Google I/O: een blik op de toekomst van Google

Inleiding: de focus op de ontwikkelaar

Googles jaarlijkse I/O-conferentie is altijd een bijeenkomst voor ontwikkelaars geweest. Drie dagen lang kunnen ze sessies bijwonen, bijgeschoold worden over nieuwe Google-technologieën en -api's en van gedachten wisselen met de mensen die Googles producten ontwikkelen.

I/O is echter ook de plek waar Google geregeld grote aankondigingen doet. Vorig jaar werd op I/O Android 4.1 uit de doeken gedaan, werd de Nexus 7 geïntroduceerd en kregen aanwezigen de mogelijkheid om een bestelling voor Google Glass te plaatsen. Daarnaast kwam Google op de vorige editie met de Nexus Q-mediaspeler, die overigens de winkelschappen nooit zou bereiken en een stille dood stierf.

Dit jaar beloofde aanvankelijk een voortzetting van de hoogtepunten van vorig jaar te zijn. Android 4.3 was opgedoken in logbestanden van webservers en stond dus waarschijnlijk op het punt aangekondigd te worden, en het lag voor de hand dat dat op Google I/O zou gebeuren. Ook deden al maanden geruchten de ronde over een vernieuwde Nexus 7-tablet en ook een aankondiging van een nieuwe Motorola-smartphone zou op het programma van Google I/O staan. Van die laatste smartphone waren zelfs al meerdere foto's gelekt.

De realiteit bleek anders. Tijdens de keynote - dit jaar waren er in tegenstelling tot op eerdere edities geen twee keynotes, maar één gecombineerde keynote - kondigde Google geen nieuwe Android-versie en geen nieuwe hardware aan. Wel wist Google ontwikkelaars blij te maken met nieuwe tools en software. Wellicht had Google door dat I/O tot een pers-event was verworden, en wilde het bedrijf wat meer terug naar de roots van I/O: De ontwikkelaars.

De komende pagina's blikt Tweakers terug op de aankondigingen die dit jaar wél zijn gedaan. Een terugblik op een beurs die misschien niet bracht wat van tevoren verwacht werd, maar genoeg interessants te bieden had en enkele interessante ontwikkelingen toonde.

Integratie van diensten en de ultieme zoekmachine

Toen Google zijn sociale netwerk Google+ in 2011 aan de wereld toonde, maakten velen meteen de vergelijking met Facebook. Terecht: Facebook was toen - en is dat nog steeds - het populairste sociale netwerk. Voor Google is Google+ echter meer dan een sociaal netwerk in de traditionele zin van het woord: Google+ moet de social backbone van alle Google-diensten worden. Dat heeft het bedrijf al vaker aangegeven en op deze editie van I/O werd dat wederom benadrukt: Google+ is onderdeel van Googles visie om alle diensten beter met elkaar te verbinden.

De ultieme zoekmachine

Personalisering is niet nieuw. Facebook toont gebruikers al veel langer gepersonaliseerde content. Het verschil is dat Googles personalisering over verschillende diensten wordt verspreid. Waar Google een paar jaar geleden nog uit allemaal losse diensten bestond die opereerden als eilandjes, is sinds oprichter Larry Page weer aan het roer staat, een duidelijke koers uitgestippeld. Google moet een uniform platform worden, een platform dat gebruikers van de goede informatie voorziet. Een soort ultieme zoekmachine die altijd aanwezig is: op de pc thuis, op je laptop en op je smartphone, en die bovendien rekening houdt met de gebruiker in kwestie.

Knowledge graph

Op I/O werd duidelijk dat Google op dit moment grote stappen aan het zetten is. Googles knowledge graph speelt daar een belangrijke rol in. De knowledge graph bestaat uit een enorme database van entiteiten waar Google informatie over heeft: denk aan personen, gebouwen, locaties, gebeurtenissen en statistieken. Deze database moet de antwoorden gaan bevatten waar mensen naar zoeken.

Tijdens de keynote werd gedemonstreerd hoeveel 'slimmer' de knowledge graph de laatste tijd geworden is. Het was al mogelijk om vragen te stellen over entiteiten. Zocht je bijvoorbeeld op de naam van een bekend persoon, dan kreeg je een klein blokje met informatie over die persoon boven de zoekresultaten te zien.

