Inleiding
Samengevat
Apple heeft de iMac een gekalibreerd scherm met een enorm hoge resolutie, goed contrast en hoge helderheid meegegeven. Daarmee is de computer bij uitstek geschikt voor beeldbewerking. Er zijn wel wat minpuntjes, die vooral met flexibiliteit te maken hebben. Zo kan Windows het scherm niet op 5k aansturen en werkt Target Display Mode, het gebruik als externe monitor, niet op dit systeem. De prijs is relatief laag in vergelijking met een losse 5k-monitor, al loopt die gauw op als je het systeem van upgrades laat voorzien.
Eindoordeel
In 2009 introduceerde Apple de 27"-iMac, die de 24"-iMac opvolgde als de duurste iMac-variant met het grootste scherm. De 27"-iMac kreeg een schermresolutie van 2560x1440 pixels en een Core 2 duo-processor mee. In de loop der jaren werd de processor een aantal keer geüpgraded, en de eerste grote uiterlijke verandering kwam in 2012, toen de Superdrive geschrapt werd en de iMac een stuk dunner werd. Afgezien van die afslankkuur is het uiterlijk van de iMac in zeven jaar nauwelijks veranderd en ziet hij er wat ons betreft nog steeds niet belegen uit, al kunnen de meningen daarover natuurlijk verschillen.
/i/2000559637.jpeg?f=imagenormal)
Voor de 2014-generatie van de iMac viel er wat hardware betreft weinig te vernieuwen. In 2013 was de overstap naar Intel Haswell-processors al gemaakt en opvolger Broadwell zal nog even op zich laten wachten. In plaats van een hardware-upgrade werd het dus een upgrade van het scherm. Na de iPhone, iPad en MacBook Pro heeft ook de iMac nu de 'Retina'-verviervoudiging van het aantal pixels gekregen.
Het resultaat komt uit op meer dan vijfduizend pixels in de breedte, '5k' in marketingtermen. Om die pixels aan te sturen levert Apple de iMac standaard met een Radeon R9 M290X-videokaart, maar er is ook een optie voor een R9 M295X-videokaart, die op AMD's nieuwe Tonga-architectuur gebaseerd is. Ons testexemplaar bevatte die laatste videokaart, samen met een Core i7-4790K-processor en 8GB geheugen. We kijken of het 5k-scherm de moeite waard is en benchmarken en passant AMD's snelste mobiele gpu.
Uiterlijk
Uiterlijk is de 5k-iMac, zolang het scherm uitgeschakeld blijft, niet te onderscheiden van de eerdere generatie iMacs. Apple heeft de iMac-lijn, die het in september 2013 nog een hardwarematige update gaf, ongewijzigd gelaten. De 5k-iMac is dus een toevoeging aan de bestaande modellen en vervangt de 27"-iMac voorlopig in ieder geval niet.
/i/2000559635.jpeg?f=imagenormal)
De ongewijzigde buitenkant van de 27"-iMac bestaat uit een stevige aluminium voet, waaraan het scherm hangt, met daarin ingebouwd alle hardware. Het 9,5 kilogram wegende gevaarte is mooi in balans en kan een stukje naar voren en naar achteren 'tilten'.
Aan de achterkant van de iMac bevinden zich de uitgang van de koeling en het klepje waarachter het werkgeheugen schuilgaat. Beide worden aan het oog onttrokken door de voet. De aansluitingen voor randapparatuur bevinden zich eveneens aan de achterkant van de computer. Blijkbaar wilde Apple de voorkant van de iMac niet ontsieren met usb-aansluitingen en een kaartlezer, maar dat betekent wel dat die aansluitingen niet makkelijk te bereiken zijn.
/i/2000559692.jpeg?f=imagenormal)
Net als aan de behuizing van de iMac is er ook aan het minimale design van toetsenbord en muis niets veranderd. Standaard levert Apple het Wireless Keyboard en de Magic Mouse mee. Wie zijn iMac in de Apple Store bestelt, kan in plaats daarvan ook kiezen voor een gewone muis of een Magic Trackpad. Het toetsenbord, dat van aluminium is gemaakt, is compact en heeft dezelfde aanslag als een laptoptoetsenbord. De magic mouse is nogal plat en zal daardoor niet bij iedereen even prettig in de hand liggen. Het magische aspect van de muis is het multitouch-oppervlak, waardoor je ook multitouch-bewegingen op de muis kunt maken. Bijvoorbeeld met een vinger naar links of naar rechts swipen voor de vorige of volgende pagina in de browser, of met twee vingers tikken om Mission Control te openen.
