Intel 600p en Samsung 960 EVO

Rappe nvme-ssd's voor een prikkie?

Inleiding: twee keer 'budget'-nvme

Intel heeft afgelopen zomer met weinig fanfare een nieuwe solid state drive uitgebracht: de 600p-serie. Deze drive is stukken goedkoper dan de eerder uitgebrachte 750 nvme-drive en moet het bedrijf marktaandeel bezorgen in de snel groeiende markt van instap-nvme-drives. Waar dergelijke drives een jaar of langer geleden eerst alleen aan early adopters waren voorbehouden, worden ssd's met nvme-interface steeds meer gemeengoed.

Net als Intel heeft ook Samsung eerst een topmodel van zijn nieuwste nvme-producten uitgebracht in de vorm van de 960 Pro. Maar om ook het lagere marktsegment met minder bestedingsruimte voor een ssd te bedienen heeft het bedrijf daar zijn 960 EVO aan toegevoegd. Het nand in de EVO-variant is geconfigureerd als tlc-geheugen, waar dat bij de duurdere Pro-versie mlc-geheugen is. Dat levert iets mindere prestaties, maar ook een lagere prijs op.

In deze korte review leggen we de Intel 600p naast de 960 EVO en vergelijken we de prestaties uiteraard met de duurdere nvme-drives, zoals Intels eigen 750-ssd en Samsungs 960 Pro-drives. We willen graag tweaker mjonkers1989 bedanken voor het uitlenen van zijn gloednieuwe 600p-drive die we in deze review gebruiken.

De twee ssd's nader bekeken

De Intel 600p

De Intel 600p is al iets langer op de markt en dus als eerste aan de beurt. Intel leverde zijn 750-serie, eveneens een pcie-x4-ssd, als kleine insteekkaart of 2,5"-drive: dat bespaarde de fabrikant een hoop hoofdbrekens om de warmte af te voeren, zoals Samsung met zijn 950 Pro ondervond. Dat geeft direct aan dat de 600p wat lager gepositioneerd wordt en wat minder presteert: warmte is blijkbaar geen groot probleem voor de m.2-drive. De controller heeft overigens wel een dunne koperen heatspreader opgeplakt gekregen om een beetje te helpen met de warmteafvoer.

De 600p is verkrijgbaar in varianten met opslagcapaciteiten van 128GB, 256GB, 512GB en 1TB. Intel maakt samen met Micron zijn eigen nand-geheugen en in de 600p is dan ook dit IMFT-nand gebruikt. Waar Samsung al enkele generaties 3d-nand in zijn producten toepast, is de 600p Intels eerste ssd die van IMFT's 3d-nand gebruik maakt, dat overigens ook voor Microns eigen Crucial MX300-serie gebruikt wordt. Dat nand wordt ingezet als tlc-geheugen en bevat 32 lagen. Dat is per die goed voor 384Gb, ofwel 48GB opslagcapaciteit. Voor de 128GB-versie worden drie van die 48GB-dies in gebruikt, bij de 256GB-uitvoering verdubbelt dat aantal en in de 512GB-ssd zitten we al op twaalf 48GB-dies. In de 1TB-drive ten slotte moeten 24 dies worden ondergebracht.

Wie meerekent zal zien dat er iets niet klopt aan dit rekensommetje en dat er veel meer nand-ruimte overblijft dan voor overprovisioning nodig zou zijn. Dat klopt en de extra capaciteit wordt dan ook als slc-cache ingezet. Dat moet kortstondig de prestaties aanzienlijk opschroeven en de drives hebben dan ook 4GB tot 32GB slc-cache aan boord. Het geheel wordt aangestuurd door een SM2260-controller van Silicon Motion, terwijl de controller-firmware van Intel afkomstig is. Die controller beschikt over maximaal acht kanalen en heeft een dualcore ARM-processor aan boord. Een Nanya-ddr3-chip vam 512MB zorgt voor caching.

Anders dan veel andere drives die van slc-cache gebruikmaken, moeten alle schrijfacties in de 600p via de slc-cache lopen: als dat vol is, moet de data eerst naar het tlc-geheugen geschreven worden om ruimte te maken. Dat zorgt er niet alleen voor dat data soms moet wachten om weggeschreven te worden, maar de slc-cache krijgt ook nog eens alle schrijfacties te verwerken, wat een extra belasting om de levensduur van de geheugencellen vormt. Een ander, voor de levensduur wellicht beter ontwerp, zou zijn dat de data direct naar het tlc-nand wordt geschreven als de slc-cache vol is.

960 EVO

Samsungs 960 EVO-serie maakt eveneens gebruik van 3d-tlc-nand, maar dan uiteraard uit Samsungs eigen fabrieken in plaats van de IMFT-fabs. Samsung gebruikt charge-trap-technologie voor zijn 3d-nand, waar IM-flash BiCS-3d-nand inzet. In de 960 EVO wordt dat 3d-nand ingezet als tlc-geheugen, waardoor de prijs gedrukt kan worden. In de 960 Pro-serie wordt het geheugen namelijk als mlc ingezet, waardoor meer chips nodig zijn om dezelfde capaciteit te realiseren. In de 960 EVO wordt dan ook dezelfde Polaris-controller als in de 960 Pro gebruikt, met het ddr3-cache bovenop de controller gepositioneerd.

De 960 EVO is verkrijgbaar in capaciteiten van 250GB, 500GB en 1000GB of 1TB, waarbij die laatste versie 1GB ddr3-cache heeft en de andere twee uitvoeringen 512MB aan cache aan boord hebben. Ook de EVO-serie heeft slc-caches aan boord: de kleinste 250GB-uitvoering heeft 13GB cache, dat is 22GB voor de 500GB-versie en de 1TB-drive heeft 42GB slc-cache. Een deel van die cache, slechts 4-6GB, is vast ingesteld, terwijl het overgrote deel, de resterende 9 tot 36GB, dynamisch gealloceerd wordt als er voldoende vrije schijfruimte is. Dat geeft de drives flinke snelheidswinsten bij schrijven en wordt door Samsung TurboWrite cache genoemd.

