Behuizing, toetsenbord en touchpad
Samengevat
De behuizing, het toetsenbord en de touchpad van de barebone die BTO gebruikt voor de 15CL71, zijn niet van de allerhoogste kwaliteit, maar voor een bescheiden bedrag krijg je een configuratie met vlotte hardware. Het 15,6"-scherm met ips-paneel en een matte afwerking ziet er bovendien prima uit. De Core i7-7700HQ-cpu en de GTX 1050 Ti-gpu staan hun mannetje in recente games. De Ti-versie scoort een stuk beter dan de 'gewone' GTX 1050, hij is zo'n dertig procent sneller. Als je de laptop flink aan het werk zet, loopt de warmte behoorlijk op. Echt heet wordt de laptop niet, maar de warme lucht wordt er grotendeels aan de rechterkant uitgeblazen en dat is bij veel gebruikers de plek waar ze hun hand zullen plaatsen als ze een externe muis gebruiken.
Eindoordeel
Begin dit jaar bracht Nvidia de GTX 1050 en 1050 Ti voor laptops uit: videokaarten die betaalbare gamelaptops met een gpu op basis van de Pascal-generatie mogelijk maken. Onlangs bekeken we al de Acer VX-591G met de 'gewone' GTX 1050, nu hebben we van BTO de X-Book 15CL71 voor ons staan, met daarin de snellere GTX 1050 Ti.
/i/2001425139.jpeg?f=imagenormal)
Behuizing
BTO gebruikt voor zijn laptops barebonebehuizingen van Clevo. In dit geval is dat de N850HK1. Voor een gamelaptop is het een vrij dun apparaat, met een dikte van 2,7cm. Ook het gewicht van 2,3kg is relatief bescheiden. De behuizing is van plastic gemaakt en hoewel de onderkant stevig aanvoelt, is dat niet het geval bij het scherm. Als de laptop is dichtgeklapt, veert de bovenkant flink mee als er druk op uitgeoefend wordt. De scharnieren waarmee het scherm aan de laptop vastzit, voelen wel behoorlijk stevig aan. Al met al is de bouwkwaliteit ruim voldoende, maar het is geen punt waarop deze laptop uitblinkt.
Het uiterlijk is voor een gamelaptop redelijk bescheiden, al verklappen de vele schuine lijnen dat we niet met een zakelijk model te maken hebben. De behuizing is volledig matzwart uitgevoerd, met uitzondering van het logo. De vorm van het ventilatierooster aan de achterkant heeft wel een 'agressieve' uitstraling, die je van een laptop met een GTX-gpu verwacht. Het lijkt op het eerste gezicht alsof hier een rooster zit voor de uitvoer van warme lucht, maar dat is maar op een klein deel het geval. Het grootste deel van de achterkant is dicht. Dat is omdat de accu verder de uitstroom van warme lucht zou blokkeren.
/i/2001425141.jpeg?f=imagenormal)
De meeste aansluitmogelijkheden vind je aan de linkerkant. Je kunt maar liefst drie externe schermen direct aansluiten; er zijn twee minidisplayport-uitgangen en een hdmi-uitgang aanwezig. Verder zitten er links een gigabitethernetaansluiting, usb 3.0-poort, usb-c-aansluiting en sd-kaartlezer. Aan de rechterkant zitten audioaansluitingen, en een usb 2.0- en 3.0-poort. Wat aansluitmogelijkheden betreft is de 15CL71 dus van alle gemakken voorzien. De usb-c-aansluiting heeft overigens geen usb 3.1 gen2-ondersteuning en dus geen snelheidsvoordeel ten opzichte van de reguliere usb 3.0-poorten.
