Smartphone versus compactcamera

Waarin blinkt de compactcamera nog uit?

Vergelijking per situatie

Allereerst willen we een beeld schetsen van de camera's die we gekozen hebben. Daarbij is het belangrijk te vermelden dat de Canon SX720 HS een vrij recente camera uit 2016 is. De Sony DSC-RX100 is nog altijd goed verkrijgbaar en is goedkoop voor een toestel met een één-inchsensor, maar stamt wel uit 2012. Er zijn natuurlijk veel betere compactcamera's te krijgen voor meer geld en we kunnen in dit artikel dan ook geen sluitend antwoord geven op de vraag of dé smartphonecamera dé compactcamera is voorbijgestreefd. Daarvoor zijn er uiteraard veel te veel verschillende smartphone- en compactcamera's. Bovendien zal de beste compactcamera het altijd winnen van de beste smartphonecamera, al is het maar door de grotere sensor of betere lenzen. In een compactcamera is simpelweg meer ruimte.

Dat vooropgesteld, is de keuze voor de door ons geteste compactcamera's vooral gemaakt op basis van uiteenlopende specificaties en prijs-kwaliteitverhouding. De Canon-camera heeft een enorm optisch zoombereik, wat vaak handig is voor op reis, en de Sony-camera heeft een grote sensor voor zijn prijs. Normaal gesproken resulteert dat in een betere lichtopbrengst en betere beeldkwaliteit dan kleinere sensors, maar dat is in dit geval natuurlijk nog maar de vraag, aangezien de Sony-camera alweer vijf jaar oud is.

Toestel	Samsung Galaxy S8	Canon SX720 HS	Sony DSC-RX100
Aantal megapixels	12	20,3	20,2
Optische zoom	1X	40x	3.6
Digitale zoom	8x	4x (160x inclusief optisch)	15 (54x inclusief optisch)
Sensorgrootte	1/2,5"	1/2,3"	1"
Brandpuntsafstand (35mm-eq.)	26mm	24 - 960mm	27-100mm
Werkelijke brandpuntsafstand	4,2mm	4,3 - 172mm	10,4 - 37,1mm
Diafragmaopening	f/1.7	f/3.3 (groothoek) – f/6.9 (telefoto)	f/1.8 (groothoek) - f/4.9 (telefoto)
Scherptediepte (35mm-eq.)	f/9.55	f/15 (groothoek) - f/38 (tele)	f/4.8 (groothoek) - f/13 (tele)
Stabilisatie	Optisch met lensverschuiving	Optisch met lensverschuiving	Optisch met lensverschuiving

Equivalentie Camera's onderling vergelijken leidt al snel tot het aloude appels-en-pereneffect, gezien de vele variabelen. We hebben te maken met kleine en grote sensoren, verschillende brandpuntsafstanden en lenzen met uiteenlopende lichtsterkten. Om het makkelijk te maken geven fabrikanten de brandpuntsafstand altijd weer in een 35mm-equivalent. Zo kun je de verschillende camera’s vergelijken. Veel mensen weten wel dat 28mm onder de noemer groothoek valt, maar in werkelijkheid heeft de brandpuntsafstand een veel kleinere waarde, zoals circa 4,3mm bij de S8 en SX720 HS, en 10,4mm bij de RX100. Hiermee wordt duidelijk waarom camera‘s met een fysiek kleinere brandpuntsafstand beelden met een veel grotere scherptediepte produceren, waarbij bijna alles, van voor tot achter, scherp is. Om de vergelijking 'eerlijk' te houden, zou je ook de lensopening moeten vermenigvuldigen met de vergrotingsfactor van de sensor, want dan weet je wat dit betekent voor de scherptediepte. Die mooie f/1.7-lensopening van de S8 wordt in 35mm-equivalent een magere f/9.55. Daardoor is het lastig om een onscherpe achtergrond te krijgen. De f/1.8-lens in de groothoekstand van de RX100 wordt omgerekend f/4.8 en produceert dus makkelijker een onscherpe achtergrond, al suggereert de f/1.8-waarde dat dit bijna gelijk is met de f/1.7 van de S8.