/i/2000559659.jpeg?f=imagenormal)
De aansluitmogelijkheden lijken op het eerste gezicht ook onveranderd, maar naast de vier usb 3.0-aansluitingen zijn nu twee thunderbolt 2.0-aansluitingen geplaatst, die de bandbreedte van thunderbolt 1.0 verdubbelen naar 20Gbit/s. Verder zijn er een hoofdtelefoonuitgang, een sdxc-kaartlezer en een gigabit-ethernetaansluiting aanwezig. Externe beeldschermen kunnen op de beide thunderbolt-aansluitingen aangesloten worden. De maximale resolutie blijft daarbij beperkt tot het maximum van de displayport 1.2-standaard, oftewel 4k bij een verversingsfrequentie van 60Hz.
Het 5k-scherm in de praktijk
Schermresoluties zijn in de afgelopen jaren flink opgekrikt en in 2014 zijn er al smartphones met 1440p-schermen en laptops met 4k-schermen op de markt verschenen. Bij desktopcomputers en laptops leverde het verhogen van de schermresolutie aanvankelijk meer bruikbare ruimte op de desktop op, maar als de resolutie nog verder toeneemt, leidt dat tot onwerkbaar kleine pictogrammen en knoppen. Toch heeft het toevoegen van meer pixels zin. Je kunt de interface van je besturingssysteem namelijk schalen, waardoor details scherper en dus beter zichtbaar zijn.
Dat betekent niet dat het zin heeft om de schermresolutie oneindig te verhogen. Op een 5"-smartphone bijvoorbeeld, is het verschil tussen 2560x1440 en 1920x1080 pixels vrijwel onzichtbaar en moet je met je neus boven op het scherm gaan zitten om te zien dat het full-hd-scherm minder scherp is.
/i/2000559731.jpeg?f=imagenormal)
IMac 27" 2560x1440 (links) en iMac 27" 5k
Bij beeldschermen van desktopcomputers, zoals de iMac, zijn de individuele pixels meestal wel te onderscheiden. De gewone iMac heeft een resolutie van 2560x1440 pixels, maar dan verspreid over een 27"-scherm. Doordat je verder bij het scherm vandaan zit, ziet het beeld er scherp uit, totdat je te dichtbij komt. De iMac 5k verviervoudigt de resolutie van de gewone iMac naar 5120x2880 pixels, wat neerkomt op een pixeldichtheid van 217ppi. De vraag is natuurlijk hoe dat werkt en of het ook nut heeft.
Als je de nieuwe iMac aanzet, wordt in ieder geval snel duidelijk dat het 5k-scherm een veel scherper beeld heeft dan zijn voorganger. Het klinkt wat flauw, maar alles ziet er door de verviervoudiging van pixels scherper, en dus mooier uit. Als je op een normale afstand van een centimeter of zestig bij het scherm vandaan zit, valt duidelijk op dat details zoals het wifi-icoontje op de menubalk er een stuk scherper uitzien dan op eerdere iMacs en pas als je dichter dan dertig centimeter bij het scherm komt, kun je zien dat het Apple-logootje linksboven niet rond, maar gekarteld is door de pixels waaruit het opgebouwd is.
Dat alles er mooi uitziet, heeft met de schaling van het besturingssysteem te maken. Apple verviervoudigt namelijk niet alleen de resolutie, maar ook de grafische elementen van OS X. Standaard worden dingen als pictogrammen en websites die je bezoekt in de browser op het 5k-scherm even groot weergegeven als op een 2560x1440-scherm, maar dan een stuk scherper. Ga je de iMac gebruiken voor beeldbewerking, dan profiteer je wel direct van de hoge resolutie doordat je 4k-films of afbeeldingen een-op-een kunt bewerken.
Wil je meer ruimte op het scherm, dan kun je kiezen voor een ander schalingsniveau. De meeste ruimte krijg je door de interface 125 procent te schalen, wat eruitziet alsof je het besturingssysteem op 3200x1800 pixels zou draaien. De schaling uitschakelen kan normaal gesproken niet, al zijn er wel tooltjes te vinden die daarbij kunnen helpen.
Al met al zijn we dus behoorlijk positief over de mogelijkheden die het 5k-scherm biedt. Vooral voor bewerking van beeldmateriaal op hoge resolutie is het scherm bijzonder geschikt doordat je het materiaal native kunt weergeven en er nog genoeg ruimte over is voor je toolbars. Daarnaast levert de hogere pixeldichtheid een mooier en scherper beeld op dan bij de standaard-27"-iMac.
Vernieuwingsfrequentie: 60Hz
Het weergeven van 14,7 miljoen pixels gaat niet zonder slag of stoot. Zóveel pixels met een verversingssnelheid van 60Hz op het scherm toveren kost namelijk behoorlijk veel bandbreedte, meer bandbreedte zelfs dan waarin de displayport 1.2-specificatie voorziet. Enige tijd ging dan ook het gerucht dat het Retina-scherm een frequentie van 30Hz zou aanhouden op de 5k-resolutie. We hebben tijdens het testen behoorlijk met het scherm en de resoluties zitten rommelen, maar op geen enkel moment zagen we de frequentie teruggeschakeld worden naar 30Hz. De manier waarop het Apple ondanks de beperkingen van de displayport-standaard toch gelukt is om 5k op 60Hz te draaien, is door een bestaande timing controller over te klokken, waardoor er genoeg bandbreedte beschikbaar is gekomen.
