Civ, maar dan anders
Titel |
Humankind |
 |
Platform |
Windows, macOS, Stadia |
Ontwikkelaar |
Amplitude Studios |
Uitgever |
Sega |
Releasedatum |
augustus 2021 |
Wie denkt aan 4X-games, denkt al snel aan Civilization. Er zijn meer 4X-games, maar de serie van Sid Meier is al jaren marktleider en heeft een flinke schare trouwe fans. Om een niche te creëren voor hun game kiezen studio's die het aandurven om actief te zijn in dit genre er meestal voor om flink af te wijken van het historische perspectief dat zo kenmerkend is voor Civilization. Zo niet Amplitude Studios. De ontwikkelaar uit Parijs gaat de concurrentie vol aan en maakt met Humankind een volwaardige 4X-game die in alles doet denken aan Civilization.
Dat is goed nieuws voor de fans. Civilization VI stamt alweer uit 2016 en een nieuwe editie lijkt nog ver weg. Bovendien hebben veel fans de nodige kritiek op de verschillende games uit de serie, ook al blijven ze de serie trouw. Zo bezien komt Humankind, dat ergens dit najaar verschijnt, op een goed moment. Er is ruimte voor een nieuwe game waarin de zaken net iets anders worden aangepakt.
We kregen van uitgever Sega de mogelijkheid om een paar uur in Humankind rond te lopen en een flink deel van de game te spelen. Eigenlijk was alleen de afsluitende Contemporary Era ontoegankelijk, al was de tijd die we kregen te kort - mede door wat bugs - om ook de voorgaande Industrial Era te bereiken. De versie die we konden spelen, crashte regelmatig. Dat is bij games in deze fase van ontwikkeling niet ongebruikelijk en het is ook niet alarmerend.
Zes Eras en eentje extra
Humankind kent zes Eras. Via de Ancient, Classical en Medieval Era ga je naar de Early Modern, Industrial en Contemporary Era. Amplitude pakt de zaken hier direct anders aan, want er is een zevende Era die aan de andere voorafgaat. Je start in de Neolithic Era. In dat eerste tijdperk kun je de omgeving een beetje verkennen, uitzoeken welke natuurlijke hulpbronnen er in de omgeving zijn en waar je naaste concurrenten zich bevinden.
:strip_exif()/i/2004366932.jpeg?f=imagenormal)
Jager-verzamelaar
Je start met een enkele Hunting Party, je eerste eenheid. Daarmee verken je niet alleen de omgeving, maar ga je vooral op zoek naar Curiosities, die je op het speelveld ziet verschijnen zodra je in de buurt komt. Een Curiosity is een presentje van de makers om je op weg te helpen. Denk daarbij aan een verlaten kampvuur dat je de eerste punten in Science oplevert, of wat noten of een karkas dat je wat Food geeft. Door dat voedsel zal je Hunting Party bovendien groeien. Je hebt dan al snel twee of drie Hunting Party-eenheden die je gezamenlijk op kunt laten trekken of kunt splitsen zodat je in verschillende richtingen kunt verkennen.
De Neolithic Era is echter meer dan alleen een opwarmronde. Het tijdperk geeft vorm aan wat een van de grote verschillen tussen Humankind en Civilization is: de omgang met facties. Net als in veel 4X-games kies je in Civ vooraf een cultuur of volk en daarmee eigenlijk een speelwijze. Het verschil tussen de facties waar je uit kunt kiezen zit doorgaans immers in de eigenschappen. Dat is in Humankind ook zo, maar toch gaat de game er net wat anders mee om.
:strip_exif()/i/2004366896.jpeg?f=imagenormal)
Je avatar als visueel boegbeeld
In Humankind kies je allereerst een avatar. Deze man of vrouw dient als boegbeeld van je beschaving, maar is eigenlijk alleen een visueel uithangbord. Hij of zij kan niets en heeft geen eigenschappen die iets aan het spelverloop veranderen. Anders dan je wellicht zou verwachten, kies je voordat je de Neolithic Era betreedt, nog geen factie. Dat komt pas als je - na een beurt of vijftien - aan de Ancient Era begint. Pas dan kun je uit het gebruikelijke palet aan volken kiezen, met de gebruikelijke set aan eigenschappen: wat buffs, een uniek gebouw en een unieke eenheid. Je kiest uit klassieke culturen als de Harappans, Mycenaeans, Egyptians en Babylonians, waarbij je eigenlijk kiest voor een voorkeur voor Food, Military, Production of Science. Er zijn aan het begin van de Ancient Era een stuk of tien culturen waar je uit kunt kiezen.
