Uiterlijk, aansluitingen en toetsenbord
- Dynabook X30-F
- HP Elite Dragonfly
Samengevat
De Dynabook Portégé is een lichte, zakelijke laptop, met een inmiddels gedateerd uiterlijk. Hij is daarom ook wat groter dan we anno 2020 van 13,3"-laptops gewend zijn. Voordeel aan de Portégé is het matte scherm met een hoge helderheid, en de upgradebare ssd en werkgeheugen. De accuduur is prima, maar er zijn ook minpunten. De stevigheid van de behuizing is daar een van en de snelheid van de hardware valt eveneens tegen, hoewel dat samenhangt met de dunne behuizing. Het grootste struikelblok zal voor veel mensen de prijs zijn. Er zijn namelijk veel andere laptops die dezelfde hardware bieden voor minder.
Eindoordeel
Samengevat
De Dragonfly is een mooi ontworpen en stevige convertible. Hij weegt iets meer dan een kilogram en dat is weinig voor een laptop. De Dragonfly heeft een paar kleine missers, zoals het ontbreken van een kaartlezer en een hdmi 1.4-aansluiting, waar we wel hdmi 2.0 verwacht hadden. De hardware is enigszins verouderd en de cpu is ook niet de snelste, doordat hij beperkt wordt door de kleine behuizing. Het scherm is goed gekalibreerd en de accuduur is niet verkeerd, maar dat mag ook wel voor minstens 1900 euro. Voor ongeveer de helft van het geld kun je al laptops met dezelfde specificaties krijgen en dat maakt de Dragonfly een mooie laptop, die alleen interessant is als je het geld er echt voor overhebt.
Eindoordeel
HP maakt al sinds jaar en dag zakelijke laptops en dat geldt ook voor Toshiba, dat na de overname door Sharp en de naamswijziging in Dynabook, nog altijd zakelijke Portégé-laptops maakt. Daarmee richten beide fabrikanten zich op de zakelijke markt en traditioneel horen daar zaken als een processor met ondersteuning voor Intel vPro bij, of AMD Dash natuurlijk. Daarnaast kom je nog steeds smartcardlezers, 4g-modems en natuurlijk de Pro-versie van Windows tegen op zakelijke systemen.
De HP Elite Dragonfly en de Dynabook Portégé X30 vallen geen van beide in die categorie, maar kun je meer zien als 'zakelijk light'. Er draait wel Windows 10 Pro op beide systemen, maar de cpu heeft niet per se vPro, een modem is optioneel en een ingebouwde smartcardlezer is helemaal niet te krijgen. Het 'light'-aspect kun je ook letterlijk nemen, want de Dragonfly en Portégé zijn heel lichte laptops, met een gewicht van maar iets meer dan een kilogram. Op die manier lijken Dynabook en HP niet alleen de zakelijke gebruikers, maar ook gewone consumenten te willen verleiden om een lichte 'zakelijke' laptop te kopen. Dat doen ze op hun eigen manier, en wij hebben de HP Elite Dragonfly en de Dynabook Portégé X30-F tegenover elkaar gezet om te zien of die verleidingspoging slaagt.
/i/2003375854.jpeg?f=imagearticlefull)
Als je het over verleiden hebt, zal je blik als eerste op de Dragonfly van HP vallen. De laptop is een stuk compacter dan de Dynabook en heeft de smalle schermrandjes die we gewend zijn van high-end laptops in 2020. Hij is net dik genoeg om een hdmi-aansluiting te huisvesten en het design is strak. Het uiterlijk is verreweg het aantrekkelijkste van de twee, want als je naar de Dynabook kijkt, zie je eigenlijk de Toshiba X30-D uit 2017, met een Dynabook- in plaats van Toshiba-logo. De schermranden zijn breed en de ir-leds voor gezichtsherkenning zitten pontificaal in de bovenste schermrand. De HP heeft ze ook, maar die zie je niet.
Het uiterlijk is dus wat gedateerd, maar Toshiba's beproefde ontwerp levert nog wel een lekker lichte laptop op. De X30-F weegt 1067 gram en dat gewicht valt zo laag uit doordat een magnesiumlegering is gebruikt. Het is dus metaal, maar het voelt aan als plastic. Daardoor laat de laptop een wat goedkope indruk na en dat is jammer, want de goedkoopste uitvoering kost ongeveer 1250 euro. Wat daarbij ook niet helpt, is de stevigheid van het scherm, of eigenlijk het gebrek daaraan, want dat laat zich te gemakkelijk torderen. Wat ons betreft wordt het dus tijd voor een moderner uiterlijk voor de Dynabook X30 en dat mag ook meteen wat steviger zijn.
