Inleiding
Het zal niemand ontgaan zijn dat Nederland op 12 september naar de stembus gaat: op tv, op de radio en in de krant is er overvloedige aandacht voor de naderende democalypse. De traditionele media houden zich echter vooral bezig met de lijsttrekkers, de economie en de peilingen. Aandacht voor ict-onderwerpen is er nauwelijks, terwijl technologie toch een steeds prominentere plaats in onze samenleving inneemt.
Net als bij de vorige verkiezingen heeft Tweakers.net daarom de standpunten over ict-zaken uit de verkiezingsprogramma's gelicht. We hebben een aantal belangrijke thema's geselecteerd, zoals het auteursrecht, bestrijding van cybercrime, en privacy. In dit artikel nemen we de standpunten mee van alle partijen die nu in de Tweede Kamer zitten, en van de Piratenpartij en de lijst 50 Plus, omdat de kans niet denkbeeldig is dat die twee partijen een of meer zetels behalen.

Om de verschillende standpunten bij een aantal belangrijke onderwerpen in kaart te brengen, gebruiken we tabellen. Voor elk standpunt vermelden we 'ja', 'nee' of '±', wat betekent dat de mening van de betreffende partij niet in een simpel 'ja' of 'nee' is te vatten. Een lege tabelcel betekent dat de partij geen standpunt over dat onderwerp in zijn verkiezingsprogramma heeft opgenomen.
Een genuanceerder standpunt van de partij wordt getoond als je met de muis boven de tekst in de tabel zweeft. Omdat 50 Plus maar zeer weinig ict-standpunten heeft die relevant zijn voor dit artikel, is deze partij niet in de tabellen opgenomen.
Dit is een voorbeeldstelling
CDA |
CU |
D66 |
GL |
PP |
PvdA |
PvdD |
PVV |
SGP |
SP |
VVD |
ja |
± |
nee |
ja |
± |
± |
nee |
nee |
ja |
± |
ja |
De voornaamste bronnen voor dit artikel waren de verkiezingsprogramma's die de partijen in de afgelopen weken en maanden naar buiten hebben gebracht. In sommige gevallen zijn standpunten per e-mail aangeleverd en in één geval - het downloadverbod - baseerden we ons op de standpunten die de partijen aan de Stemwijzer verstrekten. We zijn steeds uitgegaan van het definitieve verkiezingsprogramma, behalve in het geval van de Piratenpartij, waarvan we het concept-programma hebben bekeken.
Copyright or copyleft
Stichting Brein heeft in het afgelopen jaar bij meerdere providers een blokkade van The Pirate Bay weten af te dwingen. Toch halen veel mensen films en muziek nog steeds binnen via deze en andere omstreden methodes, bijvoorbeeld door proxy's te gebruiken om bij The Pirate Bay te komen, andere torrentsites te bezoeken of nieuwsgroepen te gebruiken.
Het omzeilen van het auteursrecht voor privégebruik is geen enkel probleem voor de Piratenpartij. De partij wil een zo beperkt mogelijk auteursrecht, omdat 'door bescherming ook uitsluiting ontstaat'. Het auteursrecht mag van deze partij voor commercieel gebruik maximaal vijf jaar geldig blijven, en het delen van auteursrechtelijk beschermd materiaal voor niet-commercieel gebruik is altijd toegestaan, aldus de piraten.
Andere partijen zijn minder radicaal. Volgens de PvdA, de SP, D66 en GroenLinks sluit het auteursrecht onvoldoende aan op de 'gedigitaliseerde maatschappij'. Ook de VVD wil dat het auteursrecht wordt vormgegeven 'op een wijze die past bij de moderne realiteit'. Hoe dat er echter uit moet zien, blijft onvermeld.
"Het auteursrecht moet worden gemoderniseerd."