/i/2000560075.jpeg?f=imagenormal)
Parade Technologies DP665 timing controller (geel) bron: iFixit
Apple heeft die mogelijkheid doordat de fabrikant de hele computer zelf ontwerpt en dus aangepaste onderdelen, die niet helemaal aan de standaarden voldoen, kan toevoegen. Een nadelig gevolg daarvan is dat Target Display Mode, waarbij je een iMac kunt gebruiken als extern beeldscherm voor een andere Mac, niet werkt.
Beeldkwaliteit
Apples 5k-scherm heeft een enorme berg pixels en daardoor zien vooral teksten en pictogrammen er mooi scherp uit. We beoordelen beeldschermen natuurlijk niet alleen op de pixeldichtheid, maar ook op de beeldkwaliteit. Als we ter vergelijking de nieuwe iMac naast ons dikke model uit 2012 zetten, valt op dat het nieuwe scherm minder reflecteert dan dat van de oude iMac.
/i/2000559456.jpeg?f=imagenormal)
IMac 27" 2012 (links) en iMac 27" 5k Retina
Sinds de generatie 'dunne' iMacs, die de fabrikant eind 2012 introduceerde, lamineert Apple het scherm, met minder reflecties als gevolg. Dat blijkt ook op de 5k-iMac weer het geval te zijn en het resultaat is dan ook duidelijk te zien.
Met behulp van onze Spectracal C6-colorimeter zijn we vervolgens de maximale helderheid en het contrast van het scherm gaan meten.
| Schermhelderheid |
|---|
| Systeemnaam | Scherm | Resolutie | In cd/m², hoger is beter |
|---|
| Apple MBA 11", 2014, OS X |
11,6" |
1366x768 |
*******
404 |
| Apple MBP 15", naj. 2013, OS X |
15,4" |
2880x1800 |
*******
388 |
| Apple iMac 27" Retina 5K |
27" |
5120x2880 |
******
375 |
| Apple iMac 21,5 naj. 2012 |
21,5" |
1920x1080 |
******
375 |
| Apple MBP 13", naj. 2013, OS X |
13,3" |
2560x1600 |
******
367 |
| Apple MBA 13", 2014, OS X |
13,3" |
1440x900 |
******
324 |
De hoge resolutie blijkt niet ten koste te zijn gegaan van de maximale helderheid van het scherm. Die is met 375cd/m² net zo hoog als die van de vorige iMac die we testten, het dunne 21,5"-model van najaar 2012, en daarmee ruimschoots voldoende voor een desktopcomputer. In de meeste situaties zal de maximale helderheid zelfs te veel van het goede zijn.
| Contrast (max. helderheid) |
|---|
| Systeemnaam | Scherm | Resolutie | Verhouding, hoger is beter |
|---|
| Apple iMac 27" Retina 5K |
27" |
5120x2880 |
*******
1182:1 |
| Apple MBP 13", naj. 2013, OS X |
13,3" |
2560x1600 |
*******
1104:1 |
| Apple MBP 15", naj. 2013, OS X |
15,4" |
2880x1800 |
******
981:1 |
| Apple MBA 13", 2014, OS X |
13,3" |
1440x900 |
******
948:1 |
| Apple MBA 11", 2014, OS X |
11,6" |
1366x768 |
****
689:1 |
Het contrast drukt uit in hoeverre maximaal wit en maximaal zwart in helderheid verschillen. Hoe hoger de contrastwaarde, des te indrukwekkender de kleuren op het scherm overkomen. Ook wat contrast betreft kunnen we niet klagen; de contrastwaarde van de iMac is nog een fractie hoger dan die van MacBooks Pro met Retina-schermen.
Kleurweergave
Van een computer van meer dan 2500 euro mag je verwachten dat het scherm behalve helder en contrastrijk ook gekalibreerd is. Apple geeft zelf aan alle 5k-schermen te kalibreren en de ervaring met eerdere high-end Apple-producten leert dat dat meestal ook netjes gebeurt.
/i/2000557606.png?f=imagenormal)
Uit de meting van de grijswaarden blijkt inderdaad dat rood, groen en blauw behoorlijk goed in balans zijn, wat leidt tot een gemiddelde ΔE-waarde van 3,9. We hebben MacBooks gezien die een lagere afwijking hadden en strikt genomen zou een ΔE boven de 3 met het blote oog te zien moeten zijn, maar kleurbalans en gammacurve verlopen zo geleidelijk dat we hiervan niet wakker kunnen liggen.