Fotovergelijking bij goede lichtomstandigheden

Om een beeld te geven van de verschillende prestaties op de diverse gebieden, hebben we foto's gemaakt met de Sony RX100, de Canon SX720HS en de Samsung Galaxy S8. Uit die foto's hebben we die exemplaren gekozen die de verschillen tussen de camera's het best illustreren, zodat je ook als leek kunt zien wat de overwegingen zijn bij het al of niet aanschaffen van een 'betaalbare' compactcamera naast een high-end smartphone als de Galaxy S8.

Vlnr: Sony DSC-RX100, Canon SX720 HS, Samsung Galaxy S8

Om te beginnen hebben we er een paar foto's bij gepakt die op een bewolkte dag zijn gemaakt, in de automatische modus. Die heet bij de Sony-camera overigens Intelligent Auto, maar we hebben dus telkens de standaard, groene modus gekozen.

De toon is gezet als we deze beelden goed bekijken. De twee compactcamera's laten allebei een wat koelere witbalans zien en minder verzadigde kleuren dan de Galaxy S8. Ook past Samsung veel meer verscherping toe dan de andere fabrikanten bij hun compactcamera's. De Galaxy S8 houdt er dus van om een beetje te overdrijven en dat zien we eigenlijk over de hele linie van onze testfoto's. Dat kun je mooi vinden of juist niet. Op het eerste gezicht zal het ongetrainde oog zonder in te zoomen de S8-foto's waarschijnlijk het mooist vinden, hoewel dat misschien verandert als je alle drie de foto's op honderd procent bekijkt, zoals hieronder.

Vlnr: Sony DSC-RX100, Canon SX720 HS, Samsung Galaxy S8

De Canon SX720 HS verscherpt het beeld duidelijk het minst, maar daarnaast laat hij ook het minst detailrijke beeld zien als we inzoomen. We zien dan relatief veel ruis. De Sony RX100 laat het detailrijkste beeld zien, zonder al te extreem te verscherpen. Wat ons betreft is dit daarmee de winnaar in deze serie. Het toestel heeft ook de grootste sensor en is een stukje duurder dan de Canon-camera.

Een compactcamera als verrekijker

Toch heeft de SX720 HS een enorm voordeel ten opzichte van de RX100 en vooral de S8. Hij kan namelijk maar liefst veertig keer optisch zoomen, terwijl de andere respectievelijk 3,6 en 0 keer kunnen zoomen zonder de pixels te vergroten. Optische zoom is het meest voor de hand liggende voordeel van een compactcamera ten opzichte van een smartphone en daarom laten we hieronder allereerst zien wat je met de veertig keer zoom van de SX720 HS kunt doen.

Bij de linker- en middelste van de drie bovenste foto's was de vlag je waarschijnlijk niet eens opgevallen. En had je bij de foto linksonder de meerkoetkuikens al zien zwemmen? Waarschijnlijk niet. Met veertig keer optische zoom en een beeldstabilisatie zo goed als op de SX720 HS kun je op reis heel veel. Of je nu op safari bent in Afrika om beestjes te spotten of net even een anders wilt kaderen bij een landschapsfoto terwijl je op de Mount Everest staat: zoveel optische zoom geeft je vrijheid en een kans om iets vast te leggen wat anders onmogelijk zou zijn. Zelf gebruiken we onze camera met zogeheten travelzoom op reis regelmatig om te kijken wat iets is, ook zonder een foto te maken.

Hier hebben we de camera's allemaal maximaal laten zoomen. Daarbij is het wat de beeldkwaliteit betreft wat oneerlijk dat we bij de Galaxy S8 alleen digitale zoom konden gebruiken, waardoor die foto er bijzonder slecht uitziet, maar het illustreert wel duidelijk wat je mist als je alleen met je smartphone op stap gaat. De Sony-camera komt echter ook niet heel ver in deze situatie als we de digitale zoom achterwege laten. Je kunt nog net het voetstuk met daarop de vaas onderscheiden, maar het is natuurlijk lachwekkend als je de foto van de Canon-camera ernaast legt.