De HP-behuizing is net als bij de Dynabook van een magnesiumlegering gemaakt, maar blijkbaar van een wat andere samenstelling, want deze voelt wel aan als metaal. De laptop voelt bovendien een stuk steviger aan dan de Dynabook en dat is ook wel nodig, want de HP is een convertible, waarbij je het scherm om de laptop heen kunt klappen. De Dragonfly is met 1009 gram nog iets lichter dan de Dynabook en de HP heeft de buitenkant dus het best voor elkaar, op een ding na dan. De Dragonfly is niet van een kaartlezer voorzien, zelfs geen micro-sd-lezer. Die heeft de Dynabook wel en dat is het enige waarop de twee laptops wat aansluitingen betreft verschillen. Verder is er tweemaal usb-c met Thunderbolt 3-ondersteuning aanwezig, usb-a aan de linkerkant en een fullsize-hdmi-aansluiting. Dat is in beide gevallen een hdmi 1.4-aansluiting, dus je kunt er niet zonder problemen een 4k-scherm op 60Hz op aansluiten, maar je zult daarvoor de Thunderbolt-aansluitingen moeten gebruiken. Voor laptops van deze prijsklasse vinden we dat een tegenvaller.
Toetsenbord en touchpad
De Dynabook-behuizing is wat groter en dus is het toetsenbord een fractie breder. Toch konden we beter met het HP-toetsenbord omgaan en dat heeft alles te maken met de positie van de toetsen, want Toshiba heeft voor de iso-indeling gekozen, met een hoge entertoets en de backslash links naast de 'z'. Dat maakt de linkershifttoets ook nog eens kleiner. De meeste toetsenborden van laptops en desktops hebben de ansi-indeling, die ook door HP wordt gebruikt, en daarbij heb je een brede enter- en linkershifttoets.
De toetsenborden zelf tikken niet slecht en hebben allebei meer travel dan je zou verwachten van de dunne behuizingen. De Dynabook heeft een fractie meer travel dan de HP, maar dat merk je alleen als je ze naast elkaar hebt staan en zo kunt vergelijken.
De touchpads zijn in beide gevallen Precision Touchpads, en weten je vingers goed te volgen en bewegingen te detecteren. In de linkerbovenhoek van de Dynabook-touchpad is een vingerafdrukscanner verwerkt en hoewel we de aanwezigheid daarvan op prijs stellen, zien we hem liever niet op die plek, want het maakt die hoek van de touchpad onbruikbaar. Tot slot is de Dynabook voorzien van een trackpoint, die je kunt gebruiken in combinatie met de knoppen boven de touchpad. De meeste laptopfabrikanten monteren exclusief trackpads, maar er is ongetwijfeld een groepje liefhebbers dat graag een trackpoint gebruikt en daarmee onderscheidt de Dynabook zich.
Specificaties en benchmarks
De beide laptops zijn in verschillende uitvoeringen te krijgen en zoals al eerder aangegeven, is de hardware niet alleen op de zakelijke markt gericht. Voor gebruikers in een zakelijke omgeving is er bijvoorbeeld een HP Elite Dragonfly met een Intel vPro-processor: de Core i5-8365U, maar er zijn ook varianten met een i5-8265U of i7-8565U-processor. De in Nederland en België verkrijgbare uitvoeringen beschikken allemaal over 16GB werkgeheugen en een ssd van 512GB. Elders zijn ook andere varianten, bijvoorbeeld met i3-processor en 1TB-ssd, te krijgen, maar die worden bij ons niet geleverd.
Voor de Portégé geldt ook dat er veel verschillende uitvoeringen zijn en net als bij de Dragonfly zijn er wel versies met vPro-processor, maar die zijn in dit geval niet in Nederland en België te krijgen. Hier kun je kiezen tussen een Core i5-8265U en een Core i7-8565U-processor. Verder zijn er opties voor ssd's van 256GB tot en met 1TB, en het werkgeheugen is tussen de 8 en 32GB groot.
