Driejarige cyclus?
Samengevat
Na drie jaar heeft Fractal Design een update uitgebracht voor zijn topserie behuizingen: de Define R-serie. Met de Define R6 heeft het Zweedse bedrijf kleine verbeteringen doorgevoerd, maar zeker op het eerste gezicht zijn de uiterlijke veranderingen gering. Van binnen zijn iets meer wijzigingen te zien, zoals een tunnel voor de voeding en kabels, en een schot voor de harde schijven. De R6 is echter wel duurder geworden en dan nog moet je diverse accessoires, zoals een frontpaneel met usb-c-connector, er los bij kopen. De koeling is wel in orde en de behuizing is lekker stil.
Eindoordeel
Fractal Design heeft met zijn serie Define-behuizingen een stevig plekje voor zichzelf uitgegraven in de behuizingenmarkt. De Define-serie kenmerkt zich door het veelzijdige, maar ingetogen ontwerp waarmee Fractal behuizingen heeft voor gebruikers die goede koeling willen combineren met weinig geluidsproductie. Wat dat betreft heeft het Zweedse bedrijf er aan be quiet een geduchte concurrent bijgekregen toen dat met de Dark en Silent Base-behuizingen kwam.
De topklasse van de Define-serie telde tot dusver vier iteraties: de R2 tot en met R5. Die laatste was alweer in het najaar van 2014 uitgekomen, hoog tijd voor een opvolger dus. Drie jaar na dato komt Fractal Design dan ook met zijn nieuwe vlaggenschip: de Define R6. De behuizing is, zoals we gewend zijn van de serie, bedoeld voor uitgebreide builds en kan voor het eerst ook de wat bredere moederborden met de eatx-specificatie huisvesten. De behuizing is dan ook iets groter dan zijn voorgangers en, niet onbelangrijk, iets duurder.
De nieuwste Define-behuizing is verkrijgbaar in maar liefst acht varianten, waarvan er maar twee fysiek verschillen; de overige uitvoeringen verschillen in kleur. De goedkopere variant is de gewone R6, met twee metalen zijpanelen, en die wordt in zwart, wit, 'Blackout' en 'Gunmetal'-kleuren geleverd. Deze uitvoeringen kosten 130 euro. De duurdere versie heeft een gehard glazen zijpaneel, is in dezelfde vier kleurstellingen te koop en kost dan 150 euro. Dat is eind 2017 een behoorlijk prijsverschil tussen twee uitvoeringen die verder identiek zijn. De witte versie heeft overigens volledig transparant glas, terwijl de andere drie enigszins getint glas hebben. We hebben de zwarte uitvoering met glazen paneel getest.
Update: we zijn erop geattendeerd dat er toch ruimte is voor twee harde schijven als je het schijfrek verwijdert. Dat minpunt is daarom verwijderd en de score is met een halve punt verhoogd.
/i/2001753049.jpeg?f=imagearticlefull)
Uiterlijk: de R5 op herhaling?
Op het eerste gezicht, in ieder geval van voren, lijkt de nieuwe R6 sterk op de R5. Dat is niet zo gek, want de R5 leek ook al op de R4, aangezien Fractal Design nu eenmaal een bepaalde ontwerpfilosofie voor zijn Define R-serie heeft. Dat betekent een gesloten deur met in dit geval een dun laagje geborsteld aluminium over het plastic, met een laagje geluiddempend materiaal achterop geplakt. Middenboven in het deurtje zit een kleine uitsparing die voor een led-indicator bedoeld is. Standaard draait het deurtje op scharnieren aan de linkerkant, maar dat kun je eenvoudig omdraaien. Achter het deurtje vind je een grote stoffilter annex luchtinlaat met bovenin een… jawel, 5,25"-drivebay. Daarmee lijkt Fractal een beetje retro, want vrijwel geen enkele moderne behuizing heeft nog zo'n bay. Kwaad kan het niet, want je hebt nu de optie om je fancontroller of andere hardware die een 5,25"-bay nodig heeft, netjes in te bouwen.
