

Het zal om de combinatie van beide gaan. Naast de kosten van het paneel heb je installatie, onderhoud, bekabeling. Het is dus afhankelijk van veel factoren wat de meest goedkope oplossing is met het meeste rendement.

Neemt niet weg dat een paneel van nu en 10 jaar geleden ook al grote verschillen hebben. Hetzelfde voor paneel van nu en die over 5 of 10 jaar.

[RielN]

Precies. Mijn grote wensen voor mooie hoeveelheid wattpiek werden weggeblazen door mijn relatief kleine dak. 9 panelen en meer past echt niet.

10 wattpiek meer was zoveel duurder dat dat niet interessant was. Bovendien is de instraling in Nederland niet zo hoog en is die paar procent efficiency netto kleiner dan in andere gebieden!

Dus idd... met je eens. Meer oppervlak is het lekkerst.

[GeoBeo]

Revolutionair is het zeker wel. Jij hebt het over 5 tot 10 jaar. Maar deze stap van hogere efficiëntie bij lagere prijs zoals nu door Elon Musk's bedrijf, heeft veel langer geduurd dan 10 jaar. Er rolt momenteel naar mijn idee nog steeds dezelfde silicium techniek uit fabrieken als 20 jaar geleden, met het enige verschil dat dat nu veel goedkoper gaat. Ik leerde 20 jaar geleden als kind al dat de efficiëntie van consumenten zonnepanelen tussen de 8 en 15% lag.

Als er iets niet revolutionair is, dan is het wel de commerciële zonnepaneel technologie in de laatste 20-30 jaar (ik heb het hier dus niet over veel te dure, niet-verkoopbare lab-technologie).

Het is ook niet de eerste keer dat Musk een decennia lang slapende markt wakker schud... Hij doet het nu met de zonnepaneel industrie en deed het eerder al met de accu industrie, auto industrie en ruimtevaart industrie. PRACHTIG!

[Reactie gewijzigd door GeoBeo op 27 juli 2024 21:11]

[n4m3l355]

Ik denk dat we hier een paar dingen moeten bekijken. Ten eerste kan Musk goedkopere panelen lokaal in the US produceren vergeleken met vele andere Amerikaanse producenten namelijk 0,45 USD/w iets wat Chinese producenten al veel langer kunnen doen. Het mooie is dus dat de US lange tijd een import tax heeft op Chinese panelen om de lokale producenten te beschermen echter nu kan een Amerikaans bedrijf dit ook, het mag dan ook wel duidelijk zijn dat Amerikanen of ineffecient waren, of simpelweg te hoge marges verwachtten.

Daarnaast hoewel 22% hoog is, is het enerzijds niet uniek daarnaast is dit rendement vergeleken met andere leveranciers niet veel hoger (namelijk slechts 2%, de meeste zitten rond de 20%). Dit doet overigens helemaal er niet aan toe hoe hoog het rendement is, het gaat om hoeveel kost een watt, en wederom daar is Musk gewoon een winnaar in. Het is erg goedkoop dat ze nagenoeg direct competitie kunnen bieden met de Chinezen.

[page404]

Van 20 naar 22% is twee procentpunt, ofwel 10% hoger rendement. Bij gelijkblijvende kosten per paneel betekent dat 10% meer opbrengst ofwel bijna een jaar sneller terugverdiend. Ik vind dat toch wel significant.
Er zijn wel andere panelen die dit misschien nu al halen, maar die zijn dan ook fors duurder.

[n4m3l355]

Ja en nee, uiteindelijk als consument zal jou het wat uitmaken hoe hoog deze percentage is? Je kijkt naar hoe goedkoop per watt opbrengst een paneel is. Wat zou jou 2% extra rendement uitmaken als dit de panelen een slag niet 10% maar 20% duurder maakt?