/i/2000557607.png?f=imagenormal)
Ook de primarie en secundaire kleuren komen ook goed uit de verf, en laten een bijzonder lage gemiddelde afwijking zien. Apple heeft het verviervoudigen van de resolutie dus niet ten koste laten gaan van de helderheid en het contast, en blijkt het scherm bovendien naar tevredenheid gekalibreerd te hebben.
Specificaties en synthetische benchmarks
Apple kan de 5k-iMac leveren met twee verschillende processors van Intel. De keuze bestaat uit een Core i5-4690 of een Core i7-4790K. De i7-variant heeft een vrij instelbare multiplier, waar je bij een iMac weinig aan hebt. De kloksnelheid ligt echter 400MHz hoger dan bij de gewone 4790, wat de keuze voor de 'K-variant' verklaart. Voor de grafische kaart is Apple, na een tijdje gebruikgemaakt te hebben van Nvidia-chips, terug bij AMD, in dit geval met de R9 M290X voor het standaardmodel. Optioneel is de R9 M295X te krijgen, die is opgebouwd rond AMD's nieuwe Tonga-architectuur en die we in ons reviewexemplaar aantroffen.
| | Apple iMac met Retina 5k-display |
|---|
| Processor |
Intel Core i7-4790K |
| Cores/threads |
4/8 |
| Klokfrequentie (turbo) |
4,0GHz (4,4GHz) |
| Gpu |
Intel HD 4600
AMD R9 M295X |
| Werkgeheugen |
8GB ddr3-1600MHz |
| Opslag |
Apple SD0128F (Sandisk)
Apple ST1000DM003 (Seagate) |
| WiFi |
Broadcom 802.11ac |
| Schermpaneel |
27", ips, 5120x2880 pixels |
| Besturingssysteem |
Mac OS X 10.10 |
Het werkgeheugen bedraagt standaard 8GB, wat uitgebreid kan worden tot 16 of 32GB. Het is het enige onderdeel van de 27"-iMac dat zelf te vervangen is, door een luikje achter de voet van de computer te openen. Wil je veel werkgeheugen, dan is het aantrekkelijk om geld te besparen door het zelf uit te breiden. Apples upgrades zijn namelijk duur; een setje van 32GB werkgeheugen levert een meerprijs van zeshonderd euro op, terwijl er al so-dimm-kitjes van 32GB voor de helft in de Pricewatch staan.
De opslag van de nieuwe iMac wordt verzorgd door een Fusion Drive, die bestaat uit een ssd van 128GB en een harde schijf van een terabyte, waardoor je in totaal op een capaciteit van 1,12TB uitkomt. Het besturingssysteem verplaatst veelgebruikte bestanden naar de ssd, wat tot gevolg heeft dat je nauwelijks het idee hebt dat het grootste gedeelte van je opslagcapaciteit afkomstig is van een trage, draaiende schijf. Daarbij heeft Apple het voordeel zowel de hardware als het besturingssysteem te configureren, zodat het in staat was het besturingssysteem te optimaliseren om de extra 128GB nuttig te gebruiken.
Synthetische benchmarks
Om de snelheid van de voor de iMac nieuwe i7-processor te meten draaien we om te beginnen Cinebench 11.5 in OS X. Deze versie van Cinebench draaien we al een tijdje en dat geeft ons de mogelijkheid om de prestaties van iMacs sinds 2010 te vergelijken.
| Cinebench 11.5 - Multi |
|---|
| Systeemnaam | Processor | In punten, hoger is beter |
|---|
| iMac 27" Retina 5K |
Core i7-4790K |
*******
8,52 |
| iMac 21,5 (2012) |
Core i7-3770S |
******
7,10 |
| iMac 27" (2012) |
Core i5-3470 |
****
5,40 |
| iMac 21,5" (2011) |
Core i5-2400S |
***
3,92 |
| iMac 21,5" (2014) |
Core i5-4260U |
**
2,58 |
| iMac 21,5" (2010) |
Core i3-540 |
**
2,49 |
De 4790K is de snelste processor die Apple tot nu toe in een iMac gebruikt heeft en dat blijkt ook uit het resultaat van Cinebench Multi, waarbij alle processorcores en -threads gebruikt worden bij het renderen van een afbeelding.
| Cinebench 11.5 - Single |
|---|
| Systeemnaam | Processor | In punten, hoger is beter |
|---|
| iMac 27" Retina 5K |
Core i7-4790K |
*******
1,82 |
| iMac 21,5 (2012) |
Core i7-3770S |
******
1,57 |
| iMac 27" (2012) |
Core i5-3470 |
******
1,46 |
| iMac 21,5" (2011) |
Core i5-2400S |
*****
1,23 |
| iMac 21,5" (2014) |
Core i5-4260U |
****
1,13 |
| iMac 21,5" (2010) |
Core i3-540 |
****
0,99 |
De Single-test is hetzelfde als de Cinebench Multi-test, alleen wordt er dan slechts één thread gebruikt. Ook zonder de zeven extra threads die de i7-processor rijk is, komt de 5k-iMac als snelste uit de bus rollen. Omdat de resultaten van de benchmarks op deze manier nogal voorspelbaar zijn, hebben we de praktijktests in Windows gedraaid, waarbij we over meer vergelijkingsmateriaal beschikken.