In de demonstratie die Google gaf, was te zien dat de graph nu over meer informatie beschikt en gebruikers meer relevantie informatie voorschotelt. Zoek je bijvoorbeeld op populatie van India, dan krijg je niet alleen het antwoord, maar ook een grafiek van de bevolkingsgroei en een lijstje met de inwonersaantallen van andere landen

Daarnaast snapt het zoeksysteem nu ook wanneer een gebruiker een vervolgvraag stelt. Als een gebruiker bijvoorbeeld eerst naar de locatie van een bepaald gebouw vraagt, kan daarna de vervolgvraag gesteld worden 'hoe lang is het rijden vanaf hier'. Now begrijpt dan waar 'hier' is, en waar de gebruiker naartoe wil. Perfect is deze optie overigens nog niet. Je moet goed weten hoe je de vraag moet formuleren, mis je bijvoorbeeld een bepaald woord dan ziet Google de vervolgvraag als nieuwe zoekopdracht.

Het benaderen van de graph via spraak kon afgelopen jaar al op smartphones via Google Now. Google werkt druk aan een desktopversie van dat systeem en dat moet ergens later dit jaar beschikbaar komen. Gebruikers van zijn Chrome-browser zullen dan via spraakcommando's kunnen zoeken waarna de antwoorden opgelezen worden door een computerstem.

Big Brother

Deze technologische vooruitgang klinkt geweldig, maar verwacht van gebruikers wel dat ze Google veel gegevens toevertrouwen. Zoekresultaten worden steeds beter doordat Google steeds meer over gebruikers te weten komt. Maps weet adviezen over restaurants te geven omdat Google weet naar welke restaurants je eerder gezocht hebt, en omdat je wellicht eerder restaurants beoordeeld hebt. Google Now kan je interessante informatie geven over je omgeving, omdat Google bijhoudt waar je bent.

De kant die Google op wil gaan zal bij velen dus ook een Big Brother-gevoel opwekken. Niet iedereen zal een Google+-account willen en niet iedereen zal constant bij Google ingelogd willen zijn zodat zijn digitale voetstappen vastgelegd worden. Dat is het nadeel van Googles personaliseringsdrang, maar gelukkig wordt niemand gedwongen om daar aan mee te werken. Het is immers niet verplicht om een account te nemen.

Google Maps: grafische en functionele opfrisser

Op dit moment is Google Maps nog praktisch alleenheerser op de mobiele markt, maar meerdere andere bedrijven azen op een puntje van de taart. Op de markt voor locatiegebaseerde advertenties is immers leuk geld te verdienen, en dat snappen concurrenten als Apple, Microsoft en Nokia ook. Toegegeven, Google Maps is op dit moment superieur aan de kaartendiensten van die bedrijven, maar er is absoluut geen garantie dat dat zo blijft - en dat snapt Google ook. Vandaar dat het bedrijf op Google I/O de nodige verbeteringen aan Google Maps heeft aangekondigd.

Nieuwe Google Maps - Wereld

Wat als eerste opvalt is de verbeterde interface. Sommige dingen vallen pas op als ze zijn gewijzigd, en bij Google Maps voelt de 'oude' interface opeens een stuk ouderwetser aan wanneer je de nieuwe interface hebt kunnen gebruiken. Er is gesleuteld aan de kleuren, de icoontjes zijn opnieuw vormgegeven en wateroppervlakken hebben een subtiele gradient gekregen. Daarnaast is WebGL nu standaard ingeschakeld, waar dat voorheen nog een experimentele feature was. Daardoor is Google Maps een stuk vloeiender en kan je op sommige locaties gehele steden in 3d bekijken.

Beeldmateriaal wordt nu veel prominenter getoond. Niet alleen beelden die Google zelf maakt met zijn Streetview-auto's, maar ook de foto's, panorama's en Photospheres die mensen zelf uploaden naar Picasa en Google+. In een balk onderin de interface worden deze verzameld zodat gebruikers makkelijk door kunnen klikken.