CDA |
CU |
D66 |
GL |
PP |
PvdA |
PvdD |
PVV |
SGP |
SP |
VVD |
ja |
|
ja |
ja |
ja |
ja |
ja |
|
|
ja |
ja |
De Piratenpartij wil niet alleen het auteursrecht, maar ook het patent- en octrooistelsel hervormen. Op de lange termijn moet dit systeem zelfs worden afgeschaft, vindt de partij. D66 gaat minder ver, en wil vooral dat het octrooibeleid tussen lidstaten van de Europese Unie wordt hervormd en dat er kritisch wordt gekeken naar de geldigheidsduur van octrooien. GroenLinks en Partij voor de Dieren willen dat het niet langer mogelijk is om patenten op levende organismen aan te vragen.
Downloadverbod
In 2009 kondigde het vierde kabinet-Balkenende nog aan dat er een verbod zou komen op het downloaden van materiaal uit 'evident illegale bron'. Daarmee volgde het kabinet een advies op van de commissie-Gerkens, bestaande uit Kamerleden van CDA, PvdA, SP en VVD.
De kans dat er een downloadverbod komt, lijkt inmiddels echter vervlogen. Bijna alle partijen uit de commissie-Gerkens zijn inmiddels tegen, met uitzondering van het CDA. Die partij vindt dat het auteursrecht op internet 'zoveel mogelijk' gerespecteerd moet worden, maar vindt ook dat het internetgebruik van mensen die slechts 'beperkt' downloaden, niet mag worden gecontroleerd. Dat mag wel bij mensen die 'grootschalig' downloaden.
De enige partij die momenteel in de Tweede Kamer zit en zich hard uitspreekt vóór een downloadverbod, is de SGP. Ook de partij 50 Plus is trouwens voor een downloadverbod: "Mensen hebben recht op bescherming van hun creativiteit en producten. Daar hebben ze hun tijd, moeite en geld ingestoken", schrijft de partij.
Samen zullen 50+, CDA en SGP nooit genoeg zetels krijgen om een downloadverbod erdoor te krijgen, want ook alle andere partijen hebben zich uitgesproken tegen een verbod. Zo vindt de PvdA het belang van vrije internettoegang belangrijker dan dat van 'grote bedrijven'.
"Er moet een downloadverbod komen en internetters moeten worden gestraft als ze uit illegale bron downloaden."
CDA |
CU |
D66 |
GL |
PP |
PvdA |
PvdD |
PVV |
SGP |
SP |
VVD |
± |
nee |
nee |
nee |
nee |
nee |
nee |
nee |
ja |
nee |
nee |
De SP - die nota bene de voorzitter van de commissie-Gerkens leverde - is inmiddels ook tegen, maar vindt wel dat in ruil daarvoor de thuiskopieheffing moet blijven. Ook GroenLinks vindt dat de thuiskopieheffing moet blijven, en dat deze bovendien moet worden gemoderniseerd. De VVD wil de heffing, die op dit moment is bevroren, juist helemaal afschaffen.
VVD, PvdA, SP, D66, GroenLinks, de Piratenpartij en de Partij voor de Dieren willen verder nog kwijt dat het ACTA-verdrag - dat inmiddels overigens al geen kans van slagen meer heeft - uit den boze is.
Het belang van privacy
In een tijd waarin internetgebruikers steeds meer informatie met de wereld delen, is de privacy volgens burgerrechtenactivisten een ondergeschoven kindje aan het worden. Toch spreken vrijwel alle partijen zich in hun verkiezingsprogramma's voor bescherming van de privacy uit.
Alleen de SGP vindt het belang van privacy maar relatief. Deze partij gebruikt het woord privacy maar één keer in zijn programma, in de zin: "Bij het volgen van verdachte personen of organisaties ter voorkoming van terrorisme is de bescherming van burgers belangrijker dan de privacy van degenen die mogelijk kwaad in de zin hebben."
"Het is belangrijk dat de privacy wordt beschermd."