Windows-installatie en benchmarks
De overstap van PowerPC- naar Intel-processors maakte in 2006 de weg vrij om ook Windows op Apple-computers te draaien. De meeste van onze benchmarks werken zowel op Windows als op OS X, maar voor eerlijke vergelijkingen met andere systemen waarop Windows draait, voeren we de benchmarks ook nog eens in Windows uit. Met behulp van Bootcamp en een Windows-iso is het eenvoudig om het besturingssysteem van Microsoft te installeren, maar aan Windows op de 5k-iMac blijken wel wat nadelen te kleven.
/i/2000559728.jpeg?f=imagenormal)
Allereerst raak je bij de installatie van Windows de caching-functie van je Fusion Drive kwijt. De combinatie van een harde schijf en ssd, die in OS X als één volume wordt gezien, verschijnt tijdens de Windows-installatie als twee verschillende stations en de Bootcamp-partitie omvat alleen ruimte op de draaiende schijf. Windows voelt daardoor dus een stuk langzamer aan dan OS X. Koop je een iMac met een ssd in plaats van een Fusion Drive, dan speelt dit probleem natuurlijk niet.
Een tweede nadeel, dat wel voor alle 5k-iMacs geldt, is de maximale schermresolutie in Windows. Hoger dan 3840x2160 pixels wil de resolutie niet, waardoor het niet mogelijk is om Windows op de native resolutie van het scherm te draaien. Doordat je minder pixels naar het scherm stuurt dan er aanwezig zijn, krijg je last van schalingsartefacten, al moeten we bekennen dat je die bij 3840x2160 pixels op een 27"-5k-scherm niet snel ziet. Wil je echter met beeldbewerking aan de slag gaan, dan kun je beter terugschakelen naar OS X.
Praktijkbenchmarks
We hebben de praktijkbenchmarks zowel in Windows als in OS X gedraaid. Omdat we meer vergelijkingsmateriaal met Windows als besturingssysteem hebben, maken we gebruik van de resultaten in dat besturingssysteem. Om een beeld te geven van de prestaties nemen we een aantal snelle laptops en een desktopsysteem in de vergelijking mee.
Photoshop CC maakt gebruik van de gpu bij het uitvoeren van een vaste action, waarbij we een reeks bewerkingen loslaten op een foto. De iMac doet dat als snelste en profiteert ook nog eens van de snelle AMD-gpu, die de bewerkingen versnelt.
| Lightroom - Exporteren |
|---|
| Systeemnaam | Processor | In seconden, lager is beter |
|---|
| ASRock Z97 Extreme6 + 4790 |
Core i7-4790 |
****
52,10 |
| iMac 27" Retina 5K (Win 8.1) |
Core i7-4790K |
****
55,58 |
| Apple MBP 15", naj. 2013, W8.1 |
Core i7-4750HQ |
****
59,47 |
| MSI GS70 2QE |
Core i7-4710HQ |
****
63,56 |
| MSI GE60 2PE |
Core i7-4700HQ |
*****
65,90 |
| Toshiba P50t-B-108 |
Core i7-4700HQ |
*****
70,10 |
| Apple MBP 13", naj. 2013, W8.1 |
Core i5-4288U |
*******
98,90 |
Lightroom belast alle beschikbare processorcores en heeft daarnaast baat bij veel geheugenbandbreedte. De iMac is iets langzamer dan je zou verwachten op basis van de snellere processor, maar is nog altijd sneller dan de laptops met quadcore-processors.