Google Maps refresh

Google heeft echter niet alleen op het grafische vlak gesleuteld, ook aan de functionaliteit is getweakt. De belangrijkste wijziging is dat kaarten niet langer voor elke gebruiker hetzelfde zijn: de informatie op de kaart - denk aan namen van restaurants, hotels, cafés - wordt aangepast aan de gebruiker. Daarbij wordt rekening gehouden met plaatsen waar de gebruiker eerder is geweest, waar hij naar heeft gezocht en welke plaatsen door vrienden zijn aanbevolen. Veel van die persoonlijke informatie destilleert Google uit het Google+-profiel van de gebruikers en de mensen uit zijn kringen.

Dat klinkt misschien enigszins vaag, maar wij merkten dat plekken waar we eerder naar hebben gezocht en waar we eerder zijn geweest daadwerkelijk op de kaart werden getoond. Ook plekken waar we een sterretje hadden geplaatst werden met naam getoond, waar voorheen enkel de ster werd getoond. Het zijn kleine wijzigingen, maar wel wijzigingen die het gebruik van Maps net iets fijner maken. Hiervoor is het echter wel nodig om ingelogd te zijn op een Google-account.

Google Maps vergelijking

Tot slot zijn er nog andere, kleinere tweaks doorgevoerd in Google Maps. Zo is er een betere overzichtsweergave voor ov-reizigers, waardoor reizigers verschillende reizen beter met elkaar kunnen vergelijken. Overigens is de nieuwe maps duidelijk nog in beta: zo ontbreekt veel informatie over bepaalde routes. Ook is de layer-functionaliteit niet te vinden en zijn de kaarten wat onscherp en is de nieuwe interface een stuk zwaarder voor de cpu en gpu.

Nieuwe Google Maps - OV

Android: geen nieuwe versie, maar wel nieuwe features

De introductie van Android 4.3 leek al vast te staan, maar kwam er tot onze spijt uiteindelijk dus niet. Dat terwijl de voortekenen veelbelovend waren. Niet alleen gaven server-logs aanwijzingen over een aanstaande introductie; net voor I/O dook zelfs kortstondig een webpagina bij Google op waarop de nieuwe Android-versie werd genoemd. Waarom Google ervoor gekozen heeft om Android 4.3 nog even langer geheim te houden weet niemand. Bij Google zelf zal in ieder geval niemand er commentaar opgeven, en dat is ook niet zo gek, want officieel bestaat Android 4.3 helemaal nog niet.

Wellicht heeft het te maken met de wensen van de partners. Telefoonfabrikanten kunnen de snelheid waarmee Google updates uitbrengt maar moeilijk bijbenen, en ze zullen het niet erg vinden als Google even pas op de plaats maakt. Het zou ook gewoon kunnen dat de software simpelweg niet op tijd af was.

Dat betekent overigens niet dat Google op I/O geen nieuwe Android-features geïntroduceerd heeft. Eerder dit jaar heeft het bedrijf de app Google Play Services uitgebracht, die op diep niveau inhaakt op het Android-besturingssysteem. Via die app kan Google redelijk vergaande wijzigingen in Android doorvoeren, zonder daarvoor een volledige nieuwe versie uit te moeten brengen. Voor Play Services zijn op Google I/O een aantal nieuwe features gepresenteerd.

Google Play Services

De update die op I/O aangekondigd werd, introduceert bijvoorbeeld de fused location provider. Deze vervangt de huidige api voor het achterhalen van de positie van de gebruiker en moet vooral zuiniger zijn. Daarnaast is er nu ook een api voor geofencing, zodat apps een seintje krijgen als gebruikers een vooraf ingesteld gebied binnentreden of verlaten. Ook nieuw is activity recognition; waardoor apps via een api kunnen achterhalen of de gebruiker te voet is, aan het fietsen is, of zich met een auto verplaatst. Ook worden notificaties nu gesynchroniseerd tussen apparaten.

Dit zijn allemaal features die Google bij vorige versies van Android nooit tussen de release van nieuwe versies door had kunnen uitrollen. In Android 2.3 zaten alle apps van Google zelfs nog ingebakken in het besturingssysteem. De laatste jaren is Google hard bezig geweest met het ontrafelen van Android: apps als Gmail, Search, Maps en Calender staan nu los in de Play Store. Zelfs de Play Store zelf kan zichzelf updaten zonder dat daarvoor een nieuwe versie van Android uitgebracht hoeft te worden.