/i/2001425137.jpeg?f=imagenormal)
Toetsenbord en touchpad
Het toetsenbord heeft vrij kleine toetsen, die dicht op elkaar zitten en volledig vlak zijn uitgevoerd. Als je blind typt, kan het gebeuren dat je per ongeluk een verkeerde toets aanslaat. Gebogen toetsen hadden dat kunnen voorkomen. De toetsen hebben redelijk wat travel, maar een vrij zachte aanslag, waardoor duidelijke feedback ontbreekt. Het toetsenbord is niet slecht, maar we zijn er ook niet van onder de indruk.
Liefhebbers van rgb-leds en lichtshows komen aan hun trekken met de toetsenbordverlichting. Die is verdeeld over drie zones, die in alle mogelijke kleuren zijn aan te passen. Met software zijn verschillende effecten zoals 'ademen' en 'golven' mogelijk. Dat alles is optioneel. De leds kunnen ook gebruikt worden om de toetsen simpelweg te verlichten, al dan niet in een kleur naar keuze.
De touchpad is een wat kleine variant; tegenwoordig hebben veel laptops een groter exemplaar. Hij heeft fysieke knoppen en die laten zich prettig indrukken. Het vergt geen zware klik en ze geven goede feedback. De touchpad zelf is nauwkeurig en kan probleemloos overweg met de verschillende veeg- en aanraakgebaren van Windows 10. Tussen de muisknoppen is een vingerafdrukscanner geplaatst, een ouderwets exemplaar waar je met je vinger overheen moet vegen. Het is een aardige extra, maar als je een snelle scanner zoals op huidige smartphones gewend bent, merk je dat deze variant een stuk minder gebruiksvriendelijk is.
Configuratie
BTO levert zijn laptops met tal van configuratieopties. Het goedkoopste model heeft de gewone GTX 1050; het basismodel met de GTX 1050 Ti is er vanaf 1069 euro. Voor dat geld krijg je de laptop met een Intel Core i7-7700HQ-processor, 8GB ddr4 en een 128GB-sata-ssd. Een besturingssysteem is niet inbegrepen bij de startprijs. De samenstelling die we hebben getest, kost 1213 euro. De meerprijs zit in de grote ssd: een Intel 600p met capaciteit van 256GB, een snellere wifimodule en de Windows 10 Home-installatie. Dat is behoorlijk veel waar voor je geld. De meeste merklaptops met vergelijkbare specs zijn duurder.
Prijs |
€899 |
€994 |
€1069 |
€1213 (getest) |
Cpu |
Core-i5 7300HQ |
Core-i7 7700HQ |
Core-i7 7700HQ |
Core-i7 7700HQ |
Gpu |
GTX 1050 2GB |
GTX 1050 2GB |
GTX 1050 Ti 4GB |
GTX 1050 Ti 4GB |
Ram |
8GB ddr4-2133 |
8GB ddr4-2133 |
8GB ddr4-2133 |
8GB ddr4-2133 |
Opslag |
128GB sata-ssd |
128GB sata-ssd |
128GB sata-ssd |
256GB nvme-ssd |
Wifi |
Intel 433Mb/s |
Intel 433Mb/s |
Intel 433Mb/s |
Intel 867Mb/s |
Scherm |
15,6"-ips, full-hd |
15,6"-ips, full-hd |
15,6"-ips, full-hd |
15,6"-ips, full-hd |
OS |
Geen |
Geen |
Geen |
Windows 10 Home |
Hardware en upgrades
BTO gebruikt processors van de Kaby Lake-generatie in de 15CL71. De Core-i7 7700HQ die in ons testmodel zit, is een quadcore met acht threads en een tdp van 45 watt. De kloksnelheid is 2,8GHz, met een boost naar 3,8GHz. Er is 8GB ddr4-geheugen aanwezig en onze testconfiguratie heeft een Intel 600p-nvme-ssd van 256GB.
