Inleiding: en we waren er net aan gewend
Wie heeft eigenlijk gezegd dat een smartphone dezelfde beeldverhouding moet hebben als een tv? LG probeerde het ooit anders te doen en zette een 21:9-scherm in de BL40 NewChocolate uit 2009. Het bleek een eenmalig experiment; er kwam geen opvolger voor deze bijzondere telefoon.
De NewChocolate was zelfs met een 16:9-scherm opvallend geweest. Veel telefoons uit die tijd hadden een scherm van 3:2 of 4:3, zoals de iPhones met 480x320 pixels en diverse Windows Mobile-telefoons met 320x250 pixels. High-end smartphones werden wel langer, met 15:9-schermen en 800x480 pixels.

Niet lang daarna kwamen er meer en meer modellen met 16:9-schermen. De beeldverhouding die op tv's breedbeeld heette en daar allang gemeengoed was, bleek ideaal voor het bekijken van video's zonder zwarte schermranden. Bovendien was het met de langere schermen mogelijk om telefoons te maken met een groter scherm die desondanks weinig breder waren. De breedte is immers belangrijk voor hoe gebruikers hem vasthouden en of ze hem makkelijk kunnen bedienen.
Nu is de 16:9-verhouding een jaar of zes ingeburgerd, maar bij het verminderen van de bezels is de rek eruit. En dus kijken diverse fabrikanten naar een oude truc; met een langer scherm kun je een groter scherm kwijt op een telefoon die ongeveer even groot is. Het 16:9-scherm op high-end smartphones wordt in de komende jaren vermoedelijk met uitsterven bedreigd.
Beeldverhoudingen van telefoons
De allereerste smartphone had al een ontzettend lang scherm. Je ziet het niet aan de resolutie van 293x160 pixels, maar het 3"-scherm van de IBM Simon - hier rechts op de afbeelding te zien - uit 1994 had een verhouding van ongeveer 26:9 bijna 3 op 1. Ook de oerversie van de Nokia-smartphone, lang marktleider op dit gebied, had een dergelijk lang scherm: 640x200 pixels en 4,5". De 9000 Communicator uit 1996 had een verhouding van ongeveer 29:9.
Die vroege smartphones waren zo breed vanwege de vorm van de telefoon zelf. Die was traditioneel lang en het scherm moest daarin passen. Omdat er veel ruimte nodig was voor de aansturing van het scherm om de display heen, zouden bredere schermen de grote telefoons van destijds al snel onhandelbaar hebben gemaakt.
Het was pas later dat schermen minder lang werden, vooral omdat zoveel fabrikanten er een toetsenbord onder wilden plaatsen en alle componenten voor een telefoon in kleinere uitvoeringen beschikbaar kwamen. Dat gebeurde onder meer met BlackBerry's. Modellen vanaf 2002 konden ook bellen, waardoor je ze als smartphone kunt classificeren. Ze hadden veelal een scherm van 160x160 pixels: vierkant dus.
Op dat moment kwamen ook de eerste modellen met Windows Mobile op de markt. Die gebruikten veel schermen met een 4:3-verhouding, zoals de O2 XDA van HTC uit 2002, met een 3,5"-display met 320x240 pixels. De telefoon is in Nederland beperkt onder die naam verkocht, maar zal veel tweakers desondanks bekend voorkomen; het forum XDA-Developers dankt er zijn naam aan.
De resolutie van 320x240 pixels bleef lang in gebruik; de Nokia N95 uit 2007 (op de afbeelding links hiernaast) gebruikte die bijvoorbeeld ook. De beeldverhouding van 4:3 hield het ook lang vol. Pas vanaf 2011 of 2012 zagen we die resolutie en beeldverhouding uit de budgetmarkt verdwijnen. High-end smartphones waren toen al overgeschakeld op bredere schermen. In eerste instantie waren er veel telefoons als de Xperia X1 van Sony en de Samsung Omnia met 15:9-schermen. De resoluties waren toen 800x480 en 400x240 pixels. Niet veel later gingen sommige fabrikanten daar een paar pixels in de hoogte bij optellen om tot 16:9 te komen, met schermen van 854x480 pixels.
Er zijn nog lang smartphones verschenen met een afwijkende schermverhouding, zoals de Nokia Lumia 920 uit 2012 met 1280x768 pixels: 15:9 dus. Desondanks is 16:9 de beeldverhouding van minstens 95 procent van de smartphones van de afgelopen jaren. Opvallende uitzonderingen waren BlackBerry, dat zijn Passport uitrustte met een vierkant 1440x1440-pixelscherm, en Meizu, dat met zijn MX-serie schermen gebruikte van bijvoorbeeld 1920x1152 pixels: 15:9. Xiaomi deed het opeens ook anders met zijn 'bezelloze' Mi Mix van het afgelopen jaar, met een 17:9-verhouding van 2040x1080 pixels.
/i/2000832053.jpeg?f=imagenormal)
Meizu MX4 Ubuntu
Waarom langere schermen?
Eind 2014 publiceerde Tweakers een artikel over waarom smartphones toen groot genoeg waren. Dat bleek goeddeels te kloppen. Veel telefoons uit 2016 en begin 2017 zijn niet groter dan die uit 2014, en dat terwijl smartphones in de jaren ervoor telkens een stapje groter werden. Het punt is dat veel mensen best een groter scherm willen, maar geen grotere telefoon. In de afgelopen jaren zijn de bezels daarom stukje bij beetje afgebouwd, met als hoogtepunten tot nu toe de experimentele Xiaomi Mi Mix en de Samsung Galaxy Note 7, die inmiddels om een heel andere reden bekendstaat dan om zijn beperkte bezels.