De oplettende lezer zal zich afvragen waarom deze laptops zijn voorzien van Intel-processors van de achtste generatie, terwijl de opvolger, de tiende generatie, al geruime tijd uit is. Dat heeft te maken met de optie voor processors met vPro. Er zijn namelijk nog geen 15W-processers met vPro te krijgen, dus blijven de Dragonfly en de Portégé steken op de achtste generatie. Je kunt je dan meteen afvragen hoe interessant deze laptops zijn voor consumenten die toch geen gebruik maken van die functionaliteit. De overstap naar de tiende generatie wordt ongetwijfeld dit jaar gemaakt. Sterker nog, HP heeft al de Dragonfly G2 aangekondigd, die voorzien zal zijn van een niet gespecificeerde processor van de tiende generatie. Het uiterlijk van de G2 lijkt overigens overeen te stemmen met dat van de Dragonfly die we in deze review bespreken.
|
Dynabook Portégé X30-F-12D |
HP Elite Dragonfly 9FT18EA |
Processor |
Core i7-8565U |
Core i5-8365U |
Cores/threads |
4/8 |
4/8 |
Klokfrequentie (turbo) |
1,8GHz (4,6GHz) |
1,6GHz (4,1GHz) |
Gpu |
Intel UHD 620 |
Intel UHD 620 |
Werkgeheugen |
32GB ddr4-2666 dc |
16GB lpddr3-2133 dc |
Ssd |
Intel Optane H10 512GB |
Intel Optane H10 512GB |
Wifi |
Intel Wireless-AC 9560 160MHz |
Intel AX200 160MHz |
Scherm |
13,3", 1920x1080 pixels, mat |
13,3", 1920x1080 pixels, glanzend, touchscreen |
Schermpaneel |
Toshiba TOS508F |
AU Optronics AUO5E2D |
Gewicht |
1066 gram |
1009 gram |
Accu |
48Wh |
38Wh |
Besturingssysteem |
Windows 10 Pro |
Windows 10 Pro |
De laptops die we hebben getest, sluiten niet helemaal op elkaar aan, want de Dynabook is voorzien van een i7-processor, terwijl de HP een i5 heeft. Daarnaast is het werkgeheugen van de Toshiba ruimer dan dat van de HP.
De 32GB die in de Toshiba zit, is meteen ook het maximum en mocht je een goedkopere uitvoering aanschaffen, dan is dat dus achteraf te upgraden. Dat geldt ook voor de ssd, maar die is niet zo gemakkelijk bereikbaar als het werkgeheugen. Om bij de ssd te komen, moet je het hele moederbord uit de behuizing halen, want het m2-slot zit aan de achterkant. Bij de Dragonfly is de ssd ook te vervangen, maar voor het werkgeheugen geldt dat niet.
Benchmarks
Hoe presteren de Portégé en Dragonfly dan in benchmarks? We halen ze door ons gebruikelijke protocol om te zien hoe de enigszins verouderde cpu's het doen in deze dunne behuizingen.
- Cinebench R15 - Multi
- Cinebench R15 - Single
In Cinebench blijken de prestaties meteen al tegen te vallen. De Multi-test, die alle cores belast, valt laag uit en de i7-processor in de Dynabook weet zelfs niet sneller te zijn dan de i5-processor in de Dragonfly. Dat komt doordat beide processors op een relatief laag maximaal opgenomen vermogen zijn afgesteld. In beide gevallen zien we het verbruik van de hele processor niet boven een watt of 22 uitkomen, terwijl we ook Whiskey Lake-processors hebben gezien die de 40 watt aantikken. Als een processor meer mag verbruiken, kan hij langer op hogere kloksnelheden draaien en valt de Cinebench-score ook hoger uit. Van de laptops waarmee we de Dragonfly en Portégé vergelijken, weegt de Acer SF515 als enige ook ongeveer een kilogram en ook daar zien we geen indrukwekkende benchmarkresultaten. Een hoger verbruik betekent dat er meer koper voor de heatsink nodig is. Dat draagt bij aan het gewicht en daar is bij deze laptops nu juist op bespaard.
- 3DMark Cloud Gate
- 3DMark Cloudgate - Graphics
- 3DMark Cloudgate - Physics
In 3DMark zien we ook geen opzienbarende scores, zoals we op basis van Cinebench al verwachtten. De laptops met een processor van de tiende generatie, de Surface Laptop 3 en Thinkbook 13s, zijn sneller, maar dat geldt ook voor veel andere laptops die nog van een processor van de achtste generatie zijn voorzien.
- Lightroom - Exporteren
- Photoshop CC - Gpu accelerated
In Photoshop en Lightroom zijn de onderlinge verschillen wat kleiner en dat komt waarschijnlijk doordat die benchmarks een wat gemengdere belasting opleveren, waarbij het lagere piekvermogen een minder grote belemmering vormt. Ook hier zijn we niet onder de indruk van de prestaties van de i7-processor in de Dynabook. Hij is wel erg conservatief afgesteld en dat heeft tot gevolg dat de prestaties niet hoger liggen dan die van de HP Dragonfly.
