Hoe gaan we massa's energie opslaan?

Vliegwielen, hete stenen en onder de grond

Vluggertje met vliegwielen

De Ocean Battery kan snel schakelen om het net in balans te houden, maar soms moet het nog sneller. Daarvoor worden vliegwielen gebruikt, zoals de horizontaal roterende, stalen platte schijven met een doorsnede van 2,5 meter en een gewicht van vijfduizend kilogram die het Nederlandse S4 Energy produceert. "Vliegwielen zijn robuust en de energiecapaciteit degradeert niet. In tegenstelling tot accu's kun je ze in principe oneindig vaak laden en ontladen", vertelt Karin Husmann van S4 Energy. "Daarnaast is hun vermogen-capaciteitverhouding anders dan bij de meeste technologieën. Onze Kinext-vliegwielen kunnen slechts 30kWh opslaan, maar dat kun je er wel met een vermogen van 500kW of zelfs 1MW uithalen." Dat is bijvoorbeeld relevant voor industriële toepassingen, zoals een kraan die in korte tijd veel vermogen moet leveren om iets omhoog te hijsen. Zelfs als dat vermogen maar een paar seconden hoeft te worden geleverd, heb je daar een zware netaansluiting voor nodig. Een vliegwiel kan de last die dat op het net legt verminderen, door op een laag vermogen op te laden en piekvermogen te leveren.

Vliegwielen worden ook gebruikt in combinatie met accu's om FCR-diensten te leveren aan netbeheerder TenneT. Frequency Containment Reserve (FCR) is het eerste mechanisme dat TenneT gebruikt om het net op 50 Hz te houden. De eis is dat het binnen een paar seconden moet kunnen opstarten naar vol vermogen en dit vermogen maximaal vijftien minuten moet kunnen volhouden. Door het fluctuerende wind- en zonne-energieaanbod zal hier steeds vaker een beroep op worden gedaan. "We hebben nu in Almelo en Heerhugowaard vliegwielen met accu's staan om 9 tot 10MW FCR aan TenneT te leveren”, zegt Husmann. "De accu's zijn alleen nodig voor de lange adem, als we minutenlang vol vermogen moeten leveren. Bij 80 tot 90 procent van de balansvraag gaat het om kleine schommelingen die we met het vliegwiel kunnen opvangen. Daardoor ontlasten we de accu's en zo verlengen we hun levensduur." Nu worden vliegwielen nog niet ingezet bij wind- of zonneparken. Ze zouden daar wel voor gebruikt kunnen worden, als van deze energiebronnen wordt gevraagd om een netter stroomprofiel aan het net te leveren.

Vliegwielen van S4 Energy in Heerhugowaard

• Volgende pagina 5. Hete stenen