/i/2001753065.jpeg?f=imagenormal)
Het deurtje valt in een plastic omhulsel met aan de zijkanten ventilatieopeningen in de vorm van spleetjes. Iets onder de bovenkant zit aan beide zijkanten een uitsparing, zodat je het deurtje makkelijk kunt openen. Boven op die plastic rand van het frontje vind je de frontpaneelaansluitingen, die bestaan uit een grote en stevig aanvoelende aan-uitknop middenop. Aan de linkerkant daarvan zitten een kleine resetknop en twee audiopoorten, en aan de rechterkant vier usb-poorten, waarvan twee 2.0-poorten en twee 3.0-poorten. Geen type c-connector dus en ook geen extra's als fancontrollers of knoppen voor ledverlichting op de voorkant danwel bovenkant. Een frontje met usb c-connector, wat Fractal de Connect D1 noemt, kun je vanaf begin volgend jaar voor ongeveer dertig euro los kopen.
Het rechterzijpaneel is gewoon een gesloten metalen paneel, maar wel weer met mat, geluiddempend materiaal. Het linkerpaneel is bij de versies met een glazen paneel een beetje anders dan anders, want het glazen paneel beslaat de hele zijkant, maar is wel op een metalen zijpaneel geplakt. Daar zie je niets van doordat de randen donker zijn en het is wel een handige oplossing waardoor je je geen zorgen hoeft te maken over schroefgaten door het glas. Het is des te gekker dat Fractal voor dit paneel maar liefst twintig euro extra vraagt, want glas is tegenwoordig zo duur niet en helemaal niet als er geen gaten in hoeven.
De bovenkant is een beetje gek. We kennen het ModuVent-systeem al langer van Fractal, maar voor de Define R6 is dat geüpdatet naar versie drie. Bij de vorige versie zaten er plastic klepjes bovenop, die je in drie delen kon verwijderen. Nu is daar een enkele plaat voor in de plaats gekomen die in zijn geheel aanwezig is of weggehaald kan worden. De methode om die ModuVent-plaat los te klikken is bovendien nogal overengineered en niet geheel logisch. De klep kan namelijk worden losgeklikt met een knop achterop en verende metalen delen onder de plaat zouden hem dan omhoog moeten drukken. De ModuVent-plaat is echter te zwaar en wordt nauwelijks omhooggedrukt, waardoor het systeem niet echt werkt. Je hebt dus minder variatie in koelopties en daar komt bij dat je die ModuVent-plaat niet zo vaak zult monteren en verwijderen dat zo'n duur mechanisme gerechtvaardigd is. Dat had beter voor een zijpaneel gereserveerd kunnen worden.
Aan de achterkant vinden we de gebruikelijke features, zoals de opening voor de voeding onderin, zeven slots voor uitbreidingskaartjes daarboven en nog twee extra slots ernaast. Die kun je gebruiken om je videokaart via een riserkabel van je moederbord los te halen en beter tentoon te stellen. De afdekplaatjes zijn mooi contrasterend wit, net als de ventilator die je boven de slots en naast de opening voor het i/o-paneel ziet. Bovenin zit het knopje voor het openen van het ModuVent-systeem. Aan de onderkant van de behuizing treffen we uiteraard de vier verchroomde voetjes met rubberen antislippads en een stoffilter dat de hele onderkant beslaat.
Het interieur: tweezijdig
Om het glazen zijpaneel weg te halen moet je de bekende kartelschroeven verwijderen. En ja, 'verwijderen' is hier correct, want ze blijven niet in het paneel steken, zoals bij veel high-end behuizingen, maar ze zitten gewoon los. Dat mag bij een dure behuizing wel anders. Om het glazen annex metalen paneel te verwijderen, moet je het overigens niet naar achteren trekken, maar opzij duwen; het heeft een sluitmechanisme met metalen bolletjes die in een klikmechanisme vallen. Je zou het paneel daarom zonder kartelschroeven op zijn plek kunnen laten zitten en als je met regelmaat in je systeem moet zijn, kun je ze beter weglaten, zodat ze niet wegraken. Hetzelfde mechanisme wordt voor het rechterzijpaneel gebruikt en ook hier zou je de schroeven dus weg kunnen laten.