CDA | CU | D66 | GL | PP | PvdA | PvdD | PVV | SGP | SP | VVD |
ja |
ja |
ja |
ja |
ja |
ja |
ja |
ja |
nee |
ja |
ja |
De PvdA wil dat nieuwe wetgeving die de privacy van burgers 'vergaand inperkt', slechts voor een beperkte periode geldt. Als evaluatie niet 'overtuigend aantoont' dat zulke wetten noodzakelijk zijn, moeten ze worden ingetrokken. GroenLinks, D66 en de PvdA willen dat het briefgeheim, dat inhoudt dat post onder normale omstandigheden alleen door de geadresseerde mag worden geopend, ook voor digitale communicatie gaat gelden.
"Privacy is cruciaal voor ons", schrijft de PVV. "Big Brother Vadertje Staat weet al te veel van ons, en wil nog veel meer van ons weten. De Partij voor de Vrijheid trekt graag een streep." Wel wil de partij de nationaliteit van plegers van misdrijven vastleggen, maar dat gaat minder ver dan een PVV-voorstel uit 2010, toen de partij de nationaliteit van álle ingezetenen van Nederland in een database wilde opslaan.
D66 pleit onder meer voor 'strenge Europese privacy-wetgeving' en wil niet dat vingerafdrukken van burgers worden opgeslagen. Ook moeten dossiers van burgers niet zonder toestemming kunnen worden gekoppeld. De partij wil dat projecten waarbij persoonsgegevens worden opgeslagen, worden onderworpen aan 'privacy impact analyses'. GroenLinks wil dat gegevens zo kort mogelijk en zoveel mogelijk anoniem worden opgeslagen.
De ChristenUnie stelt dat de bescherming van privacy 'juist bij internetverkeer' belangrijk is. Het CDA wil dat gegevens altijd zo veel mogelijk decentraal worden opgeslagen, en bovendien zo kort mogelijk. Wat de Piratenpartij, de VVD, de Partij voor de Dieren en D66 betreft, is 'privacy by design' het uitgangspunt. Dat betekent dat bij de bouw van databases al rekening moet worden gehouden met de bescherming van persoonsgegevens. Tot slot willen SP en D66 het College Bescherming Persoonsgegevens meer bevoegdheden geven.
De keerzijde van de medaille
Privacy is voor veel partijen belangrijk, totdat criminaliteit om de hoek komt kijken. De VVD stelt dat inbreuk op de privacy moet worden toegestaan om mensen te beschermen, bijvoorbeeld tegen criminaliteit, en de overheid zou de burger daarbij weer tegen willekeur moeten beschermen.
CDA en PVV zijn voor uitbreiding van preventief cameratoezicht; van de Piratenpartij mag cameratoezicht juist alleen tijdelijk, in door de rechter aangewezen risicogebieden. Als het aan de ChristenUnie ligt, worden camerabeelden van bijvoorbeeld overvallen gepubliceerd, tenzij justitie aannemelijk kan maken dat dat ongewenst is. De PVV wil foto's van misdadigers op het internet zetten.
Ook om fraude tegen te gaan willen diverse partijen privacygevoelige maatregelen nemen. Zo wil de VVD, om uitkeringsfraude te bestrijden, de 'samenwerking binnen de overheid verbeteren'. In de praktijk komt dat neer op het koppelen van databases.
Het CDA wil de gemeentelijke basisadministratie koppelen met de databases van de belastingdienst, het UWV, de gemeentelijke sociale diensten en bovendien met private partijen om fraude met uitkeringen tegen te gaan. Daarbij moeten er wel 'waarborgen voor de privacy' zijn.
GroenLinks wil dat de Nederlandse en buitenlandse belastingdiensten informatie uitwisselen om een 'einde te maken aan het bankgeheim'. Daarmee moet belastingfraude worden voorkomen.
Bewaarplicht
De bewaarplicht is een maatregel die al in 2002 in Europees verband werd voorgesteld en die sinds 2006 in een Europese richtlijn is vastgelegd. Er is altijd veel weerstand tegen de bewaarplicht geweest, en anno 2012 zijn veel partijen nog steeds tegen.