Waar de 600p van Intel op vijf jaar garantie mag rekenen, is dat voor de 960 EVO drie jaar. Kijken we naar het totaal aantal terabyte dat naar de drives geschreven kan worden, kortweg tbw genoemd, dan is dat voor de drie capaciteiten van de 960 EVO 100TB, 200TB en 300TB. Voor Intels drives geldt 72TB, 144TB, 288TB en 576TB. Bedenk daar wel bij dat bij elke bit data bij de 600p door de slc-cache moet, en dit bij de 960 EVO niet het geval is. Net als de 600p en de 960 Pro is de 960 EVO enkel als m.2-drive van 80mm verkrijgbaar.

Specificaties en prijzen

Merk en Productserie	Samsung 960	Intel
Type	EVO	600p
Prijs en waardering
Prijs	Onbekend (6 winkels)	Onbekend (24 winkels)
Eerste prijsvermelding	zaterdag 8 oktober 2016	zaterdag 27 augustus 2016
Waardering	5 van 5 sterren	5 van 5 sterren
Technische Specificaties
Opslagcapaciteit	500GB	512GB
Drive cache	512MB	16GB
SSD-type	3d v-nand (TLC)	Triple Level Cell
SSD-controller	Samsung Polaris	Silicon Motion N00X94.00
SSD eigenschappen	NVMe, Trim	NVMe, Trim
HDD/SSD-aansluiting	M.2	M.2
Card interface (PCI(e))	PCI-e 3.0 x4	PCI-e 3.0 x4
Stroomverbruik (idle)	40mW	40mW
Duurzaamheid
Mean Time Between Failures	1.500.000u	1.600.000u
Total Bytes Written (TBW)	200TB	288TB
Drive writes per day (DWPD)	0,37	0,31
GB per dag	182,6GB	157,8GB
Afmetingen
Behuizing bay intern	M.2 80mm	M.2 80mm
Hoogte	2,38mm	1,5mm
Prijsverhouding
Prijs per GB	€0,484	€0,342
Snelheden
Lezen (sequentieel)	3.200MB/s	1.775MB/s
Schrijven (sequentieel)	1.900MB/s	560MB/s
Lezen (random 4K)	330.000IOPS	128.500IOPS
Schrijven (random 4K)	330.000IOPS	128.000IOPS
Overige specificaties
Fabrieksgarantie	3 jaar carry in	5 jaar carry in
Bijzonderheden	Garantie vervalt na 200TBW

Prestaties

Zoals we al aangaven, vergelijken we de 600p en 960 EVO-drives met Intels enige andere consumenten-nvme-drive, de 750 en met Samsungs nvme-drives, die al twee generaties beslaan. We zetten ook OCZ's (of eigenlijk Toshiba's) RD400-drive tegenover de ssd's. Sata-drives wilden we aanvankelijk achterwege laten, maar uiteindelijk hebben we ook de 850 EVO van Samsung ter vergelijking meegenomen. Deze laat goed het verschil tussen de sata- en nvme-klassen zien en ligt qua prijs en prestaties, zo ontdekten we, niet ver bij de Intel 600p vandaan.

• Seq. lezen
• Seq. schrijven
• 4k Random lezen
• 4k Random schrijven

AS SSD - Sequentiële leestransferrate
Interne SSD	Gemiddelde doorvoersnelheid in MB/s (hoger is beter)
Samsung 960 Pro 1TB	2.727,76
Samsung 960 EVO 500GB	2.722,94
Samsung 960 EVO 1TB	2.700,92
Intel 750 1,2TB	2.285,97
OCZ RD400 1TB	2.261,92
Samsung 950 Pro 512GB	2.166,99
Intel 600p 512GB	1.612,09
Samsung 850 EVO 500GB	508,64

AS SSD - Sequentiële schrijftransferrate
Interne SSD	Gemiddelde doorvoersnelheid in MB/s (hoger is beter)
Samsung 960 Pro 1TB	2.076,40
Samsung 960 EVO 1TB	1.834,34
Samsung 960 EVO 500GB	1.652,82
Samsung 950 Pro 512GB	1.453,17
Intel 750 1,2TB	1.310,44
OCZ RD400 1TB	1.165,16
Intel 600p 512GB	549,12
Samsung 850 EVO 500GB	471,92

AS SSD - 4k Random Read
Interne SSD	Gemiddelde doorvoersnelheid in MB/s (hoger is beter)
Samsung 960 Pro 1TB	51,92
Samsung 950 Pro 512GB	48,13
OCZ RD400 1TB	43,84
Samsung 960 EVO 500GB	42,10
Intel 750 1,2TB	40,53
Samsung 960 EVO 1TB	37,17
Samsung 850 EVO 500GB	37,02
Intel 600p 512GB	34,39

AS SSD - 4k Random Write
Interne SSD	Gemiddelde doorvoersnelheid in MB/s (hoger is beter)
Intel 750 1,2TB	223,21
OCZ RD400 1TB	184,14
Samsung 950 Pro 512GB	180,84
Samsung 960 Pro 1TB	162,19
Intel 600p 512GB	144,17
Samsung 960 EVO 500GB	139,63
Samsung 960 EVO 1TB	138,32
Samsung 850 EVO 500GB	107,79

Samsung voert in de meeste AS-SSD-tests de ranglijsten aan met zijn nieuwe generatie 960-drives, maar in de 4k-tests, en dan vooral bij het schrijven, blijkt het tlc-geheugen in de 960 EVO-drives toch niet zo snel. Dat geldt eigenlijk op alle vlakken voor de 600p van Intel, die vooral bij het sequentieel schrijven flink achterblijft.

Traces

We hebben onze traces met behulp van Intels Nas Performance Toolkit op de nvme-drives uitgevoerd. De scores van de traces zijn de gemiddelden van drie runs. Ze zijn onderdeeld in een lichte werklast, die voor geen enkele moderne ssd een probleem moet vormen, een trace met games, die al een stuk zwaarder is, en een zeer zware werklast met onder meer Photoshop en Lightroom en foto's wegschrijven naar een netwerkshare.

