Google heeft dinsdagavond Nederlandse tijd een bèta vrijgegeven van de komende Android-versie, die vooralsnog bekendstaat als Android P. Normaliter betekent dit dat gebruikers van Pixel-telefoons de nieuwe versie kunnen testen, maar deze keer is het aantal ondersteunde telefoons vele malen groter. Naast twee generaties Pixel-telefoons kunnen gebruikers van de Essential Phone, Vivo X21, Oppo R15 Pro, Xiaomi Mi Mix 2S, Sony Xperia XZ2, Nokia 7 Plus en OnePlus 6 ook met de bèta aan de slag. Vooral de laatste is opvallend, aangezien die telefoon nog niet eens uit is.
De reden dat Google de bèta op zoveel apparaten kan uitbrengen, is Project Treble, een wijziging uit Android Oreo waarbij de onderliggende kernellaag werd losgetrokken van het Android dat de gebruiker voor ogen krijgt. Googles claim dat dit het voor ontwikkelaars makkelijker maakt om nieuwe updates uit te brengen, is met de P-bèta duidelijk bewezen. Volgens Google draait Android P vooral om intelligentie; dankzij meer gebruik van artificial intelligence en machinelearning moet Android P slimmer inspelen op wensen van gebruikers. Wij installeerden de bèta op een reguliere Pixel 2 en gingen op zoek naar de vernieuwingen.
Navigeren gaat op de schop
Een van de opvallendste vernieuwingen en een die het gebruik van de telefoon sterk beïnvloedt, is de vernieuwde werking van de navigatie, die in de bèta nog handmatig moet worden ingeschakeld. Al sinds Android 4.0 gebruikt Google een navigatiebalk onder in beeld, met een terugknop, homeknop en multitaskknop. In Android P verdwijnen die eerste en laatste standaard uit beeld, en blijft in de basis alleen de homeknop over, die er nu uitziet als een liggend streepje. Tik hem aan en je opent zoals verwacht het hoofdscherm van de launcher, maar doe een veeg omhoog en je komt in het nieuwe multitaskingmenu terecht.
Daarin worden apps niet meer verticaal weergegeven, maar horizontaal, zodat je de inhoud van de app beter kunt zien. Ook kun je door de openstaande apps scrollen door zijwaarts te vegen over de homeknop, wat gepaard gaat met fijne tikjes van de trilmotor. Daarmee heeft Google duidelijk goed naar Apple gekeken, want de gestures op de iPhone X werken zeer vergelijkbaar.
Wil je snel tussen je twee recentste apps wisselen, dan kun je vanaf de homeknop een korte veegbeweging naar rechts maken. Deze actie vervangt de dubbeltik op de multitaskknop. Hoewel de handeling zelf snel is, is de animatie die gepaard gaat met het wisselen, redelijk lang, waardoor het niet zo snel aanvoelt als de dubbeltik uit eerdere Android-versies. Hopelijk past Google dat nog aan.
Veeg je twee keer omhoog, dan krijg je het overzicht van alle apps voor je neus. Dat het multitaskingmenu slechts één veegbeweging vereist en de appdrawer nu twee, laat zien dat Google die eerste belangrijker vindt. Dat merken we ook aan het feit dat onder in het multitaskingmenu nu vijf apps worden gesuggereerd die je wellicht wil starten. Dat zijn de apps die Google ook in de huidige versie van Android bovenaan het volledige app-overzicht laat zien. De hoop van Google is dus duidelijk dat je daar altijd vindt wat je nodig hebt, en dus vrijwel nooit het volledige app-overzicht hoeft te openen.
In de relatief korte tijd die we tot nu toe met de bèta hebben doorgebracht, werkte de nieuwe navigatie prima. Wel vergt het enige gewenning en het kwam zeker in het begin vaak voor dat we het app-overzicht wilden openen, maar uitkwamen bij multitasking. Dat gebeurt als je de veegbeweging niet lang genoeg maakt en dus niet ver genoeg over het scherm beweegt. Van de huidige Android-versie weten we dat de gesuggereerde apps die Google je voorschotelt, soms verdraaid goed aansluiten bij wat je wilde doen, maar of het zo goed werkt dat de appdrawer nauwelijks meer nodig is, durven we nu nog niet te zeggen.
Een van de belangrijkste navigatie-elementen in Android, de terugknop, staat niet meer standaard onderaan in beeld, maar alleen als hij daadwerkelijk gebruikt kan worden. In de regel betekent dit dat je hem op het homescreen niet ziet, maar dat hij om de hoek komt kijken zodra een app openstaat. Waar de terugknop in vorige versies in sommige situaties niets deed, weet je in Android P dat hij altijd een functie uitvoert als hij in beeld is.