De Nederlandse implementatie van de bewaarplicht houdt in dat telecom- en internetproviders gegevens over bel- en internetverkeer tussen de zes en twaalf maanden moeten opslaan. Volgens de PvdA is allerminst duidelijk dat de bewaarplicht heeft bijgedragen aan de veiligheid. Dit standpunt krijgt bijval van alle linkse partijen behalve de SP, die de bewaarplicht niet in zijn programma vermeldt.
De VVD wil zich niet bij voorbaat uitspreken voor afschaffing, maar wil de bewaarplicht alleen laten voortbestaan als deze Nederland 'aantoonbaar veiliger' maakt. Het CDA spreekt zich als enige partij uit tegen afschaffing, maar wil wel dat de bewaarplicht wordt 'hervormd'. Daarmee wil de partij vooral bereiken dat er opnieuw wordt gekeken naar wie toegang tot de bewaargegevens heeft.
"De bewaarplicht moet worden afgeschaft."
CDA | CU | D66 | GL | PP | PvdA | PvdD | PVV | SGP | SP | VVD |
nee |
|
ja |
ja |
ja |
ja |
ja |
|
|
ja |
± |
Cybercrime en datalekken
Cybercrime is een groot probleem. In de afgelopen jaren hebben we een duizelingwekkende toename van het aantal datalekken gezien. Verschillende grote bedrijven, waaronder Sony en beveiligingsbedrijf RSA, werden het slachtoffer van hacks en ook de Nederlandse overheid werd recent door een virus getroffen.
Wat de VVD betreft wordt er 'krachtig opgetreden' tegen cybercriminaliteit. "Zowel de cyberdreiging als de afhankelijkheid van de cyberinfrastructuur neemt toe. Dat maakt ons kwetsbaar", schrijft de VVD, die zich zorgen maakt over de uitval van bijvoorbeeld elektriciteit, internet of betalingsverkeer. De partij pleit dus voor 'voorlichting en onderzoek, maar ook gespecialiseerde teams die opsporing en vervolging ter hand nemen.' D66 vindt het belangrijk dat Nederland beschikt over 'voldoende competentie en capaciteit' op het gebied van cybercrime.
"Cybercrime moet worden aangepakt."
CDA | CU | D66 | GL | PP | PvdA | PvdD | PVV | SGP | SP | VVD |
ja |
ja |
ja |
ja |
ja |
|
|
|
|
ja |
ja |
Het CDA wil beter samenwerken met buitenlandse justitie en politie, net als GroenLinks, dat daarbij echter wel weer hamert op waarborgen voor de privacy. Die partij wil ook in expertise bij politie en justitie investeren. De SP wil illegaal gokken via internet aanpakken.
De Piratenpartij stelt op zijn beurt dat cybercrime niet anders moet worden gezien als andere criminaliteit. "Net zoals de politie de post niet mag controleren op valse facturen, zal ze ook niet op phishing of 419-mails mogen scannen. De gewone privacywetten en burgerrechten gelden ook op internet", laat de partij per e-mail weten.
Meldplicht datalekken
De gedachte achter een meldplicht voor datalekken is tweeledig: enerzijds zouden bedrijven zo kunnen worden bewogen om hun databases goed te beveiligen, anderszijds kunnen mensen van wie de gegevens zijn uitgelekt, zichzelf wapenen tegen misbruik.
Een dergelijke meldplicht zit er aan te komen, maar een aantal partijen benadrukken in hun programma nog eens het belang van een dergelijke maatregel. GroenLinks pleit bijvoorbeeld voor een 'brede meldplicht voor datalekken, met hoge boetes voor bedrijven en instellingen die nalatig zijn geweest'.
Onduidelijk is echter aan wie die datalekken worden gemeld, en of bijvoorbeeld ook burgers op de hoogte moeten worden gesteld wanneer hun gegevens zijn uitgelekt. De VVD is daar in ieder geval voor: "Onbevoegde toegang moet in een vroeg stadium worden onderkend en ook aan de betrokken burger worden gemeld." D66 wil wel 'richtlijnen' voor het melden van lekken bij bedrijven, maar laat in het midden of zulke bedrijven datalekken bij het CBP of aan het publiek moeten melden.