:strip_exif()/i/2004366890.jpeg?f=imagenormal)
Nieuwe opties
Opvallend is dat je bij de overgang naar elke volgende Era opnieuw kunt kiezen. Als je gedurende de game genoeg Era Stars hebt verzameld, kun je naar de volgende Era, al kun je er ook voor kiezen om nog even in de huidige Era te blijven om bepaalde doelen te halen. Als je de overgang maakt, krijg je opnieuw het palet aan facties voorgeschoteld, uitgebreid met culturen die meer bij het nieuwe tijdperk passen. Zo duiken in de Early Modern Era opeens de Dutch op als factie, uiteraard met handel als voornaamste kenmerk.
Het is een erg prettig systeem dat ruimte geeft om je speelstijl aan te passen aan de veranderende omstandigheden op het strijdtoneel. Stel, je begint als de Harrapans, die niet alleen goed zijn in het kweken van voedsel, maar ook hun kleine beschaving snel kunnen laten groeien. Dan kun je in de volgende Era overstappen naar de Celtics, die ook goed zijn in het produceren van voedsel, maar daarnaast wat militaire bonussen hebben, aangevuld met een unieke militaire unit. Dit systeem geeft geweldig veel vrijheid. Je kunt agressief starten op militair vlak en daarna overstappen op religie, zodat je de overgebleven mogendheden op die manier bekeert. Een andere optie is om bijvoorbeeld als handelsnatie te beginnen en daarna al je goud in wetenschappelijk onderzoek te investeren. Humankind geeft je de ruimte, met als groot bijkomend voordeel dat je steeds de unieke gebouwen en eenheden uit de vorige Era kunt blijven gebruiken.
:strip_exif()/i/2004366902.jpeg?f=imagenormal)
Steden en Regions
Er is nog een ander kenmerk van Humankind dat van belang is bij de start van de game. Het speelveld van Humankind is verdeeld in zeshoekige tegels, net als bij het grote voorbeeld. Het speelveld is echter ook verdeeld in Regions. Een Region is het gebied rondom een City. Met de Hunting Party waar je de game mee begint, kun je een Outpost opzetten, een kleine nederzetting. Die Outpost kun je al snel opwaarderen tot City en als je dat doet, claim je daarmee de omliggende tegels die een Region vormen. Andere mogendheden kunnen in de betreffende regio dan niet meer bouwen. Het is dus zaak om aan het begin van de game wat Outposts te vestigen.
Vervolgens kun je kiezen of je een Outpost wilt opwaarderen tot stad of dat je de Outpost wilt koppelen aan een stad in de buurt, waarmee de Outpost feitelijk opgeheven wordt en de omliggende tegels aan het domein van de stad worden toegevoegd. Je kunt op die manier een regio vergroten. Belangrijk is dat je vanuit de stad vervolgens elke tegel binnen de regio kunt bebouwen. Je kunt gebouwen op elke tegel binnen de regio neerzetten, waarbij je keurig krijgt te zien welke tegels geschikt zijn en welke niet. Je bent dus niet beperkt tot het bebouwen van de tegels die direct aan je stad grenzen. Dat levert een groot voordeel ten opzichte van de manier waarop dit aspect in Civ werkt. In Humankind heb je meer flexibiliteit en is het wat minder belangrijk om een stad dichtbij de belangrijkste grondstoffen te plaatsen.