- Blender RyzenGraphic na 0/30 min.
- Verschil Blender Ryzengraphic
Als we vervolgens een throttletest draaien, zien we dat ook duidelijk terug. We draaien een korte render in Blender gedurende een half uur en noteren de kortste en de langste rendertijd. De kortste tijd is altijd aan het begin van de renderreeks, terwijl de langzaamste aan het einde van de test plaatsvindt. De Dynabook doet op zijn snelst 82 seconden over de render, terwijl de HP het in 71 seconden doet. De langzaamste tijd verschilt echter weinig tussen de twee. Dat wijst erop dat de cpu van de Toshiba conservatief is afgesteld, maar daardoor ook weinig last van throttling heeft. De Dragonfly-cpu krijgt wat meer speelruimte, maar moet na verloop van tijd ook langzamer gaan draaien omdat de koeling het anders niet aankan. Al met al zijn deze dunne en lichte laptops geen snelheidsmonsters en zijn er genoeg andere laptops die meer uit dezelfde hardware halen.
- PCMark Storage 2.0 - Bandbreedte
- PCMark Storage 2.0 - Score
Tot slot benchen we de ssd's met behulp van PCMark. Beide laptops zijn voorzien van een Intel Optane-ssd, die 512GB qlc-nand combineert met 32GB X-point-geheugen. In PCMark blijkt dat geen snelheidsvoordeel op te leveren. De ssd's zijn niet langzaam en voelen ook niet langzaam aan, maar de Samsungs zijn beter in deze benchmark.
Scherm en accuduur
Dynabook voorziet de X30 van een 13,3"-scherm met een resolutie van 1920x1080 pixels. Het is een mat paneel en dat ziet er op het eerste gezicht opvallend goed uit, met een hoge helderheid, waardoor het beeld goed oogt. Bij Dynabook heb je geen keuze en moet je het met een full-hd-scherm doen, terwijl HP liefst drie schermopties heeft. De simpelste optie is een full-hd-scherm met een maximale helderheid van 400cd/m², maar er is ook een optie voor een full-hd-scherm met een helderheid van 1000cd/m². Een 4k-versie met een resolutie van 3840x2160 pixels en een maximale helderheid van 550cd/m² is eveneens beschikbaar. Ons testexemplaar was voorzien van de eenvoudigste variant, met een helderheid van 400cd/m², en we kijken met behulp van onze colorimeter en CalMAN-software naar de prestaties van beide schermen.
Het scherm van onze test-HP blijkt de 400cd/m² niet helemaal te halen en scoort met 336cd/m² vrij gemiddeld voor een ultrabook. De Dynabook daarentegen haalt bijna 500cd/m². Doordat de Dynabook ook nog eens een matte afwerking heeft, is hij gemakkelijker af te lezen bij veel omgevingslicht dan de HP. Wat contrast betreft is het andersom en geeft de HP iets mooier beeld. Voor een zakelijke laptop zouden we eerder voor de Dynabook kiezen, want afleesbaarheid is in een zakelijk scenario belangrijker dan een iets hoger contrast.
Vervolgens kijken we naar de kalibratie van de beide panelen en dat blijken Dynabook en HP beide goed op orde te hebben. We meten de grijstinten en primaire en secundaire kleuren van de srgb-gamut, en de gemiddelde afwijking komt bij beide schermen op of onder 3ΔE uit, wat wil zeggen dat je de afwijking met het blote oog niet moet kunnen zien.
Accuduur
Van een compacte laptop die voor onderweg bedoeld is, verwachten we wel een goede accuduur, hoewel dat natuurlijk tegenstrijdig is. Een lange accuduur bereik je onder andere met een grote accu, maar grote accu's leiden ook tot meer gewicht. HP wilde het gewicht van zijn Dragonfly-laptop bijvoorbeeld graag onder de 1 kilogram houden, maar dat kan alleen met de kleine 38Wh-accu. Wil je liever een lange accuduur, dan kun je de versie met 56Wh-accu aanschaffen, die duurder en iets zwaarder is. Met de grote accu claimt HP een accuduur van 24,5 uur. Helaas kunnen we dat niet testen, want ons testexemplaar heeft de 38Wh-accu.
Dynabooks claims voor de X30-F zijn nog wat onduidelijker. Het vermeldt een accuduur van 10,5 uur of 16 uur en 50 minuten bij de MobileMark 2014-accutest. Wij kijken in drie scenario's naar de accuduur van de laptops, waarbij we de schermhelderheid op 180cd/m² zetten.