Dankzij het gekromde scherm had de Note 7 aan elke zijkant ongeveer 1,5mm bezel over. Zelfs als Samsung de bezels helemaal zou laten verdwijnen, wat technisch een tovertruc zou zijn, zou dat in de breedte maar drie millimeter schelen. Hoe krijg je een nog groter scherm in een behuizing die maximaal een centimeter of zeven breed is? Het antwoord ligt bij de smartphones uit de jaren negentig, met hun absurd lange schermen. Het verlengen van het scherm levert immers meer oppervlakte op. Dat staat goed op de specsheet en gebruikers kunnen meer zien op de display dan nu het geval is.
Als je de behuizing van Samsungs Galaxy S7 als voorbeeld neemt, hoe groot kan een scherm dan zijn?
Samsung |
Galaxy S7 |
S7 zonder bezels en 16:9-scherm |
S7 met bezels en 18,5:9-scherm |
Behuizing |
142,1mm 69,6mm |
142,1mm 69,6mm |
142,1mm 69,6mm |
Schermformaat |
5,1" |
5,59" |
5,8" |
Schermoppervlak |
71,7cm² |
86,14cm² |
85,38cm² |
Bezels |
29,1mm 6,02mm |
18,3mm 0mm |
9,8mm 5,2mm |
De S7 is 14,2x7cm groot. Als de hele voorkant scherm moet zijn, krijg je daar maximaal een display in van net geen 5,6". Dan blijft er aan de zijkant niets over, en aan de boven- en onderkant in totaal 0,7mm, heel weinig dus.
De geruchten gaan dat Samsung in de opvolger van de S7 een 18,5:9-scherm zet. Met die verhouding kan Samsung in de behuizing van de S7 makkelijk een 5,8"-scherm kwijt en blijft er ruimte over voor de bezels aan de zijkant. De ruimte voor luidspreker, frontcamera en sensors aan de voorkant is wel beperkt, maar het is mogelijk. De resolutie zou op 2960x1440 pixels uitkomen. Als dat zo is, is de schermdiagonaal weliswaar groter, maar groeit het schermoppervlak niet evenredig mee. Het scherm heeft immers een andere verhouding. Een 5,8"-scherm van 18,5:9 heeft dezelfde oppervlakte als een 16:9-scherm van ongeveer 5,6".
Als marktleider Samsung zoiets doet, zullen andere fabrikanten volgen. Veel modellen telefoons hebben een oledscherm van Samsung, waaronder de Google Pixel-telefoons, modellen van Huawei, OnePlus en veel andere makers. Als de Zuid-Koreaanse fabrikant veel displays gaat aanbieden met afwijkende schermverhoudingen, ligt het voor de hand dat die in meer telefoons terechtkomen.
LG is echter de fabrikant die daarmee zal aftrappen. De G6 volgt later deze maand, maar de schermdivisie van het bedrijf heeft alvast de display van het toestel aangekondigd. Dat is een 2:1-scherm, of 18:9 zo je wil, met een resolutie van 2880x1440 pixels. Het is geen oledscherm, maar een lcd. Ook bij het scherm van de G6 geldt dat de schermoppervlakte niet zo groot is als bij een 16:9-scherm van 5,7". De oppervlakte komt overeen met die van een 16:9-scherm van 5,4", iets groter dan bij de 5,3" van de LG G5 dus.

Behalve de grootte zijn er meer redenen om te kiezen voor een lang scherm, maar vermoedelijk zijn die allemaal secundair. Zo is het makkelijker om in landscape twee apps naast elkaar te draaien. Ook is het mogelijk om video af te spelen en onscreen-buttons en controls weer te geven, als dat in de software zit. Daarnaast is het mogelijk om een deel van de display een vast element te laten weergeven, zoals een logo, maar het is de vraag of dat de moeite waard is.
Uiteindelijk gaat het in de telefoonmarkt vaak simpelweg om wedstrijdjes verplassen. We meten schermformaten in diagonalen, en het verschil tussen de 5,1" van de S7 en de vermoedelijke 5,8" van de S8 is zo groot dat het alleen al daarom de moeite waard zou zijn.
Tot slot
Lang was de verwachting dat buigbare schermen grotere schermen in kleinere telefoons mogelijk gingen maken. Ook daar zijn fabrikanten mee bezig, gezien de renders van Samsung en Microsoft. Ondanks jaren van ontwikkeling is het echter nog niet zover en dus nemen fabrikanten eerst een tussenstap.
Het is logisch om schermen langer te maken. De schermdiagonaal is immers een van de belangrijkste specs op een specsheet. Sterker nog, veel consumenten zullen niet weten dat het om een schermdiagonaal gaat en denken dat het simpelweg de grootte van de telefoon is: 'dit is een 5,5"-telefoon'. De schermdiagonaal zal, gek genoeg, niet de enige aanduiding meer zijn die aangeeft hoe groot het scherm echt is. Wat heb je aan een grotere schermdiagonaal als je 5,7"-scherm dezelfde oppervlakte heeft als het 5,4"-scherm van een andere telefoon?
Het is nu nog de vraag hoe gebruikers gaan reageren op de langere schermen. De kans bestaat dat snel veel meer high-end telefoons de langere schermen gaan toepassen. Daarna volgen mogelijk ook midrange-telefoons en als het net zo gaat als met 16:9-schermen, kan binnen enkele jaren de winkel vol liggen met smartphones met lange schermen.
/i/2001391363.jpeg?f=imagenormal)