De nieuwe manier van navigeren voelt als een eerste stap in een tweetrapsraket, want Google reserveert nog steeds evenveel verticale ruimte voor die kleine, vernieuwde homeknop, waardoor nuttige schermruimte niet wordt benut. En het feit dat de terugknop constant verschijnt en weer verdwijnt, voelt ook niet zo gepolijst aan als je zou willen. Het zou ons niet verbazen als het eindstation dat Google voor ogen heeft, is dat apps standaard het hele scherm gebruiken en onderin enkel het homestreepje te zien is, maar zover zijn we nog niet.
Actions en Slices: voorspellen wat je wilt doen
De previews van de openstaande apps zijn geen statische screenshots, maar live weergaven. Dat betekent dat je bijvoorbeeld tekst kunt selecteren uit een app die in dit overzicht wordt weergegeven. Veeg je een tweede keer omhoog, dan gaat het vertrouwde overzicht van alle apps die op de telefoon zijn geïnstalleerd open. Hierin worden sinds Android Marshmallow op de bovenste rij apps weergegeven die je vaak gebruikt, waarbij Google bijvoorbeeld ook keek naar het tijdstip waarop je de lijst bekijkt. Die techniek wordt nu uitgebreid met Actions, snelkoppelingen naar een actie binnen een app. Diezelfde Actions kunnen getoond worden in zoekresultaten. Google geeft het voorbeeld van een gebruiker die zoekt op de naam van een film en onder de zoekresultaten een link krijgt om kaarten te kopen in een ticketapp of om de trailer te bekijken in de YouTube-app.
Behalve aan Actions werkt Google aan het verwante Slices, dat bestaat uit een soort informatiewidgets die ontwikkelaars kunnen tonen. Om te beginnen zullen deze worden ingezet bij zoekresultaten op de telefoon, waar ook de Actions worden getoond. Onderaan de lijst met zoeksuggesties kan dan een kleine widget worden weergegeven. Zoek je bijvoorbeeld op de taxi-app Lyft en heb je deze geïnstalleerd, dan zie je een klein overzicht met daarin hoe dichtbij de meest nabije Lyft-auto is en hoever het naar je werk- en thuisadres is.
Volgens Google is het relatief eenvoudig voor ontwikkelaars om Actions toe te voegen. Android-apps zijn intern al opgebouwd uit verschillende modules waar je rechtstreeks heen kunt linken, ontwikkelaars moeten deze alleen duidelijk specificeren in een xml-bestand dat ze bij hun app bundelen. Voor Slices moet iets meer werk worden verzet en Google zegt op dit moment al met veel diensten samen te werken aan implementaties.
Kleine wijzigingen en een vriendelijker uiterlijk
Android P zit verder nog vol kleine visuele en functionele wijzigingen. Zo zien de Quick Tiles er anders uit, met blauwe iconen, en is het uitklapmenu dat bijvoorbeeld onder de wifitoggle zat, verwijderd. Dat vinden we jammer, want vooral bij wifi en bluetooth was het een snelle manier om verbinding te maken met een ander netwerk of apparaat. Ander kleine ux-wijzigingen hebben betrekking op de volumeregeling, die nu verticaal naast de fysieke knop wordt weergegeven, en die standaard niet het belvolume, maar het mediavolume aanpast. Een kleine, maar zeer fijne wijziging, want dat zal voor de meeste gebruikers hetgeen zijn dat ze het vaakst aanpassen. Druk je de aan-uitknop lang in, dan krijg je nu een optie om een screenshot te maken. Dat is een stuk makkelijk dan het fysiek tegelijk indrukken van de aan-uit- en volumedownknoppen.
Visueel gezien valt op dat vrijwel alle vensters afgeronde hoeken hebben. Ook knoppen zijn rond afgewerkt en hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld de zoekbalk in het instellingenmenu, dat daarnaast nu is voorzien van gekleurde icoontjes en daardoor is gaan lijken op de interface van onder meer Samsung en LG. Dat alles maakt dat het hele besturingssysteem minder 'hard' oogt.
Een laatste kleine, maar ook weer zeer handige vernieuwing heeft betrekking op de automatische rotatie van het scherm. Je kent het wel, je ligt 's avonds in bed op je zij met je telefoon te spelen en moet oppassen dat het scherm niet telkens horizontaal kantelt. Je kunt dan de automatische rotatie uitzetten, maar in sommige situaties wil je juist wel rotatie. In Android P krijg je als je de telefoon kantelt en automatische rotatie niet aanstaat, een klein icoon onder in het scherm te zien. Tik je hierop, dan kun je de rotatie forceren: erg handig.
Betere accuduur en slimmere lichtsensor
Met elke nieuwe Android-versie introduceert Google wel een nieuwe feature met een mooie naam die de accu langer moet laten meegaan. In Android P heet die feature Adaptive Battery. Deze techniek houdt bij welke apps je niet veel gebruikt en legt dan strenge restricties op aan wat die apps op de achtergrond mogen doen. Dat heeft betrekking op wanneer en hoe de telefoon wakker kan worden gemaakt en of de snelle, of juist de tragere en zuinigere cpu-cores mogen worden gebruikt. Volgens Google zag het in zijn tests een afname van dertig procent van het aantal keer dat de telefoon wordt gewekt door een app op de achtergrond.