| Handbrake |
|---|
| Systeemnaam | Processor | In seconden, lager is beter |
|---|
| iMac 27" Retina 5K (Win 8.1) |
Core i7-4790K |
***
53,00 |
| ASRock Z97 Extreme6 + 4790 |
Core i7-4790 |
***
55,00 |
| MSI GS70 2QE |
Core i7-4710HQ |
***
63,00 |
| MSI GE60 2PE |
Core i7-4700HQ |
****
66,00 |
| Toshiba P50t-B-108 |
Core i7-4700HQ |
****
69,00 |
| Apple MBP 15", naj. 2013, W8.1 |
Core i7-4750HQ |
****
70,00 |
| Apple MBP 13", naj. 2013, W8.1 |
Core i5-4288U |
*******
132,00 |
| Multipar |
|---|
| Systeemnaam | Processor | In seconden, lager is beter |
|---|
| ASRock Z97 Extreme6 + 4790 |
Core i7-4790 |
****
33,00 |
| iMac 27" Retina 5K (Win 8.1) |
Core i7-4790K |
****
36,00 |
| MSI GS70 2QE |
Core i7-4710HQ |
****
38,00 |
| MSI GE60 2PE |
Core i7-4700HQ |
****
38,00 |
| Toshiba P50t-B-108 |
Core i7-4700HQ |
****
39,00 |
| Apple MBP 15", naj. 2013, W8.1 |
Core i7-4750HQ |
*****
41,00 |
| Apple MBP 13", naj. 2013, W8.1 |
Core i5-4288U |
*******
61,00 |
In Handbrake converteren we een filmfragment en in Multipar repareren we een rar-archief. Beide tests leveren resultaten op die vergelijkbaar zijn met wat we in eerdere benchmarks zagen. De iMac is snel, al is de i7-4790 op het ASRock-bord af en toe nog iets sneller.
Graphics: mobiele Tonga
Blikvanger van de nieuwe iMac is natuurlijk het scherm met 5k-resolutie, maar de nieuwe all-in-one heeft nog een andere primeur en dat is de Radeon R9 M295X-videokaart van AMD. De mobiele videokaart is gebaseerd op de nieuwe Tonga-architectuur, die debuteerde in de R9 285. Omdat we uiteraard nieuwsgierig zijn naar de prestaties van de nieuwe mobiele gpu, hebben we een aantal benchmarks gedraaid.
AMD heeft de R9 M295X officieel nog niet aangekondigd, maar Gpu-z gaat uit van een Tonga-gpu met 2048 streamprocessors, meer dan de 1792 streamprocessors in de R9 285 voor de desktop dus. In de iMac bedraagt de kloksnelheid maximaal 850MHz, terwijl het 4GB grote gddr5-geheugen effectief op 5,4GHz tikt. Die kloksnelheden zullen waarschijnlijk niet voor iedere M295X hetzelfde zijn, maar afhankelijk van de configuratie van de fabrikant verschillen.
De benchmarks hebben we gedraaid binnen Windows, omdat de meeste games alleen op dat besturingssysteem draaien. Gamen bij 5120x2880 pixels hebben we achterwege gelaten, omdat de R9 M295X niet geschikt is om op die resolutie recente games te draaien. Tijdens het gamen hielden we met behulp van Gpu-z de kloksnelheid en de temperatuur in de gaten. Daarbij viel op dat de gpu zijn kloksnelheid van 850MHz niet continu kon volhouden en zichzelf af en toe terugklokte naar 784MHz. De temperatuur van de gpu zou, als die correct uitgelezen werd, oplopen tot maximaal 106ºC. Of die waarde klopt, is moeilijk te zeggen. De temperatuur van de behuizing liep in ieder geval niet verder op dan tot 43ºC, vlak bij de uitlaat van de koeling, die zich achter de voet van de computer bevindt.
Benchmarks
Om te beginnen hebben we in Windows 3DMark gedraaid, waarin we de graphics-score noteren. Die geeft de prestaties van de gpu weer en moet de rest van het systeem buiten beschouwing laten. We hebben ook een aantal desktop-gpu's in de vergelijking opgenomen om te laten zien hoe de M295X zich verhoudt tot een losse videokaart. Uit de 3DMarkscores blijkt AMD's snelste mobiele gpu het af te leggen tegen Nvidia's op een na snelste gpu, de GTX 970M. Toch valt de score voor een mobiele gpu niet tegen; de prestaties liggen tussen die van een HD 7950 en die van een R9 285 in, wat ook genoeg is om een GTX 780M te verslaan.
| DiRT: Showdown - 1920x1080 - Ultra - 4xAA |
|---|
| Systeemnaam | GPU | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| iMac 27" Retina 5K |
R9 M295X |
******
+
*
93,3 / 113,5 |
| MSI GS70 2QE |
GTX 970M |
*****
+
**
83,3 / 108,4 |
| Alienware 17 |
GTX 780M |
*****
+
*
77,3 / 93,3 |
| MSI GE60 2PE |
GTX 860M |
***
+
*
57,1 / 68,5 |
| Asus G750JX |
GTX 770M |
***
+
*
51,9 / 62,6 |
In DiRT: Showdown zijn de rollen omgekeerd en blijkt de Tonga-gpu de mobiele Maxwell af te troeven. Daarbij moeten we wel vermelden dat DiRT geoptimaliseerd is voor AMD-gpu's en dat het goede resultaat van de M295X enigszins te verwachten was.