:strip_exif()/i/2004366912.jpeg?f=imagenormal)
Knokken
In vergelijking met de meest recente Civilization verloopt het vechten ook heel anders. Vechten doe je turn-based, waarbij een paar tegels van het speelveld worden afgezet als arena zodra het gevecht begint. Als het zover is, zijn er twee opties. De aanvallende partij heeft drie beurten om het verdedigende leger te verslaan. Het verdedigende leger is gepositioneerd op een tegel waar tijdelijk een vlag op is geplant. Als de aanvallende partij die vlag weet te veroveren, is de slag geslagen.
Wij vonden het systeem niet zo heel spannend en maakten meestal gebruik van de optie om gevechten automatisch te laten verlopen. Het belangrijkste verschil met Civ is dat battles opvallend kort duren, of je ze nu automatiseert of handmatig uitvecht. Ze zijn ook minder tactisch. Gevechten kunnen echter wel behoorlijk bloederig zijn en tot akelig wat slachtoffers leiden, ook bij de winnaar. In een gevecht kunt je een flink deel van je aanvallende troepen verliezen en eenheden zijn duur. Vechten is daardoor een riskante aangelegenheid. Nog meer dan in Civ hadden we de neiging om er behoedzaam mee om te gaan.
:strip_exif()/i/2004366894.jpeg?f=imagenormal)
Omgaan met je buren
Een ander aspect dat een rol speelt, is War Support. Dat is de steun die je van andere mogendheden krijgt voor het voeren van de oorlog. Als je tegenstander zich agressief gedraagt op het speelveld, bijvoorbeeld door een Outpost vlakbij jouw gebied te plaatsen, kun je een klacht indienen, oftewel een Grievance uiten. Je kunt daarbij compensatie eisen in de vorm van goud, maar soms zelfs de bewuste Outpost opeisen. Dergelijke twistpunten dragen bij aan je War Support, de steun die je van andere mogendheden krijgt voor het voeren van een oorlog tegen de bewuste tegenstander.
:strip_exif()/i/2004366898.jpeg?f=imagenormal)
Verder kun je Alliances sluiten met andere facties, die je dan te hulp kunnen schieten als het op knokken aankomt. Dat kan er zelfs toe leiden dat een bevriende partij een stad voor je terugverovert en weer aan je overhandigt. Overigens hoef je andere mogendheden niet te verslaan; er zijn uiteraard mogelijkheden van meer diplomatieke aard. Zo kun je handel drijven met andere mogendheden, wat bijdraagt aan een goede verstandhouding. Je kunt van een andere mogendheid ook een Vassal maken, waarmee hij feitelijk ondergeschikt is aan jou, hoewel hij officieel onafhankelijk blijft. Een vazal betaalt elke beurt goudstukken aan je. Handig, want je kunt het neerzetten van gebouwen en kweken van nieuwe eenheden flink versnellen door goudstukken te lappen. Er zijn ook kleinere, neutrale facties die computergestuurd zijn. Ook die kun je tot vazal maken.
Wat te verzamelen?
Goud is uiteraard niet de enige grondstof in de game. Per stad verzamel je Food, Industry, Money en Science en met je hele beschaving verzamel je Gold en Fame. Food, Industry, Money en Science verzamel je door de juiste gebouwen neer te zetten in de regio rond je stad. Toch is het minder simpel dan het klinkt, want er zijn nog wat ongrijpbare grootheden als Stability en Influence. Influence heeft vooral te maken met je relatie tot andere mogendheden, Stability is met name een interne aangelegenheid die lastig tembaar kan zijn. De gebouwen die je neerzet voor de productie van Food en Production kunnen een negatieve invloed hebben op de stabiliteit van de stad en als je Stability te laag is, gaan alle inwoners in staking en kun je niets meer produceren.
:strip_exif()/i/2004366922.jpeg?f=imagenormal)
Al die spontane Crises
Humankind kent ook onzekere factoren. De game heeft een flinke hoeveelheid Crises voor je in petto. Crises zijn random events die kansen bieden, maar ook risico's vormen. Ze worden door de ontwikkelaar gebruikt om wereldgeschiedenis in de game te verwerken. Die is uiteraard al aanwezig in de verschillende Cultures die je kunt kiezen, maar Crisis maken het wat specifieker. Zo kan het gebeuren dat een schipper ineens om audiëntie vraagt omdat hij denkt dat achter de horizon een onontgonnen continent ligt en vraagt of je zijn expeditie wil financieren. Het kan ook voorkomen dat er een vloot van lange, smalle en snelle schepen voor de kust ligt, bevolkt door mannen met woeste baarden die dreigen je steden te plunderen.
