NS gaat 3600 informatieborden in dark mode zetten

Dark mode is the way to go, weten we bij Tweakers maar al te goed. Voor ons mocht het even duren voordat we een donkere modus hadden, voor de NS nog langer. De Nederlandse Spoorwegen zetten namelijk alle informatieborden op stations om naar een omgekeerd kleurenschema, wat niet alleen prettig werkt, maar ook stroom zou besparen.

Eind oktober moeten alle informatieborden op stations van de NS over zijn op een 'dark mode', zegt de vervoerder tegen het Algemeen Dagblad. Op maandag begint de NS met een proef. De eerste borden zijn daarom vandaag al in de donkere modus te zien. Overigens is een donkere modus misschien een wat flatterende term: in de praktijk lijken de lichte en donkerblauwe kleuren op de borden vooral te zijn omgewisseld, waardoor de informatie op het bord zelf wit afsteekt tegen een donkere achtergrond. Het is niet alsof de NS jaren keihard heeft gewerkt aan het beste donkere kleurenpalet dat je kunt bedenken...

De borden worden donker gemaakt omdat dat rustiger is voor lezers om te zien. Ook bespaart het volgens de NS energie: als alle 3600 informatieborden in de toekomst worden vervangen, zouden de borden zo'n dertig procent zuiniger zijn door de dark mode. De NS let specifiek veel op het contrast op de borden en kijkt of dat goed werkt voor reizigers met een visuele beperking.

NS Dark Mode

Door Tijs Hofmans

Nieuwscoördinator

22-09-2025 • 15:03

108

Submitter: Kipdrumstick

Reacties (108)

108
104
65
2
0
29
Wijzig sortering
Doen ze dit enkel wanneer het donker is buiten of ook overdag? Want overdag kan het storend zijn, lijkt me.
Zover ik het begrijp is dit 24/7, waarbij de exacte felheid/contrast wordt afgestemd op de hoeveelheid zon-/dag-licht.

Er wordt overigens ook gebruik gemaakt van deskundigen die controleren op toegankelijkheid door slechtzienden:
Tijdens de testochtend meten medewerkers of de borden onder diverse hoeken goed leesbaar zijn. Ook aan slechtzienden is gedacht. Roy Kleise van Visio, expertisecentrum voor blinde en slechtziende mensen, is aanwezig. „Ik meet het contrast.”
Zie NS zet alle stationsborden standaard op ‘dark mode’: ‘Het bord sprong ineens op zwart’ | Binnenland | BN DeStem.nl

Dat is wel mooi dat men die mensen er ook meteen bij betrekt.

Deze borden worden overigens al sinds 1961 in Nederland gebruikt in diverse generaties, uitvoeringen en afmetingen. Meer info over deze borden, "Centraal Bediende Treinaanwijzers" (CTA's) vind je op Centraal bediende treinaanwijzers in Nederland - Wikipedia

[Reactie gewijzigd door wildhagen op 22 september 2025 15:46]

Zover ik het begrijp is dit 24/7, waarbij de exacte felheid/contrast wordt afgestemd op de hoeveelheid zon-/dag-licht.
Dat is mijn punt dan ook. Als je het contrast ver genoeg aanpast in de felle zon zal je weer op een lichte modus uitkomen. Dus het wordt dan een automatisch aanpassend scherm met een lichtsensor? Al met al is de informatie in het artikel niet geheel duidelijk.
Als je het contrast ver genoeg aanpast in de felle zon zal je weer op een lichte modus uitkomen.
Die redenering moet je me toch even uitleggen, want die volg ik niet. Bij hogere contrast wordt wit witter en de donkere tinten donkerder. Ze wisselen niet ineens om. Dus de tekst is nu wit en de achtergrond donker, ipv met een licht thema waarbij de achtergrond wit is en de tekst donker. Contrast verhogen zorgt er niet ineens voor dat de achtergrond van donker naar licht gaat. Je moet er alleen voor zorgen dat het verschil in intensiteit tussen donker en licht groter wordt.
Die redenering moet je me toch even uitleggen, want die volg ik niet.
@ShadLink bedoelt dat als je de leesbaarheid in de felle zon wilt verbeteren, dan zul je uiteindelijk lichte modus moeten gebruiken.