Ook de automatische helderheidsregeling zou slimmer moeten zijn. Deze gebruikt tot dusver de lichtsensor om omgevingslicht te meten en past vervolgens de schermhelderheid daarop aan. Dat levert lang niet altijd het gewenste resultaat op, waardoor gebruikers alsnog handmatige correcties met de schuifregelaar moeten maken. Veranderen de lichtomstandigheden, dan kan het scherm weer te donker of te fel staan en moet je het weer handmatig bijstellen. In Android P gaat Google die correcties bijhouden, ze koppelen aan de hoeveelheid omgevingslicht en ervan leren. Zo zal het systeem precies herkennen hoe een gebruiker de helderheid het liefst afgesteld heeft en deze correcties automatisch uitvoeren. We hebben nog niet genoeg tijd doorgebracht met Android P om te kunnen zeggen hoe goed dit werkt, maar als het doet wat Google belooft, is het zeker handig.
Behoeden voor smartphoneverslaving
Een deel van de vernieuwing in Android P draait om wat Google 'digital wellbeing' noemt. Oftewel: Google wil je behoeden voor een smartphoneverslaving. Om dat te bereiken introduceert het drie nieuwe features: Dashboard, App Timer en Wind Down. Die eerste spreekt redelijk voor zich en toont per dag welke apps je het meest gebruikt, hoe vaak je je telefoon ontgrendelt en hoeveel notificaties je binnenkrijgt. Zie je op het Dashboard een app waarvan je vindt dat je hem minder zou moeten gebruiken, dan kun je daar een App Timer voor instellen, die aangeeft wanneer de door jouw ingestelde limiet is bereikt. Het icoon van de app zal daarbij grijs worden en bij aantikken aangeven dat je de limiet via de instellingen moet uitzetten om de app weer te kunnen gebruiken.
Wind Down is de derde feature in deze driepoot en is bedoeld voor mensen die 's avonds in bed nog heel even wat willen checken op hun telefoon, om er een uur later nog steeds naar te turen. Deze feature zorgt er eerst voor dat het scherm warmer wordt in de avond om de hoeveelheid wakkerhoudend blauw licht te verminderen en maakt het scherm op de door jou ingestelde bedtijd zelfs volledig zwart-wit. Dat zou gebruikers ertoe moeten aansporen om de telefoon weg te leggen. Ook is het aanzetten van de Niet Storen-modus versimpeld; je hoeft alleen nog maar je telefoon met het scherm naar beneden neer te leggen.
Een nuchter persoon zou van dit alles misschien zeggen dat je met een beetje wilskracht net zover komt, maar we kunnen ons goed voorstellen dat er gebruikers bestaan die echt baat hebben bij deze functies, al is het alleen maar het Dashboard om je te confronteren met de manier waarop je je telefoon gebruikt. Daarom waren we teleurgesteld toen we na veel zoeken moesten concluderen dat dit alles nog niet in deze bèta van Android P aanwezig is. Of Google het later via de Play Store verspreidt of dat we moeten wachten op een volgende bèta, is op het moment van schrijven nog niet duidelijk.
Voorlopige conclusie
Naast de features die we in deze preview aanstippen, bevat Android P nog meer vernieuwingen, waarvan sommigen al bekend waren, zoals de ondersteuning voor scherminkepingen, een multicamera-api en strengere restricties, waardoor apps de microfoon en camera niet meer op de achtergrond kunnen gebruiken. Tijdens de Google I/O-keynote voegde Google daar nog de introductie van ML Kit aan toe, een toolset waarmee app-ontwikkelaars Googles machine learning-toolkit kunnen gebruiken zonder daar zelf veel verstand van te hebben.
De bèta van Android P schaaft het beeld dat we begin maart bij de eerste ontwikkelaarspreview kregen, behoorlijk bij. Hadden we toen het idee dat P een weinig spannende update zou worden, nu is duidelijk dat Google behoorlijk wat in de pijplijn heeft zitten, waarvan de vernieuwde navigatie het meest in het oog springt. We zijn heel benieuwd hoe deze ontvangen wordt, want het is in het begin zeker wennen. Het feit dat de bèta voor zoveel verschillende toestellen uitkomt, stemt ons hoopvol over de potentie van Project Treble om voor snellere software-updates te zorgen. Dat is misschien ook wel het meest veelbelovende aspect van deze release, want uiteindelijk heb je niets aan zo'n nieuwe Android-versie als hij niet op jouw telefoon draait.
Bezit je een van de ondersteunde telefoons, dan kun je je op deze pagina aanmelden voor de bèta. Op eigen risico natuurlijk; er kunnen nog flinke bugs in de software zitten en wil je terug naar Android 8, dan wordt de telefoon compleet gewist. Tip: de nieuwe navigatiebalk staat standaard niet aan, maar kan worden geforceerd via de Gebaren/Gestures-optie in het instellingenmenu.