• Light desktop
• Gaming
• Photoshop & Lightroom

Light desktop workload - Doorvoer
Interne SSD	Gemiddelde doorvoersnelheid in MB/s (hoger is beter)
Samsung 960 Pro 1TB	573,77
Samsung 950 Pro 512GB	541,83
Intel 600p 512GB	484,49
OCZ RD400 1TB	468,94
Intel 750 1,2TB	457,83
Samsung 960 EVO 1TB	403,21
Samsung 960 EVO 500GB	329,87
Samsung 850 EVO 500GB	304,37

Gaming workload - Doorvoer
Interne SSD	Gemiddelde doorvoersnelheid in MB/s (hoger is beter)
Samsung 960 Pro 1TB	1.085,02
Samsung 950 Pro 512GB	893,67
Intel 750 1,2TB	870,62
OCZ RD400 1TB	868,42
Intel 600p 512GB	837,90
Samsung 960 EVO 1TB	769,21
Samsung 960 EVO 500GB	712,24
Samsung 850 EVO 500GB	505,82

Photoshop & Lightroom heavy workload - Doorvoer
Interne SSD	Gemiddelde doorvoersnelheid in MB/s (hoger is beter)
Intel 750 1,2TB	1.326,83
Samsung 960 Pro 1TB	1.286,59
Samsung 960 EVO 1TB	1.239,79
OCZ RD400 1TB	1.197,34
Samsung 960 EVO 500GB	1.015,19
Samsung 950 Pro 512GB	922,12
Intel 600p 512GB	530,18
Samsung 850 EVO 500GB	508,56

In de lichte test scoren de 960 EVO-drives redelijk, maar is de 600p duidelijk in zijn element. Alleen de 960 Pro van Samsung is in deze test sneller. Voeren we de druk wat op, dan is de 960 Pro nog steeds de snelste, maar presteert de 600p nog steeds aardig en beter dan de twee budget-nvme-drives van Samsung.

Onder een echt zware last stort de 600p echter behoorlijk in elkaar, waarschijnlijk omdat data dan steeds moet wachten tot de slc-cache geleegd is. De drive is nog maar nauwelijks sneller dan de 850 EVO. De overige drives zijn een stuk rapper en de 960 EVO van 1TB weet zelfs de duurdere nvme-drives bij te houden.

PCMark

Met PCMark 8 hebben we de degradatie van de drives in kaart gebracht. Dat doen we door een groot aantal traces achter elkaar te draaien, met tussendoor steeds random schrijfacties op de drives. In deze degradatiefase bereiken we de slechtst mogelijke prestaties van de drives: een worst-case-scenario dus. In de steady-state-fase bekijken we de prestaties als de drive zo ver mogelijk gedregradeerd is. Vervolgens kijken we in de recovery-fase hoe de ssd's zich herstellen: we draaien dan nog steeds traces, maar met steeds langere tussenpozen zodat de garbage collection en andere aspecten van flash-management de drives weer kunnen repareren. Om een vergelijking te maken, draaien we voorafgaand aan deze zware test enkele trace-benchmarks met PCMark 8 om een nul-score vast te stellen.

PCMark 8 Storage - single
Interne SSD	Gemiddelde doorvoersnelheid in MB/s (hoger is beter)
Samsung 950 Pro 512GB	877,96
Samsung 960 Pro 1TB	673,10
Samsung 960 EVO 1TB	655,23
Samsung 960 EVO 500GB	609,20
Intel 750 1,2TB	608,17
Intel 600p 512GB	357,71
Samsung 850 EVO 500GB	41,60

De 600p scoort een vrij magere bandbreedte terwijl de overige drives allemaal veel dichter bij elkaar scoren, met uitzondering van de 950 Pro.

De 600p stort behoorlijk in tijdens de degradatie- en steady-state-fase, maar herstelt aardig in de recovery-fase. De ssd zit dan vrij snel weer bijna op het niveau van de enkele test. De twee 960 EVO drives zakken ook flink in, maar blijven wel op ongeveer halve kracht werken. Het herstel is langzamer en na de recovery-fase nog niet terug op het oude niveau. De 850 EVO presteert hier zelfs beter dan de 600p.

Conclusie

In een markt waar sata-ssd's al lang niet meer spannend zijn en alleen nog gekeken wordt naar de prijs per gigabyte, wordt de slag om prestaties op pci-e-ssd's uitgevochten. Daar kan nog wat winst gehaald worden, maar ook bij pci-e-drives wordt de roep om budgetvriendelijke opties luider. Diverse fabrikanten hebben daarom een tweeledig aanvalsplan: de snelste nvme-drives op de markt zetten met mlc-nand om prestatiehongerige gebruikers tevreden te stellen en goedkopere drives aanbieden om de massa over te halen naar m.2-drives met pci-e-aansluiting over te stappen.

Intels 600p en Samsungs 960 EVO zijn juist voor die laatste markt bedoeld: het zijn beide pci-e-drives in de m.2-formfactor en met nvme-interface. Daarmee wordt de bekende sata-barrière van zo'n 540MB/s voor sequentiële overdrachtssnelheden ruimschoots geslecht. Beide fabrikanten zitten met hun nvme-drives op het prijsniveau van een gemiddelde sata-drive van enige tijd geleden, maar hoe ver je daarvoor terug in de tijd moet hangt van de fabrikant af.

Samsungs drives zijn te koop vanaf zo'n 43 cent per gigabyte, maar Intels drive is al voor ongeveer 34 cent per gigabyte te koop. Daarmee zitten de drives op het prijsniveau van bijvoorbeeld de 850 EVO, een sata-drive van Samsung met tlc-geheugen. De 600p is dus een koopje als je hem daarmee vergelijkt. Je krijgt een snellere drive voor evenveel geld, hoewel je niet altijd iets van die extra snelheid merkt. Sterker nog: soms is de EVO gewoonweg sneller in de praktijk.

Samsungs 960 EVO is eigenlijk nog veel te highend voor een budget nvme-drive, zowel qua prestaties als qua prijs. Ja, het is een relatief aantrekkelijk geprijsde nvme-drive, maar vergeleken met de 600p nog vrij duur. Het gat met de 960 Pro is ongeveer tien cent per gigabyte, en het prestatieverschil rechtvaardigt dat nauwelijks.