De leesbaarheid van een scherm in fel daglicht wordt niet alleen bepaald door het relatieve contrast tussen tekst en achtergrond, maar vooral door absolute lichtintensiteit en hoe het oog zich aanpast aan gemiddelde helderheid van de omgeving.

Donkere pixels reflecteren het omgevingslicht. Daardoor gaat het contrast van lichte tekst op donkere achtergrond grotendeels verloren. In lichte modus is de achtergrond zelf al helder. De reflectie van omgevingslicht valt nauwelijks op, en bij veel licht is het oog gevoeliger voor nuances op een lichte achtergrond.

Met andere woorden, om de leesbaarheid verder te vergroten als het contrast niet verder vergroot kan worden, zul je over moeten schakelen naar "lichte modus".

Dus ik vraag me het zelfde af. Op stations/perrons die buiten zijn zouden de borden overdag of in ieder geval bij zonnig weer op lichte modus moeten staan en bij zonsondergang op donkere modus. Anders komen er klachten dat ze niet goed leesbaar zijn.
Ik denk dat een groot deel van de borden onder de overkapping van het station hangt. Die hebben om die reden waarschijnlijk minder last van zoninval.

Ik snap je punt, hier in mijn gemeente hangen voor de bussen van die LED panelen. Met echt zonnig weer zijn die moeilijk afleesbaar. Nu moet ik wel zeggen dat de kwaliteit van de panelen van de NS vele malen beter lijken dan die van de bus.

De NS is zich in ieder geval bewust van het energieverbruik en wil daar wat aan doen. Experts erbij voor de slechtzienden dus ze doen het prima.
Hier in Zwolle (perron 15 iig) en in Emmen hangen de borden niet onder een overkapping. Die zijn nu al best slecht leesbaar in fel zonlicht.
Dat is wel mooi dat men die mensen er ook meteen bij betrekt.
Vanwege de rol die de NS vervult zal deze waarschijnlijk onder wetgeving hiertoe verplicht zijn. Vergelijkbaar wat er digitaal bij bijvoorbeeld het ''Besluit digitale toegankelijkheid overheid" is opgenomen. Desalniettemin een punt wat bij veel bedrijven helaas nog wel eens wordt vergeten dus goed dat het wordt meegenomen.

Volgende stap met OLED/MicroLED schermen zou het helemaal een mooie energiebesparing opleveren door over te stappen naar donkere al dan niet zwarte achtergronden.

[Reactie gewijzigd door naaitsab op 22 september 2025 17:35]

Mooie energiebesparing is natuurlijk relatief.

Als een huidig LCD-paneel 120W neemt en ze dit weten te reduceren met 30% dan besparen ze net geen kWh / dag per paneel. Dus de besparing is ongeveer 3.500 kWh / dag (het jaar-verbruik van een beetje gezin) als ze 3600 panelen vervangen.

Ze hebben ook hun stroom-verbruik in hun jaarverslag gezet wat de treinen slurpen:
https://www.nsjaarverslag...es/fossielvrij-ondernemen
net geen 3 GWh/dag (= 3.000.000 kWh / dag)

ofwel - deze besparing staat gelijk aan 0.1% van het stroom-verbruik van de treinen.

De treinen 0.5 km/h langzamer laten rijden levert (aanzienlijk) meer op.
Dat klopt, realistisch gezien zet dit geen zoden aan de dijk. Maar het is natuurlijk gewoon opmerkelijk nieuws. Iedereen kent deze borden. En we mogen ook best wel blij zijn met een beetje saaie, maar uiteindelijk kostenbesparende maatregel die vast deel uit maakt van een pakket met veel meer besparende maatregelen.

3.500kWh per dag is niet 0,0. Dat is is zo'n 400 huishoudens. Als dark mode net zo goed werkt, krijg je hiermee een besparing zonder verlies van functie, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de treinen langzamer laten rijden.

Volgens jou voorbeeld is 3500kWh per dag, per jaar is dat dan: 1277 MWh besparing.
Aannemende dat een MWh aan electriciteit 87 euro kost, komt dat neer op een besparing van €111.000 per jaar.
Tja, daar kunnen ze net 2,5 maand Wouter Koolmees voor betalen - ik zie wel een andere optie voor besparing "zonder verlies van functie" - al is dat natuurlijk een beetje populistisch en flauw.