Dat zien we vanzelfsprekend terug als we op echt grote afstand gaan zoomen. Eerst hebben we weer drie foto's gemaakt van dezelfde situatie in uitgezoomde stand en daarna helemaal ingezoomd. De onderlinge verschillen laten zich raden. De Canon-camera laat weer het detailrijkste beeld zien, al zie je bij deze serie wel wat meer vervaging door de atmosfeer, wat je op grote afstand natuurlijk meer ziet dan van dichtbij.

Hieronder hebben we de A'DAM Toren bij alle foto's even groot weergegeven, waarbij het geen verrassing zal zijn dat de Canon met zijn veertig keer optische zoom met afstand weer de beste zaken doet. Toch valt het detailverlies van de Sony RX100 nog enigszins mee als je incalculeert hoe ver we bij de nabewerking nog digitaal moesten inzoomen om de toren even groot in beeld te krijgen. Het spreekt voor zich dat je in de praktijk niet zo ver zal inzoomen om het beeld vervolgens op te blazen, zoals we hier hebben moeten doen bij de Galaxy S8. Deze camera is simpelweg niet geschikt om objecten zo dichtbij te halen. Er zijn inmiddels wel smartphonecamera's die door een tweede camera ook dingen zonder kwaliteitsverlies dichterbij kunnen halen, zoals de iPhone 7 Plus. Het gaat dan slechts om twee keer zoom, maar toch.

Vlnr: Sony DSC-RX100, Canon SX720 HS, Samsung Galaxy S8

Bokeh

Een kleine scherptediepte levert een deels onscherp beeld op en daarmee bokeh. Het Japanse 'bokeh' betekent letterlijk onscherpte en daar gaat het dan ook om. Slechts een klein gebied in de diepte is scherp en trekt daardoor extra de aandacht. Spiegelreflexcamera's staan van oudsher bekend om het bokeh-effect. Smartphonecamera's lenen zich er standaard niet voor, maar fabrikanten als Huawei, Apple en OnePlus hebben het effect toch in zekere zin naar de smartphone gehaald. Dat doen ze door een dubbele camera te gebruiken. Door het gebruik van twee camera's is er namelijk diepte-informatie beschikbaar. Met die informatie proberen die smartphonecamera's de kleine scherptediepte te simuleren. Het is nog altijd verre van perfect, zoals je ook in de review van de OnePlus 5 kunt zien, maar in bepaalde situaties geeft het zonder meer een mooi effect.

We gaan hier geen softwarematige en 'echte' bokeh vergelijken, maar willen wel een beeld schetsen van hoe je enige bokeh kunt krijgen met deze camera's, die daar overigens geen van alle heel geschikt voor zijn.

Vlnr: Sony DSC-RX100, Canon SX720 HS, Samsung Galaxy S8

In bovenstaande foto's hebben we bij de compactcamera's, in de diafragmavoorkeuzemodus, voor de grootst mogelijke lensopening gekozen, omdat dit de kleinste scherptediepte oplevert. De rest van de instellingen wordt vervolgens door de camera zelf gekozen. De Canon-camera kan maar tot een diafragmawaarde van f/3.3, waardoor er net als bij de Galaxy S8 bijna geen bokeh-effect te zien is. Als je heel dicht bij het onderwerp komt, wordt de achtergrond een klein beetje onscherp, maar daar houdt het mee op. Bij de Sony RX100 is het effect wel enigszins te bereiken. Je moet alsnog erg dicht bij je onderwerp gaan staan, want zoals je bij de onderste foto's ziet, krijg je ook bij de Sony bijna geen bokeh.