Het is voor de eindgebruikers dus misschien niet zo erg dat Google wat meer tijd tussen Android-releases neemt. Er worden namellijk wel degelijk nieuwe features geïntroduceerd en tegelijkertijd hebben de verschillende fabrikanten van Androids-smartphones niet het gevoel dat ze constant achter de feiten aanlopen.

Geen nieuwe hardware, wel een speciale Galaxy S4

Het lijkt wel alsof elke productintroductie tegenwoordig ingeleid wordt door een aantal weken of maanden van geruchten. En vaak kloppen die geruchten ook. Over de nieuwe Nexus 7 hebben we de laatste tijd dan ook al veel geschreven en de berichtgeving werd ondersteund door betrouwbare bronnen, waaronder Reuters. De opvolger van Googles eerste Nexus-tablet zou een hogere schermresolutie en kleinere bezels krijgen terwijl ook in de lijn van verwachting lag dat een nieuwe Android-versie meegeleverd zou worden. We geloven nog steeds dat de tablet eraan zit te komen, maar het zou goed kunnen dat een eventueel uitstel van Android 4.3 samenhangt met het feit dat de nieuwe Nexus 7 niet op I/O aanwezig was.

Galaxy S4 met stock Android Wat wel aanwezig was - of beter gezegd, wat aangekondigd werd, want we hebben het apparaat niet fysiek kunnen aanraken - is een speciale Google-variant van Samsungs Galaxy S4. Het bedrijf zal vanaf 26 juni een variant van de Galaxy S4 gaan verkopen met een kale versie van Android, zonder alle toeters en bellen die Samsung normaal zelf toevoegt. Een soort Nexus Galaxy S4. Google zal daarnaast ook alle updates voor zijn rekening nemen.

Google gaf geen reden voor de keus om deze editie uit te brengen. Er bestaat natuurlijk een groep Android-puristen die niets moet hebben van Samsungs TouchWiz-interface, maar het Koreaanse bedrijf boekt alsnog enorme successen met zijn Galaxy S-serie en trekt haast in zijn eentje de Android-kar. Bedrijven als HTC, Sony en LG verkopen natuurlijk ook telefoons met Android, maar in vergelijking met Samsung is dat peanuts.

Voor zover bekend is het ook geen onderdeel van een breder plan om 'kale' varianten van Android-telefoons van meerdere fabrikanten uit te brengen. Maar wie weet, wat niet is kan misschien nog komen. Ontwikkelaars zullen er in ieder geval blij mee zijn; het is tot nu toe vaak moeilijk geweest om custom roms voor Samsung-toestellen te ontwikkelen omdat het bedrijf ontwikkelaars weinig tegemoet komt als het aankomt op broncode, de documentatie daarvan en de benodigde drivers.

De aanval op WhatsApp en Spotify

Google introduceerde op I/O twee nieuwe apps die eigenlijk niet zo nieuw zijn: Google Hangouts, en Google Music All Access. Hangouts is de naam die Google al gebruikte voor de videochatfunctionaliteit binnen Google+ en nu geplakt heeft op een vernieuwde chatdienst. Deze dienst is een samensmelting van die Hangouts met Google Talk, de instant messaging dienst die al een jaren te gebruiken was in de browser en op mobiel, maar nooit echt aansloeg.

De enige dienst die een mogelijk succes van Hangouts echt in de weg staat is natuurlijk WhatsApp, dat wereldwijd enorm populair is. Google moet dus van goede huize komen om mensen te verleiden tot een overstap. Hangouts heeft echter een paar functies die dat mogelijk kunnen doen. Zo kan je - in tegenstelling tot WhatsApp - niet alleen berichten en foto's versturen, maar ook videogesprekken voeren. Daarnaast is Hangouts gratis terwijl voor WhatsApp geld betaald moet worden, al is het aanschafbedrag voor iOS erg laag en is de Android-app nog steeds gratis.