|
BTO X-Book 15CL71 |
Processor |
Intel Core i7-7700HQ |
Cores/threads |
4/8 |
Klokfrequentie (turbo) |
2,8GHz (3,8GHz) |
Gpu |
Nvidia GeForce GTX 1050 Ti 4GB |
Werkgeheugen |
8GB ddr4-2133 |
Opslag (ssd) |
Intel 600p nvme-ssd, 256GB |
Wifimodule |
Intel Wireless-AC 8265 |
Schermpaneel |
15,6", ips, 1920x1080 (LP156WF6) |
Bij aanschaf van een BTO-laptop kun je uit tal van componenten kiezen. Wie zelf hardware heeft liggen en dat wil inbouwen, komt ook aan zijn trekken. Het openen van de behuizing is echter niet al te eenvoudig. Na het losschroeven van de onderkant moet deze losgewrikt worden. Met een spudger krijg je de onderkant wel los, maar het geheel ook weer netjes in elkaar krijgen, is een secuur klusje. Wie dat aandurft, heeft de mogelijkheid om zelf een geheugenreepje toe te voegen, een andere m2-ssd te installeren of een 2,5"-hdd of -ssd aan te sluiten. De accu is zonder de behuizing open te schroeven eenvoudig los te klikken en kan dus makkelijk vervangen worden.
/i/2001425129.jpeg?f=imagenormal)
Benchmarks
- Cinebench R15 - Single
- Cinebench R15 - Multi
- Photoshop CC
In Cinebench zet de 15CL71 resultaten neer die te verwachten zijn van de gebruikte Core-i7-processor. Met alle cores in gebruik laat hij de Skylake-laptops net achter zich, maar het verschil is klein. Ook in onze praktijktest met Photoshop, doet de i7-7700HQ wat je ervan mag verwachten. Het is een vlotte processor, die bij het gamen ook geen bottleneck zal vormen.
- Seq. leessnelheid
- Seq. schrijfsnelheid
- 4K Random Read
- 4K Random Write
- 4k Random Read - 64 Threads
- 4k Random Write - 64 Threads
Intels 600p-ssd is een van de goedkoopste nvme-ssd's op de markt. Hij is wel iets duurder dan sata-ssd's, maar daar staan over het algemeen ook betere prestaties tegenover. Dat blijkt ook uit de benchmarks die we in AS-SSD hebben uitgevoerd. Heb je liever een ssd met een hogere capaciteit of een combinatie van een ssd met een hdd, dan kan dat ook. BTO biedt een ruime keuzemogelijkheid.
GTX 1050 Ti: laptop versus desktop
De GTX 10-gpu's voor laptops wijken nauwelijks af van de varianten voor losse videokaarten. Dat geldt zeker voor de GTX 1050 Ti, die exact dezelfde configuratie heeft, maar zelfs een hogere kloksnelheid biedt dan de desktopvariant. Op papier zou de laptopversie dus sneller moeten zijn dan de desktopkaart. Kloksnelheden zeggen echter niet alles; met de komst van GPU Boost 3.0 in de GTX 10-serie gebruiken de Nvidia-gpu's geregeld een hogere boostclock dan wat in de specificaties is opgegeven.
De reguliere GTX 1050 heeft minder rops dan de desktopkaart. In onze review van de Acer Aspire VX-591G zagen we al dat de laptopversie van de GTX 1050 in de meeste gevallen zijn meerdere moet erkennen in de desktopkaart. Bij losse videokaarten is het verschil tussen de GTX 1050 en de Ti-versie niet erg groot, maar bij de laptopvariant zou dat, afgaande op de specificaties, groter moeten zijn.