Maar het is ook populistisch (en flauw) van de NS om de energie-besparing specifiek te noemen, want die is nauwelijks meetbaar. De kostenbesparing is ook niet echt groot te noemen, op een bedrijf als de NS met een jaarlijks verlies van (nu) 140 miljoen is de reservering op de schermen en de daarbij behorende rente-last waarschijnlijk hoger...

Maar goed, het is maandag, ik ben een zuurpruim vandaag ;)
Haha, helemaal gelijk. Het is ook zeker symbolisch te noemen. Maar goed, dit is ook een maatregel waar iedereen iets zichtbaar van merkt, versus misschien een treinlocomotief upgrade in de remschijven oid, en daarom vind de media het leuk. Het is ook een beetje 'goed nieuws' in een tijd van slecht nieuws, dus vandaar dat het meteen meer aandacht krijgt ook.
Besparing is besparing. Als de Chef Stationsborden gaat zitten wijzen naar het stroomverbruik van de treinen en daarom niks doet dan zou het een vreemd soort intern Whataboutism opleveren. Het blijft een goede actie.
De actie is wel goed, maar het breed in het nieuws trekken en spreken van een traject van anderhalf jaar, een "enorme besparing" en dat soort zinloze superlatieven is echt niet nodig.
OLED gaat hem natuurlijk niet worden. Dit is enorm statische content (zeker de "+5 minuten" :') ). Dat gaat allemaal enorm inbranden, ook als het steeds een beetje verplaatst wordt blijft het nog in dezelfde gebieden. MicroLED zou wel een uitkomst zijn ja.
Nadeel van oled is dan weer dat ze tot nu toe niet flicker vrij zijn (technologie schiet eens op daarmee...) en dat een redelijk deel van de bevolking (schattingen variëren van 3 tot 8%) daar misselijk van wordt of flinke hoofdpijn aanvallen van krijgt.
Tijdens de testochtend meten medewerkers of de borden onder diverse hoeken goed leesbaar zijn. Ook aan slechtzienden is gedacht. Roy Kleise van Visio, expertisecentrum voor blinde en slechtziende mensen, is aanwezig. „Ik meet het contrast.”
Nou, dan zal het snel weer teruggedraaid worden. Wit op zwart leest namelijk enorm onprettig als je een cilinderafwijking hebt.
Ah dat is goed om te weten. Ik heb een lichte cilinderafwijking en snap namelijk nooit waarom mensen dark mode fijn vinden: het kijkt voor mij extreem onrustig.

Dit kan overigens ook gewoon komen doordat je pupillen vergroten bij dark mode, wat kan leiden tot onscherper beeld https://www.ophthalmology24.com/using-dark-mode.

Heb je daar misschien een bron voor?

[Reactie gewijzigd door guillaume op 22 september 2025 19:10]

Interessant! Misschien is dat waarom ik niet tegen dark mode en dergelijke dingen kan.
Waarom storend?

Alle navigatieborden boven de snelwegen zijn altijd al blauw met witte letters geweest.
Navigatieborden zijn reflecterend. Hierdoor kan je ze makkelijker lezen ;). Dus nee, niet hetzelfde. Probeer maar eens donkere modus op je telefoon aan te zetten en dan vol met de zon in je rug het scherm te lezen. Praktisch onmogelijk.
Ik weet niet waarom je een 0 krijgt.
Zelfs op de foto in het artikel zie je al dat de weerkaatsing het moeilijker leesbaar maakt rechtsonderin.

Ik zou hier ook mijn twijfels bij hebben bij fel licht/weerkaatsing.
Wellicht zijn die moeilijkheden te wijten aan het feit dat er helemaal geen tekst staat rechtsonderin.