Eenmaal geopend lijkt de Define R6 erg klein van binnen, wat komt door de panelen die aan de onderkant een voedingscompartiment en aan de voorkant een opslagcompartiment vormen. Dat de voeding gescheiden is van de rest van het systeem is uiteraard prettig, want dat geeft een lekker opgeruimd systeem. De bovenkant van de voedingstunnel is geventileerd met diagonale ventilatiesleuven en heeft een grote opening om dikke kabels doorheen te voeren, afgeschermd met rubber.
Het voorste 'compartiment' is bedoeld voor opslag en is ongeveer zeventien centimeter diep. Het frame voor de bevestiging van drivebays, waarvan er zes zijn voorgeïnstalleerd, wordt afgedekt met een metalen plaatje. Afhankelijk van het formaat van de videokaart die je wilt installeren, kan het nodig zijn het frame te verwijderen en als je waterkoeling wilt installeren, is de noodzaak waarschijnlijk nog groter. Het is een beetje jammer dat ook het onderste stuk van het schijvenframe dan verdwijnt, want zonder die metaalplaat lijk je geen optie meer te hebben om een 3,5"-drive te installeren. Laat je dat framestuk zitten, dan kun je harde schijven in de zes meegeleverde trays monteren, uiteraard netjes met rubber geïsoleerd, en kun je nog twee extra schijven tegen het frame vastschroeven.
Update: Je kunt het steunrek en het afdekplaatjevoor de harde schijven aan de rechterkant van de behuizing, in het verlengde van de moederbordtray, monteren. Dan kun je alsnog twee harde schijven op het afdekplaatje schroeven en heb je voldoende ruimte voor je waterkoeling.
Natuurlijk kun je ook ssd's in de drivetrays zetten en twee extra ssd's passen in de traytjes achter het moederbord. Die trays kun je overigens ook boven op de voedingstunnel monteren en als je al je opslag uit het zicht wilt houden, kun je ze op de bodemplaat vastzetten.
Koeling en inbouw
Fractal Design beknibbelt niet op de meegeleverde ventilators, zoals je ook mag verwachten bij een behuizing van 130 tot 150 euro. Voorin zijn twee 140mm-ventilators, de Dynamic X2 GP-14's, gemonteerd en een derde zit achter op de behuizing om warme lucht uit je systeem te blazen. De ventilators zijn niet pwm-gereguleerd en draaien op een vaste snelheid van 1000rpm.
Bovenin is ook plaats voor maximaal drie 140mm-ventilators. Op de bodemplaat kun je ook nog eens twee 140mm-ventilators kwijt, wat het totaal op acht 140mm-ventilators brengt. Uiteraard kun je de 140mm-ventilators inwisselen voor kleinere 120mm-exemplaren. Dan is er plaats voor negen ventilatoren. Al die luchtkoeling kun je aansluiten op een fancontroller die door Fractal de 'Nexus+ smart hub' wordt genoemd. Die heeft pinnen voor negen ventilators, waarvan er drie pwm-gereguleerd worden via een moederbordheader.
Als je liever waterkoeling inbouwt, kun je bovenin alle 140mm-ventilators laten zitten en er een radiator tussen zetten. Met andere woorden, daar is plaats voor maximaal een 420mm-radiator. Voorin kun je maximaal een 360-radiator kwijt en als je liever 140mm-ventilators gebruikt, moet je het daar op een 280mm-radiator houden. Dat past ook onderin, maar wegens de voeding kun je daar vanzelfsprekend geen 360mm-rad kwijt. Achterop kun je een kleine 120mm-radiator monteren. Als je een 420mm-radiator bovenin wilt monteren, zul je de drivebays moeten opgeven; de montageplaat moet je dan namelijk verwijderen. In sommige gevallen zul je de 5,25"-bay al eerder moeten weghalen. Je radiators mogen maximaal 147mm breed zijn en desgewenst kun je je reservoir bijvullen via de bovenkant. Onder de ModuVent zit namelijk een opening om een 1"-vulpoort te monteren.