- 3DMark Fire Strike
- 3DMark Cloudgate
De 3DMark-resultaten bevestigen die vermoedens. De gpu in de 15CL71 presteert een paar procent beter dan de desktopvideokaart en laat de gewone GTX 1050 in de Acer-laptop ver achter zich. De Ti-versie is 31 procent sneller. In de Cloudgate-benchmark kunnen we de gpu vergelijken met oudere laptops, die van een Maxwell-gpu zijn voorzien. De GTX 1050 Ti is ruim twee keer zo snel als de GTX 950M en ruim anderhalf keer zo snel als de GTX 960M.
|
GTX 1050 Ti (desktop) |
GTX 1050 Ti (laptop) |
GTX 1050 (laptop) |
Architectuur |
Pascal |
Pascal |
Pascal |
Cudacores |
768 |
768 |
640 |
Texture-units |
48 |
48 |
40 |
Rops |
32 |
32 |
16 |
Kloksnelheid/boost |
1290 / 1392MHz |
1493 / 1620MHz |
1354 / 1493MHz |
Geheugen |
4GB gddr5 |
4GB gddr5 |
4GB gddr5 |
Geheugensnelheid |
1750MHz |
1750MHz |
1750MHz |
Geheugenbus |
128bit |
128bit |
128bit |
Tdp |
75W |
Onbekend |
Onbekend |
Gamebenchmarks
Om te kijken hoe de BTO-laptop met GTX 1050 Ti zich in de praktijk staande houdt, hebben we een aantal gamebenchmarks gedraaid. We hebben gekozen voor games waarmee we ook de desktopvarianten van de GTX 1050 en 1050 Ti hebben getest, zodat we kunnen zien hoe de laptopvariant zich verhoudt tot de losse videokaarten. Diezelfde benchmarks gebruikten we in onze review van de Acer VX-591G-laptop met de non-Ti-versie van de GTX 1050. Zo kunnen we nu kijken hoeveel prestatiewinst de Ti-versie in een laptop biedt. Verder staat de Asus RoG Strix GL502VM in de vergelijking. Die laptop verkozen we in februari tot Best Buy-gamelaptop. Dat model heeft een snellere GTX 1060-videokaart, maar is met een prijs van zo'n 1600 euro een stuk duurder.
Grand Theft Auto V is op ultra-instellingen met een gemiddelde framerate van 43,5fps goed speelbaar. De score van de BTO-laptop is iets lager dan die van de GTX 1050 Ti-videokaart voor desktops, maar het verschil is niet noemenswaardig. Ten opzichte van de reguliere GTX 1050 in de Acer laptop is de Ti-variant in de BTO ruim dertig procent sneller.
Dragon Age en Far Cry 4
- Dragon Age - Ultra
- Dragon Age - High
- Far Cry 4 - Ultra
- Far Cry 4 - Very high
Ook in Dragon Age: Inquisition presteert de GTX 1050 Ti in de BTO-laptop vergelijkbaar met de desktopvariant. Op de hoogste instellingen is geen stabiele gemiddelde framerate van 30fps haalbaar, maar met de high-preset is de game soepel te draaien. Bij Far Cry 4 is de GTX 1050 Ti in de laptop op ultra-instellingen iets sneller dan de desktopvariant, terwijl het omgekeerde het geval is bij very high-instellingen. In beide games is de BTO-laptop beduidend sneller dan de Acer, die met een non-Ti-versie van de 1050 is uitgerust.
Rise of the Tomb Raider
- Rise of the Tomb Raider - DX12 - Very High
- Rise of the Tomb Raider - DX12 - Medium
In onze DX12-test met Rise of The Tomb Raider presteert de laptopversie van de 1050 Ti vrijwel exact gelijk aan de desktopvariant. Op de hoogste instellingen is de prestatiewinst ten opzichte van de gewone GTX 1050 voor laptops met zo'n 15 procent kleiner dan in de andere games. Met de instellingen op medium loopt dat verschil weer op naar ongeveer 25 procent en de GTX 1050 Ti haalt dan een gemiddelde van bijna 60fps.
Warmtebeelden en geluidsmeting
De X-Book 15CL71 is een vrij kleine laptop met een redelijk krachtige videokaart en een Core i7-processor met een tdp van 45 watt. Als je die componenten flink aan het werk zet, wordt er behoorlijk wat warmte ontwikkeld. Om te kijken hoe de BTO-laptop daarmee om weet te gaan, hebben we met onze Flir-infraroodcamera warmtebeelden gemaakt.