| Battlefield 3 - 1920x1080 - Ultra |
|---|
| Systeemnaam | GPU | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| MSI GS70 2QE |
GTX 970M |
******
+
*
51,0 / 62,6 |
| iMac 27" Retina 5K |
R9 M295X |
****
+
**
34,7 / 54,0 |
| Alienware 17 |
GTX 780M |
****
+
**
36,8 / 49,2 |
| MSI GE60 2PE |
GTX 860M |
***
+
*
29,7 / 36,6 |
| Asus G750JX |
GTX 770M |
***
+
*
23,3 / 31,9 |
In Battlefield 3 is de nieuwe M295X weer langzamer dan de GTX 970M. Vooral de minimumframerate van de R9 M295X valt tegen in deze game.
| Sleeping Dogs - 1920x1080 - Med |
|---|
| Systeemnaam | Processor | GPU | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| iMac 27" Retina 5K (Win 8.1) |
Core i7-4790K |
AMD R9 M295X |
****
+
***
81,3 / 134,0 |
| Alienware 17 |
Core i7-4800MQ |
Nvidia GTX 780M |
****
+
**
72,3 / 113,5 |
| Toshiba P50t-B-108 |
Core i7-4700HQ |
AMD R9 M265X |
**
+
*
41,6 / 59,9 |
| Dell Inspiron 15-7537 |
Core i7-4500U |
Nvidia GT 750M |
**
+
*
33,2 / 47,6 |
| Asus N550J-CM068H |
Core i7-4700HQ |
Nvidia GT 750M |
**
+
*
32,5 / 47,1 |
| Apple MBP 15", naj. 2013, W8.1 |
Core i7-4750HQ |
Intel Iris Pro 5200 |
*
+
*
23,4 / 35,8 |
Tot slot draaiden we nog Sleeping Dogs, waarin de R9 M295X opnieuw sneller is dan een GTX 780M. Deze game hebben we helaas niet op de MSI GS70 gedraaid, dus die kunnen we niet in de vergelijking meenemen. Het zal echter duidelijk zijn dat AMD met de R9 M295X een behoorlijk vlotte laptop-gpu heeft afgeleverd, waarmee de meeste games vlot draaien op full hd. We zouden de resolutie bij de meeste games echter niet veel hoger dan dat zetten. Bovendien blijkt dat AMD's snelste laptop-gpu in de meeste benchmarks het onderspit delft in vergelijking met de subtopper van Nvidia, de GTX 970M. De M295X is dus geen slechte gpu, maar in combinatie met de enorm hoge resolutie van de iMac was Nvidia's GTX 970M of -980M wellicht een betere match geweest.
Specificaties en fotogalerij
Apple levert één basismodel van de iMac met 5k-scherm, dat is voorzien van een Core i5-processor, 8GB geheugen, een Fusion Drive en een Radeon R9 M290X-videokaart. Wij hebben een aangepast model getest, waarbij de i5-processor door een i7-variant is vervangen en de R9 M295X in de plaats van de standaardvideokaart is gekomen. De prijs voor die configuratie komt neer op 3129 euro in de Apple Store. De wijzigingen ten opzichte van het standaardmodel hebben we in de specificatietabel vermeld.
| Merk en uitvoering |
|
| Categorie |
Desktops |
| Merk |
Apple |
| Serie |
iMac |
| Uitvoering |
Apple iMac met Retina 5k-display |
| Prijs en beoordeling |
|
| Laagste prijs |
€ 2.536,16 Vergelijk prijzen |
| Aantal aanbieders |
2 winkels |
| Eerste prijsvermelding |
Zaterdag 18 oktober 2014 |
| CPU en moederbord |
|
| Snelheid |
3,5GHz [4,0GHz] |
| Maximale turbofrequentie |
3,9GHz [4,4GHz] |
| Geheugen |
|
| Geheugengrootte |
8GB |
| Maximumgeheugengrootte |
32GB |
| Geheugentype |
DDR3 (SODIMM) |
| Opslag |
|
| Hardeschijfbus |
SATA-600 |
| Hardeschijftype |
Hybrid-HDD |
| Opslagcapaciteit |
1TB |
| Videokaart(en) |
|
| Videochip |
Radeon R9 M290X [Radeon R9 M295X] |
| Verbindingen |
|
| Verbinding (USB/FW) |
4x USB 3.0 |
| Video uit |
2x minidisplayport |
| Audio-uitgangen |
Analoog (3,5mm) |
| Verbinding (ethernet) |
Ethernet 1Gbit/s |
| Verbinding (wlan) |
802.11a, 802.11ac, 802.11b, 802.11g, 802.11n |
| 5GHz-ondersteuning |
Ja |
| Verbinding (overige) |
2x thunderbolt 2 |
| Monitor |
|
| Schermdiagonaal |
27" |
| Schermresolutie |
5120x2880 |
| Backlight |
Led: Edge-lit |
| Beeldverhouding |
16:9 |
| Overige specificaties |
|
| Desktoptype |
All-in-one |
| Desktopextra's |
Bluetooth, Muis, Toetsenbord, Webcam |
| Besturingssysteem |
OS X 10.10 (Yosemite) |
| Kleuren |
Aluminium |
| Fabrieksgarantie |
1 jaar carry in |
| Bijzonderheden |
Minidisplayport en thunderbolt 2 zijn dezelfde poorten, als je dus bijvoorbeeld 2 externe schermen hebt aangesloten, zijn de thunderbolt 2-poorten niet meer te gebruiken, tenzij je gaat daisychainen. |
| Meer informatie |
|
| Specs van fabrikant |
Productinformatie van de fabrikant |
| Meer informatie |
|
Conclusie
Een gewone 27"-iMac is te krijgen vanaf 1849 euro en voor 2179 euro configureer je de all-in-one met een Core i5-processor en een GTX 780M-videokaart. Een min of meer vergelijkbare configuratie, met i5-processor, R9 M290X-videokaart en 5k-scherm kost 2629 euro. 5k in plaats van 1440p kost dus een euro of 450 extra. Is dat de investering waard?