Daarmee lijkt de keuze tussen de 600p en de 960 EVO vrij simpel. Kies de eerste om een drive in huis te halen die sneller is dan een sata-schijf, maar nauwelijks meer kost. Voor dagelijkse bezigheden is de 600p in de praktijk meer dan snel genoeg, maar bedenk wel dat alle data door de cache moet: zet je deze drive flink aan de bak, dan kunnen er aardige dips in de prestaties optreden.

De EVO koop je als je een serieus snelle nvme-drive wilt, zonder het geld dat daarmee normaal gepaard gaat uit te geven. Wat prestaties betreft is de EVO aanzienlijk sneller dan de 600p en komt hij aardig in de buurt van de 960 Pro. Die laatste blijft echter wel de drive die je moet kiezen als je de snelste van dit moment wil hebben.

Pluspunten

• Goedkope nvme-drive
• Sneller dan sata-drive

Minpunten

• Slc-cache niet te omzeilen

Eindoordeel

Getest

Intel 600p 512GB

Prijs bij publicatie: € 177,-

Bekijk product

Bekijk alle uitvoeringen (5)

Pluspunten

• Topprestaties voor aantrekkelijke prijs

Minpunten

• Nog steeds duur voor budget nvme-drive

Eindoordeel

Getest

Samsung 960 EVO 500GB

Prijs bij publicatie: € 237,-

Bekijk product

Bekijk alle uitvoeringen (3)

Reacties (107)

[flippy]

gezien de conclusie vind ik het vreemd dat de samsung een hogere score krijgt. die prijst zichzelf juist uit de (budget) markt, heeft aanzienlijk minder garantie en ook nog eens een schrijflimiet op de garantie zitten.

[Wim-Bart]

gezien de conclusie vind ik het vreemd dat de samsung een hogere score krijgt. die prijst zichzelf juist uit de (budget) markt, heeft aanzienlijk minder garantie en ook nog eens een schrijflimiet op de garantie zitten.

Er zijn wel wat andere zaken dan jij aan geeft:
De Samsung is bijna 2x zo snel bij lezen
De Samsung is bijna 4x zo snel bij schrijven
Het aantal IOP's van de Samsung is 2,5x zo hoog

Voordeel van de Intel is de TBW 288TB tegenover 200TB.

Overigens vervalt de garantie bij Intel ook na 288TB. Nadeel van de Intel is, uit ervaring, dat de Intel bij TBW stopt en de Samsung nog gewoon leesbaar en schrijfbaar is.

[UltimusXI]

Persoonlijk zou ik garantie ook erg zwaar wegen bij harde schijven inderdaad, maar ligt er wellicht aan of je er waardevolle zaken op opslaat of enkel games / OS. Maar alsnog altijd prettig om te zien dat de fabrikant veel vertrouwen in de levensduur heeft.

[Andyk125]

Garantie of niet als de schijf kapot is ben je waarschijnlijk toch alle informatie kwijt. Ik vindt dat er toch minimaal 5 tot 10 jaar garantie op een harde schijf (SSD) gegeven moet worden, maar om te zeggen dat bij een ssd garantie zo zwaar moet wegen. Waarom kijk je dan überhaupt bij een budget variant?

Zoals jezelf al aangeeft zullen de meeste mensen deze schijven niet gebruiken voor waardevolle zaken, en als de zaken je echt waardevol zijn dan zorg je in ieder geval voor een back-up. De goedkopere prijs zal uiteindelijk toch ergens vandaan moeten komen.

Heb zelf ook een oudere EVO variant en die bevalt mij uitstekend. De prijs kwaliteit en prestatie verhouding is voor Samsung SSD's naar mijn mening erg goed.

[UltimusXI]

"Waarom kijk je dan überhaupt bij een budget variant?"

Ik zie budget als lage prijs en dat kun je ook bereiken door wat minder snelheid / opties te bieden, maar toch een bepaalde degelijkheid. Minder fratsen, minder dat kapot kan. Natuurlijk weet je dat nooit, omdat geen site 3 jaar een product test, maar als een fabrikant mij 5 jaar garantie geeft in plaats van 3, lees ik dat toch als dat de kans iets kleiner is. De fabrikant wil ook niet dat iedereen zijn / haar SSD opstuurt na 4 jaar. Plus, mijn onderbuikgevoel is bij Intel (ook al is het budget lijn) gewoon beter dan bij Samsung, maar klopt: ook daar hoor ik weinig issues over.

En ook al is het geen waardevolle data: de tijd + frustratie om alles opnieuw te installeren / nieuwe bestellen / etc. vind ik wel ook waardevol. Ik geef tegenwoordig gewoon meer om prijs / kwaliteit verhouding dan prijs / prestatieverhouding. Als maar bepaalde basisprestaties worden gehaald.

[Reactie gewijzigd door UltimusXI op 22 juli 2024 23:06]

[Andyk125]

Ben het helemaal met je eens dat je een bepaalde degelijkheid mag verwachten. Maar een lage prijs betekend ook vaak kwalitatief minder goede componenten, die de levensduur toch vaak wel aantasten. Dus ik begrijp je goed, maar veel minder fratsen kun je bijna op hardware gebied voor een SSD niet doen. En gezien er maar een simpel component kapot hoeft te gaan zal de lage prijs ook vaak invloed hebben op de levensduur.

Persoonlijk heb ik drie SSD's gehad, waarbij in het begin een Crucial die volgens de testen heel erg goed en betrouwbaar was. Ik heb er zelf niets dan problemen mee gehad. Dus ja reviews zijn leuk, maar bij dit soort artikelen moet je gewoon je gevoel achterna gaan en hopen dat het goed uitpakt.

[Tim2010]

Nou we moeten wel eerlijk zijn. Samsung is de eerste die zulke hoge snelheiden voor zo'n lage prijs verkoopt. Ja het is nog steeds duurder vergeleken met de traditionele SATA SSD maar vergelijk het met de high-end PCIE SSD's van Intel en Samsung en dan zie dat dit toch veel budget vriendelijker is. Je moet niet vergeten dat dit pas de eerste stappen zijn naar het creeeren van doorsnee consument gerichte PCIE SSD's met een vriendelike prijs. Nu is het de beurt aan de concurrent en volgende iteraties om met iets "beters" te komen.