"Er moet een meldplicht voor datalekken komen."
CDA | CU | D66 | GL | PP | PvdA | PvdD | PVV | SGP | SP | VVD |
ja |
|
± |
ja |
ja |
|
ja |
|
|
ja |
ja |
Netneutraliteit en cookieverbod
In de nieuwe telecommunicatiewet zijn twee maatregelen opgenomen die veel stof hebben doen opwaaien. Een daarvan is de netneutraliteitswetgeving, die inhoudt dat providers diensten niet mogen blokkeren of belemmeren. Hoewel er vanuit de internet- en telecomwereld veel verzet tegen netneutraliteit is, zijn de meeste partijen nog steeds voor, waaronder ook de traditionele ondernemerspartij VVD.
"Er mag geen onnodige beperking worden opgelegd ten aanzien van af te nemen diensten en de aard en de inhoud van de data", schrijft de VVD. Het is een standpunt dat door veel partijen wordt gedeeld. Alleen de ChristenUnie en de SGP, die vanaf het begin al sceptisch over netnetneutraliteit waren, willen dat providers onder bepaalde omstandigheden wel mogen filteren.
"Internetproviders zoals Kliksafe mogen niet gedwongen worden om ongefilterd internet aan te bieden. Consumenten moeten de vrijheid houden om te kiezen voor een internetprovider die voor hen ongewenste sites met aanbod van bijvoorbeeld (kinder)porno wegfiltert", schrijft de SGP.
De ChristenUnie pleit voor een 'vrij en veilig internet, met behoud van filtering'. Dat duidt er waarschijnlijk op dat de overheid zou moeten filteren. De SGP pleit zelfs voor een verplichting voor providers om te filteren op ongewenste content, zoals porno. "De beschikbaarheid van porno draagt niet bij aan een gezonde visie op seksualiteit", aldus de SGP.
"Netneutraliteit moet worden behouden."
CDA | CU | D66 | GL | PP | PvdA | PvdD | PVV | SGP | SP | VVD |
ja |
nee |
ja |
ja |
ja |
ja |
ja |
ja |
nee |
ja |
ja |
Cookiewetgeving
De andere maatregel die voor veel discussie heeft gezorgd, wordt in de volksmond het 'cookieverbod' genoemd. De regelgeving - die overigens niet alleen betrekking heeft op cookies - stelt beperkingen aan cookies, html5-local-objects en andere gegevens die door websites kunnen worden geplaatst en weer opgevraagd.
Voor het gebruik van cookies moet tegenwoordig toestemming van de sitebezoeker worden gevraagd, tenzij het om 'functionele cookies' gaat, waarin bijvoorbeeld gebruikersvoorkeuren of login-gegevens zijn opgeslagen. Er is veel weerstand tegen de wet, onder meer omdat die lastig te implementeren zou zijn.
Alleen VVD spreekt zich echter hard uit tegen de regelgeving. De VVD noemt de verplichting in een e-mail aan Tweakers.net 'veel te onduidelijk' en 'niet consumentvriendelijk'.
GroenLinks-kamerlid Arjan El Fassed laat weten ongelukkig te zijn met de huidige implementatie van de wetgeving. Hij had liever gewacht op de presentatie van de do not track-standaard van de W3C: zodra die er is, kan de telecomwet worden gewijzigd, aldus El Fassed. Hij benadrukt echter dat het 'do not follow'-principe de standaard keuze zou moeten zijn.
"Het 'cookieverbod' moet behouden blijven."
CDA | CU | D66 | GL | PP | PvdA | PvdD | PVV | SGP | SP | VVD |
ja |
|
ja |
ja |
± |
ja |
|
ja |
|
ja |
nee |
Update, 20:12: Volgens GroenLinks-Kamerlid El Fassed is het standpunt van GroenLinks over de cookiewet verkeerd geïnterpreteerd door Tweakers.net. De partij is niet heel gelukkig met de huidige regelgeving, maar blijft voorstander van opt-in: mensen mogen pas worden gevolgd als ze daar toestemming voor moeten geven. Het artikel is hierop aangepast.