Om de laptop op te warmen, hebben we de GTA V-benchmark met ultra-instellingen zich continu laten herhalen. We maakten de warmtebeelden terwijl de benchmark draaide en al minimaal een halfuur actief was. GTA is een game die zowel de processor als de gpu flink belast en daarmee is deze test representatief voor wat je kunt verwachten als je flink aan het gamen bent.
BTO voert de meeste warmte af via de luchtuitlaat aan de rechterkant van de laptop. Dat is niet slim gekozen, want als je een externe muis gebruikt naast de laptop en die met je rechterhand bedient, voel je tijdens het gamen een warme luchtstroom over je muishand. Heet is de lucht niet, maar toch is het niet prettig.
Aan de achterkant zit ook een luchtuitlaat, maar daar komt minder warme lucht uit. Als we de laptop van bovenaf bekijken, zien we dat het midden van de laptop het warmst wordt. Daar zitten immers de cpu en de gpu. Op de plek van de door gamers veelgebruikte wasd- en de pijltjestoetsen loopt de warmte niet hoog op. Sowieso wordt de laptop niet echt heet, ook niet bij een intensieve gamesessie. De GTX 1050 Ti is relatief zuinig en dat merk je.
Temperatuur en kloksnelheden
Om te kijken naar de warmteontwikkeling van de cpu en gpu laten we tijdens de HWiNFO-test alle sensoren in de laptop loggen. Daarmee kunnen we bijvoorbeeld zien of de kloksnelheid van de processor of videokaart inzakt als bepaalde componenten te warm worden. In GTA V blijft de Core i7-7700HQ op een vrij constante snelheid van 2,8GHz draaien met alle vier de cores. De processortemperatuur loopt snel op naar zo'n 70 graden Celsius en blijft schommelen rond die waarde.
Bij de GTX 1050 Ti-gpu loopt de temperatuur iets verder op, tot maximaal 75 graden Celsius. Tijdens de benchmark hoeft de gpu niet of nauwelijks terug te klokken, hij schommelt tussen een snelheid van 1696 en 1683MHz. De gpu kan lange tijd volledig belast worden zonder dat er warmteproblemen optreden.
Geluidsproductie
Om de warmte die gepaard gaat met een stevige GTA V-sessie, af te voeren moeten de ventilators van de BTO 15CL71 flink aan het werk. De geluidsproductie is duidelijk hoorbaar, al zul je er met een koptelefoon op geen last van hebben. We hebben de geluidsdruk tijdens het uitvoeren van de stresstest gemeten op een afstand van twintig centimeter. Dat leverde een waarde van 48,5dB(A) op. Ter vergelijking hebben we de Asus GL553, met reguliere GTX 1050, aan dezelfde test onderworpen. Die is met een geluidsdruk van 45,3dB(A) beduidend stiller. De GTX 1050 Ti levert flink meer rekenkracht, maar dat gaat ook gepaard met meer warmte en dus meer geluidsproductie.
Scherm en accuduur
De BTO X-Book 15CL71 heeft een mat 15,6"-scherm met een resolutie van 1920x1080 pixels. De matte afwerking voorkomt dat je snel last hebt van reflecties en de full-hd-resolutie is voor een gamelaptop een goede keuze, die genoeg scherpte biedt, maar niet te veel van de videokaart vergt. In de laptop zit een ips-paneel van LG met een verversingssnelheid van 60Hz. Het is hetzelfde LP156WF6-paneel als wat we aantroffen in de Acer VX-591G en Asus GL502VM.
/i/2001425135.jpeg?f=imagenormal)
Helderheid en contrast
Wat helderheid en contrast betreft scoort het scherm in de BTO-laptop respectabel. De maximale helderheid is voor gebruik binnenshuis ruimschoots voldoende, maar buiten, in de volle zon zal die niet genoeg zijn om comfortabel het scherm af te kunnen lezen. Het contrast komt net iets hoger uit dan bij de Asus en Acer, die hetzelfde paneel gebruiken.