Dit zijn problemen verzinnen die er niet zijn om maar iets te kunnen zeggen lijkt me.
Ik bedoelde de trein die wit is. Maar het ging mij het principe dat de zon weerkaatsing ook hoger over de witte tekst kan staan. Dan is zwart/donker er beter doorheen te zien dan wit.
Zelfs op de foto in het artikel zie je al dat de weerkaatsing het moeilijker leesbaar maakt rechtsonderin.
Onderin is toevallig dezelfde kleurstelling als nu. Donker blauw met witte letters ;). Daar veranderd niks aan.
Dat was op Casio horloges met zwart scherm/witte letters ook het geval. Die hebben tegenwoordig een zogeheten "PIP display", waarbij het veel beter te lezen is. Ook in vol zonlicht! :)
Dat is voor mij geen verschil. Ik gebruik altijd een donker thema, ook in de volle zon. Leest hetzelfde als lichte modus voor mij. Zolang je een scherm hebt met een goed contrast.
Ik snap het argument ook niet. Ook ik gebruik altijd een donker thema, ook in de volle zon, en merk nauwelijks verschil. En mijn ogen zijn niet eens zo goed in de zon, want ik heb aangeboren staar, dus kun je nagaan.

[Reactie gewijzigd door TheVivaldi op 22 september 2025 16:25]

Maar die hoeven dan weer niet per se leesbaar te zijn voor mensen met een zicht-beperking. :+
Het gaat om het contrast veel mensen hebben dus wel een zicht-beperking.

Er zijn dus verschillende soorten zicht-beperkingen :+
Ik denk dat als deze schermen vervangen worden ze dat beter meteen e-ink schermen kunnen gebruiken en aangestuurd door iets als Raspberry Pi. Je hebt immers alleen een lichtgewicht browser nodig. Nu gebruiken ze Windows wat niet bepaald energiezuining is.
Klinkt logisch. Maar ik gok dat er industrial grade hardware wordt gebruikt in die borden. Ik weet eigenlijk niet of de Pi-specs voldoen aan dezelfde eisen.
eInk op dat formaat is megaduur. Veel duurder dan LCD.
Zo te lezen geldt het altijd, zowel overdag als 's nachts.
Ik denk dat de laatste alinea daar wel naar refereert. Overal darkmode, tenzij het niet goed leesbaar is. Ik kan mij voorstellen dat het ook afhangt van de lichtinval om het bord heen, maar genoeg plekken waar donker gewoon prima is.
als alle 3600 informatieborden in de toekomst worden vervangen, zouden de borden zo'n dertig procent zuiniger zijn door de dark mode
Betekent dit dat er nu nog geen stroom wordt bespaard door ze in 'dark mode' te zetten? Ik neem aan dat dit over paneeltype gaat. En het lijkt me dat elk bord dat vervangen wordt (door één met ander paneeltype) direct stroom bespaart, daarvoor hoeven ze niet eerst allemaal vervangen te worden.
Een normaal LCD-paneel verbruikt niet opeens minder stroom als er voornamelijk zwart te zien is, want dat heeft geen invloed op het backlight. Bij OLED ligt dat anders want zwart betekent dat een pixel geen licht produceert. Geen idee wat voor panelen de NS gebruikt, maar wellicht dat het daardoor komt.
Dat geldt voor hele oude schermen. Met CCFL of edge-lit verlichting. Daarom dat de schermen van 15 jaar oud ook niet op dark mode gaan.

Moderne panelen hebben local dimming met honderden tot duizenden secties. Daar kun je dus wel degelijk energie besparen.
De achtergrond is ook niet zwart, maar donkerblauw, dus oled zou op zich geen verzchil maken. (ze hebben dus minder zwarte pixels dan de borden nu met zwarte text). Misschien besparen ze energie door de backlight nu ook minder fel te draaien?
Volgens het artikel in het AD direct 5% door de omzetting en op termijn als alle panelen ooit vervangen zijn 30%.

Sommigen van de huidige panelen zijn blijkbaar 15(!!) jaar oud.
Waarom de uitroeptekens bij 15 jaar oud?

In de OV wereld worden met hele andere eenheden gewerkt dan periodes van "maar" 5 jaar of zelfs 10.
Iemand moet ook opdraaien voor de kosten van duizenden schermen en het OV met name met NS is al voor velen niet interessant duur, dus dat wordt weer een prijsverhoging voor de reiziger. Lijkt me prima apparatuur te gebruiken tot het echt niet meer goed functioneert of een andere goed te motiveren reden.
De uitroeptekens heb ik er bij gezet, omdat ik 15 jaar een behoorlijke leeftijd vind voor apparatuur.