Omdat de R6 redelijk flexibel is wat inbouw betreft, wordt het lastig de maximale dimensies voor een videokaart op te geven. Met een korte kaart kom je niet snel in de problemen, maar met kaarten langer dan 300mm kan de montageplaat voor drives in de weg zitten. Als je de plaat voor harde schijven laat zitten, mag de videokaart niet breder dan 155mm zijn, waarbij je extra rekening moet houden met je peg-connectors. Nu zijn de meeste kaarten niet zo breed, dus in de paktijk valt het mee. Als je die drive-plaat weghaalt, kun je kaarten van 440mm monteren en nog steeds je ventilators voorin laten zitten. Zonder ventilators kun je kaarten van 465mm kwijt. Kaarten van die lengte zijn ons niet bekend, dus wat dat betreft zit je wel goed. De voeding mag 300mm lang zijn en je processorkoeler mag een riante 185mm hoog zijn.
Voor je kabels heb je aardig wat ruimte. In de eerste plaats onttrekt de voedingstunnel alle kabels die uit je psu komen al aan het oog. De kabels die je door de behuizing moet laten lopen, kun je netjes door de uitsparingen die met rubber zijn afgedicht voeren en Fractal heeft achter langs de moederbordplaat alvast twee klittenbandjes aangebracht om je 24-pinskabel op zijn plek te houden.
Als je moederbord een moderne usb-aansluiting heeft of je hebt een hekel aan de usb 3.0-connector, dan kun je bij Fractal een usb-c-kitje kopen. Ook kun je een riserkabel kopen om je videokaart tentoon te stellen door hem in de twee verticale slots te steken.
Prestaties
We hebben de Define R6 getest met de driveplaat en sledes geïnstalleerd. De harde schijf hebben we in het op een na onderste rekje gemonteerd en om obstructie van de airflow op één bepaalde plek te voorkomen, hebben we de drivesledes met maximale tussenruimtes gemonteerd.
Testen doen we met ons standaardtestsysteem, dat bestaat uit:
Testsysteem |
|
Processor |
Intel Core i7-4790 |
Processorkoeler |
Noctua NH-U9B SE2 |
Moederbord |
MSI Z97 MPower Max AC |
Videokaart |
Nvidia GTX 980 |
Voeding |
Antec 620W Gamer |
Opslag |
Corsair Force LX-ssd en Samsung Spinpoint-hdd |
We hebben de ventilators op een lage stand, met ongeveer 500rpm, en een hoge stand van ongeveer 1000rpm getest en de processorkoeler deed zijn werk op 1000 en 1700rpm.
Voor de belasting gebruiken we Furmark voor de videokaart en Prime95 voor de processor. We noteerden steeds de processor-, systeem- en gpu-temperatuur, zoals uitgelezen door Command Center en gpuz. Verder hebben we de geluidsproductie in de drie scenario's op 20cm van de voorkant van de behuizing gemeten. De geluidsproductie geven we in absolute waarden, maar van de temperaturen trekken we de kamertemperatuur af, omdat deze kan variëren van 19 tot 23 graden.
Temperaturen
We beginnen zoals altijd met de temperatuurmetingen van de processor, het systeem en de videokaart.
- Idle - Cpu
- Idle - Systeem
- Idle - Gpu
- Idle - cpu
- Idle - Systeem
- Idle - Gpu
- Load - Cpu
- Load - Systeem
- Load - Gpu
Net als de Define R5 is de R6 idle met de casefans op de lage stand net wat warmer dan de meeste concurrentie. Het scheelt echter maar een graadje hier en daar. Zetten we de ventilators harder, dan dalen de temperaturen iets, maar is de R6 nog steeds aan de warme kant. Wel valt op dat de systeemtemperatuur flink lager is dan bij de voorganger.
Onder belasting is de Define R6 nog steeds vrij warm vergeleken met de concurrentie, maar presteert hij iets beter dan de R5.
- Cpu-fan laag - Casefans laag
- Cpu-fan laag - Casefans hoog
- Cpu-fan hoog - Casefans hoog
Fractal belooft goede koeling in combinatie met lage geluidsproductie en dat maakt de R6 ook waar. Idle is het met vrijwel geen verschil de stilste behuizing en evenaart hij de R5 en de NZXT-behuizing, en ook onder belasting zijn de prestaties dik in orde, alleen zijn de twee eerder genoemde behuizingen iets stiller. Het gat naar be quiet en Corsair is flink. We kunnen alleen speculeren over de geluidsproductie van de uitvoering waarbij beide zijpanelen van metaal zijn met geluiddempend materiaal. Dat lijkt in theorie in elk geval de betere oplossing voor wie weinig geluid wenst.