Kleurweergave
Met een kleurtemperatuur van 7246 kelvin is het scherm van de BTO 15CL71 iets te koel afgesteld. De ideale waarde is 6504 kelvin. Dat is terug te zien in de grijswaardenmeting, waarbij te veel blauw aanwezig is. Zowel bij de primaire kleuren als bij de grijstinten maten we een afwijking van iets minder dan vijf ΔE2000. Afwijkingen onder de vijf ΔE2000 zijn met het blote oog nauwelijks zichtbaar en op de kleurweergave van het scherm is in de praktijk dan ook weinig aan te merken.
- Gemiddelde kleurfout
- Gemiddelde grijswaardenfout
Accuduur
- Browsen
- Video
- Laadtijd
- Accutest PCM8 (tijd)
- Accutest PCM8 (score)
De accu van de 15CL71 heeft een capaciteit van 60Wh. In onze browsetest is die goed voor een accuduur van bijna zes uur en dat is een prima score. Bij onze videotest is de accu na vijf uur en veertig minuten leeg. Ook dat is een behoorlijk resultaat.
In de PCMark-accutest, die een zwaardere belasting simuleert met onder andere browsen, foto- en videobewerking, en videochatten, houdt de BTO het zo'n vier uur en drie kwartier vol. De prestaties worden in deze tests beperkt, blijkt uit de score die PCMark aan de laptop geeft. Tijdens het gamen zal de accu veel sneller leeglopen, maar deze benchmarks geven aan dat de BTO dankzij de accuduur ook prima als mobiel werkstation of multimedialaptop te gebruiken is.
Conclusie
BTO's X-Book 15CL71 is een laptop die vooral goed scoort als het gaat om prijs-prestatieverhouding. De basisconfiguratie met een Core i7-7700HQ en GTX 1050 Ti heeft een scherpe prijs en je kunt die verder zelf naar wens samenstellen. De uitgebreide opties die je hebt bij het bestellen, zijn prettig voor de tweaker die precies weet wat hij wil. Helaas is het zelf openen van de behuizing een wat lastig karwei.
De behuizing, het toetsenbord en de touchpad van de barebone zijn niet slecht, maar blinken ook niet uit. Zo laat de bovenkant van het scherm zich makkelijk indeuken, geven de toetsen wat weinig feedback en is de touchpad aan de kleine kant. Het 15,6"-scherm met ips-paneel en een matte afwerking ziet er prima uit. De resolutie van 1920x1080 pixels is wat ons betreft ideaal voor gamelaptops, want hogere resoluties vergen te veel rekenkracht.
De Nvidia GTX 1050 Ti-gpu is een flinke upgrade ten opzichte van de non-Ti-versie. Niet alleen in benchmarks, maar ook in de praktijk is hij in veel games zo'n dertig procent sneller. Daardoor zijn recente games goed speelbaar op hoge instellingen en is er minder snel noodzaak om terug te grijpen naar lagere instellingen. De mobiele gpu is net zo snel en soms zelfs iets sneller dan de variant voor desktops. Verwonderlijk is dat niet, want de specificaties zijn identiek en de kloksnelheid is op papier bij de laptopvariant zelfs iets hoger.
Als je de X-Book 15CL71 flink aan het werk zet, loopt de warmte behoorlijk op en neemt de geluidsproductie flink toe. Dat ligt in lijn van de verwachtingen die je mag hebben van gamen op een laptop en hoewel het geheel warm wordt, heeft de BTO geen last van oververhitting. Wat wel onprettig kan zijn, is dat de warme lucht grotendeels aan de rechterkant uit de laptop wordt geblazen. Als je een losse muis gebruikt en rechtshandig bent, voel je die warme lucht tijdens het gamen.
Eindoordeel