Google Hangouts

De troefkaart ten opzichte van WhatsApp is wellicht de webclient, en de connectie met de cloud. Google slaat je chathistorie voor je op, zodat je bijvoorbeeld een gesprek op je tablet kan beginnen, kan vervolgen op je telefoon en af kan maken achter je computer met de webbased client van Hangouts. Dat vereist wederom wel veel vertrouwen in Google omdat al je gesprekken centraal opgeslagen worden, en daarnaast moet je ook nog eens een Google+-account hebben. WhatsApp slaat chats enkel op de telefoon op en vereist geen registratie.

Google Music All Access

Een andere nieuwe dienst is Google Music All Access, een uitbreiding van Googles bestaande muziekdienst. Voorheen konden gebruikers muziek kopen bij Google en deze nummers vervolgens downloaden of streamen. Daarnaast konden eigen mp3-bestanden geüpload worden naar de servers van Google waarna ze via de Android- of web-app gestreamd konden worden.

Google voegt daar nu een abonnementsoptie aan toe, vergelijkbaar met Spotify. Voor 9,99 dollar per maand kunnen gebruikers onbeperkt muziek luisteren via de app of de webclient. In tegenstelling tot concurrent Spotify zal Google Music All Access geen gratis optie bevatten die ondersteund wordt door advertenties.

Spotify hoeft zich buiten Amerika vooralsnog geen zorgen te maken. Google introduceert de dienst eerst in zijn thuisland en het is nog niet bekend wanneer andere landen zullen volgen. De zoekgigant moet per land een licentiedeal met de verschillende platenmaatschappijen sluiten en Spotify heeft op dat vlak een flinke voorsprong.

Tot slot

Google I/O 2013 bracht niet helemaal wat we ervan verwacht hadden. De productinsteek die vorig jaar overheerste was dit jaar afwezig en Google lijkt zich meer gericht te hebben op ontwikkelaars. Deels via het openstellen van nieuwe api's voor zijn diensten, en anderzijds door het aanbieden van betere tools. Hoewel we het jammer vinden dat we geen nieuwe hardware te zien kregen en er ook geen nieuwe Android-versie aangekondigd werd, gaf I/O dit jaar wel een hele goede blik op waar Google de komende jaren heen wil.

Op het gebied van Android is Google duidelijk bezig om de noodzaak voor nieuwe versies te verkleinen. Via Play Services kunnen ze makkelijk nieuwe features uitrollen en door de apps los te koppelen van het OS en deze via de Play Store aan te bieden hebben meer gebruikers toegang tot de meest recente versies. Natuurlijk zijn er zaken die enkel met een nieuwe release van het OS geimplementeerd kunnen worden, maar een gebruiker die nu de één jaar oude versie Android 4.1 draait, loop relatief een stuk minder achter dan een gebruiker die ten tijde van 4.0 nog 2.3 gebruikte.

Verder liet Google op I/O goed zien hoe al zijn diensten steeds verder naar elkaar toe groeien. Met het Google-account en Google+ als rode draad moeten alle diensten meer op elkaar in gaan haken en gebruikers beter voorzien van de informatie die ze zoeken. En met bijvoorbeeld het vernieuwde Google Maps, de knowledge graph en Google Now lijkt dat Google ook te lukken.

De keerzijde is echter dat het bedrijf steeds meer van zijn gebruikers wil weten en steeds meer opslaat. Die Big Brother-instelling zal - hoe goed de bedoelingen ook zijn - bij veel mensen misschien net te ver gaan. Zonder Google-account zijn veel van de diensten overig nog steeds te gebruiken, maar de effectiviteit daalt dan aanzienlijk.

Puur op technologisch vlak is het echter moeilijk om niet enthousiast te zijn over de potentie van de technologieën waar Google aan werkt. Sinds het begin van het internet zijn zoekmachines eigenlijk simpele, domme applicaties geweest die gebruikers nooit antwoord gaven op een vraag, maar slechts plekken aanwezen waar het antwoord eventueel gevonden zou kunnen worden. I/O liet dit jaar zien dat Google goed op weg is om hier verandering in aan te brengen en we zijn dan ook erg benieuwd wat het komende jaar gaat brengen.