Het zou een goede pubquizvraag zijn: wanneer verscheen de eerste smartphone in een Hollywood-film? De smartphone begon met de IBM Simon in 1994, maar die maakte nauwelijks indruk. Nokia, in de jaren 90 van de vorige eeuw ook al bekend van mobiele telefoons, kwam in 1996 met zijn eerste smartphone: de 9000 Communicator. Nokia kondigde die aan op de CeBIT-beurs - nog zo'n naam uit het verleden - en bracht hem daarna wereldwijd uit. Er werden naar verluidt tienduizenden per maand verkocht, voor die tijd een groot aantal.
De 9000 bevatte duizend componenten, veel meer dan de ongeveer honderdvijftig componenten van de telefoons uit die tijd. Hij bestond uit twee delen: van voren leek hij een reguliere mobiele telefoon en functioneerde hij ook zo, al was hij wel groot, zwaar en dik. Aan de binnenkant had hij een qwerty-toetsenbord en hij gebruikte een ander besturingssysteem.
Dat besturingssysteem was GEOS 3.0 en dat nam 4MB van de 8MB aan intern geheugen in. De processor was geen Arm-processor zoals later gebruikelijk zou worden, maar een Intel 386 op 24MHz. Het scherm was niet voorzien van kleur, maar kon wel 640x200 pixels weergeven.
De 9000 kwam uit in 1996 en verscheen in 1997 in de film The Saint, waarin acteur Val Kilmer de smartphone gebruikte voor van alles en nog wat, waaronder voor het versleutelen van een foto. Dat was toen nog heel futuristisch, terwijl nu miljoenen Nederlanders dagelijks versleutelde foto's versturen via hun smartphone, bijvoorbeeld via WhatsApp.
Het was het begin van smartphones voor Nokia. Daarna volgden nog andere Communicator-modellen zoals de 9110, 9500 en uiteindelijk de E90 uit 2007. Daarna stopte die serie, maar inmiddels had Nokia zijn portfolio al uitgebreid met heel veel verschillende modellen.
PEN/GEOS 3.0, het besturingssysteem van het bedrijf Geoworks dat Nokia gebruikte op de 9000, had een sdk en iedereen kon daar apps voor maken; daarom was het immers een smartphone. Toch zou dat besturingssysteem geen lang leven beschoren zijn, want er kwam al snel een besturingssysteem voor smartphones: Symbian.
Veel bedrijven zagen destijds de smartphonemarkt voor hun ogen ontstaan. Pda's waren er al langer en mobiele telefoons bestonden ook al jaren; de combinatie van beide zou het product zijn dat we nu smartphones noemen.
Het was de tijd dat Microsoft onder vuur kwam te liggen voor het uitschakelen van concurrentie op de desktopmarkt en telefoonfabrikanten waren bang dat Microsoft dat voordeel zou gebruiken om zichzelf op de smartphonemarkt dezelfde positie te geven. Het was al voorzichtig begonnen met Windows CE en Microsoft lonkte al naar die markt.
Onder druk wordt alles vloeibaar en dus besloten vier grote namen op de mobiele markt de handen ineen te slaan: naast Nokia waren dat Ericsson, Sony en Motorola. Dat zijn bedrijfsnamen die nu, 26 jaar later, nog steeds een belletje doen rinkelen. Zij sloten zich aan bij pda-maker Psion, dat met Epoc32 al langer werkte aan een 32bit-besturingssysteem voor draagbare apparaten met Arm-processors. In ruil voor een investering deelde Psion het besturingssysteem en dat werd Symbian. De naam is vermoedelijk afgeleid van het woord symbiose, omdat het een samensmelting was van pda en telefoon en daarnaast een samensmelting van bedrijven uit beide markten.
Alle Symbian-telefoons zouden dezelfde microkernel krijgen, maar de middleware daarbovenop kon verschillen. Er kwamen interfaces voor touchscreens, voor niet-touchscreens en, gek genoeg, een gesloten systeem voor de Japanse markt.
Nokia rustte zijn telefoons uit met de versie voor niet-touchscreens onder de naam S60 en Ericsson was de grootste naam achter touchscreenversie UIQ. Nokia maakte naast S60 ook nog S80 en S90, maar die kwamen op maar weinig smartphones te staan.
/i/2007271624.webp?f=fpa)