[0xygen500]

Scores slaan al tijden nergens meer op hier op tweakers.

[Wannial]

Wat ik in de review, maar zeker in de conclusie mis, waarom wordt er niet direct vergeleken met high end m2 nvme ssd's? De 960 is dus duidelijk hoger gericht dan de 600 serie, dus budget bewuste mensen er voor hetzelfde geld als een gewone ssd een 600 serie pakken die voor hetzelfde geld beter is, maar hoe zit dat met de 960? Kan je daar beter een andere pakken die of beter is, of een betere prijs prestatie heeft.

Die conclusie mis ik hier een beetje. Leuke review tussen een paar producten, maar voor het hogere segment niet echt een duidelijk antwoord.

[willemdemoor]

Volgens mij schrijf ik vrij duidelijk dat de 960 evo retesnel is en goedkoper is dan andere highend nvme-drives. .. Gat met 960 Pro is wmb te klein voor dagelijks gebruik om meerprijs van 10ct/GB te rechtvaardigen.

[Zenjol]

Het zou kunnen dat ik eroverheen heb gelezen, maar moet je niet een beetje duidelijk maken in de review wat je in de praktijk aan die snelheid hebt? Als je in een vergelijkingstabel bij de buren kijkt onder PCMark 08 met een van de goedkoopste SATA SSD's (MX300) tegenover de snelste PCI-e x4 NVMe SSD (960 Pro) zie je deze resultaten:

• World of Warcraft: 57 sec. vs 58,4 sec.
• Battlefield 3: 130,9 sec. vs 133,8 sec.
• Photoshop (light): 109,5 sec. vs 113,7 sec.
• After effects: 69,6 sec. vs 70,8 sec.
• Word: 27,8 sec. vs 28,3 sec.

Dat komt overeen met wat ik er vaak over hoor, namelijk dat je het verschil tussen moderne SSD's als normale consument niet merkt. Veel mensen zullen verwachten dat hun Windows en programma's nog sneller zullen opstarten als ze meer dan het dubbele betalen voor een SSD. Dat blijkt helaas niet zo te zijn.

Sterker nog, veel moederborden doen er nog langer over om op te starten vanaf een PCI-e x4 NVMe SSD dan vanaf een simpele SATA SSD. Dan doe je er dus langer over elke keer als je de PC opstart, en voor de rest is het verschil niet merkbaar, waarbij je dus alleen maar een achteruitgang ervaart.

[Reactie gewijzigd door Zenjol op 22 juli 2024 23:06]

[Cerberus_tm]

Nou, het is super ingewikkeld. Bij veel software is de leessnelheid van de opslag inderdaad niet de bottleneck als je al op een standaard-SATA-SSD zit, en zul je geen verschil merken. Maar het hangt maar net van de software af, en ook van je andere hardware.

Wat betreft software kan het laden van een nieuw level in een bepaald spel een heel andere bottleneck hebben dan het opstarten van het spel tot het startscherm. Wat hebben die benchmarks precies gedaan? Hebben ze ook specifiek gekeken naar het laden van een nieuw level als je al in een spel zit, voor meerdere geheugen-intensieve spellen, zoals Skyrim of Fallout?

Wat betreft hardware kan het zijn dat de processor de bottleneck is bij het decomprimeren van een level, waardoor je niets merkt van een snellere opslag; maar wat nu als je een snellere processor installeert? Dan wordt misschien toch soms de snelheid van de opslag de bottleneck (of niet).

Ik heb me sufgegoogled de laatste tijd, en ik vind veel tegenstrijdige berichten, maar ook wel wat gevallen van mensen die in een test onder bepaalde omstandigheden wel een substantieel snellere laadtijd hebben gevonden bij een snellere SSD. Ik heb ook gezocht op verschil in laadtijden tussen een SATA-SSD en een RAM-schijf (RAM als virtuele opslag gebruikt), met evenzeer verschillende resultaten.

Kijk ook eens naar dit resultaat, van diezelfde pagina van jou:
https://nl.hardware.info/...=359426&products[]=365564
Dat suggereert dat applicaties 67% sneller opstarten van de NVME-opslag.

[Zenjol]

Wat er precies achter de schermen gebeurt is inderdaad niet zo makkelijk te achterhalen. Dat verschilt per programma en setup. Maar het lijkt er toch wel op dat deze meeste mensen in hun dagelijkse toepassingen geen verschil merken. Het liefst zou ik ze natuurlijk zelf allebei in huis hebben en dan stopwatch erbij pakken.

Verder is die benchmark die je linkt inderdaad wat heel veel andere benchmarks laten zien, alleen is het dan wel weer MB/s. De enige benchmark waar je naar echte tijdswinst in secondes kijkt zijn die van PCMark 8, en daar is het niet meer dan een paar procent verschil.

[Cerberus_tm]

We gaan een keer een test doen! Ik ben namelijk ondanks alles toch wel verleid, voor die paar tientjes extra...

[Cerberus_tm]

Ja, bij multiplayer zou ik er minder van verwachten.

[tabashi]

Pluspunten
Sneller dan sata-drive

Ik durf hopen dat deze sneller is dan een sata-drive...
Het is alsof je een review zou schrijven voor een smartphone en er dan als pluspunt bijzet van "Hij werkt volledig draadloos".

M.a.w., niet veel goeds aan deze SSD?
Ik had het ook handig gevonden, moest de effectieve schijfgrootte vermeld worden in deze review.
Zo hebben de gewone Samsung 850 EVO 500GB modellen maar 460GB effectieve opslagcapaciteit, wat bij mij enorm tegensteekt.

Maar toch bedankt voor de review. Nu kan ik een min of meer geïnformeerde keuze maken

[aadje93]

er is ook een verschil tussen 1000kb in een MB en 1024kb in een MB rekekenen, windows vs de fabrikant Met HDD's net zo het geval!