Open data en het EPD
Open data
In januari 2011 opende de Rijksoverheid een 'opendataportaal', maar veel gebruik wordt daar niet van gemaakt. Sindsdien is onder meer aangekondigd dat de overheid de Wet openbaarheid bestuur juist weer wil inperken. Diverse partijen willen echter dat de overheid niet minder transparant wordt, maar juist meer informatie vrijgeeft.
D66 vindt zelfs dat de Nederlandse overheid 'voorloper' moet zijn op het gebied van open data, door deze altijd beschikbaar te stellen. Alleen als dat niet mogelijk is, bijvoorbeeld vanwege privacyredenen of omwille van de staatsveiligheid, mag daarvan worden afgeweken. De Piratenpartij wil zelfs dat overheidsdocumenten met behulp van een api kunnen worden opgevraagd.
"De overheid moet meer informatie vrijgeven, bijvoorbeeld via opendataprojecten."
CDA | CU | D66 | GL | PP | PvdA | PvdD | PVV | SGP | SP | VVD |
ja |
|
ja |
ja |
ja |
ja |
|
|
|
ja |
|
Elektronisch patiëntendossier
Veel mensen denken dat het Elektronisch Patiëntendossier na de afwijzing door de Eerste Kamer niet meer bestaat. Het EPD wordt nu echter door de zorgsector onderhouden, waarbij patiënten toestemming moeten geven voor het delen van informatie.
De SP vindt dat een EPD alleen regionaal mogelijk zou moeten zijn. De huidige situatie, waarbij gegevens via het zogenoemde 'landelijk schakelpunt' tussen regio's worden uitgewisseld, vindt de partij dus verre van ideaal. De PVV wil alleen kwijt dat er 'geen verplicht EPD' moet komen. Daar is overigens nooit sprake van geweest: een opt-out-mogelijkheid is altijd onderdeel van de EPD-plannen geweest.
Volgens het CDA, D66 en GroenLinks draagt een patiëntendossier juist bij aan goede gezondheidszorg, hoewel er wel voldoende aandacht voor de privacy moet zijn. Zo vindt het CDA dat patiënten zelf moeten kunnen bepalen welke informatie wel en niet wordt uitgewisseld. Van de Piratenpartij mag 'centrale opslag van medische informatie' alleen als dat door de betrokkene wordt aangevraagd.
"Er moet vanuit de overheid een landelijk elektronisch patiëntendossier komen."
CDA | CU | D66 | GL | PP | PvdA | PvdD | PVV | SGP | SP | VVD |
ja |
|
ja |
ja |
± |
|
ja |
nee |
|
nee |
± |
Onderzoek en groene energie
Onderzoek en onderwijs
De overheid steekt elk jaar weer veel geld in onderzoek en innovatie. "De overheid investeert jaarlijks circa 2,5 miljard euro in innovatie", schrijft de VVD, en dat mag van de liberalen best wat minder zijn. De partij wil dat 'bedrijven en private investeerders' een grotere bijdrage leveren, en wil ook dat de EU meer aan de onderzoeksbudgetten bijdraagt. Dat laatste vindt ook GroenLinks een goed idee.
De SP spoort 'slimme samenwerking' tussen bedrijven, overheden en onderzoekers aan, maar pleit ondertussen, net als D66, ook voor meer onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek. Wat het CDA betreft komen er 'structureel meer middelen' voor 'fundamenteel onderzoek' beschikbaar.
De Piratenpartij pleit ervoor dat onderzoeken die geheel of gedeeltelijk met publiek geld zijn gefinancieerd, openbaar worden gemaakt, en dat er geen patenten op de onderzoeksresultaten mogen worden aangevraagd.