Op het moment van schrijven is er slechts één scherm van Dell op de markt dat net als de iMac 5k doet en dat 2177 euro kost. De 5k-iMac is slechts 450 euro duurder dan een los 5k-scherm en dus behoorlijk goedkoop te noemen. Ben je specifiek op zoek naar een 5k-scherm en toch al in de markt voor een Apple-computer, dan zal de nieuwe iMac mooi op die wensen aansluiten. Je krijgt dan een goed gekalibreerd scherm met een enorm hoge resolutie en een prima contrast en helderheid.
Spreekt een hoge resolutie je aan, maar hoeft dat niet per se 5k te zijn, dan zijn er losse 4k-schermen met een ips-paneel te krijgen voor prijzen van een euro of duizend, die meer flexibliteit opleveren. Een los scherm kun je, in tegenstelling tot de 5k-iMac, wel aan andere (Apple-)computers hangen en bovendien worden dergelijke monitoren wel door Windows ondersteund, waardoor je gebruik kunt maken van de native resolutie.
Die flexibiliteit zal waarschijnlijk bepalend zijn voor de keuze voor de 5k-iMac. Wil je Windows kunnen draaien en het 5k-scherm ook wel eens aan je laptop kunnen hangen, dan is de nieuwe iMac geen handige keuze. Maak je alleen gebruik van OS X, dan valt de meerprijs van 450 euro mee, zeker in vergelijking met een losse 5k-monitor.
Eindoordeel
:fill(white):strip_exif()/i/2000554873.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white)/i/2000559637.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000559823.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000559822.jpeg?f=imagegallery)
/i/2000559731.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/2000559456.jpeg?f=imagegallery)
/i/2000557606.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000559155.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000559156.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000559731.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000559637.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000559636.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000559157.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2000554873.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2001582109.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/1357300660.png?f=fpa)
/i/1260787512.png?f=fpa)
/i/1354029726.png?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/449263/crop59b00bd24834c_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/408258/crop6114e350021d4_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/2177/avatar.gif?f=community){kind=avatar}
/u/325211/avatar.png?f=community){kind=avatar}
/u/475916/Globalstripe%2520Avatar%252060x60.png?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/98843/tmpgeel601.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/447317/crop5e9f33b668c3d_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/28986/javaone6666.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/395565/crop583ee602f2109_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/677/crop5e62ccc026e5a_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/2652/eend.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/116283/crop5814e3224425d_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/108871/Black%2520Owl%252060x60.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/47056/qasreshirin_mementomori11.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/408989/crop5613f0d80e7bb_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/226826/aardblij-60.jpg?f=community){kind=small}
/u/1695/jumpman60.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/15049/DC2-icon-klein.jpg?f=community){kind=icon}
:strip_icc():strip_exif()/u/363362/bear2.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/129411/therapieklein1.jpg?f=community){kind=small}
/u/464964/crop5706bee0228c3_cropped.png?f=community){kind=small}
. Of heel wazige... Of foute positionering, of niet passende schermelementen...
:strip_icc():strip_exif()/u/299039/dv3.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/120036/piw-ed.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/402601/rocket-copy.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/258984/belgian_tux_small.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/13224/icon.jpg?f=community){kind=icon}
/u/75681/Windows-10-small.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/103932/wolf_icon.jpg?f=community){kind=icon}
/u/27131/crop61572b353fff1_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/34216/avatar-60x60.png?f=community){kind=avatar}
/u/546284/adrielhernandez-tux-nokia60.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/16422/crop5aeaddaca37a5_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/5698/klein.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/306227/crop6748102fa9695_cropped.webp?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/258216/TweakCV.jpg?f=community){kind=small}
Zoals altijd bij Apple reviews. Fijne dag ^^