[tabashi]

Ik snap jouw punt en je hebt deels gelijk, maar dit heeft niets te maken met Windows. Wel met hoe fabrikanten de afkorting GB gebruiken wanneer ze eigenlijk GiB bedoelen. Foutje? Ik denk het niet

[EraYaN]

GB is correct voor 1000. GiB is correct voor 1024, dus Windows zit hier fout. Meeste Linux desktop omgevingen doen het wel goed.

Dus fabrikanten doen het helemaal goed.

[LCP]

Voor mijn beeldvorming: de NVME interface, is die tegenwoordig standaard aanwezig op moederborden of dien je daar een aparte kaart voor aan te schaffen?

[i-chat]

nvme werkt via pci-e (en als je naar het formaat kijkt dan zie je dat het om een M.2 aansluiting gaat die moet op je moederbord aanwezig zijn... anders moet je een pci-e- insteekkaart variant van deze drives zoeken... die ruweg eruit zien als een budget grafics kaart...

[LCP]

Ah, gevonden! http://rog.asus.com/wp-co...2014/08/X99-Deluxe-M2.jpg

[Ramoncito]

Houd er rekening mee dat, ondanks dat de aansluiting erop zit, je soms toch wel erg lang bezig bent om de boel draaiend te krijgen (als het een boot-drive moet worden). Mijn Asus N-serie laptop heeft die M.2 NVME-aansluiting, maar ik kreeg het niet voor elkaar om een Windows 8 er bootable op te krijgen met de Intel 600p... De HDD wordt ook niet aangemeld in het BIOS bijvoorbeeld, wordt aangesproken puur via UEFI dacht ik. Onder Windows zelf was de drive gewoon te zien.

[LCP]

Kan het zijn dat je Windows probeerde te installeren in Legacy mode? Ik gebruik altijd Rufus om Windows iso's voor UEFI BIOS op een USB stick te zetten. Werkt perfect.

[Ramoncito]

Ik moet er eens naar kijken, ik gbruik zelf een Zalman ZM-VE300 hiervoor. Ik heb inderdaad iets gelezen over het voorbereiden voor UEFI, maar had er nadien gewoon de MS Windows iso USB-tool voor gebruikt... Inmiddels dan toch maar twee gewone SSD's erin gestopt.

[LCP]

Dan is dat je issue geweest. De Microsoft ISO USB tool installeert de ISO in legacy mode. Gebruik Rufus maar eens en kies UEFI, dan gaat het vast lukken

[sapphire]

Was het dan niet een M.2 aansluiting maar dan over AHCI?

Dan past de NVME 'schijf' gewoon, word ook gewoon gezien in Windows maar je kan er niet vanaf booten.
Dacht dat als je je MBR op een andere schijf zet dat je er dan wel Windows vanaf kan laten draaien.

[Ramoncito]

Ik heb dat inderdaad ook gezien, mijn eerste M.2 was de verkeerde (Sandisk X400), toen eens nagekeken wat er in hoort te zitten (Asus informatie voor de N751 laptopserie is zo god als niet te vinden op hun website) en de Intel 600p gekocht. LCP hierboven heeft het waarschijnlijk goed: Ik heb de USB-stick niet correct geconfigureerd voor gebruik met de UEFI-setup...

Wat mij stoorde was dat de schijf wel in Windows te zien was, maar niet bootable was, en dat de schijf ook niet in het BIOS te zien is. Toch kon ik na het booten met een USB-stick, de NVME-schijf gewoon lezen/installeren, waarna ik telkens weer dezelfde fout kreeg....

[Fredi]

Je bios moet nvme ondersteunen, anders kan je er achter fluiten.

[LCP]

* er [naar] fluiten

[Ramoncito]

Ik heb zowel een Sandisk x400 alsmede de Intel 600p erin gestopt, beide werkten niet. Ik begrijp nu dat ik de pech heb dat er alleen een AHCI-versie in past (Samsung SM951)... Ik heb blijkbaar nogal pech met uitzoeken van de juiste M.2...

Vervelend dat het niet in de documentatie staat, en dat verschillende incompatible versies blijkbaar ook in hetzelfde slot passen!

[Fredi]

Dat is geen pech. Het is duidelijk dat jouw mb geen m2 over pci-e ondersteunt, maar alleen over sata. Het is beter eerst je mb handleiding te raadplegen voor je een m2 ssd koopt want kan idd tricky zijn. Mijn mb(Asus Z97-pro) ondersteunt beide maar ook slechts over pci-e 2.0 en geen 3.0 en kan max 10 Gb/s halen, dus kan ik ook niet de max. snelheid uit de recentste m2-ssd's halen.

[Ramoncito]

't Staat niet in de documentatie die bij de laptop zat, het staat ook niet op de Asus-website, ik heb gezocht tot ik de informatie van andere gebruikers vond, en die hebben het over NVME, toch zie ik bij commentaar op yt weer iemand die het over AHCI heeft. De M.2 waar over wordt gesproken die werkt is de Samsung SM951, en daar zijn twee versies van? Ik kocht dus de Intel NVME-versie, maar die wordt niet herkent door het BIOS. BIOS-updates zie ik niet voor de ASUS N751JK... Ik heb dus pech, want ik koop niet in 10 minuten tijd nieuwe hardware tegenwoordig, ik heb een budget. Ik kijk de kat uit de boom en zoek vervolgens de juiste informatie. Het eigenhandig patchen van dat BIOS waar ik ook nog naar heb gekeken, zie ik niet zo zitten. Al met al ben ik er zo'n twee weken mee bezig geweest, maar er zitten nu gewoon twee SSDs in.

[LCP]

Aha, hebben we het dan over de PCI-e x4 aansluiting? Gezien de aansluiting van deze SSD's is dat het slot waar ze dan in passen...?

[Peran]

Een Tweaker hier die wat weet over eventueel prestatie verlies door een PCI-e > NVMe M.2 converter? Eigen ervaring zou super zijn!

[Reactie gewijzigd door Peran op 22 juli 2024 23:06]

[Flaat]

ik neem aan dat je een M.2 naar pci-e 4x of 16x kaart bedoeld?

er word daar niks geconvert, het gaat beide via de pci-e standaard dus de signalen worden alleen van een type connector naar een ander type connector gestuurd. Dat zou geen prestatie verlies moeten geven.