Specificaties en fotogalerij
Categorie |
Behuizingen |
Merk |
Fractal Design |
Serie |
Define |
Uitvoering |
Fractal Design Define R6 |
Behuizingtype |
Tower |
Formfactor |
Atx, eatx, µatx, mini-itx |
Behuizingpaneel |
Closed |
Materialen |
Staal |
Grafische kaart maximumlengte |
465mm |
Cpu-koeler maximumhoogte |
185mm |
Behuizing bay intern |
2x 2,5", 8x 2,5" of 3,5" |
Behuizing bay extern |
5,25" |
Aansluitingen voorzijde |
3,5mm, microfoon, 2x usb 2.0, 2x usb 3.0 |
Kabelmanagement |
Ja |
Inclusief voeding |
Nee |
Voedingplaats |
Onder |
Voedingformfactor |
Atx |
Fanpoorten |
9x |
Meegeleverde fans |
3x |
Hoogte |
465mm |
Breedte |
233mm |
Diepte |
543mm |
Volume |
58,83 liter |
Gewicht |
12,4kg |
Kleuren |
Zwart |
Fabrieksgarantie |
2 jaar carry in |
Specs van fabrikant |
Productinformatie van de fabrikant |
Conclusie
Gevoelsmatig zou je zeggen dat het na drie jaar hoog tijd werd voor een update van de Define R-serie, aangezien de R5 al in 2014, rond deze tijd verscheen. Drie jaar is bijna een eeuwigheid voor componenten, maar voor behuizingen geldt dat niet zo. De R5 was bovendien een uitstekende behuizing, maar het was wel tijd voor iets moderners. Is Fractal Design daarin geslaagd? Ja en nee.
Ja, want de R6 weet een aantal puntjes te verbeteren ten opzichte van de R5. Het toevoegen van de voedingstunnel en het schot voor de drivebays geven het interieur een veel opgeruimdere, cleanere look. Kies je voor een uitvoering met gesloten zijpaneel, dan zie je daar weinig meer van overigens. Fractal levert nu niet twee, maar drie ventilators mee en de fancontroller is uitgebreid van drie naar negen poorten. Voor je waterkoeling is aan een vulopening gedacht, maar verder heb je ongeveer dezelfde opties als in de R5. Voor de liefhebber is er de optie om de videokaart verticaal te monteren, mits je een riser koopt, die niet is meegeleverd.
Het is jammer dat het dan een beetje ophoudt. De ModuVent bovenop is wat steviger geworden, maar niet modulair meer en het mechanisme is wat slapjes. Er is ook geen modulariteit meer voor de drivecages; het is alles of niets voor de 3,5"-drives. Over een paar maanden komt een nieuwe frontpaneelconnector met een enkele usb c-connector uit, maar dat kost je dan weer drie tientjes. Dat is zachtgezegd niet netjes en had gewoon een standaardfeature moeten zijn. De twintig euro extra voor een glazen zijpaneel is ook te veel, waarmee de behuizing met glas en usb-c 180 euro zou kosten.
De prestaties zijn wel weer in orde; de geluidsproductie is ondanks een extra ventilator nog lager dan bij de R5 en de koelprestaties zijn goed. Ook de bouwkwaliteit is zoals we gewend zijn van Fractal en los van het wat slappe veermechanisme voor de ModuVent-klep uitstekend. Zo vallen de drivesledes op door hun solide bouw.
Als je alles bij elkaar optelt, kun je misschien beter de R5 kopen als je geen glazen zijpaneel wilt. Als je wel een glazen zijpaneel wenst, dan is de nieuwe R6 een veel opgeruimdere behuizing om je hardware te showen, dankzij de compartimenten voor voeding en opslag. Als je maximaal van dat tentoonstellen gebruik wilt maken, zul je nog wel een losse riserkabel voor je videokaart moeten kopen, die bij FD vier tientjes kost. Zo'n kabel zal niet voor iedereen zijn en het is niet raar dat je die los moet kopen. Dat FD je het moderne frontpanel met usb-c los voor drie tientjes laat kopen, is dat wel en dat levert een dik minpunt op.
Eindoordeel