[Sissors]

Het mooie is dus dat de US lange tijd een import tax heeft op Chinese panelen om de lokale producenten te beschermen echter nu kan een Amerikaans bedrijf dit ook, het mag dan ook wel duidelijk zijn dat Amerikanen of ineffecient waren, of simpelweg te hoge marges verwachtten.

Dat is uiteraard een conclusie die nergens op slaat. Ja het zou kunnen, maar dat volgt absoluut niet uit dit bericht.

Andere opties: De Amerikanen lukt het nu om efficienter dan de Chinezen te produceren, terwijl ze ook rekening met details als fatsoenlijk loon, niet alle chemicaliën in de natuur dumpen, etc, rekening moeten houden, en ze dus effectief de Chinezen al lang ver vooruit zijn.

Ook dit volgt uiteraard niet uit dit bericht, maar het is ook een mogelijkheid, net als wat jij als opties noemt, echter waarbij jij doet alsof dat de enige opties zijn.

[n4m3l355]

Nee dat kun je hier wel uit afleiden.

Dat de standaarden en regelgeving in beide landen anders zijn is een feit echter binnen de US is voor Musk of diens concurrenten geen (groot) verschil. Toch lukt het nu opeens Musk om beduidend efficiënter te produceren immers zijn prijs is beter vergeleken met de andere Amerikanen. Je hoeft dan ook niet te kijken naar hoe dit mogelijk is, immers voor ieder is de regelgeving nagenoeg gelijk (onderlinge verschillen tussen de staten daar gelaten). Waar het om draait is dat Musk toch weet te produceren voor een prijs concurrerend met de Chinezen ondanks dat ze inderdaad waarschijnlijk aan zwaardere eisen moeten voldoen omtrent veiligheid, vervuiling, uurloon enz. Kortom, Musk is beduidend efficiënter dan diens collega's in de US.

[Sissors]

Toch lukt het nu opeens Musk om beduidend efficiënter te produceren immers zijn prijs is beter vergeleken met de andere Amerikanen.

Mogelijk ja. Maar wat heeft dat te maken met de Chinezen, waar jij aan refereerde?

[n4m3l355]

Dat jaren Amerikanen niet in staat waren om concurrentie te bieden aan de Chinese leveranciers en dat de Amerikaanse overheid een extra import belasting oplegde vanwege oneerlijke concurrentie. Echter nu kan Musk ondanks dat hij aan dezelfde eisen moet voldoen als de andere fabrikanten in de US opeens wel concurrentie bieden aan de Chinese counter parties doordat hij beduidend effecienter is en/of minder hoge marges verwacht voor zijn panelen. Immers anders zou dit niet mogelijk zijn.

[mae-t.net]

Jij gaat er kennelijk van uit dat er maar 1 mogelijke manier is om kosten te drukken.

Het zou zomaar kunnen dat Musk een heel andere manier heeft gevonden om de kosten te drukken, en dat de Chinezen er weer een paar procent onder kunnen schieten als ze die even snel afkijken. Zolang hun oude kostenvoordeel (goedkope arbeid bijvoorbeeld) nog opgaat, althans.

[Reactie gewijzigd door mae-t.net op 27 juli 2024 21:11]

[robindemey]

Mijn panelen uit 2012 zijn ook al 327Wp. En 330 bestond ook al. Nu zou ik de 345Wp nemen.
Elke verbetering is uiteraard mooi meegenomen.

[Stoney3K]

Mijn panelen uit 2012 zijn ook al 327Wp. En 330 bestond ook al. Nu zou ik de 345Wp nemen.
Elke verbetering is uiteraard mooi meegenomen.

Domme vraag, maar heb je dat ook geschaald naar vermogen per vierkante meter?

Als je panelen een stukje groter zijn dan is het nogal wiedes dat ze meer opleveren. Misschien heeft Musk het gewoon voor elkaar gekregen om meer vermogen te halen uit een paneel dat kleiner is.