We kunnen stellen dat het bij geen van de drie camera's eenvoudig is om te spelen met scherptediepte, waarbij de voorgrond scherp en de achtergrond onscherp is. De RX100 slaagt hier nog het beste in, dankzij de grotere sensor en relatief lichtsterke lens, en dus de grote lensopening, maar het effect is niet zo groot als met een spiegelreflex- of systeemcamera. Als je echt goede bokeh-effecten wilt creëren, heb je aan een smartphone- of compactcamera in principe niet genoeg, tenzij je genoegen neemt met getrukeerde bokeh-effecten van bijvoorbeeld de iPhone 7 Plus, de Huawei P10 of de OnePlus 5. Wel kun je bij een compactcamera met optische zoom een stukje verder van je object af gaan staan en wat inzoomen. Daardoor ontstaat er ook een kleinere scherptediepte.

Lange sluitertijd

Als je in het donker niet wilt flitsen of bijvoorbeeld een nachtelijke landschapsfoto wilt maken, dan is een lange sluitertijd instellen de truc. De sluiter blijft dan bijvoorbeeld verscheidene seconden openstaan, zodat de sensor meer licht opvangt. Vanzelfsprekend moet je de camera dan wel op een statief of een stabiele ondergrond zetten, want anders zijn je foto's bewogen en onbruikbaar. Tot een tijdje geleden kon je bij maar weinig camera-apps op smartphones een noemenswaardig lange sluitertijd instellen. Inmiddels kun je bij high-end smartphones sluitertijden kiezen van tien seconden, zoals bij de Galaxy S8, of zelfs 32 seconden, zoals bij de HTC U11. Een lange sluitertijd is op zichzelf inmiddels dus geen reden meer om een compactcamera aan te schaffen, waarbij je vrijwel altijd een sluitertijd van een halve minuut kunt instellen, maar het ligt er wel aan welke smartphone je hebt.

Vlnr: Sony DSC-RX100, Canon SX720 HS, Samsung Galaxy S8

Hier zie je hoe een iets langere sluitertijd ook overdag een mooi effect kan opleveren, bij het vastleggen van bewegend water. We hebben de sluitertijd van beide compactcamera's hiervoor ingesteld op 1/10 seconde.

Macrofotografie

Als je een maaltijd, bloem of beestje wilt vastleggen, is het vaak belangrijk dat je camera kan scherpstellen op objecten die zich dichtbij bevinden. Compactcamera's hebben daar doorgaans een macromodus voor, die automatisch wordt ingeschakeld als de situatie daarom vraagt. De ene camera kan echter lang niet van zo dichtbij scherpstellen als de andere.

Dat heeft te maken met de scherpstelling van de lens, die in de macrostand veel dichterbij kan focussen dan normaal. Moderne compactcamera's schakelen vanzelf over naar een macrostand als ze detecteren dat het onderwerp erg dichtbij zit, maar bij oudere camera's moet je handmatig de macrostand activeren. Je kunt vaak al scherpstellen vanaf circa 2cm afstand. We hebben de proef op de som genomen met de camera's in deze test.

Vlnr: Sony DSC-RX100, Canon SX720 HS, Samsung Galaxy S8

Deze foto's zijn allemaal gemaakt met het scherpstelpunt zo dichtbij mogelijk en natuurlijk met het uiteinde van de cameralens op precies hetzelfde punt. Zoals je ziet kan de Canon veel dichterbij scherpstellen dan de andere twee camera's. Van de Sony RX100 hadden we op dit vlak meer verwacht, hoewel dit model erom bekendstaat dat de lens geen echt goede macrostand heeft, in tegenstelling tot latere versies, zoals de RX100 III. Het is daardoor wat lastig om een harde conclusie trekken, maar we kunnen wel stellen dat de meeste moderne compactcamera's dichterbij kunnen scherpstellen dan een smartphone. Dat kun je echter niet direct zien aan de specificaties van een camera en zul je dus per camera moeten testen of opzoeken in een review.

• Volgende pagina 3. Fotograferen bij weinig licht