[AmigaWolf]

Leuke review, maar ik vind het wel jammer dat Tweakers niet de Samsung PM961 mee genomen hebben, zijn ook niet duur en snel.

[Hakker]

Nou misschien omdat de PM961 een OEM product is en eigenlijk een 960 pro is maar dan met heatspreader en ondersteuning.

[Peran]

Geen latency?

[Thekilldevilhil]

Er zit geen convertor chip tussen. Bij NVMe M.2 PCIe SSD's zijn de controllers in staat zelf met de PCIe controller te communiceren. Dus inderdaad, geen extra latency.

[Cerberus_tm]

Adapter van M.2 naar PCI bestaat, waardoor je ook zonder M.2-sleuf zo'n kaart op je moederbord kunt gebruiken, mits het bord PCI-e 3.0 x4 ondersteunt. Ik meen me te herinneren gelezen te hebben dat dat prestaties niet beïnvloedt. De SSD wordt zelfs minder warm, in bepaalde gevallen. Wel is het mogelijk dat Windows niet van die SSD kan opstarten, omdat het BIOS (of zoiets) hem niet als boot-dingetje kan gebruiken.

[TheHell34]

Niet op alle moederborden zit een m.2 slot en volgens mij niet alle biossen ondersteunen nvme maar dat ik niet zeker. Als je moederbord nvme ondersteund en geen m.2 slot heb, kan je een pcie kaartje nemen waar een m2. slot op zit.

[LCP]

Dank allen! Weer wat geleerd

[Thekilldevilhil]

Die ondersteuning is voor het booten. Met de juiste NVMe OS drivers krijg je ze op elk systeem aan de praat. Ik heb bijvoorbeeld een p3700 in een P55 bordje draaien voor een database. Dit werkt vlekkeloos onder windows 10 en server 2012R2, je kunt hier alleen niet van booten. Dat kan alleen van een bord met een X99, 97, 170 en de server varianten.

Er zijn al wat mensen die het wel voor elkaar hebben gekregen met wat bios modificaties, maar dat reken ik dan maar even niet tot mainstream support voor NVMe booten

Edit: 90 serie inderdaad ook.

[Reactie gewijzigd door Thekilldevilhil op 22 juli 2024 23:06]

[TheHell34]

Ik draai op Z97 asus moederbord met nvme ondersteuning voor booten. 950 pro 512Gb is ook een leuke beeste

[Thekilldevilhil]

Er is inderdaad support voor de 90 serie chipsets en ik zie dat de meeste fabrikanten netjes een update hebben uitgebracht. Dus dat maakt het nog een soort van breed implementeerbaar.

[Cerberus_tm]

Zie hier een H170 die ook kan booten van een NVME-SSD, zowel via M.2 als via uhh hoe heet dat, de gewone PCI Express 3.0-aansluiting. Ik weet alleen niet of dat laatste ook werkt als je een adaptor van M.2 naar "gewone PCI Express" gebruikt – maar dat is ook niet nodig als je een M.2-gleuf hebt.
http://www.asrock.com/mb/...Pro4S/?cat=Specifications
Ik meen dat er wel meer non-X, non-Z, en dus goedopere, borden zijn die dit ondersteunen.

[XanderHuisman]

Vanaf Skylake zitten er op de moederborden met Intel socket steeds vaker een M2 (NVME) aansluiting.
Mijn Asus X-99A kon bij de eerste boot niet overweg met de aanwezige NVME SSD, maar na een Bios update was dit geen probleem meer.

[Leader98]

Maar wat merk je als gamer van deze snellere drives?
Zijn de gewone SSD's nu de bottleneck?

Kortom, heb je wat aan een snellere opslag oplossing?

[Kars]

De bottleneck op een 'gewone' SSD is de SATA aansluiting (max 6Gbps).
Dit heb je op een M.2 aansluiting (in theorie tot 32Gbps) niet, de bandbreedte is veel groter.

[Reactie gewijzigd door Kars op 22 juli 2024 23:06]

[Berkelear]

M.2 is een form factor, geen bus interface. Het is een form factor voor o.a. SATA en PCIe.
De doorvoersnelheid van die laatste gaat overigens in theorie tot 16GB/s voor PCIe 3.0 en 32GB/s voor PCIe 4.0 (nog niet echt beschikbaar).

[pbruins84]

Volgens mij vraagt Leader98 zich niet af of SATA de bottleneck voor een SSD is, maar of een SSD de bottleneck is in een compleet systeem.

[Peran]

Zo uit mijn hoofd kunnen ze 'merkbaar' meer I/O hebben.. Ik heb zelf een Revodrive van een Tweaker overgenomen. Oud beestje dat niet bijzonder goed ondersteund wordt maar om de uber wijze Tweaker 'Cornelisjuh' hierboven te quoten; "Waarom niet?"

[Tim2010]

Het is ietsje sneller qua laden van games en programmas maar of je het verschil in prijs daarvoor over hebt is natuurlijk aan jouw. Momenteel ben ik van mening dat zulke PCIE m.2's zoals de 960 EVO meer een luxe dan een must zijn voor een gamer/doorsnee consument.

[Reactie gewijzigd door Tim2010 op 22 juli 2024 23:06]

[tabashi]

Enkel bij loadingscreens zal je dan een verschil merken. Tijdens het gamen zelf is een klassieke SSD ruim voldoende (indien het spel mooi geprogrammeerd is, natuurlijk).

[Cerberus_tm]

Heb jij toevallig gegevens of resultaten wat betreft het verschil dat een snellere SSD maakt bij het laden van levels? Ik vind namelijk op het Internet allerlei tegenstrijdige resultaten en ben altijd op zoek naar meer resultaten/tests.

[tabashi]

Spijtig genoeg niet, nee. Enkel mijn eigen gebruikerservaring.

[Cerberus_tm]

OK maar jij hebt dus wel verschil gemerkt bij laadschermen? Bij een bepaald spel / programma?

[Kuzomu]

Vraagje, kan ik met mijn Z97X Gaming 3 moederbord met een I7 4770k een 960 evo tot zijn volle snelheid gebruiken? Het moederbord heeeft wel een M.2 port maar ik weet niet of hij ook PCIE ondersteund via die M2 poort. Vandaar deze vraag.