:strip_exif()/i/2004366930.jpeg?f=imagenormal)
Muizenplaag
Je hebt bij de Crises een aantal opties die meer of minder risico met zich meedragen. Financier je de reis van Columbus? Koop je de Vikingen af of niet? Crises kunnen ook een veel simpeler uitdaging bieden. Bijvoorbeeld: er is een muizenplaag in je stad en je kunt kiezen of je katten of fretten inzet. Ze kunnen ook wat raadselachtig zijn: mogen enkel mannen of enkel vrouwen een religieuze functie vervullen - of mogen beide dat? De gevolgen van je keuze worden pas na een aantal beurten duidelijk. Je neemt steeds weer een gok en dat is een onzekere factor die gevolgen kan hebben. Je kunt er hier en daar wat goud mee winnen of verliezen, maar het kan ook invloed hebben op de Stability van je stad.
De Crises laten ook zien wat Humankind niet heeft, namelijk historische figuren. Verwacht hier geen grote leiders die invloed hebben op het spelverloop. In de verschillende Crises wordt aan historische gebeurtenissen en soms zelfs aan bepaalde historische figuren gerefereerd, maar ze worden nooit bij naam genoemd en hebben ook nauwelijks invloed op het spelverloop.
:strip_exif()/i/2004366928.jpeg?f=imagenormal)
Hoe te winnen
Wie bekend is met Civ weet dat je deze game op verschillende manieren kunt winnen. Dat is in Humankind niet zo. Er is maar één manier om te winnen, namelijk door Fame te verzamelen. Dat doe je door bepaalde doelen te halen en daarmee is Fame gekoppeld aan het behalen van de Era Stars die je nodig hebt om naar een volgende Era te promoveren. Wat je moet doen om Fame en Era Stars te scoren, verschilt per Era. We zagen al dat het heel eenvoudig begint, maar dat verandert snel. Later in de game scoor je Fame door als eerste een nieuw continent te ontdekken, een spoorlijn aan te leggen of een andere mogendheid tot Vassal te maken. Er zijn tal van mogelijkheden, passend bij elke speelstijl.
:strip_exif()/i/2004366920.jpeg?f=imagenormal)
Sterren verzamelen
In elke Era zijn in totaal 21 Stars te bemachtigen. Als je er daarvan zeven weet te verzamelen, mag je door naar een volgende Era. Maar het kan dus nuttig zijn om nog even in de huidige Era te blijven hangen, vooral als je een bepaalde Star - en daarmee de bijbehorende Fame - bijna hebt bereikt. Het mooie van het systeem van Stars en Fame is dat het minder nadruk legt op laatste fase van de game. Je kunt Fame net zo goed in de eerdere Era's verzamelen.
Om de meest recente Civilization er weer bij te halen: ook de overeenkomsten in uiterlijk tussen beide games valt op. We noemden al de zeshoekige tegels, maar ook in het gekozen kleurenpalet en de uiterlijke stijl lijken beide games op elkaar. Toch is er een klein verschil. In Humankind speelt het landschap een iets grotere rol. Sommige hellingen zijn te steil om te beklimmen of van af te dalen met een eenheid, met als gevolg dat je een omweg moet maken.
:strip_exif()/i/2004366900.jpeg?f=imagenormal)
Voorlopige conclusie
Wie graag een potje Civilization speelt, doet er goed aan om Humankind op de radar te zetten. De game van Amplitude lijkt sterk op de laatste Civ, maar wijkt op essentiële punten voldoende af om de game een eigen smoel te geven. Het wisselen van Cultures en de manier waarop je met Fame kunt winnen, zijn verfrissende ideeën binnen het genre. Gevechten verlopen minder spannend, maar wellicht kan Amplitude daar nog iets in aanpassen. Voorlopig is Humankind een zeer volwassen en volwaardige 4X-game waar we graag nog wat langer in hadden rondgelopen.