[robindemey]

Gewoon standaard formaat hé. Rendement van de huidige sunpower panelen is nu reeds 21.5%. En deze zijn al commercieel verkrijgbaar. Eer die van Musk op de markt zijn, zit sunpower even ver.
Maar ik juich het wel toe.

[Gizz]

Er bestaat toch geen standaard maat? Op mijn schuine dak heb ik panelen(TSMC) van een heel ander formaat liggen dan op mijn platte dak (Solarfrontier).

[VANBELLEJM]

Altijd hetzelfde liedje: iedereen praat maar over milieuvriendelijke zonnepanelen en we spreken over hier over een gigantische uitdaging (gigatische?) om 1 GW te produceren:
1. zonnepanelen zijn erg onvriendelijk te produceren
2. na 20 jaar zijn ze afgeschreven en na 30 jaar moeten ze weg als KGA en men weet nog niet hoe men al die panelen gaat 'recycleren'
3. het vermogen dat ze afleveren is triestig versus windmolens en nog meer versus kernenergie, en zoals duidelijk gesteld leveren ze maar een paar uren per dag energie, als ze langer energie leveren door bijv. mee te draaien met de zon, zakt ook meteen hun levensduur trouwens, en 's nachts zonder wind moeten we dus nog altijd kerncentrales of dergelijke aanhouden... (idem in de piekuren, één havenbedrijf of staalbedrijf kan NOOIT voorzien worden van energie door iets alternatiefs)
4. kernenergie is op 30 jaar af te schrijven en de grondstof is ook uitputtelijk, net als die van zonnepanelen maar leveren continu meerdere gigawatts en zijn ook veruit het meest milieuvriendelijk zonder dat daar ooit in een discussie wordt aan getwijfeld.
5. elke energiebron is eindig en zal maar tijdelijk gebruikt worden
6. last but not least: men verwijst hier naar batterijen. Bestaat er iets milieuonvriendelijkers dan batterijen? Ga eens met je batterijen naar het 'stort' of 'containerpark' of werp ze eens in je gewone vuilniszak en vertel dat eens door als je milieuvriendelijk wil overkomen?

Graag zou ik een paar mensen willen oproepen wat minder 'arrogant' te doen, in die zin dat het lijkt alsof we het warm water heruitvinden met zonnepanelen en nog erger: met batterijen. Ideaal lijkt mij Tesla auto's op elektriciteit die opgeladen wordt kernenergie.

Wie spreekt mij tegen in cijfers, op zowel economisch als ecologisch vlak?

[TheekAzzaBreek]

Altijd hetzelfde liedje:

4. kernenergie is op 30 jaar af te schrijven en de grondstof is ook uitputtelijk, net als die van zonnepanelen maar leveren continu meerdere gigawatts en zijn ook veruit het meest milieuvriendelijk zonder dat daar ooit in een discussie wordt aan getwijfeld.

Dat is alleen maar waar als je net doet of het afvalprobleem van kernenergie niet bestaat, zoals de voorstanders nu al bijna een halve eeuw doen. In werkelijkheid kent kernenergie een enorm milieuprobleem, waar nog geen oplossing voor is. Dat betekent ook dat het kostenplaatje van kernenergie niet compleet is: de kosten voor het veilig opbergen van die levensgevaarlijke troep en het slopen van afgedankte centrales worden doorgaans niet meegerekend.

Alleen als je 'milieuvriendelijk' beperkt tot 'lage CO2 uitstoot' komt kernenergie er goed vanaf.

[VANBELLEJM]

Nee, ik denk eerder dat de anti kernenergiefanaten altijd hetzelfde liedje kiezen. Heeft u overigens net als ik al de kerncentrale bezocht en eens met een kernfysicus gesproken en ook al het onderzoekscentrum te Mol bezocht met ingenieurs van KIVI waar de hoogst opgeleide technische ingenieurs van zowel Eindhoven als Delft bij waren? U bent wellicht niet op de hoogte van torium reactoren, van klasse 3 generatoren, van systemen waarbij automatisch de veiligheden aanslaan.