De meeste partijen willen technische beroepen stimuleren. Er dreigt een tekort aan technisch hoogopgeleide Nederlanders op de arbeidsmarkt, en dat willen alle partijen voorkomen. Zo wil GroenLinks techniek- en bèta-opleidingen aantrekkelijker maken, met name voor vrouwelijke leerlingen. De PvdA wil de drempel voor technische opleidingen verlagen, bijvoorbeeld door voor betere begeleiding te zorgen.
"Technische opleidingen moeten worden gestimuleerd."
CDA | CU | D66 | GL | PP | PvdA | PvdD | PVV | SGP | SP | VVD |
ja |
ja |
|
ja |
|
ja |
|
ja |
ja |
ja |
ja |
Groene energie
Een aantal partijen wil groene energie stimuleren en wil dat de overheid daar financieel aan bijdraagt. Zo wil GroenLinks dat burgers die groene energie opwekken, geen belasting op energie hoeven te betalen. De SP vindt dat opwekkers van groene energie daarvoor financieel beloond moeten worden, maar treedt niet in detail.
D66 pleit voor een heus 'energieplan' om fossiele energie min of meer uit te faseren, en wil daarvoor onder meer de energiesubsidie SDE+ verdubbelen. De VVD vindt subsidies onhoudbaar: "Uiteindelijk bepaalt niet de overheid maar de markt welke energiebron de toekomst heeft", schrijft de partij. De felste tegenstander van groene energie is de PVV: die partij vindt dat groene subsidies vooral zorgen voor 'duurbetaalde schnabbels voor GroenLinksers en D66’ers die elders niet aan het werk komen.'
"De overheid moet groene energie financieel stimuleren."
CDA | CU | D66 | GL | PP | PvdA | PvdD | PVV | SGP | SP | VVD |
ja |
ja |
ja |
ja |
|
ja |
ja |
nee |
ja |
ja |
nee |
Update, maandag 10:44: Tweakers.net schreef dat D66 geen details gaf over subsidies op groene energie. Dat was onjuist; het artikel is hierop aangepast.
Overzicht
Overzicht van de standpunten
CDA | CU | D66 | GL | PP | PvdA | PvdD | PVV | SGP | SP | VVD |
Het auteursrecht moet worden gemoderniseerd |
ja |
|
ja |
ja |
ja |
ja |
ja |
|
|
ja |
ja |
De bewaarplicht moet worden afgeschaft |
nee |
|
ja |
ja |
ja |
ja |
ja |
|
|
ja |
± |
Er moet een downloadverbod komen en internetters moeten worden gestraft als ze uit illegale bron downloaden. |
± |
nee |
nee |
nee |
nee |
nee |
nee |
nee |
ja |
nee |
nee |
Het is belangrijk dat de privacy wordt beschermd |
ja |
ja |
ja |
ja |
ja |
ja |
ja |
ja |
nee |
ja |
ja |
Cybercrime moet worden aangepakt |
ja |
ja |
ja |
ja |
ja |
|
|
|
|
ja |
ja |
Er moet een meldplicht voor datalekken komen. |
ja |
|
± |
ja |
ja |
|
ja |
|
|
ja |
ja |
Netneutraliteit moet worden behouden |
ja |
nee |
ja |
ja |
ja |
ja |
ja |
ja |
nee |
ja |
ja |
Het 'cookieverbod' moet behouden blijven. |
ja |
|
ja |
ja |
± |
ja |
|
ja |
|
ja |
nee |
De overheid moet meer informatie vrijgeven, bijvoorbeeld via 'open data'-projecten |
ja |
|
ja |
ja |
ja |
ja |
|
|
|
ja |
|
Er moet vanuit de overheid een landelijk elektronisch patiëntendossier komen |
ja |
|
ja |
ja |
± |
|
ja |
nee |
|
nee |
± |
Technische opleidingen moeten worden gestimuleerd |
ja |
ja |
|
ja |
|
ja |
|
ja |
ja |
ja |
ja |
De overheid moet groene energie financieel stimuleren |
ja |
ja |
ja |
ja |
|
ja |
ja |
nee |
ja |
ja |
nee |
Download de verkiezingsprogramma's