[Tim2010]

Ja, het ondersteunt PCIE via de M2 poort. Maar dat staat ook netjes in de handleiding van je moederbord

[Kuzomu]

Dat had ik wel gevonden, ik had alleen gezien dat iemand zei dat er geen gebruik gemaakt kon worden van de volle snelheid. Omdat de GPU ook al PCIE lanes gebruikt. Ik heb namelijk een GTX 1070.

[Tim2010]

Nee dat is niet een probleem je hebt genoeg lanes. Het probleem is dat je niet de maximale snelheden zal halen omdat de Z97 chipset alleen PCIe 2.0 ondersteunt voor de M.2 slot (x2 PCIe) en dat heeft een maximale doorvoersnelheid van rond de 500 MB/s per pin. Je kunt dus beter een gewone SATA M.2 SSD halen voor je moederbord of de 600p.

[Kuzomu]

Ah helaas. Nog even verder kijken dan

[Tim2010]

Ook iets voor in de toekomst: Onthoud dat er een verschil is tussen CPU PCIe lanes en Chipset PCIe lanes. Je videokaart gebruikt altijd de CPU PCIe lanes, die zijn namelijk verbonden aan de 1e en 2e 16x PCIe slots op je moederbord. Extra apparaten die je aansluit op je moederbord (zoals dus SSD's/HDD's/DVD-readers, netwerkkaarten, etc) zullen dus nooit lanes van je videokaart wegsnoepen omdat die aangesloten worden op aansluitingen die PCIe lanes van de chipset krijgen. De enige situatie waar er lanes van je videokaart worden weggesnoept is wanneer je een tweede videokaart aansluit in de 2e 16x PCIe slot voor SLI (dan krijgen beide kaarten namelijk 2x een 8x PCIe aansluiting) of een ander apparaat via de tweede 16x PCIe slot aansluit.

[Kuzomu]

Thanks voor de goede uitleg. Zal dit proberen te onthouden.

[sapphire]

M.2 is alleen de formfactor, PCIe is de bus waar deze over werkt.
Volgens de website van de fabrikant ondersteunt je bord M.2 PCIe en SATA, word niets gezegd over NVME, dus waarschijnlijk alleen AHCI PCIe M.2 drives.

Lang leve Google....

[Kuzomu]

Dus helaas kan ik deze niet gebruiken? Weet jij dan of het slim is om een tweede 850 evo te kopen of alvast een 960 evo voor als ik ga upgraden naar een nieuwe socket + cpu.

[Rabbitto]

Ik zit al een tijdje te kijken naar een upgrade voor mijn nieuwe pc en hou de 960 en 600p lijn in de gaten. Echter is de 960 lijn al sinds begin release in oktober compleet maar dan ook compleet onbestelbaar. Hoe komt het dat deze schijven niet in Nederland te krijgen zijn? Het was een wereldwijde release maar ik heb nooit een schaarste gezien na bijvoorbeeld een grote vraag. Er is nooit voorraad in Nederland geweest. De 600p lijkt tevens een goede kandidaat te zijn voor de realist. (de theoretische mega snelheden van de 950/960waar je in het dagelijks gebruik weinig van merkt zijn misschien wat overkill.)

[Reactie gewijzigd door Rabbitto op 22 juli 2024 23:06]

[Peran]

Ik dacht dat op dit moment de vraag sneller groeit dan de productie van individuele producten. De vraag stijgt en per type product wordt er minder geproduceerd, er worden juist meer verschillende producten (of versies) geproduceerd. Het is me niet helemaal duidelijk waarom maar het lijkt dat de fabrikanten proberen om hun voorraden te verkleinen en sneller nieuwe (lees: ''betere') producten te lanceren.
[analyse van een 'news junkie', zo 1 2 3 geen bronnen]

[Reactie gewijzigd door Peran op 22 juli 2024 23:06]

[Xfade]

Dit was zelfs een paar dagen geleden nieuws op Tweakers, de prijzen stijgen.

[Isniedood]

Klopt het dat je in de pricewatch de moederborden nog niet kan filteren op aantal m2 sloten? Gaat wel een prioriteitje worden voor mijn volgende pc.

[Ramoncito]

Nee, dat klopt. Het is ook een lastige term om te zoeken/googlen...

[Cornelisjuh]

Ik bezit zelf de 512GB 600p. Ik ben uiteindelijk op de keuze gekomen door de gedachte: "Waarom niet?". De 600p was destijds net zo duur (of zelfs iets goedkoper) als een "normale" SATA SSD. Je zal in het in de praktijk misschien niet merken maar ik zou geen tweaker zijn als ik het niet gedaan had

[SpiceWorm]

Hoe zit het met de betrouwbaarheid van deze ssd's? Na 3x mijn systeem opnieuw te hebben geinstalleerd na ssd falen heb ik wel extra geld over voor een betrouwbare ssd. Niet omdat ik geen backups heb maar vanwege het gedoe van alle applicaties installeren / configureren.

[speed112]

Uit ervaring m.b.t. de samsung SSD's ( heb zelf de 850 pro en evo, en de 950 pro m.2) zijn deze overall zeer goed te noemen kwa prestatie's en aanschafkosten.
Allemaal de 256GB versie's hiervan.
Ben er tot nu toe zeer tevreden over en nog geen problemen tegen gekomen tot dusverre!

[m0ridin]

Het prijsverschil is bij de 500/512GB versie relatief natuurlijk wel wat kleiner dan bij de 25/256GB versie, wat betreft de laatste grootte is het prijsvoordeel van de intel een stuk relevanter.

Verder concluderen jullie dat de EVO qua prestaties aanzienlijk sneller is dan de 600p, hoewel dat zeker niet bij alle benches blijkt (light en moderate traces bijv).

Hoe dan ook, verder eens, De 600p is een prima ssd voor het geld en zal voor het merendeel van de normale gebruiker prima voldoen, voor een paar tientjes extra heb je echter wel een schijf die over het algemeen (net iets) vlotter presteert maar of dat het waard is verschilt per persoon.