Nog minder bent u dan op de hoogte dat de groene jongens een drama veroorzaken in de veiligheid van kerncentrales en dat België die nummer één was in de wereld voor verwerking van kernafval, omwille van de onnozelaars die het publiek meekregen, ook plooide omdat ze wat treintjes met kernafval blokkeerden in en naar ons land. ELKE energieopwekking heeft problemen met zijn afval, zowel van zijn machines, als van windmolens, zonnepanelen en last but not least (eerder: first!) batterijen dus.

Om te zeggen hoe ver de waanzin van de pseudo en selectieve groenen inclusief de journalisten die daarover schrijven (dus zelfkritiek, want ben zelf ook freelance wetenschappelijk journalist die in de tuchtraad zetelt voor dit soort gevallen en dus over de nodige zelfkritiek beschik), citeer ik uit het nieuws op http://logocom.be/technis...batterij_gespec_firma.jpg van vandaag in de krant:

Voor wie NIET klikt op de link:

"Het Laatste Nieuws, 08/10/0215
GOEDERENTREIN BOTST TEGEN AUTOBATTERIJ
Het verkeer op de lijn 75 Kortrijk-Gent heeft gisterenvoormiddag gedurende een uur vertraging opgelopen. In Harelbeke was een goederentrein gebotst op een autobatterij. De batterij werd snel geruimd. "

[en nu komt de laatste paragraaf, het lachwekkende, of nee, om te echt bij te wenen als belastingbetaler]

"Om de gelekte vloeistof weg te werken, schakelde Infrabel een gespecialiseerde firma in. (VHS/AHK)."

Er komt GEEN enkele verspillende methode om energie op te wekken aan het label "milieuvriendelijk". Telkenmale je energie opwekt, verspil je het een voor het ander. Een mens zou pas 100% milieuvriendelijk zijn als hij zichzelf meteen uitroeit, te starten met stoppen met verspillen van voeding omdat hij/zij zou blijven leven. Elke methode heeft voor en nadelen.

En natuurlijk willen we allemaal langer leven, maar we hebben zo'n groot ego, dat we alleen maar horen wat we willen horen, en oh zo weinig voor rede vatbaar zijn.

Ik ben banger in een auto met aardgas dan in een Russische onderzeeër met kernenergie, zeker weten. En mochten de Amerikanen of Russen of 'k weet niet wie kernbommen smijten, dan ben je alleen echt veilig in... de kerncentrale van Doel. Hoe bizar dat ook moge klinken.

Vertel aan een familielid dat moet bestraald moet worden tegen borstkanker maar eens dat heel die kernenergie en Einstein een erg domme technologie was en kernenergie erg milieuonvriendelijk is... Natuurlijk, kanker heeft toch ook recht op leven. Net zoals sproeistoffen kankerverwekkend zijn. Of denk je dat je iets kapot gaat krijgen of vergiftigen door er gezonde voeding aan te geven misschien?

Probeer wat respect te hebben voor allemaal, en de grootheden te zien: Voor uw PC'tje thuis zijn zonnepanelen best ideaal. Maar als men uw auto moet lassen en in uw minst milieuonvriendelijke en onrechtstreeks kernenergie aangedreven trein bodemplaten moet lassen of de wielen moet maken... dan hebben we gigantisch veel gigawatts nodig voor die hoogovens en warmwalsende staalindustrie. Beeld u onze Antwerpse of uw Rotterdamse haven met petrochemische industrie en supertankers eens in zonder Doel... Bye bye, haven, bye bye economie.

Kernenergie zal ook maar 'zijn' (of onze?) tijd meegaan, net zoals 'jullie' (of onze?) windmolentjes en pv_installaties.