- Browsen
- Video
- PCMark 8
- PCMark 8 (score)
- Laadtijd
De Dynabook heeft een 10Wh grotere accu dan de HP en dat betaalt zich uit tijdens browsen, waarbij de accuduur anderhalf uur langer uitvalt. De HP blijkt echter zuiniger te zijn bij het afspelen van video, waarbij de accuduren elkaar nauwelijks ontlopen. Ook onder belasting, gesimuleerd met PCMark, ontlopen ze elkaar nauwelijks, hoewel de Dynabook wel wat meer werk verzet, gezien de hogere prestatiescore. Ook wat accuduur betreft wint Dynabook dus, hoewel het verschil vooral in de browsetest zit. Het voordeel van de kleinere HP-accu is wel dat hij sneller is opgeladen; in iets meer dan twee uur zit hij weer helemaal vol, terwijl dat bij de Dynabook een half uurtje langer duurt.
Conclusie
HP en Dynabook hebben hetzelfde idee gehad. Ze hebben allebei een laptop gebouwd die rond een kilogram weegt en deel uitmaakt van de zakelijke productlijn. De laptops draaien allebei Windows 10 Pro, maar verder zijn de zakelijke features wat afgezwakt. Een Intel-processor met vPro wordt niet standaard geleverd, en zaken als een smartcardlezer en modem zitten er ook niet standaard op. Niet alleen wat featureset, maar ook wat gewicht betreft is het 'zakelijk light'.
Ondanks diezelfde benadering is de uitwerking van de laptops heel verschillend, zeker als je ze van buiten bekijkt. De HP is bij de tijd en heeft een behuizing die steviger aanvoelt, terwijl de Dynabook het X30-ontwerp uit 2017 voortzet en dat voelt niet alleen gedateerd aan, maar had ook steviger gekund, vooral rondom het scherm. Missers vinden we het gebrek aan een hdmi 2.0-aansluiting op beide laptops en een kaartlezer op de Dragonfly. Dat is allemaal wel op te lossen via externe docks door middel van de Thunderbolt-aansluiting, maar niet echt praktisch.
De hardware is een aandachtspunt, want je kunt deze laptops nog niet met een processor van de tiende generatie krijgen. Dat komt doordat het zakelijke modellen zijn en Intel nog geen processors met vPro in de tiende generatie verkoopt. De processors in de Dragonfly en Portégé zijn bovendien niet al te snel, doordat ze beperkt worden in hun maximale vermogen vanwege de dunne behuizing waarin ze zitten. Dat is niet ongebruikelijk en zagen we bijvoorbeeld ook bij de Acer Swift 5 van minder dan een kilogram, maar is wel iets om rekening mee te houden, want voor de snelheid hoef je deze twee ook niet te kopen.
Met de schermen is weinig mis, ze zijn goed gekalibreerd en de Dynabook heeft een hoge helderheid, wat hem goed afleesbaar maakt. De accuduur is prima en als je het rustig aan doet, kun je met beide laptops een werkdag volmaken.
Uiteindelijk blijft het grootste struikelpunt wat ons betreft de prijs. HP en Dynabook willen hun 'zakelijke' laptops best aan de gewone consument verkopen, maar hanteren daarvoor prijzen die we niet van consumentenlaptops gewend zijn. De goedkoopste HP Dragonfly kost bijvoorbeeld bijna 1900 euro. Voor dat geld krijg je slechts een Core i5-8265U-processor, 16GB geheugen en een ssd van 512GB. Een gelijkgeprijsde Dynabook Portégé X30-F heeft een Core i7-8565U-processor aan boord, maar verder een gelijke capaciteit werkgeheugen en ssd. Ze proberen zich weliswaar te onderscheiden met hun lage gewicht, maar daarin zijn ze niet de enige. De Acer Swift 5 weegt bijvoorbeeld ook minder dan een kilogram en kost bijna de helft.
De Portégé X30-F en de Dragonfly zijn, kortom, beide geen aanraders voor de gewone consument. Het is indrukwekkend dat de laptops zo licht zijn gemaakt en met name de Dragonfly is mooi om te zien, maar als je ze zelf moet betalen, zijn ze het geld niet waard. Is dat nou niet het geval en heeft de werkgever een contract met een van beide fabrikanten, dan kunnen we ons best voorstellen dat beide laptops blije gebruikers opleveren, zeker als die gebruikers vaak met de laptop onderweg zijn.
- Dynabook X30-F
- HP Elite Dragonfly
Eindoordeel
Eindoordeel
- Dynabook X30-F-16M
- HP Elite Dragonfly 8MK76EA