Overigens ben ik het met je eens dat dit soort systemen worden ontworpen en heel erg lang mee te gaan. En ook om zaken te blijven gebruiken zolang ze nog voldoen.
Bij LCD blijft de backlight branden. Bij OLED niet. Maar of er ooed gebruikt eord weet ik niet
Oled heeft geen backlight. Maar bij LCD kan je ook local backlight hebben. Dan maakt het wel degelijk verschil als je het dark mode instelt bij LCD met local dimming
Een student haalt de schouders op: „Het boeit me niet of ze zwart of wit zijn.”

Nouja.. dat dus. Ik lees persoonlijk nog steeds liever zwart op witte achtergrond, maar die 1x in het jaar dat ik op het station rondloop.. kan ik er wel mee leven.
Bijna babyboomer hier (nog net Gen X), maar vroegah waren de oude rolodex borden op het station standaard blauw met witte tekst. Dat gelde trouwens ook voor de oude bestemmingsrol in de bus, die was standaard ook donker, want als het donker was en als het licht erachter ging aan, dan was de bestemming nog leesbaar in plaats van dat je verblind werd door een witte balk. Toen we rond de jaren 90 overgingen van de gele streekbussen (mis nog steeds de rode leren stoelen) naar de Mercedes 305 (rechthoekige blokken dozen) hadden sommige ook een lichtkracht in plaats van een rol en dat waren ook gele dots op een zwarte achtergrond...
Zwart op witte achtergrond voor papier is prima. Dat leest ruk op zwart papier met witte letters.

Als het om schermen gaat die licht voorbrengen heb ik het liever andersom. Ik werk vrijwel de hele dag in de darkmodus van Windows en op mijn telefoon en alle programma's er omheen. Dat is zoveel rustiger voor de ogen omdat er niet de hele dag door een lamp op je ogen gericht staat. Af en toe dat ik in een email ff op het zonnetje moet klikken om de kleuren om te draaien omdat de mail gewoon ontzettend slecht is opgesteld zodat Windows zelf de kleuren niet kan omdraaien. Soms in Word een keer om te kijken hoe het er afgedrukt uit zou zien bij gebruik van kleuren in tabellen.

Leuke bijkomstigheid is dat spammail direct opvalt omdat die vaak een plaatje bevatten van de hele tekst en die is dan zwart op wit, wat direct opvalt in de darkmodus door het witte vlak.

Om terug te komen op de schermen van de NS. Laatst met een oogontsteking weer eens gezien hoeveel licht er van die dingen af komt. Ik kon toen de schermen in het donker gewoon vrijwel niet lezen omdat het gewoon pijn deed aan mijn ogen. Zonnebril bood uitkomst, maar dat is toch echt niet de bedoeling zo laat op de avond. Dan is een donker beeld met witte tekst een stuk fijner om naar te kijken

[Reactie gewijzigd door SunnieNL op 22 september 2025 15:31]

Zwart op witte achtergrond voor papier is prima. Dat leest ruk op zwart papier met witte letters.
Dat valt behoorlijk mee. Het is nooit echt massaal gebruikt omdat het niet bepaald goedkoop is. Maar bij een ereader. Wat goed te vergelijken is met papier, is darkmode echt een aanrader.
Ik kan daar ook prima mee leven denk ik. De laatste keer dat ik in een trein zat is bijna 25 jaar geleden. :)
Moet je eens een keer proberen joh, ze rijden niet meer op steenkool en stoom maar electrisch, echt een ervaring om een keer mee te maken. :+
Me too. Dark mode in applicaties doet gewoon pijn in mijn ogen. De letters branden dan in mijn ogen.

Nu wil ik de ontwikkeling op de stations niet direct afschieten, dus zal ik ze eerst maar eens goed bekijken voordat ik een conclusie trek.
In Nederland gebruiken ze simpele LCD schermen. Zeer flexibel, want je kunt om de zoveel jaar de lay-out vernieuwen en eventueel advertenties tonen, maar kost veel meer stroom om zo’n ding 24/7 te belichten.