Om je dan toch eens cijfers te laten lezen omtrent 'energieopwekking', dit nog:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Energiedichtheid

1. Diesel = 10kWh per liter
2. Uranium = 22 × 1.000.000 kWh per kg
3. Aardgas = 8,8 kWh per... 1000 liter (meter tot de derde macht)
4. Waterstof in een brandstofcel = 0,313 kWh per liter

En waterstof moet... kunstmatig gemaakt worden.

En wie heeft weer kritiek op kunstmatig gemaakte stoffen als plastic, geraffineerde suiker, vetstoffen als schadelijk voor de mens?

Sorry, ik ben inderdaad een olifant in deze porseleinenkast. Ik hoor trouwens niet thuis in de porseleinkast. Ik kon voor het eerst een halve triathlon volbrengen en viel 'compleet uitgeput van energie' om na de laatste 80 km fietsridjen onder de prachtige maansverduistering 's nachts een tweetal weken geleden. Tussen het zwemmen van 1500 meter en mijn halve marathon at ik 9 croissants met boter gesmeerd in koffie met twee suikertjes per tas, en tussen de halve marathon en het eindfietsen heb ik een grote portie Belgische friet met vol_au_vent en een dubbele portie mayonnaise erbovenop verorberd. Wat erg ongezond is als je de boekjes mag geloven... die voeding toch... (en zo'n duurinspanningen zijn eerlijk gezegd ook niet gezond, dat geef ik dan wel nederig toe, maar pas aan je grenzen en bij uitputting leer je soms echt hoe het leven in elkaar zit; PS: ik ben 50 jaar en leef al heel mijn leven 'fout' volgens jullie, loop gerust even mee met mijn hond en mij). +je

[Pietervs]

Op punten 4 en 5 valt het nodige af te dingen.
Zo zal de zon een fors stuk langer mee gaan als de voorraad uranium. Hetzelfde geldt voor wind en water, die ook prima in de mix van duurzame energie passen.
En punt 6: wat betreft batterijen is het begrip heel rekbaar. Het begrip batterij varieert van een prut-batterijtje uit China dat na een jaar weggegooid moet worden tot een accu die 10 tot 12 jaar mee gaat.

Verder bevatten 1 en 2 dezelfde aanname: dat zonnepanelen milieu-onvriendelijk zouden zijn. De productie-technieken hebben exhter niet stil gestaan, en het verhaal dat ze als KCA ingeleverd zouden moeten worden is onzin.
Verder is de levensduur meer dan 20 jaar en de milieu-opbrengst een stuk hoger als de milieu-investering.

Is kernenergie dan slecht? Nee, het is minder slecht dan de meeste fossiele brandstoffen. Maar het is wel slechter dan duurzaam gewonnen energie.
Dus wat mij betreft wordt kernenergie ingezet in de overgangsfase van fossiel naar duurzaam, enerzijds om energietekorten te voorkomen, anderszijds om de overgang te vergemakkelijken en bespoedigen.

[boels069]

Eindelijk een olifant in de porseleinkast ;-)
Zonder efficiënte opslag is "duurzaam" volgens de groene definitie niet duurzaam, al was het maar omdat de kosten nodeloos omhoog vliegen om een typisch alfa-idee.
Het suggereren dat accu's met de huidige technologie (en de technologie in de pijplijn) de opslagproblemen kunnen oplossen is wensdenken (eindige grondstoffen, energieverslindende productieprocessen, relatief korte levensduur).
Door wisselend aanbod van electriceit verplicht te laten instromen op een stabiel transportnet is de grootste fout gemaakt.
Aanbevolen:
http://scienceofdoom.com/2015/07/30/renewable-energy-i/
Waar men feiten en flauwekul probeert te scheiden

[vuurbal]

Zolang ze niet in europa gemaakt worden heft de EU er flinke belasting op volgens mij
Betaal je alsnog veel geld.

[mashell]

Als die heffing op alle panelen gelijk is dan vervalst dat de concurrentiepositie niet. Overigens kunnen vrijhandelverdragen (zoals TTIP) ervoor zorgen dat voor dit soort panelen die heffingen weer niet gelden.