In bijv. Polen gebruiken ze een soort LED monitor met daarbij ook dark mode. Resolutie is wel een stuk lager maar schijnt een stuk minder stroom te verbruiken.
Ik ben erg fan van de LCD schermen hier, het is toch een stuk leesbaarder door de hogere resolutie en ook de recente verbeteringen zijn een welkome toevoeging
Die borden zijn natuurlijk volkomen irrelevant qua stroomverbruik in vergelijking met wat zelfs maar 1 Sprinter aan stroom verbruikt. Gerommel in de marge.
Zo hé.
3600 schermen.
100 watt continu per scherm.
Dat is 8640kWh per dag.
30% besparing.
Dat is gok ik ongeveer een retourtje voor de intercity van Eindhoven naar Amsterdam.
Maar wel elke dag. Alle beetjes helpen!
Wie het kleine niet eert…
Ik denk dat de marketing-waarde van dit nieuws hoger is.
Nou ja, je hebt het, jouw aannames volgend, en onder de extra aanname dat zij ook EUR 0,35 per kilowatt moeten neerleggen, wel over EUR 331.128,= op jaarbasis. Da's bijna de 5 ton die is opgelegd als 'besparing' voor onze nationaal belangrijke ienieminie afdeling in 2029... Je zult het aan je neus hebben hangen!
Totale elektriciteitsconsumptie bij NS in 2024: 1.214.144 MWh.

Ik gok dat ze eerder richting de 6 cent gaan en mogelijk nog wat lager.
En dan als volgende stap alle schermen in de trein?
Daar laten ze ook reclame op zien dus dat zal wel niet veel uitmaken voor het energieverbruik.
Het was wellicht nog wel leuk geweest als ze wisselde met zon op en onder tijden.

Het stroomverbruik lijkt mij ook nog wel kanttekeningen hebben, als het gewoon een goedkoop paneel is met Edge Lit of zelfs nog CCFL, dan is de besparing niet zo groot. Voor de oude LCD panelen zou het zelfs meer stroom kunnen verbruiken.

Desalniettemin een goede aanpassing, felle schermen in de avond lezen helemaal niet fijn.
Volgens zusterpublicatie BD die het nieuws vanochtend al hadden:
„De nieuwe hebben sensoren die de lichtsterkte automatisch aanpassen aan de hoeveelheid zonlicht.”
Voor echte energiebesparing terug naar de rollende lamellen borden :9
Dat gaat niet gebeuren. Die waren veel te storingsgevoelig en te onderhoudsgevoelig. En daarmee te kostbaar en te onbetrouwbaar.

Daarnaast zijn die niet dynamisch genoeg, je kon te weinig inhoud erop laten zien, zowel qua flexibiliteit, maar ook qua afmetingen boden ze te weinig informatie.

Overigens heten die 'borden'' anders: CTA (Centraal Bediende Treinaanwijzers)

Daarnaast gebruiken de aansturingssystemen van die rollende lamellen meer energie dan je zou vermoeden. Zeker al je de energiekosten van al het onderhoud erbij betrekt. En dat verschil wordt met deze dark mode nog weer wat groter.
Het grote bord met alle vertrektijden dat op Utrecht Centraal stond is nog te zien in het Spoorwegmuseum. Ik snap dat zoals al genoemd het vervangen is vanwege hoge storingsgevoeligheid en oplopende kosten maar al dat geratel had wel iets.
Rete irritant. Door mijn oogafwijking (zeer droge ogen) kan ik juist niet met dark mode om gaan, dan zie ik alle lichte letters 3x over elkaar op een donkere achtergrond. Autorijden gaat prima, dus weer een reden meer om de trein te laten voor wat het is.
Ik heb zelf bijvoorbeeld last van keratoconus, kegelvorming van het hoornvlies. Witte letters op zwarte achtergrond worden voor mij juist uitgesmeerd, terwijl zwarte letters op een witte achtergrond de smearing van de letters juist weg valt tegen de witte achtergrond. Oftewel, lichte modus zou voor mij juist beter leesbaar moeten zijn.

Voorbeeld van witte "tekst" op donkere achtergrond

[Reactie gewijzigd door SebasFM op 22 september 2025 16:19]

Wat voor schermen zijn dit dan?

LCD levert geen winst op. Dus als het om 30% besparing gaat moet het iets als OLED zijn of LCD met local dimming zones?
Het zijn LED-schermen:
Op perrons en perrondelen zonder overdekking worden schermen geplaatst die gebruikmaken van Led-technologie, ter verbetering van de leesbaarheid bij veel tegenlicht.
Zie Centraal bediende treinaanwijzers in Nederland - Wikipedia


Om te kunnen reageren moet je ingelogd zijn