[tinoz]

Dit artikel bewijst ook weer dat Nederland beter kan inzetten op zonnepanelen in plaats van windturbines....windturbines zijn meer uitontwikkeld en zonnepanelen verbeteren ieder jaar! Plus lokale winning is makkelijker met zonnepanelen...

[Verwijderd]

Allebei natuurlijk - en ook blauwe energie. Als het opslag probleem ook wordt opgelost dan zijn we eindelijk vrijwel geheel van de olie afhankelijkheid verlost

[aval0ne]

Zonnepanelen verbeteren niet zo veel meer. Ze worden wel goedkoper en dat is het enige wat hen interessanter maakt.

[Lennie]

Ik had juist het idee dat we (NL) best goed bezig waren met stille wind-turbines voor thuis:
http://houhetwarm.nl/laatste-nieuws-kleine-windmolen/

Maar als je kijkt naar de prijs voor wind dan daalt die ook in vergelijkbare wijze als die van zonnepalen.

Wat ook interessant is dat het niet alleen de zonnepalen, maar ook de zonnecollector in prijs blijven dalen op vergelijkbare wijze.

Grootste 'probleem' zit eerder bij opslag, ook daar blijft de prijs netjes dalen, maar betere betaalbare opslag van energie maakt het plaatje compleet en betekend dat het moment van opwekken minder belangrijk wordt.

Deutsche bank heeft wel een paar keer al voorspeld dat binnenkort 'price parity' met energie van het net via zonnepanelen en energie opslag samen in Duitsland binnen een paar jaar mogelijk is. Dat is wel inclusief een subsidie van Duitsland voor opslag.

Duitsland drukt echt op deze markt, de subsidie op opwekking van energie is volgens mij omlaag gegaan in Duitsland en subsidie van opslag is er de laatste paar jaar er bij gekomen.

[Verwijderd]

Want de zon schijnt hier altijd en het waait nooit?

[redfoxert]

De zon schijnt hier altijd inderdaad, niet 24/7 of altijd even sterk maar de zon schijnt wel degelijk. Ook wanneer er wolken hangen wekken de panelen stroom op, zij het dan wat minder.

Wind turbines zijn lang niet zo efficient en zorgen voor veel weerstand daar waar ze geplaatst worden (horizon vervuiling). Zonnepanelen zijn redelijk uit het zicht te plaatsen op daken van woningen en bedrijven en wekken zo toch een behoorlijk aandeel schone energie op.

[Robbedem]

Op een bewolkte dag halen zonnepanelen nog maar 10 tot 25% van hun vermogen.
Het gemiddeld aantal zonuren in Nederland ligt volgens https://nl.wikipedia.org/wiki/Klimaat_van_Nederland op 1600. Dat komt neer op 36,5% van de dagen.
Meer dan een derde van de dagen zullen je zonnepanelen dus niet optimaal werken.

[mashell]

Meer dan een derde van de dagen zullen je zonnepanelen dus niet optimaal werken.

Wat een negatieve zienswijze. Ik zou willen stellen dat de panelen in Nederland altijd optimaal werken, ze hebben voldoende capaciteit om al het zonlicht dat er op valt te verwerken. Ze raken niet overbelast en draaien een net rendement.
Omdat we het weer niet kunnen beïnvloeden (al beweren doemdenkers als Al Gore anders) heeft het geen enkele zin om in Nederland ook maar te denken aan een scenario met 100% zonneschijn.
Het is maar net waar de je de norm op legt, leg je die op theoretisch maximum haalbare dan zul je altijd teleurgesteld worden. Dat lijkt me een enorm deprimerende manier van denken.

[Robbedem]

Het was vooral om aan te tonen dat zonne-energie best gemixed wordt met andere vormen van energie, anders moet je erg veel zonnepanelen leggen om voldoende reserve te hebben voor bewolkte dagen.
Als je zonnepanelen mixed met wind-energie bijvoorbeeld, dan hoef je enkel nog maar een overbrugging voor bewolkte windstille dagen te voorzien. En die zijn natuurlijk een stuk zeldzamer dan gewone bewolkte of windstille dagen. ;-)

[Verwijderd]

daar integen hebben we ook nog (als ze het nou eindelijk eens uitontwikkelen) ook het kitepower 2.0 project.. generator/dynamo/lier/stuur diode/staalkabel en een windsurf kite

dat zie je echt niet op 2-3 km afstanda ls die 500 meter hoog in de lucht hangt... vanaf de kust, dus het probleem 'horizon vervuiling' is ook opgelost + dat ze 4x zo cost effiecient zijn als wind turbine en volgensmij ook bijna dezelfde specs kwa opwekking hebben

[Navi]

En windmolens hebben een groot voordeel, ze doen het ook snachts!

[trisje]

'S nacht waait het over het algemeen minder. Ook zijn de koste veel hoger. Maken die dingen lawaai.De toekomst is zonne energie. Goedkoper en genoeg rendement. En de hoeveelheid energie van de zon is gigantisch.

[Pietervs]

Het een sluit het ander niet uit. sterker nog: het een (windenergie) kan een mooie aanvulling zijn op het ander (zonne-energie). Er zal een ideale mix gevonden moeten worden van diverse energiesoorten, om power-outtages te voorkomen.
Dus zal er ook nnar andere vormen van energiewinning gekeken moeten worden.

[Reactie gewijzigd door Pietervs op 27 juli 2024 21:11]

[tinoz]

Nee, het waait hier altijd en de zon schijnt nooit. Ik probeer juist aan te geven dat er veel meer rendementsontwikkelingen te verwachten valt van zonnepanelen dan van windturbines.

[Perkouw]

Ook het door Musk onthulde zonnepaneel kan nog aanzienlijk efficiënter worden gemaakt, maar ook daarmee gaan waarschijnlijk de kosten omhoog.

Die zint triggert mij dan weer. Hoe? Want ik maak niet op uit het artikel deze dit het geval is

[Nats_DB]

Hiermee heeft voor het eerst Sunpower er een concurrent bij.

[Verwijderd]

het is bovendien ook heel erg leuk dat iedereen zich hier blind loopt te staren op rendement en efficiëntie, maar als jullie nou eens niet alleen maar op zonnepaneel topics zouden reageren (de meeste van julie) dan zouden jullie OOK net zo goed weten, dat ze al bezig zijn met lithium ion accu's die 2x de capaciteit van de huidige gen hebben.

dus kan je op zn minst zoals Left zegt: de electrische autos komen op, de electrische energie van zonnepanelen word goedkoper dus win win voor elon musk.

voeg hierbij even het plaatje van de nieuwe accu's en je hebt een win win win voor de wereld.
ALLE inovatie komt in 2 of 3 fout... ALTIJD het is niet zo dat ze 1 iets maken en dan zeggen KIJK we hebben 1000 gigawatt productie unit maar NIKS om het in op te slaan dus tis volkomen nutteloos (overdreven voorbeeld!)

dus het komt wel uit verschillende richtingen. niet alleen meneer musk die met zn miljarden aan t smijten is om de 'helden status' te vergaren

[SMSfreakie]

Tijd om het avond(nacht) / dag tarief in de meters anders te gaan berekenen...
in de zomer overdag veel overcapaciteit dus dan goedkoper dan in de avond uren in de zomer..

winterdag is er veel minder overcapaciteit door zonnepanelen.. en heb je overdag wel de industrie die groot verbruik is, en heb je in de avond weer meer over capaciteit dus zal je dan de stroom weer goedkoper moeten maken :-)

[BuzzeW]

Het is geweldig in hoeveel sectoren hij innovatie (of verbetering, niet alles is steeds innoverend) brengt.